Oταν πριν από περίπου δύο χρόνια ο όμιλος Δαυΐδ μέσω της αλευροβιομηχανίας Αλλατίνη επιχείρησε- και τελικώς το πέτυχε- με επιθετική εξαγορά να αποκτήσει την αρτοβιομηχανία Κατσέλης, τη μεγαλύτερη και παλαιότερη εταιρεία του κλάδου, σίγουρα δεν θα μπορούσε να φανταστεί τα όσα επακολούθησαν και μάλιστα τόσο σύντομα.
Η άλλοτε κραταιά αρτοβιομηχανία είναι πνιγμένη στα χρέη, έπειτα και από τη συγχώνευσή της με την Αλλατίνη, η ανάπτυξή της στην αγορά κινείται στα όρια των ανατιμήσεων των προϊόντων της, ενώ υπήρξαν σαρωτικές αλλαγές στελεχών- κι όχι μόνο μία φορά. Από την άλλη πλευρά, ο δεύτερος σε οικονομικό μέγεθος αρτοβιομήχανος της αγοράς Εμμ. Καραμολέγκος, πρώην αρτοποιός- κι ένας από τους ελάχιστους επιχειρηματίες που συμμετείχαν σε τηλεοπτική διαφήμιση των προϊόντων τους-, υιοθετώντας μια εξαιρετικά επιθετική στρατηγική ιδιαίτερα σε αυτό το διάστημα βρίσκεται πλέον σε «απόσταση αναπνοής» από την πρώτη θέση, απειλώντας την πρωτοκαθεδρία του μεγαλύτερου ανταγωνιστή του.
Τα οικονομικά στοιχεία του έτους το οποίο έκλεισε πριν από λίγες ημέρες αποτυπώνουν με σαφήνεια τα όσα συμβαίνουν στον κλάδο της ελληνικής αρτοβιομηχανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», οι πωλήσεις της εταιρείας Καραμολέγκος ΑΕ θα διαμορφωθούν περίπου στα 51 εκατ. ευρώ, έναντι 39,7 εκατ. ευρώ το 2007 σημειώνοντας αύξηση 28%, και της εταιρείας Κατσέλης στα 61 εκατ. ευρώ έναντι 51 εκατ. ευρώ το 2007, με αύξηση της τάξεως του 19%. Αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου 18% ήταν η μέση αύξηση των τιμών των προϊόντων – λόγω των μεγάλων ανατιμήσεων του σιταριού και κατά συνέπεια των αλεύρων- που παρατηρήθηκε τον περασμένο χρόνο στη διεθνή αγορά. ▅ Η ευκαιρία που περίμενε
Ο 55χρονος σαντορινιός επιχειρηματίας την τελευταία διετία βρήκε την ευκαιρία που ίσως περίμενε πολλά χρόνια. Απ΄ αυτούς που τον γνωρίζουν ορισμένοι υποστηρίζουν ότι από τις αρχές του 1990, όταν μετέφερε τη δραστηριότητά του από την Παιανία στο Κορωπί, στις καινούργιες μεγάλες εγκαταστάσεις που δημιούργησε τότε ζούσε με την εμμονή του ανταγωνιστή του κ. Ν. Κατσέλη. Λένε συγκεκριμένα ότι «αντέγραφε» όποια κίνηση έκανε ο συνάδελφός του- στο μέτρο του δυνατού φυσικά, δεδομένου ότι τα μεγέθη τότε ήταν εντελώς διαφορετικά απ΄ ό,τι είναι σήμερα. Ο κ. Καραμολέγκος, αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, πρώην αρτοποιός που «διεκδίκησε» τον τίτλο του αρτοβιομηχάνου, πρωτοεμφανίστηκε στην αγορά του τυποποιημένου αρτοσκευάσματος με το «ψωμί για τοστ», μια κατηγορία που ακόμη και σήμερα παραμένει η σημαντικότερη δραστηριότητα του κλάδου, κατέχει περίπου το 50% των ετήσιων πωλήσεων.
