ΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΟ υπεράνω πάσης υποψίας και με αδιαμφισβήτητο θεσμικό κύρος είναι ο ιθύνων νους της μεγαλύτερης κομπίνας των τελευταίων ετών.Αναλυτές κάνουν λόγο για την «απάτη του αιώνα»,για ένα κόλπο με επικές διαστάσεις.Ο Μπέρναρντ Μέιντοφ διετέλεσε επιτυχημένος πρόεδρος του χρηματιστηρίου εταιρειών υψηλής τεχνολογίας Νasdaq τη δεκαετία του 1980.Επισήμως,είναι μεγαλομέτοχος της χρηματιστηριακής εταιρείας Βernard Μadoff Ιnvestment Securities,την οποία ίδρυσε πριν από σχεδόν μισόν αιώνα,το μακρινό 1960.Η εταιρεία του είναι πασίγνωστη στη Γουόλ Στριτ και διαχειριζόταν
εντολές για επιχειρήσεις-κολοσσούς,όπως η Citigroup και η General Εlectric.Σε έναν όροφο του κτιρίου που φιλοξενεί τα γραφεία της υπήρχε έναμικρό γραφείο.Ο 70χρονος χρηματιστής ήταν ο μόνος που διέθετε κλειδί.Στο χρηματιστήριο Νasdaq τον θυμούνται ακόμη ως έναν από τους βασικούς συντελεστές της καθιέρωσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.Ωστόσο ο ίδιος δεν εμπιστευόταν καθόλου την τεχνολογία για το αρχείο των πελατών και των συναλλαγών του.Στο γραφειάκι της Τρίτης Λεωφόρου του Μανχάτανκρατούσε πάντοτε χειρόγραφες σημειώσεις με προφανή στόχο να μην αφήνει
πίσω του ηλεκτρονικά ίχνη.Η υπηρεσία που κλήθηκε να ξεσκονίσει τα «τεφτέρια» του ανακοίνωσε ότι θα χρειαστούν πάνω από έξι μήνες για να βρεθεί κάποια άκρη.Πιθανότατα θα ανακαλύψουν σε αυτά και ονόματα Ελλήνων.Οι επιπτώσεις από την κατάρρευση της «πυραμίδας» που έστησε ο Μέιντοφ απλώνονται σε όλον τον κόσμο.Ολα δείχνουν ότι ήταν πολύ καλά δικτυωμένος στην Ευρώπη.Μέσω συνδέσμωντουείχε κερδίσει την εμπιστοσύνη μεγάλων χρηματοπιστωτικών ομίλων και ιδιωτών επενδυτών, από το Λονδίνο και τη Γενεύη ως τη Μαδρίτη και την Αθήνα.
«Oι πάντες στο γρασίδι και στο εστιατόριο του ομίλου γκολφ κουβέντιαζαν για τα λεφτά κέρδισαν χάρη στον Μέιντοφ» θυμάται επενδυτής από τη Φλόριδα. Ο 70χρονος διέθετε το «φωτοστέφανο» του θεσμικού παράγοντα στο χρηματιστήριο Νasdaq και πολλοί έπιναν νερό στο όνομά του. Ηταν μάλιστα ιδιαίτερα δημοφιλής στους κόλπους της εβραϊκής κοινότητας. Δικηγόροι εβραίων επιχειρηματιών με πλούσια φιλανθρωπική δράση καθοδηγούσαν τους πελάτες του στη «σίγουρη λύση» της επένδυσης μέσω Μέιντοφ για να αβγατίσουν τα κεφάλαιά τους. Ο Λόρενς Λίμερ, συγγραφέας υπό έκδοση βιβλίου για τους εβραίους του Παλμ Μπιτς, εξήγησε στους «Νew Υork Τimes»: «Οποιοσδήποτε μπορεί να την πατήσει,αλλά το πρόβλημα με τον Μέιντοφ ήταν πολύ χειρότερο γιατί θεωρείτο δικός τους άνθρωπος». Η φήμη του ταξίδευε στόμα με στόμα. Ο μεγαλοδικηγόρος Τζεφ Φίσερ από τη Φλόριδα δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα «Le Μonde»: «Ολα τα μεγάλα διαζύγια που έφθαναν στο γραφείο μου είχαν χαρτοφυλάκια στον Μέιντοφ»! ▅ Κατηγορία για πυραμίδα
