Ενα διώροφο και σε μέγεθος μεγαλύτερο από τη σημερινή Βουλή των Ελλήνων ανάκτορο, ο αρχιτέκτονάς του, η έννοια της Ενωμένης Ευρώπης(!) και ο συνδετικός κρίκος τους: ο βασιλιάς Φίλιππος Β Δ . Την αναπαράσταση του ανακτόρου του Φιλίππου Β Δ στις Αιγές, βασισμένη για πρώτη φορά σε ανασκαφικά στοιχεία και νέες μετρήσεις, παρουσίασε την Τετάρτη το βράδυ η αρχαιολόγος δρ Αγγελική Κοτταρίδη σε επιστημονική ανακοίνωση η οποία έγινε στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών για την επέτειο του εορτασμού των 50 χρόνων από την ίδρυσή του. Με μήκος πρόσοψης 78 μ. και ύψος 13,60 μ., με εντυπωσιακό σε μέγεθος και σχεδίαση πρόπυλο στο κέντρο και στοές με κίονες εκατέρωθενγια τη μία εκ των οποίων υπάρχουν ενδείξεις ότι λειτουργούσε ως πινακοθήκη -, αυτό το κτίριο, συνολικής έκτασης 12 στρεμμάτων, φαίνεται ότι ήταν πραγματικά το μεγαλοπρεπέστερο της εποχής του. Οπως ανέφερε μάλιστα η κυρία Κοτταρίδη, η οποία υπηρετεί στην ΙΖ Δ Εφορεία Αρχαιοτήτων και εργάζεται στις Αιγές, τα νέα ανασκαφικά δεδομένα χρονολογούν ασφαλώς το ανάκτορο στα χρόνια του Φιλίππου Β Δ (350- 340 π.Χ.).

«Παρθενώνα της Μακεδονίας» και «το δεύτερο σημαντικό έργο της αρχαίας Ελλάδας» χαρακτήρισε η ίδια το ανάκτορο, το οποίο στην πραγματικότητα ήταν όσο τρεις Παρθενώνες. Για την ανέγερσή του απαιτήθηκαν περί τα 10 ή 12 χρόνια, ενώ ήταν ενταγμένο στο ευρύ οικοδομικό πρόγραμμα του Φιλίππου Β Δ το οποίο περιλάμβανε και το θέατρο των Αιγών. Μεγάλος αριθμός διασωθέντων αρχιτεκτονικών μελών και η χρήση των νέων τεχνολογιών επέτρεψαν την αναπαράσταση του ανακτόρου, με το οποίο, όπως φαίνεται, εισήχθηκαν πολλές καινοτομίες. Χτισμένο από πωρόλιθο ως το ύψος του 1,60 μ. και το υπόλοιπο από πλίνθους, ήταν «ντυμένο» με κονίαμα εξαιρετικής ποιότητας από μείγμα θηραϊκής γης (η οποία χρησιμοποιείται εκεί για πρώτη φορά), ασβέστη και χαλίκι σε ιδανικές αναλογίες ώστε ακόμη και σήμερα να διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Οι όψεις του μάλιστα πρέπει να έλαμπαν εξαιτίας αυτού ακριβώς του κονιάματος.

Ηαναπαράσταση είναι κατά προσέγγιση και όχι υποθετική, διαβεβαίωσε η αρχαιολόγος. Συγκεκριμένα: στην πρόσοψη του κτιρίου, το οποίο ήταν στραμμένο στα ανατολικά όπως οι ναοί, υπήρχαν δύο στοές με δέκα δωρικούς κίονες η καθεμία, επάνω από τους οποίους υπήρχε το επιστήλιο με τη ζωφόρο και το γείσο τους, το οποίο χρησίμευε ως στυλοβάτης της ιωνικής στοάς του δεύτερου ορόφου. «Υπήρχε δηλαδή διώροφη στοά 200 χρόνια πριν από τη στοά του Αττάλου», όπως τόνισε η αρχαιολόγος. Το πρόπυλο-είσοδος του ανακτόρου είχε έξι ιωνικούς αμφιπεσσοκίονες ανά δύο σε τρεις σειρές. Ολα τα δάπεδα των δωματίων ήταν ψηφιδωτά, μερικά από τα οποία με παραστάσεις, μερικά βοτσαλωτά και άλλα με κομμάτια μαρμάρου σε χρωματιστό κονίαμα. Στο κέντρο του κτιρίου εξάλλου βρισκόταν μια τεράστια περίστυλη αυλή δύο στρεμμάτων με 60 ιωνικούς κίονες. Περί τα 13.000 κυβικά μέτρα επεξεργασμένου πωρόλιθου υπολογίζεται ότι χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του ανακτόρου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε εξάλλου η κυρία Κοτταρίδη, η χρονολόγηση του ανακτόρου προήλθε από τα ανασκαφικά ευρήματα (κεραμική: λήκυθος, σκύφος, τμήμα κρατήρα) που εντοπίστηκαν μέσα στο αρχαίο σκάμμα της θεμελίωσης. Πέρα από όλα αυτά όμως το σημαντικό είναι ότι υπάρχει σήμερα ικανός αριθμός αρχιτεκτονικών μελών ώστε να είναι δυνατή μια αναστήλωση η οποία θα αναδείξει τη μεγαλοπρέπειά του.

Ο αρχιτέκτονας Πύθεος

Ενας σπουδαίος αρχιτέκτονας του 4ου αι. π.Χ. θα μπορούσε να έχει χτίσει το ανάκτορο του Φιλίππου Β’ στις Αιγές, όπως καταθέτει ως υπόθεση εργασίας η κυρία Αγγελική Κοτταρίδη. Πρόκειται για τον Πύθεο από τη Μικρά Ασία, αρχιτέκτονα του ναού της Αθηνάς Πολιάδος στην Πριήνη και του Μαυσωλείου του Μαύσωλου, αλλά και πολεοδόμο επίσης, ο οποίος εφάρμοζε στα έργα του καθαρούς μαθηματικούς λόγους. Στην περίπτωση μάλιστα του ανακτόρου των Αιγών ο αριθμός 8 φαίνεται να είναι το κλειδί σε διάφορες διαστάσεις. Ο ίδιος άλλωστε είχε συνεργαστεί στο Μαυσωλείο με τον γλύπτη Λεωχάρη, ο οποίος εργάστηκε για τον Φίλιππο Β Δ στο ανάκτορο.

Ο πρώτος ευρωπαίος ηγεμόνας

Ενα μεγάλο τετράγωνο δωμάτιο με ψηφιδωτό δάπεδο στο οποίο υπάρχει παράσταση της Αρπαγής της Ευρώπης αφήνει το περιθώριο μιας ερμηνείας όπως αυτή που θέλει τον Φίλιππο Β Δ ως τον πρώτο ευρωπαίο ηγεμόνα! «…Μηδέποτε ενηνοχέναι Ευρώπη τοιούτον άνδραν παράπαν οίον τον του Αμύντου Φίλιππον» αναφέρει άλλωστε ο ιστορικός Θεόπομπος, ενώ μετά την αναχώρηση του Αλέξανδρου για την Ασία, ο Αντίπατρος, που έμεινε πίσω, αποκαλούνταν «στρατηγός της Ευρώπης».