«Μαύρα σύννεφα πλανώνται πάνω από την Ευρώπη (και πάνω από τις τέσσερις άλλες ηπείρους)», θα έλεγε κανείς σήμερα παραφράζοντας ή μάλλον συμπληρώνοντας την εισαγωγή του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» των Μαρξ- Ενγκελς, γραμμένου 160 χρόνια πριν.
Μερικούς μήνες μετά το άκουσμα του δανειοληπτικού προβλήματος των τραπεζών στις ΗΠΑ ό,τι ακούγεται για την οικονομία είναι πιθανό. Τι πιο φυσικό να καταρρεύσει σήμερα μια τράπεζα-κολοσσός ή η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία του κόσμου; Τι πιο φυσικό από το να προσφέρει έκαστος πολίτης αυτής της χώρας, μικρός ή μεγάλος, πλούσιος ή φτωχός, 28.000.000.000:10.000.000 = 2.800 ευρώ, για την προσωρινή διάσωση του τραπεζικού μας συστήματος; Αλλο παράδειγμα; ΗΠΑ 750.000.000.000: 250.000.000 = 3.000 δολάρια έκαστος πολίτης. Αυτοί λιγότερο από εμάς, που ακόμα δεν μας κτύπησε η κρίση. Ανάλογα ποσά διαθέτουν η Γαλλία, η Γερμανία και η Αγγλία, η οποία με περισπούδαστο ύφος και προς διάσωση του πρωθυπουργού της πρότεινε το σύστημα διάσωσης. Το ίδιο τραπεζικό σύστημα, το οποίο ισχυρίζεται ότι μας διευκόλυνε- από το υστέρημά του υποθέτωνα αγοράσουμε το ιδιωτικό διαμέρισμά μας ή να στήσουμε την ιδιωτική μας επιχείρηση, λέει συγκαταβατικά ότι θα δεχθεί τη βοήθειά μας. Βοήθειά μας! Τώρα βέβαια για τους Ελληνες στοιχίζει λίγο παραπάνω. Γιατί τόση σπουδή αφού δεν μας χτύπησε ακόμα η κρίση; Γιατί μια τόσο μικρή, οικονομικά, χώρα, αλλά πιστή σε οδηγίες, ανταποκρίθηκε αμέσως; Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι ότι από παιδί ή από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.
Και το χρηματιστήριο πέφτει. Το χρηματιστήριο των τραπεζών και μεγαλοεπιχειρήσεων ή κολοσσών δεν πιστεύει στο σχέδιό του! Δεν δανείζει η μία την άλλη, για να αποκατασταθεί η «πίστη» που καθιερώθηκε από το 1944 με το σύστημα Βretton Woods με την εισαγωγή των αρχών και μέσων του σημερινού μας πιστωτικού συστήματος. Πού πήγε το trust; Τότε πριν καλά καλά κοπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έσπευσαν οι κυρίαρχοι του κεφαλαίου να αντικαταστήσουν τον Κανόνα του Χρυσού που είχε αντικαταστήσει τον Χρυσό Κανόνα, που είχαν εφαρμόσει οι αρχαίοι μας πρόγονοι, οι οποίοι φυσικά μετρούσαν άλλα πράγματα γιατί είχαν άλλες προτεραιότητες. Ωστε δεν τα κατάφεραν; Ή τα κατάφεραν πολύ καλά όλα τα τελευταία χρόνια;
Τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί ψάχνουμε να βρούμε παράδειγμα στην Ιστορία; Μήπως δεν ψάχνουμε σωστά; Μήπως δεν βάλαμε να ψάξουν τους σωστούς ανθρώπους ή τα κατάλληλα «στελέχη» χρυσά παιδιά ή όχι; Μήπως βάλαμε να ψάξουν αυτούς που εκτέλεσαν το έγκλημα; Μα οι θύτες συνήθως λένε ότι φταίνε τα θύματα. Μήπως ήδη έγιναν μικροεγκλήματα και δεν τα καταλάβαμε; Μήπως δεν καταλάβαμε ότι προηγήθηκαν θωπεύσεις πριν από τον βιασμό; Πού αποσκοπούσαν η 11η Σεπτέμβρη, οι πόλεμοι στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η καταχρεωμένη απελευθέρωση του Τρίτου Κόσμου; Μήπως πρέπει να διερευνηθούν και να απαντηθούν πρώτα κάτι τέτοια ερωτήματα; Τουλάχιστον να δούμε τις επιπτώσεις από τη «λύση» τέτοιων προβλημάτων. Μήπως καταλήγαμε σε: Ενδεια για μηδενικές απαιτήσεις αμοιβής της εργασίας.
Η τεχνολογία και η πληροφορική είναι η νέα παράμετρος η οποία «επιβάλλει» λιγότερη, σχεδόν τη μισή, εργασία για την απόκτηση των ίδιων από τα απαραίτητα αγαθά διαβίωσης. Επομένως η επιστήμη βοήθησε την ανθρωπότητα να έχει την πολυτέλεια του περισσότερου ελεύθερου χρόνου. Ομως η παράμετρος του κέρδους απορρόφησε αυτή τη διαφορά και απέμεινε στις ορέξεις της η σταθερή πηγή της μείωσης των αμοιβών. Στις αμοιβές συνυπολογίζονται η περίθαλψη και η συνταξιοδότηση. Αρα αυτά πρέπει να μειωθούν. Καλύτερη βέβαια περίπτωση για το κέρδος είναι ο μηδενισμός των αμοιβών. Πότε βρέθηκε η ανθρωπότητα σε τέτοιες καταστάσεις; Φυσικά σε φυσικές ή τεχνητές καταστροφές.
Εχοντας αυτές τις σκόρπιες σκέψεις μπορούμε να αναρωτηθούμε: Μήπως ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν συνέπεια του κραχ του 1931; Αλλιώς: Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έγινε για να διορθώσει, να αποκαταστήσει οικονομικά, το κραχ του 1931. Αν λοιπόν ισχύει αυτό το σενάριο, τι θα αποκαταστήσει οικονομικά τη σημερινή κρίση; Αυτός ο τρόμος με τρομάζει.
Ο κ. Θ. Βουγιουκλής είναι κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