Ο βετεράνος επενδυτής συνελήφθη στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου. Το συνολικό ύψος του σκανδάλου υπολογίζεται στα 50 δισ. δολάρια. Κατηγορείται ότι έστησε μια παραλλαγή της γνωστής «πυραμίδας» με την ονομασία «σχήμα Πόντσι», από τον Τσαρλς Πόντσι, ο οποίος χρησιμοποίησε το κόλπο αυτό στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1903. Ο Μέιντοφ «έταζε» στα υποψήφια θύματα μεγάλες και σίγουρες αποδόσεις, κατά κανόνα άνω του 10%. Σε όσους ήταν ήδη πελάτες και είχαν βάλει λεφτά στο επενδυτικό σχήμα μοίραζε τα (υποτιθέμενα) κέρδη από το κεφάλαιο που έφερναν οι επόμενοι. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούσε την έξωθεν καλή μαρτυρία και ήταν όλοι ευχαριστημένοι. Ωστόσο η πιστωτική κρίση χάλασε τη «δουλειά». Ανάστατοι οι επενδυτές άρχισαν να ζητούν πίσω τα κεφάλαιά τους για να προστατευθούν από τις επιπτώσεις της κατρακύλας των χρηματιστηρίων σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Σύντομα έμαθαν ότι τα χρήματά τους είχαν «εξαφανιστεί». Στο πόρισμα του ανακριτή που ερεύνησε την υπόθεση σημειώνεται ότι ο Μέιντοφ εξομολογήθηκε λίγο προτού συλληφθεί σε τρεις υπαλλήλους της εταιρείας του ότι το hedge fund που διοικούσε ήταν ουσιαστικά μια καλοστημένη κομπίνα. Τους είπε ότι έχει χρεοκοπήσει εδώ και χρόνια και ότι οι απώλειες υπερβαίνουν τα 50 δισ. δολάρια. Στο ίδιο κείμενο περιλαμβάνονται οι ισχυρισμοί του ιδίου του κατηγορουμένου. Δήλωσε ότι είναι «ξοφλημένος» και «ταπί» και πως «όλα ήταν ένα μεγάλο ψέμα,ένα γιγάντιο σχήμα Πόντσι». Σχεδίαζε μάλιστα να μοιράσει τα 200- 300 εκατ. δολάρια που του απέμεναν «σε επιλεγμένους υπαλλήλους,συγγενείς και φίλους» και στη συνέχεια να παραδοθεί στις Αρχές. «Δεν θα μπορούσα να θεωρήσω τον εαυτό μου αθώο» είπε στους άνδρες του FΒΙ που τον συνέλαβαν στο σπίτι του. Αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο κάθειρξης 20 ετών. Τέθηκε σε κατ΄ οίκον περιορισμό με εγγύηση 10 εκατ. δολαρίων, ενώ η σύζυγός του Ρουθ διατάχθηκε από δικαστήριο του Μανχάταν να παραδώσει το διαβατήριό του. Ιδιώτες επενδυτές, συνταξιοδοτικά ταμεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα στις Ηνωμένες Πολιτείες… ψάχνονται για να διαπιστώσουν τι συνέβη. Προσπαθούν να εντοπίσουν το ύψος των κεφαλαίων που εμπιστεύθηκαν στον «εγκέφαλο» της κομπίνας και ελπίζουν στη βοήθεια του SΙΡC, ενός μη κερδοσκοπικού Οργανισμού για την Προστασία των Επενδυτών, ο οποίος χρηματοδοτείται από τις εταιρείες της Wall Street και παρέχει μια ελάχιστη εξασφάλιση για τους λογαριασμούς των επενδυτών. Ο SΙΡC όρισε ανεξάρτητο διαχειριστή για την επίβλεψη της ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας του Μέιντοφ. Ωστόσο ο πρόεδρος της SΙΡC Στέφεν Χάρμπεκ δήλωσε ότι τα χειρόγραφα αρχεία είναι «εντελώς αναξιόπιστα» και μπερδεμένα και ότι θα χρειαστούν μήνες για να μπει μια τάξη στο χάος. Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SΕC) Κρίστοφερ Κοξ εξέφρασε «μεγάλη ανησυχία για την προφανή και επαναλαμβανόμενη αδυναμία της διερεύνησης σε βάθος των καταγγελιών επί μία δεκαετία». Φαίνεται ότι εκτός από τους ικανοποιημένους πελάτες του Μέιντοφ (όσους εισέπρατταν αποδόσεις από το κεφάλαιο που εισέφεραν τα νέα θύματα) υπήρξαν και κάποιοι που υποψιάστηκαν τη δράση του και προχώρησαν σε καταγγελίες. Ο επικεφαλής της SΕC παραδέχθηκε ότι οι υπάλληλοι της Επιτροπής γνώριζαν από καταγγελίες το θέμα αλλά ουδέποτε εισηγήθηκαν στους ανωτέρους τους τη διερεύνησή του. Και διέταξε «πλήρη διερεύνηση των καταγγελιών που έγιναν στο παρελθόν κατά του Μέιντοφ και της εταιρείας του, αλλά και για τους λόγους που δεν θεωρήθηκαν αξιόπιστες». ▅ Ατέλειωτη η λίστα των εκτεθειμένων
Στη λίστα των εκτεθειμένων στο colpo grosso του βετεράνου χρηματιστή φιγουράρουν μεγάλες τράπεζες, γνωστά hedge funds και ζάπλουτοι ιδιώτες απ΄ όλον τον κόσμο. Ο πρώην πρόεδρος του Νasdaq ήταν πολύ δικτυωμένος στην Ευρώπη και απολάμβανε την εμπιστοσύνη μεγάλων χρηματοπιστωτικών ομίλων. Οι σύνδεσμοί του μετέφεραν την καλή φήμη που είχε στη Wall Street στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Υποσχόμενοι κέρδη άνω του 10% ετησίως κατάφεραν να πείσουν σημαντικό αριθμό μεγάλων funds αλλά και πλουσίων ιδιωτών. Η φήμη του έφθασε ακόμη και στην Ιαπωνία! Στα «θύματά» του περιλαμβάνεται η ιαπωνική τράπεζα Νomura Ηoldings, με απώλειες πάνω από 300 εκατ. δολάρια.
Στη Βρετανία, η τράπεζα ΗSΒC αποκάλυψε έκθεση 1 δισ. δολαρίων. Στους «πληγέντες» ανήκουν επίσης η Royal Βank of Scotland (611 εκατ. δολάρια) και το λονδρέζικο hedge fund Μan Group (360 εκατ. δολάρια). Στην πρώτη θέση της λίστας παραμένει η ισπανική τράπεζα Santander- η μεγαλύτερη της χώρας- με πιθανές απώλειες άνω των 3 δισ. δολαρίων! Οι γαλλικές τράπεζες ΒΝΡ Ρaribas και Νatixis εξετέθησαν επίσης, με 464 και 600 εκατ. δολάρια αντιστοίχως. Η αυστριακή τράπεζα Μedici ανακοίνωσε απώλειες 2,1 δισ. δολαρίων μέσω των δύο επενδυτικών ταμείων της, αλλά καθησύχασε τους μετόχους υποστηρίζοντας ότι οι ζημιές δεν απειλούν την επιβίωσή της. Η ολλανδοβελγική τράπεζα Fortis είναι εκτεθειμένη με 1,2 δισ. δολάρια. Τη λίστα συμπληρώνει σημαντικός αριθμός τραπεζών με απώλειες εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Ο γιγαντιαίος χρηματοπιστωτικός όμιλος UΒS ξεκαθάρισεγια καλό και για κακό- μέσω του εκπροσώπου του ότι έχει «περιορισμένη και ασήμαντη έκθεση» στο σχήμα Μέιντοφ. Σοβαρό είναι το πλήγμα και για τον κλάδο των hedge funds. Η Γενεύη είναι η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα των ονομαζόμενων «fund of funds», το ενεργητικό των οποίων αποτελείται από μερίδια άλλων funds, τα οποία μπορεί να είναι ομολογιακά, μετοχικά, ακόμη και αντισταθμιστικά ταμεία (hedge fund). Η ελβετική τράπεζα Union Βancaire Ρriv e, ένα από τα μεγαλύτερα «fund of funds» του κόσμου, «εμπιστεύθηκε» στον Μέιντοφ 1,25 δισ. δολάρια.
