Η ιρακινή κυβέρνηση μετονόμασε και εν μέρει ανακαίνισε τις διαβόητες φυλακές του Αμπου Γκράιμπ στα περίχωρα της Βαγδάτης και σχεδιάζει να μεταφέρει εκεί 3.000 κρατουμένους- τους πρώτους μετά την παράδοση των φυλακών στις ιρακινές αρχές από τους Αμερικανούς το 2006. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι απαραίτητη η ανακαίνιση του Αμπου Γκράιμπ- πλέον Κεντρικές Φυλακές της Βαγδάτης- και άλλων εγκαταστάσεων σε ολόκληρη τη χώρα με αμερικανικά χρήματα καθώς είναι τόσο συνωστισμένες που συνιστούν απειλή για την ασφάλεια. Προσφάτως η κυβέρνηση διόρισε τον Ντάρα Νουρεντίν – πρώην δικαστή και μέλος του ιρακινού Κυβερνητικού Συμβουλίου μετά την αμερικανική εισβολή- στο αξίωμα του υπουργού Δικαιοσύνης. Ο Νουρεντίν, κουρδικής καταγωγής, είχε φυλακιστεί στο Αμπου Γκράιμπ το 2002 αλλά απελευθερώθηκε τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, όταν ο Σαντάμ Χουσεΐν εκκένωσε τις φυλακές εν όψει της αμερικανικής εισβολής.
Παρ΄ όλο που το Αμπου Γκράιμπ είχε κακή φήμη ήδη από την εποχή του Σαντάμ, θα μείνει στην ιστορία από τις εικόνες ιρακινών κρατουμένων να βασανίζονται και να ταπεινώνονται σεξουαλικά στα χέρια αμερικανών στρατιωτών και ανακριτών. Μερικά από τα θύματα, τα οποία τώρα μηνύουν τους αμερικανούς «εργολάβους» που έστελναν ανακριτές και μεταφραστές στο Αμπου Γκράιμπ όταν βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Αμερικανών, αντιτίθενται στην επαναλειτουργία των φυλακών. Αντίθετα, προτείνουν το Αμπου Γκράιμπ να γίνει μουσείο αφιερωμένο στις δοκιμασίες των Ιρακινών. Αλλοι λένε ότι πρέπει απλά να καταστραφεί. Ωστόσο η ιρακινή κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να επαναλειτουργήσει τις εγκαταστάσεις ως φυλακές. «Δεν είναι εύκολο για εμάς να αφήσουμε να χαθεί κρατική περιουσία» δήλωσε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης και συνεργάτης του πρωθυπουργού Νούρι αλ Μαλίκι Σαφά ελ Ντιν αλ Σάφι. «Ναι, αυτές οι φυλακές έχουν κακή φήμη αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την κατεδάφισή τους,δεδομένου ότι τις χρειαζόμαστε».
Ο Σάφι είπε ότι η μετονομασία του Αμπου Γκράιμπ σε Κεντρικές Φυλακές της Βαγδάτης και η μετατροπή του χαρακτήρα και της αποστολής των φυλακών θα βοηθήσουν στον αποστιγματισμό τους. Δήλωσε επίσης ότι επιβλέπει προσωπικά την ανακαίνιση των κελιών και τώρα η φυλακή διαθέτει αίθουσες διδασκαλίας, βιβλιοθήκη, εργαστήρια ραπτικής, κομμωτικής και πληροφορικής, καθώς και εκτάσεις γης για κηπουρική και καλλιέργεια. Το Αμπου Γκράιμπ, που σχεδιάστηκε από τον αμερικανό αρχιτέκτονα Εντμουντ Γουίτινγκ και χτίστηκε από βρετανούς εργολάβους τη δεκαετία του 1960, καταλαμβάνει έναν χώρο 113 εκταρίων, 25 χιλιόμετρα δυτικώς της Βαγδάτης. Ο Σάφι μίλησε με υπερηφάνεια για την ικανότητα της ιρακινής κυβέρνησης να ολοκληρώσει τη μερική ανακαίνιση του Αμπου Γκράιμπ με μόλις ένα εκατομμύριο δολάρια, σε αντίθεση με τα εκατομμύρια που έχουν δαπανήσει οι αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες για παρόμοια έργα στη χώρα.
