Oπως και αλλού, έτσι και στη Ρωσία η κρίση έσπρωξε το κράτος σε βοήθεια τραπεζών και επιχειρήσεων. Ρευστά, πιστώσεις ή φοροαπαλλαγές, συνολικά κάπου 130 δισ.
ευρώ. Πνιγμένοι στα χρέη, αντιμέτωποι με ιλιγγιώδη πτώση της κεφαλαιοποίησής τους, οι μεγάλοι ρωσικοί όμιλοι κάνουν τα γλυκά μάτια για να πάρουν τη βοήθεια που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση (38 δισ. ευρώ).
Η αφρόκρεμα της ρωσικής οικονομίας, οι μεταλλουργικές Rusal και Εvraz, οι μεγάλες δημόσιες Rosneft και Gazprom, η ιδιωτική πετρελαϊκή Loukoil, ο όμιλος Αlpha και πολλές άλλες βρίσκονται κολλημένες στον τοίχο. Σε όλα αυτά τα εύφορα χρόνια όλες τους προσέφευγαν κυρίως στις πιστώσεις που έδιναν οι ξένες τράπεζες, με εγγύηση τα περιουσιακά τους στοιχεία. Τώρα που η ρωσική αγορά έχει χάσει το 75% της αξίας της, τα στοιχεία αυτά έχουν υποτιμηθεί. O λοι τους δεν μπορούν να σωθούν. Μόνο το κράτος θα αποφασίσει ποιος να επιβιώσει και ποιος να πεθάνει. Τι εκδίκηση! Αντίθετα από την οικονομική κρίση του 1998, τότε που οι ολιγάρχες οδηγούσαν τον χορό, λέγοντας τι να κάνει σε μια εξασθενημένη εξουσία, τώρα είναι το αντίστροφο: το κράτος έχει γίνει σανίδα σωτηρίας.
Με πάνω από 600 δισ. δολάρια στα ταμεία του- 454 δισ. δολάρια σε συνάλλαγμα ή σε χρυσό συν άλλα 180 δισ. στο ταμείο σταθεροποίησης-, το κράτος διαθέτει τα μέσα για να καλύψει το χρέος των επιχειρήσεων, 440 δισ. δολαρίων συνολικά.
Σε αντάλλαγμα, το κράτος «θα μπει στο κεφάλαιο των μεγάλων επιχειρήσεων, εκεί όπου θα είναι επωφελές για το ίδιο και για τους φορολογουμένους (…).Δεν αποκλείω να γίνει σε αρκετά μεγάλη κλίμακα» προειδοποίησε ο πρωθυπουργός Βλαντίμιρ Πούτιν σε τηλεοπτική του συνέντευξη. Το μεγάλο παζάρι άρχισε.
O πρώτος που εξυπηρετήθηκε, ο βασιλιάς του αλουμινίου, Ολεγκ Ντερίπασκα, πήρε ήδη 4,5 δισ. δολάρια από τη VΕΒ (κάτι σαν Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων) για να αποπληρώσει το δάνειο για την εξαγορά του 25% της Νorilsk Νickel. Σε αντάλλαγμα, το κράτος ενίσχυσε τον έλεγχό του στον γίγαντα αυτόν των ορυχείων, διορίζοντας εκπροσώπους στο διοικητικό του συμβούλιο. Αν το 2009 ο κ. Ντερίπασκα δεν μπορέσει να ξεπληρώσει το δάνειο, τότε το 25% της Νorilsk θα πάει στο κράτος. Το ίδιο ισχύει και για τον Μιχαήλ Φρίντμαν, τον δισεκατομμυριούχο του ομίλου Αlpha, που έλαβε από τη VΕΒ 2 δισ. δολάρια για να σώσει την επιχείρησή του, Vimpelcom, τη μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας.
Αρχές Δεκέμβρη η εταιρεία ΝΡΟ Saturn, που κατασκευάζει πυραύλους και κινητήρες αεροπλάνων, αντιμετώπιζε έλλειψη ρευστότητας και πήρε την υπόσχεση βοήθειας από τη VΕΒ. Σε αντάλλαγμα, το κράτος βάζει χέρι στο 48,76% των μετοχών της εταιρείας. Στην πράξη, η Saturn θα περιέλθει στην Rostechnologies, που είναι ο γιγαντιαίος κρατικός όμιλος επιχειρήσεων (420 επιχειρήσεις) που διευθύνεται από τον Βίκτορ Τσεμέζοφ, φίλο του κ. Πούτιν με τον οποίο βρίσκονταν μαζί στην Ανατολική Γερμανία στη δεκαετία του 1980. Ο κρατικός έλεγχος της Saturn, που ήταν προηγουμένως 37%, είναι τώρα πλήρης. Η άγρια μάχη του κ. Τσεμέζοφ για να την απορροφήσει είχε ξεκινήσει άλλωστε εδώ και πολλούς μήνες.
Σ τη Ρωσία οι διαδικασίες για να αποκτηθεί ο έλεγχος περνάνε συχνά μέσα από δικαστήρια και απειλές, όπως γίνεται και με την Uralkali, την κατασκευαστική φοσφατών την οποία ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Ιγκορ Σέτσιν απείλησε με συνεχείς δίκες, αν δεν παραχωρήσει τμήμα της.
«Αυτά ισοδυναμούν με επάνοδο σε σχεδιασμένη οικονομία.Το Κρεμλίνο θα αποφασίσει ποιοι τομείς και ποιες επιχειρήσεις αξίζουν να σωθούν» ανησυχεί η επενδυτική τράπεζα UniCredit Αtom. Η έλλειψη διαφάνειας, η αδυναμία των θεσμών, η βουλιμία της κλίκας στην εξουσία σημαίνουν ότι γρήγορα η βιομηχανική αφρόκρεμα κινδυνεύει να βρεθεί στα χέρια της «Εταιρείας», αυτής δηλαδή της ελίτ που από τις γραμμές της τέως ΚGΒ εκτινάχθηκε στο τιμόνι της πολιτικής και της οικονομίας.
