Μια περίεργη προσωπικότητα κάθεται στο τραπέζι των Ευρωπαίων. Είναι Πολωνός και ποτέ δεν ονειρευόταν να φθάσει ως εκεί. Ο Λεχ Κατσίνσκι έχει δηλώσει: «Θα έλεγα ψέματα αν ισχυριζόμουν ότι δεν το μετανιώνω που έγινα πρόεδρος». Η θέση αυτή, υπερβολικά εκτεθειμένη και υπερβολικά απαιτητική, θα έπρεπε φυσιολογικά να περάσει στον δίδυμο αδερφό του, Γιάροσλαβ, τον στρατηγό του ντουέτου.
Ο Γιάροσλαβ και ο Λεχ είναι δύο σώματα ενωμένα στην ίδια κατεύθυνση. Το 2005 εξελέγη ο Λεχ προσελκύοντας την ψήφο των θυμάτων της οικονομικής μετάβασης, των αποκαρδιωμένων από τη διαφθορά και των ευσεβών καθολικών. Ο ηττημένος αντίπαλός του Ντόναλντ Τασκ – μέλος του κεντροδεξιού κόμματος Πλατφόρμα Πολιτών- πήρε τη ρεβάνς πριν από έναν χρόνο, όταν εξελέγη πρωθυπουργός αντικαθιστώντας τον Γιάροσλαβ, ηγέτη του Κόμματος Δικαίου και Δικαιοσύνης. Εκτοτε η Πολωνία βρίσκεται σε συγκατοίκηση και ο πρόεδρος σε πένθος. Για καιρό το ταξίδι στις Βρυξέλλες ήταν ένα μαρτύριο για τον πρώην δήμαρχο της Βαρσοβίας που δεν είχε διασχίσει ποτέ την Ευρώπη πριν από την εκλογή του. «Το άκρον άωτον του γελοίου συνέβη στη διάρκεια μιας ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής το 2007,όταν ο Σαρκοζί πήρε το τηλέφωνο που κρατούσε ο πολωνός πρόεδρος για να μιλήσει απευθείας με τον Γιάροσλαβ που έδινε τις διαταγές» θυμάται ο Γιάροσλαβ Κούρσκι, διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας «Gazeta Wyborcza» που είναι πολύ επικριτική απέναντι στον πρόεδρο.
Από τότε που ο αδερφός του δεν είναι πια πρωθυπουργός, ο 59χρονος Λεχ αποκρούει συνεχώς τα χτυπήματα μόνος του. Ούτε κουβέντα να αφήσει τον Τασκ να οικειοποιηθεί την εξωτερική πολιτική. Στις 15 Οκτωβρίου ο Λεχ προκάλεσε ένα διπλωματικό επεισόδιο χωρίς προηγούμενο στις Βρυξέλλες όταν επέβαλε την παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου είχε προβλεφθεί μόνον ο Τασκ. Ο πρόεδρος κατέφθασε επιβαίνοντας σε ένα εμπορικό αεροπλάνο νοικιασμένο για περισσότερα από 40.000 ευρώ, καθώς η κυβέρνηση αρνήθηκε να θέσει ένα αεροσκάφος στη διάθεσή του. Εξαλλος από αυτό το δημόσιο «μπρα ντε φερ», ο πρωθυπουργός ζήτησε από το Συνταγματικό Δικαστήριο να διευκρινίσει τα καθήκοντα του καθενός.
Απομονωμένος στο προεδρικό μέγαρο, ο πρόεδρος μαρκάρει στενά τον πρωθυπουργό- εκτός και αν ισχύει το αντίθετο. Οι δύο άνδρες είναι πρώην συναγωνιστές της Αλληλεγγύης στη δεκαετία του ΄80, στο Γκντανσκ. Μόνον η οικονομική κρίση επέβαλε ένα είδος εκεχειρίας ανάμεσά τους, αλλά το χάσμα παραμένει τεράστιο.
Λόγω της εκλογικής επιτυχίας του κόμματος του Τασκ το φθινόπωρο του 2007 το ιδεολογικό σχέδιο των διδύμων- η ηθική επανάσταση, η «αποκομμουνιστοποίηση», η «εκκαθάριση» (από τους συνεργάτες της παλαιάς πολιτικής αστυνομίας)- ατύχησε. Τα όνειρα για μια άμωμη 4η Δημοκρατία εξατμίστηκαν. Σήμερα ο Λεχ Κατσίνσκι αρνείται να υπογράψει τη Συνθήκη της Λισαβόνας ώσπου η Ιρλανδία να ξεπεράσει το «Οχι» της στο δημοψήφισμα. «Η Πολωνία δεν θα αποτελέσει εμπόδιο στην επικύρωση της συνθήκης» διαβεβαιώνει ο Μίχαλ Καμίνσκι, σύμβουλος του προέδρου, πράγμα που δεν είναι δεσμευτικό για τίποτε. Η υιοθέτηση του ευρώ, που προβλέπεται από την κυβέρνηση για το 2012, θα φέρει τη χώρα πιο κοντά στο κέντρο της ΕΕ. Ο πρόεδρος δεν έχει πει «όχι»… αλλά δεν έχει πει ούτε και «ναι».
Ο Λεχ Κατσίνσκι αισθάνεται καλύτερα ανάμεσα στους ανατολικούς γείτονές του, με τους οποίους μοιράζεται μια ιστορική δυσπιστία προς τη Ρωσία. «Μετά τη Συνθήκη της Λισαβόναςη Δυτική Ευρώπη έχει γίνει βαρετή:συμβαίνουν λιγότερα πράγματα» εξηγεί ο Καμίνσκι. «Κανείς δεν αναρωτιέται για τις στενές σχέσεις ανάμεσα στην Ισπανία και στη Γαλλία. Ομοίως,η Πολωνία επιθυμεί να διευρύνει την επιρροή της ευρωπαϊκής ιδέας στη ζώνη της».
Στη Βαρσοβία ήταν που η Γεωργία βρήκε τον πιο αποφασισμένο σύμμαχό της μετά τον πόλεμο με τη Ρωσία το περασμένο καλοκαίρι. Ο Λεχ Κατσίνσκι έσπευσε στην Τιφλίδα ήδη από τις 12 Αυγούστου, συνοδευόμενος από τους ηγέτες των χωρών της Βαλτικής. Ο Τασκ δίνει μια πιο καθησυχαστική εικόνα της Πολωνίας- πραγματιστική και φιλοευρωπαϊκή. «Το δικό μας ιδεολογικό σχέδιο είναι το ζεστό νερό στις βρύσες» λέει χαριτολογώντας ο Σλάβομιρ Νόβακ, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού. Μετάφραση: εκεί όπου οι αδελφοί Κατσίνσκι δίνουν μάχες με τα φαντάσματα του παρελθόντος, ο Τασκ έχει την προσοχή του στραμμένη στην καθημερινή ζωή των Πολωνών.
