Λάβαρα αντάρτικου έχουν υψώσει τριάντα δύο μητροπόλεις σε ολόκληρη τη χώρα, οι οποίες αρνούνται να καταβάλουν το Ενιαίο Τέλος Ακίνητης Περιουσίας για τα ακίνητα που κατέχουν. Οπως αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα» από τις 80 μητροπόλεις που ποιμαίνει η Εκκλησία της Ελλάδος, οι 31 δεν υπέβαλαν δηλώσεις, επικαλούμενες διάφορες προφάσεις, καθώς ελάχιστες είναι αυτές που δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία. Αν τώρα σε αυτές προστεθούν και οι μητροπόλεις που ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και οι μητροπόλεις της ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης, τότε γίνεται σαφές ότι αρνείται να εφαρμόσει τον νόμο ένα σημαντικό κομμάτι της Εκκλησίας που για πρώτη φορά αρχίζει να κρατά αποστάσεις και από τη ΝΔ. Για την απειθαρχία των μητροπολιτών διαμαρτυρήθηκε πρόσφατα στον Αρχιεπίσκοπο ο υπουργός Οικονομίας κ. Ι. Παπαθανασίου , ο οποίος του παρέδωσε και τον σχετικό κατάλογο με τις μητροπόλεις που αρνούνται να φορολογηθούν, τον οποίο αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα».
Το ζήτημα αυτό όμως, αλλά και η πρόσφατη δέσμευση του προέδρου του ΠαΣοΚ για φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, επαναφέρουν στην επικαιρότητα τις σχέσεις της Εκκλησίας με τα δύο μεγαλύτερα κόμματα που περνούν και πάλι από δοκιμασία. Η εξαγγελία του κ. Γ. Παπανδρέου προκάλεσε ένα μούδιασμα στην Αρχιεπισκοπή τη στιγμή που φαινόταν πως οι πάγοι στις σχέσεις της με την αξιωματική αντιπολίτευση έχουν αρχίσει να λιώνουν.
Από την άλλη πλευρά, οι συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου δηλώνουν για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια ότι δεν έμειναν απολύτως ικανοποιημένοι από τη συνάντηση του κ. Ιερώνυμου με τον Πρωθυπουργό τη Δευτέρα, επειδή κανένα από τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την Εκκλησία δεν επιλύθηκε. Είναι προφανές λοιπόν ότι τα δεδομένα της εποχής Χριστόδουλου δεν υφίστανται πλέον και ότι η εποχή Ιερώνυμου δημιουργεί νέες πολιτικές συνθήκες σε μια περίοδο όπου το εκλογικό σώμα των πιστών αποδεικνύεται η πιο σταθερή εκλογική βάση που θα επηρεάσει τόσο το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών όσο και το αποτέλεσμα των προσεχών εθνικών εκλογών.
Οι επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης και η αγωνία της κυβέρνησης να εξασφαλίσει πρόσθετα έσοδα φαίνεται πως καταρρίπτουν ένα ταμπού που για χρόνια δεν τολμούσαν να αγγίξουν τα κόμματα εξουσίας. Ο κ. Καραμανλής που εξελέγη το 2004 αλλά και το 2007 έχοντας τη σαφή υποστήριξη της Εκκλησίας, αναγκάζεται για πρώτη φορά να επιδιώξει την πλήρη καταβολή του ΕΤΑΚ, δίνοντας εντολή στον κ. Ι. Παπαθανασίου να αποστείλει στην Αρχιεπισκοπή τον κατάλογο των μητροπόλεων που αρνούνται ως σήμερα να πληρώσουν.
Παρ΄ ότι η κρίση δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστα ούτε τα… παγκάρια, με τους ναούς να διαπιστώνουν πως έχουν μειωθεί ακόμη και τα έσοδα από τα κεριά, ωστόσο το ελληνικό Δημόσιο έχει εισπράξει ως σήμερα περίπου 700.000 ευρώ από το ΕΤΑΚ και άλλες 300.000 ευρώ από την καταβολή τελών χαρτοσήμου.
Οι υπόχρεοι και οι εξαιρετέοι
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το Ενιαίο Τέλος Ακίνητης Περιουσίας είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν όλες οι μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, οι μητροπόλεις της ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης και οι μητροπόλεις της Δωδεκανήσου που υπάγονται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Υπόχρεες επίσης είναι όσες μονές και όσοι ναοί διαθέτουν ακίνητα, αλλά από τις ρυθμίσεις επιμένουν πως πρέπει να εξαιρεθούν οι μονές του Αγίου Ορους εξαιτίας του ειδικού καθεστώτος που υπάρχει στην Αθωνική Πολιτεία.
Η κυβέρνηση, ειδικά μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου της Μονής Βατοπαιδίου, δεν είναι διατεθειμένη να επιτρέψει καμιά εξαίρεση, χωρίς όμως να μπορεί να λάβει μέτρα εναντίον των μονών ή των μητροπόλεων που δεν θα πειθαρχήσουν. Και οπωσδήποτε διαπιστώνει ότι οι σχέσεις της με την Εκκλησία διαταράσσονται τώρα που είναι υποχρεωμένη να δημοσιοποιήσει τις ενέργειές της.
Προς το παρόν το υπουργείο Οικονομικών δεν μελετά το ενδεχόμενο να επαναφέρει τη ρύθμιση που καταργήθηκε επί πρωθυπουργίας Σημίτη, βάσει της οποίας φορολογούνταν κατά 35% στα αστικά κέντρα και κατά 25% στην επαρχία οι εισπράξεις από την πώληση των κεριών, διαπιστώνοντας πως οι πωλήσεις αυτές δεν μπορούν να ελεγχθούν. Ούτε συζητεί τη γενικότερη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, πέραν του ΕΤΑΚ και της φορολόγησης των κερδών που έχει η Εκκλησία από επενδύσεις σε τίτλους, ομόλογα και μετοχές. Αλλά και το ΠαΣοΚ που με τη δήλωση του κ. Γ. Παπανδρέου δεσμεύθηκε για πλήρη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, διευκρινίζει τώρα ότι στο πρόγραμμά του δεν θα περιλαμβάνεται κανένας νέος φόρος για την Εκκλησία πλην όσων ισχύουν ήδη.
Για την ακρίβεια, το ΠαΣοΚ αποσαφηνίζει πως όταν αναλάβει την εξουσία θα καταργήσει το ΕΤΑΚ και θα επαναφέρει τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε στον προηγούμενο νόμο για τη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, η Εκκλησία αυτή τη φορά δεν θα εξαιρείται. Στελέχη του τομέα Οικονομίας του κόμματος που επεξεργάζεται την πρόταση του ΠαΣοΚ για τη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας διευκρινίζουν όμως πως θα φορολογούνται μόνο τα ακίνητα που χρησιμοποιούνται για εμπορικούς ή για τουριστικούς σκοπούς, ενώ δεν θα φορολογούνται γενικότερα οι μονές και οι μητροπόλεις για τα περιουσιακά τους στοιχεία.