Η εταιρεία ακολούθησε την εξέλιξη του κλάδου και το «μαγικό» 1999 – δέκα χρόνια μετά τη νομική της συγκρότηση- με την είσοδό της στο Χρηματιστήριο της δόθηκε η δυνατότητα να βρει φθηνά κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξή της, ακολουθώντας βέβαια σταθερά τα βήματα του ανταγωνιστή της. Η Κατσέλης όμως ήταν εκείνη που προκαλούσε τις εξελίξεις στην αγορά αναπτύσσοντας, εκτός από το τυποποιημένο ψωμί και τα αρτοσκευάσματα, την κατηγορία του «ψωμιού ημέρας», το δίκτυο των καταστημάτων λιανικής και φυσικά δίκτυο εγκαταστάσεων σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Εκτός από το «ψωμί ημέρας» που παραμένει περίπου το 12% των πωλήσεων της Κατσέλης- κι ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών της-, σε όλες τις άλλες επιλογές η Καραμολέγκος ακολουθούσε «κατά πόδας». Τα αποτελέσματα, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, είναι εμφανή στα μερίδια αγοράς. Ετσι το 2008 στην κατηγορία «ψωμί για τοστ» το μερίδιο της Καραμολέγκος ανήλθε στο 30% (όσο δηλαδή είναι και το μερίδιο της Κατσέλης), στην τρίτη θέση βρίσκονται τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και στην τέταρτη η εταιρεία Κρις- Κρις. ▅ Οι ανατιμήσεις στα σιτηρά
Πέρυσι, όμως, οι ανατιμήσεις των σιτηρών και φυσικά των αλεύρων ήταν μεγάλες. Την «κούρσα» της ανόδου ακολούθησαν και οι τιμές του ψωμιού και των αρτοσκευασμάτων – αυξήθηκαν σημαντικά. Ετσι τα περιθώρια για την ανάπτυξη των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας» ήταν μεγάλα. Κατά τις ίδιες πηγές, λοιπόν, στη διάρκεια του 2008 οι πωλήσεις αυτής της ιδιαίτερης κατηγορίας προϊόντων στον βασικό τομέα της αγοράς ψωμιού, στο «ψωμί για τοστ», αυξήθηκαν περίπου κατά 35%, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση με 22% συνολικό μερίδιο αγοράς. Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Καραμολέγκος διέκρινε μια καλή επιχειρηματική ευκαιρία. Παρήγαγε και συνεχίζει να παράγει τέτοια προϊόντα για τις περισσότερες μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ (Carrefour, Σκλαβενίτης, Dia, Ατλάντικ κτλ.). Το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής ήταν κάθε άλλο παρά αμελητέο, απέκτησε το 80% των συνολικών πωλήσεων των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας», στην επόμενη θέση βρέθηκε η Κατσέλης (Μασούτης, ΕΛΟΜΑΣ) και ακολούθησε στην τρίτη η Κρις Κρις (Μετρό).
Από την άλλη πλευρά δημιούργησε κέντρα διανομών καλύπτοντας το σύνολο της ελληνικής αγοράς- αναπτύσσει παράλληλα και το δίκτυο καταστημάτων λιανικής πώλησης με την επωνυμία Απολλώνιον, τα οποία από χρόνια έχει εγκαινιάσει και διαθέτει σήμερα περίπου 20 τέτοια καταστήματα, την ίδια στιγμή που η Κατσέλης μειώνει τον αριθμό των δικών της: προσφάτως μεταβίβασε τέσσερα από τα καταστήματά της στην Εverest. Παράλληλα ετοίμασε μια ισχυρή διαφημιστική καμπάνια κατορθώνοντας να κερδίσει σημαντικούς πόντους στην επωνυμία των προϊόντων του και βρίσκεται ένα μόλις βήμα από την πρώτη θέση.
Αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, ακολούθησε τη «φυσική εξέλιξη» της αρχικής επαγγελματικής του δραστηριότητας. Ορισμένοι τον χαρακτηρίζουν «απρόβλεπτο» αφού, όπως λένε, «την επόμενη στιγμή μπορεί να ακυρώσει μια απόφαση που έλαβε την αμέσως προηγούμενη».
