Πώς πέρασαν τα χρόνια… Ηταν κάποτε ο συνταγματάρχης Βαρτάνης που γοήτευε το πανελλήνιο με την αρρενωπότητα και την τόλμη του στον «Αγνωστο πόλεμο». Η σειρά που έκανε πρεμιέρα στην ΥΕΝΕΔ, στις 12 Οκτωβρίου 1971 και διήρκεσε ως τις 27 Οκτωβρίου 1974, έχει γράψει Ιστορία ως ένα από τα πιο επιτυχημένα- ως προς τη θεαματικότητα- σίριαλ όλων των εποχών. Η αλήθεια είναι ότι τότε ο τηλεθεατής δεν είχε και πολλές επιλογές για την ψυχαγωγία του- για την ενημέρωσή του ήταν πολύ πιο σκούρα τα πράγματα:ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ, δύο κρατικά κανάλια, και αυτό ήταν όλο. Οχι μόνο στα σκοτεινά χρόνια της δικτατορίας, αλλά για μεγάλη χρονική περίοδο (τον «Αγνωστο πόλεμο» ακολούθησαν ο «Μεθοριακός σταθμός, το «Λούνα παρκ», οι «Πανθέοι»…) ως το 1989 οπότε εξέπεμψε το πρώτο ιδιωτικό κανάλι, το Μega. Είχαν γίνει και κάποιες άλλες σποραδικές προσπάθειες για το ξαράχνιασμα της ελληνικής τηλεόρασης με τη λειτουργία ιδιωτικών καναλιών, οι οποίες όμως σήμερα έχουν ξεχαστεί. Ετσι, η ιδιωτική τηλεόραση γιορτάζει το 2009 τα 20 χρόνια λειτουργίας της. Αν και αναλογιζόμενοι το αποτέλεσμα δεν είμαστε καθόλου σίγουροι αν η επέτειος θα πρέπει να λάβει τον πανηγυρικό χαρακτήρα που κάποιοι θα θελήσουν να της δώσουν. Μήπως θα ήταν καλύτερα να αποτελέσει για τα κανάλια μια καλή αφορμή για ενδοσκόπηση; Μήπως, λέμε…
Οπως και αν έχει, τα πράγματα στην ελληνική τηλεόραση ήταν για πολλά χρόνια από ήρεμα ως απελπιστικά πληκτικά. Με ειδησεογραφία που δεν φημιζόταν για την αντικειμενικότητά της, με αρκετά σίριαλ, με made in Greece φτωχοσόου… Η άνοδος του ΠαΣοΚ στην εξουσία, τον Οκτώβριο του 1981, έφερε τις πρώτες μεγάλες αλλαγές. Το 1982 η ΥΕΝΕΔ μετονομάστηκε σε ΕΡΤ2 (για να μετονομαστεί σε ΝΕΤ το 1997). Εκτοτε, άλλοτε με μικρά και άλλοτε με μεγαλύτερα βήματα, επετεύχθη σημαντική βελτίωση στο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Το κρατικό μονοπώλιο εξακολούθησε να ισχύει ως το 1989, οπότε η κυβέρνηση του Τζαννή Τζαννετάκη ψήφισε τη νομιμοποίηση της ιδιωτικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης. Ετσι, στις 20 Νοεμβρίου 1989 το Μega Channel εξέπεμψε τα πρώτα προγράμματά του, ενώ λίγο μετά, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1990 εξέπεμψε για πρώτη φορά ο Αntenna. Ηταν να γίνει η αρχή. Η ελληνική πληθωρικότητα γέννησε σύντομα πολλά ιδιωτικά κανάλια- Σκάι που μετονομάστηκε σε Αlpha, Star Channel, Νew Channel, Αlter, Seven… Και το τοπίο άλλαξε οριστικά. Προς το καλύτερο;