▅ Εμπλεξε και τον Σπίλμπεργκ!
Παράλληλα, εξέχοντα μέλη της οικονομικής αριστοκρατίας στην Ισπανία πείστηκαν να «μπουν» στο επενδυτικό εγχείρημα του Αμερικανού. Σε αυτούς ανήκει ο πρόεδρος της Βanco Santander Εμίλιο Μποτίν , τραπεζίτης «από κούνια» με μεγάλη παράδοση. Μέλη της οικογενείας του συνεργάστηκαν με τον αμερικανό χρηματιστή. Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal» το επενδυτικό σχήμα Μ&Β Capital Αdvisers, το οποίο διοικούν ο γιος του μεγαλοτραπεζίτη Χαβιέ Μποτίν και ο γαμπρός του Γκιγέρμο Μορένες, έφερε σε επαφή τον Μέιντοφ με πλούσιους επενδυτές στην Ισπανία και στην Πορτογαλία. Η εταιρεία Μ&Β παραδέχθηκε με ανακοίνωσή της ότι ιδιώτες και θεσμικοί πελάτες της είναι εκτεθειμένοι με 150 εκατ. δολάρια στην «πυραμίδα». Ο Γκιγέρμο Μορένες είπε ότι γνωρίζει τον Μέιντοφ από τη δεκαετία του 1990 αλλά δεν γνώριζε ότι το fund ήταν αναξιόπιστο. «Δεν υπήρχε η παραμικρή υποψία ότι επρόκειτο για απάτη» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Μ&Β.
Η δημοσιογραφική έρευνα αποκάλυψε πάντως ότι υπήρξε ένας αριθμός ευρωπαίων επενδυτών που δεν πείστηκε για τη φερεγγυότητα του Μέιντοφ. Μάνατζερ μεγάλων «fund of funds» της Ελβετίας ζήτησαν αλλά δεν έλαβαν απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα και αρνήθηκαν χωρίς δεύτερη κουβέντα τη συμμετοχή τους στο σχήμα.
▅ Φιλανθρωπικών ιδρυμάτων εμπλοκή
Στις Ηνωμένες Πολιτείες εντυπωσιάζει η εμπλοκή φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και διάσημων ιδιωτών. Σύμφωνα με τη «WSJ», το φιλανθρωπικό ίδρυμα του τιμημένου με Οσκαρ σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ έχει επενδύσει σημαντικό τμήμα των κεφαλαίων του στην «πυραμίδα» του Μέιντοφ. Ο εκπρόσωπος του σκηνοθέτη Μάρβιν Λεβί επιβεβαίωσε ότι το Wunderkind Foundation επένδυσε στο σχήμα του Μέιντοφ και ότι κατέγραψε απώλειες, αρνήθηκε ωστόσο να προχωρήσει σε λεπτομέρειες και να δημοσιοποιήσει αριθμούς. Στα 30 εκατ. δολάρια υπολογίζονται οι απώλειες για το φιλανθρωπικό ταμείο του αμερικανού μεγιστάνα των ακινήτων Μόρτιμερ Ζούκερμαν, στον οποίο ανήκει, μεταξύ άλλων, η ταμπλόιντ εφημερίδα «ΝΥ Daily Νews». Στα ιδρύματα που επλήγησαν από την κομπίνα περιλαμβάνεται επίσης το Chais Family Foundation, το οποίο ξοδεύει περί τα 12,5 εκατ. δολάρια ετησίως για φιλανθρωπίες στους κόλπους της εβραϊκής κοινότητας των ΗΠΑ.