Ο Σάφι παρέθεσε μια λίστα με τις ανακαινίσεις φυλακών με αμερικανική χρηματοδότηση στη Βασόρα, στην περιοχή του Κουρδιστάν, στη Νασιρίγια και στο Ραμάντι, των οποίων το κόστος ξεπερνούσε τα 100 εκατ. δολάρια. Υπάρχουν περίπου 17.000 κρατούμενοι σε εγκαταστάσεις υπό τη διοίκηση του υπουργείου Δικαιοσύνης, ωστόσο αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τους τροφίμους υπό τη διοίκηση του υπουργείου Εσωτερικών και άλλων οργάνων ασφαλείας της κυβέρνησης. Η αμερικανική κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για περίπου 14.500
«κρατουμένους ασφαλείας». Ο Σάφι είπε ότι οι υποθέσεις τους εξετάζονται έτσι ώστε είτε να απελευθερωθούν είτε να παραπεμφθούν στην ιρακινή δικαιοσύνη. Επίσης προσέθεσε ότι περίπου 5.000 εξ αυτών θα καταδικαστούν σε ιρακινά δικαστήρια και θα σταλούν στη φυλακή. Η συρροή νέων τροφίμων, σε συνδυασμό με τις ήδη υπερπλήρεις φυλακές, καθιστά την επαναλειτουργία του Αμπου Γκράιμπ απαραίτητη.
Αλλά αυτό προκαλεί αντιδράσεις από τους Ιρακινούς, οι οποίοι έχουν συνδέσει τις φυλακές όχι μόνο με τα αμερικανικά βασανιστήρια αλλά και την κυβερνητική κτηνωδία και καταπίεση. Σε μια έκθεση που συντάχθηκε τον Δεκέμβριο η οργάνωση Ηuman Rights Watch προειδοποίησε ότι η κράτηση χωρίς δίκη και οι κακοποιήσεις στις ιρακινές φυλακές αποτελούν μια «ανησυχητική συνέχεια» των βασανισμών της εποχής του Σαντάμ Χουσεΐν. Ο Χασάν αλ Αζάουι, ο οποίος πέρασε τέσσερις μήνες στη φυλακή το 2004, είπε ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την εθνική συμφιλίωση και ενδεχομένως θέλει να γεμίσει τις φυλακές με τους αντιπάλους της. Ο Αζάουι, 50 χρόνων, είναι ένας από τους 300 πρώην κρατουμένους που έχουν μηνύσει δύο αμερικανικές εταιρείες, τη CΑCΙ και την Τitan, για βασανιστήρια. Οι εν λόγω εταιρείες παρείχαν στον στρατό ανακριτές και μεταφραστές.
Ο Ασάντ, επίσης πρώην κρατούμενος, περιέγραψε με λεπτομέρειες τις τακτικές που χρησιμοποιούσαν οι ανακριτικές ομάδες. Είπε ότι τον υποχρέωναν να στέκεται όρθιος για πολλές ώρες κάτω από ένα ντους με πολύ κρύο νερό ώσπου να καταρρεύσει. Επειτα τον μετέφεραν στον διάδρομο των κελιών, όπου τον ανάγκαζαν να συρθεί γυμνός στο πάτωμα και τον απειλούσαν με βιασμό. Ο Ασάντ, 36 χρόνων, είπε ότι τον έδεσαν στο κρεβάτι του για πάνω από μία ημέρα. «Είμαι ένας απλός πολίτης, δεν μου πέφτει λόγος, αλλά είναι καλύτερα να το κάνουν μουσείο.Φρικτά πράγματα συνέβησαν στο Αμπου Γκράιμπ» είπε. Η Μπαλκίς Σαράρα περιέγραψε πώς ο σύζυγός της Ριφάτ Τσαντίρτζι, σπουδαίος αρχιτέκτονας στο Ιράκ, φυλακίστηκε στο Αμπου Γκράιμπ πριν από 30 χρόνια αφού καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας» όταν αρνήθηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του για ένα κυβερνητικό έργο. «Εκείνες ήταν οι πιο σκοτεινές ημέρες της ζωής μας» είπε από τον Λίβανο.
Ο Τσαντίρτζι, 83 χρόνων σήμερα, ανακαλεί στη μνήμη του τα βασανιστήρια που γίνονταν σχεδόν κάθε βράδυ και την εκτέλεση 180 τροφίμων μέσα σε μία ημέρα. Στα τέλη του 1981 του παραχωρήθηκε χάρη από τον Σαντάμ και τον επόμενο χρόνο έφυγε από το Ιράκ μαζί με τη σύζυγό του.