Και προς το καλύτερο: το ρεπορτάζ και η ειδησεογραφία εκσυγχρονίστηκαν και απαλλάχτηκαν από (κρατικά) βαρίδια του παρελθόντος. Η ψυχαγωγία απέκτησε νέα δυναμική με ευπρόσωπα σίριαλ, φαντασμαγορικά σόου, τηλεπαιχνίδια, ενδιαφέροντα talk show, αξιόλογες αμερικανικές και ευρωπαϊκές ταινίες και ξένες σειρές για τις οποίες η κρατική τηλεόραση δεν είχε ενδιαφερθεί. Επίσης, γνωρίσαμε αξιόλογους δημοσιογράφους, αρκετοί εκ των οποίων εξακολουθούν και σήμερα να μας ενημερώνουν ή να μας ψυχαγωγούν. Η ιδιωτική τηλεόραση έγινε ένα τεράστιο παράθυρο προς τον κόσμο. Ενα παράθυρο ορθάνοιχτο, χωρίς τις κουρτίνες που κατέβαζε για πολλούς και διάφορους λόγους η κρατική, εμποδίζοντάς μας τη θέα. Και ο τηλεθεατής εθίστηκε στον πολύχρωμο και εντυπωσιακό κόσμο της. Τώρα που μπορούσε να επιλέξει ανάμεσα σε πολλά και διάφορα άρχισε να παρακολουθεί τηλεόραση περισσότερο από πριν…
Βεβαίως, τα ιδιωτικά κανάλια ήταν και είναι επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις με στόχο το κέρδος, ο λυσσαλέος ανταγωνισμός των οποίων έδωσε γρήγορα τέλος στην «εποχή της αθωότητας». Το παιχνίδι αγρίεψε. Ενα παιχνίδι για τις ανάγκες του οποίου συχνά πυκνά έγιναν τεράστιες εκπτώσεις στην ποιότητα με τα γνωστά πικρά αποτελέσματα που γευόμαστε σήμερα: η φτήνια βρέθηκε να πρωταγωνιστεί στις νέες παραγωγές τους, η trash tv (που κάποτε εξέπεμπε μόνο τις μεταμεσονύκτιες ώρες) εξαπλώθηκε στο πρόγραμμα όλης της ημέρας, το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ αμαυρώθηκε με την (παράνομη) χρήση της κρυφής κάμερας και με υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, το κουτσομπολιό επιβλήθηκε ως υπεραξία της ψυχαγωγικής ζώνης. Την ίδια στιγμή το ημινόμιμο- ημιπαράνομο καθεστώς στο οποίο λειτουργούν όλα τα ιδιωτικά κανάλια, αναδεικνύεται σε μια από τις πιο σημαντικές «πληγές» του χώρου.
Με προβλήματα ή μη, το σίγουρο είναι ότι η ιδιωτική τηλεόραση από τότε που πρωτοεξέπεμψε ως σήμερα απέκτησε μεγάλη δύναμη. Μια δύναμη την οποία όμως πολύ συχνά δεν χειρίστηκε σωστά. Η σημερινή ποιοτική ντεκαντάνς της οφείλεται κατά πολύ στην άλογη χρήση αυτής της δύναμης, στις κακές εμπορικές και ποιοτικές επιλογές αλλά και στην έπαρση που συχνά «διαφθείρει» τον νικητή. Ευτυχώς οι καλές στιγμές εξακολουθούν να υπάρχουν πάντοτε τόσο στον τομέα της ψυχαγωγίας όσο και σε αυτόν της ενημέρωσης. Οι κακές στιγμές όμως έχουν γίνει πολύ περισσότερες και αυτό είναι κάτι που το παραδέχονται και άνθρωποι της μικρής οθόνης. Τι κάνουν όμως για αυτό; Αλήθεια, μπορεί η ιδιωτική τηλεόραση να κάνει και πάλι τη διαφορά; Ειδικά τώρα που και η κρατική ακολουθεί λανθασμένα πρότυπα, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκσυγχρονιστεί; Είναι τα ιδιωτικά κανάλια σε θέση να πάρουν το παιχνίδι πάνω τους, γυρίζοντας την πλάτη τους στη φτήνια (που τα ίδια έχουν επιβάλει) και αποδεικνύοντας ότι μπορούν, αν το 1989 έφεραν επανάσταση στην ψυχαγωγία και την ενημέρωση, σήμερα, 20 χρόνια μετά, να φέρουν μια άλλη επανάσταση, αυτή τη φορά αμιγώς ποιοτική; Είναι όμως και ο εθισμένος στη φτήνια θεατής σε θέση να τα ακολουθήσει και να τα στηρίξει; *