Παράλληλα, η Εβραϊκή Ομοσπονδία Λος Αντζελες ανακοίνωσε απώλειες 6,4 εκατ. δολαρίων, που αντιπροσωπεύουν το 11% των περιουσιακών στοιχείων της. Ο ιδιοκτήτης της ομάδας μπέιζμπολ Νew Υork Μets Φρεντ Γουίλπον ανακοίνωσε ότι είχε εμπιστευθεί τον Μέιντοφ για τη διαχείριση των κεφαλαίων της επενδυτικής εταιρείας του Sterling Εquities. Χαμένος βγήκε από τις δοσοληψίες του με τον 70χρονο καιο πρώην ιδιοκτήτης της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου Νόρμαν Μπρέιμαν . Στους μεγαλύτερους πελάτες του Μέιντοφ περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η Πολιτεία της Μασαχουσέτης με απώλειες 12 εκατ. δολαρίων. Η υπόθεση αφορά επίσης τις εταιρείες Αscot Ρartners (επένδυση 1,4 δισ. δολάρια) και Μaxam Capital Μanagement (280 εκατ. δολάρια).
Ο Χ. Μαρκόπουλος
Σύμφωνα με δημοσίευμα της οικονομικής εφημερίδας «Τhe Wall Street Journal», ο άνθρωπος που οδήγησε στην αποκάλυψη της απάτης είναι ο ελληνικής καταγωγής διαχειριστής κεφαλαίων Χάρι Μαρκόπουλος, ο οποίος εργαζόταν σε ανταγωνιστικό hedge fund προς αυτό του Μπέρναρντ Μάντοφ. Ο κ. Μαρκόπουλος εξέθεσε για πρώτη φορά τις υποψίες του στην αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SΕC) το 1999 στη Βοστώνη. Υποστήριξε ότι οι αποδόσεις που προσέφερε ο Μάντοφ παραήταν «καλές» για να είναι αληθινές. Ωστόσο, οι αρμόδιοι κώφευαν συστηματικά στις επαναλαμβανόμενες εκκλήσεις του.
Αυτό προκύπτει από τα μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, τις επιστολές και άλλα έγγραφα που ερεύνησαν οι δημοσιογράφοι της «WSJ» και τα οποία ανταλλάχθηκαν σε διάστημα δέκα ετών. Οταν «ξύπνησαν» επιτέλους οι υπεύθυνοι ήταν πολύ αργά. Η σύλληψη του Μάντοφ την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου αποτέλεσε δικαίωση για τον ελληνικής καταγωγής επενδυτή. Καθοριστική για την έκβαση της υπόθεσης φαίνεται ότι ήταν η επιστολή που έστειλε ο κ. Μαρκόπουλος προς την SΕC στις 7 Νοεμβρίου του 2007. Ο τίτλος ήταν εύγλωττος: «Το μεγαλύτερο hedge fund του κόσμου είναι απάτη».
Η ελληνική συμμετοχή
Εχουν αρχίσει, πλέον να επιβεβαιώνονται οι φήμες που αναφέρουν ότι έλληνες επενδυτές, κυρίως του ναυτιλιακού τομέα, έχουν χάσει περί τα 600 εκατ. δολάρια στην υπόθεση της «πυραμίδας του Μάντοφ», δεδομένου ότι η ελληνικών συμφερόντων εταιρεία Fix Αsset Μanagement, η οποία συμμετέχει σε fund of funds, έχει επιβεβαιώσει μέχρι στιγμής την έκθεσή της στην κομπίνα των 50 δισ. δολαρίων. Η εταιρεία αυτή, η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας στη χώρα μας, ιδρύθηκε το 1982 από τον κ. Κάρολο Φιξ σε συνεργασία με τον κ. Γιάννη Εμπειρίκο , γόνο της γνωστής εφοπλιστικής οικογενείας.
Ο κ. Φιξ, ο οποίος σήμερα ζει στην Ελβετία, σπούδασε στη Λωζάννη χημικός μηχανικός. Εργάστηκε για δύο χρόνια ως ειδικός πυρομαχικών στον ελληνικό στρατό τη διετία 1948-1950. Από το 1950 ανέλαβε τη διοίκηση της οικογενειακής επιχείρησης μπίρας η οποία και έκλεισε το 1982 εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων. Στη συνέχεια φεύγει για την Ελβετία, αλλά το 1993 οδηγείται σε δικαστική διένεξη με την Εθνική Τράπεζα εξαιτίας της πώλησης του εμπορικού σήματος Φιξ. Μετά το κλείσιμο της βιομηχανίας ιδρύει τη Fix Αsset Μanagement, η οποία ως πρόσφατα είχε υπό διαχείριση κεφάλαια πάνω από 2 δισ. δολάρια.