Είναι μάλλον συντηρητικός στις επιλογές του, γι΄ αυτό και η επιχειρηματική του ανέλιξη έγινε με έναν μάλλον «λελογισμένο τρόπο», αλλά ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά- ίδιον αυτής της κατηγορίας των επιχειρηματιών- είναι ο συγκεντρωτισμός στην άσκηση της διοίκησης της εταιρείας. Ισως για αυτό τον λόγο πριν από λίγα χρόνια αποχώρησε από τη διοίκηση της εταιρείας η αδελφή του, κυρία Μαρία Καραμολέγκου, τροφοδοτώντας μια ισχυρή φημολογία που έκανε λόγο για το ενδεχόμενο πώλησης της συμμετοχής της (περίπου 16%) ακόμη και σε ανταγωνιστές, πράγμα που τελικώς δεν έγινε φυσικά. Απλώς η κυρία Καραμολέγκου δημιούργησε τη δική της εταιρεία και συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο της Καραμολέγκος με την ιδιότητα του μη εκτελεστικού αντιπροέδρου.
Βέβαια το κόστος της ανάπτυξης όσο «λελογισμένο» κι αν είναι, έχει τις συνέπειές του. Ενα μεγάλο μέρος των μετοχών της εταιρείας είναι ενεχυριασμένο σε τουλάχιστον τρεις τράπεζες, ενώ η πανελλαδική δικτύωση της εταιρείας σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτήθηκε με ομολογιακό δάνειο 30 εκατ. ευρώ το οποίο χορήγησε ομάδα τραπεζών- προσφάτως μεταφέρθηκε όλο στη Μarfin Βank, γεγονός που σε ορισμένους προκάλεσε υποψίες για το μέλλον της εταιρείας, αν και δεν υπάρχει καμία άλλη τέτοια ένδειξη. Ετσι όμως διαθέτει σήμερα πέντε κέντρα διανομών εκτός της Αττικής (Θεσ/νίκη, Ιωάννινα, Λάρισα, Πάτρα και Ηράκλειο) και στόλο 120 φορτηγών.
▅ Δύσκολη οικονομική συγκυρία
Αλλά και ο ανταγωνιστής του, η εταιρεία Κατσέλης, προσπαθεί να διαχειριστεί μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία ήδη βρίσκεται- λέγεται ότι τα δάνεια των δύο εταιρειών που συγχωνεύθηκαν υπερβαίνουν τα 100 εκατ. ευρώ και είναι μεγαλύτερα από τον συνολικό τους τζίρο. Ετσι, όπως ανακοινώθηκε, ήλθε σε κατ΄ αρχήν συμφωνία με τη βιομηχανία Γιώτης για τη μεταβίβαση ορισμένων περιουσιακών της στοιχείων, με κατ΄ αρχήν τίμημα περίπου 3,15 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία σκοπεύει να μεταβιβάσει περιουσιακά στοιχεία, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα εμπορικά σήματα Fytro, Οrganic και Ανθος. Η συμφωνία πρόκειται να ολοκληρωθεί μετά τον έλεγχο που θα διενεργήσει ο αγοραστής εντός του μηνός Ιανουαρίου.
Βέβαια ο κ. Ν. Κατσέλης, δημιουργός και πρώην ιδιοκτήτης της ομώνυμης εταιρείας- ακολουθώντας ίσως το παράδειγμα του κ. Π. Νίκα του οποίου η επιχείρηση ανήκει πλέον στην Global Finance, την οποία δεν έχει κατορθώσει ως τώρα να πουλήσει ενώ ο δημιουργός της έχει περιοριστεί στον ρόλο του επενδυτήκατ΄ αρχάς αποσύρθηκε δυσαρεστημένος, πόσο μάλλον που η εταιρεία που φέρει το όνομά του ανήκει και διευθύνεται από άλλους επιχειρηματίες. Ωστόσο, όπως λένε πληροφορίες της αγοράς, σύντομα σκοπεύει να επανακάμψει επιχειρηματικά στον κλάδο που ο ίδιος δημιούργησε, αλλά αυτή τη φορά σοφότερος!
