«Το να φτιάχνεις ένα σπίτι είναι σαν να φυτεύεις ένα δέντρο» πιστεύουν στον Σύλλογο Ολιστικής Αρχιτεκτονικής (ΣΟΛΑΡ), μέλη του οποίου προσπαθούν αφιλοκερδώς το διάστημα αυτό να μυήσουν αρκετούς εθελοντές στο πώς ανιχνεύουμε επιβλαβή μαγνητικά πεδία και ραδόνιο σε μια ανεγειρόμενη οικοδομή και πώς κρατάμε μακριά από βλαβερές εξωτερικές επιδράσεις ανθρώπους αλλά και κατοικίδια που θα μείνουν εκεί ίσως και για ολόκληρη τη ζωή τους.
Είναι μια στιγμή ιδιαίτερη όταν ο υπεύθυνος για την οικοδομή μηχανικός μέσα σε απόλυτη σιγή στη με επιμέλεια ισοπεδωμένη γη του οικοπέδου προχωρεί αργά, σχεδόν τελετουργικά, επάνω στον άξονα Βορρά – Νότου κρατώντας στα χέρια του μια μικρή μεταλλική κεραία, ευαίσθητη στα μαγνητικά πεδία του περιβάλλοντος. Κάθε δύο μέτρα η μέχρι πρότινος ακίνητη κεραία «ζωντανεύει» κάνοντας μια στροφή περίπου 90 μοιρών. Ο μηχανικός σταματάει αμέσως και ο εργάτης που ακολουθεί σιωπηλός, φορτωμένος με μικρούς πασσάλους, καρφώνει από έναν σε κάθε τέτοιο σημείο. Διατρέχουν το οικόπεδο προσεκτικά από τη μία άκρη ως την άλλη και τελικά η όλη επιφάνεια έχει χωριστεί σε κανονικά ορθογώνια παραλληλόγραμμα με πλευρές με μια κλίση 4-5 μοιρών ως προς τους άξονες Βορρά – Νότου και Ανατολής – Δύσης, που όλα έχουν διαστάσεις 2Χ2,3 μ. ή το πολύ 2Χ2,5 μέτρα. Με τον τρόπο αυτόν έχει ανιχνευθεί και οριστεί το λεγόμενο «δίκτυο Χάρτμαν» του οικοπέδου. Στη συνέχεια τα σχέδια θα γίνουν έτσι ώστε να πέσουν όσο γίνεται περισσότεροι από τους κόμβους του σε τοίχους ή σε σημεία όπου δεν θα βρίσκονται μόνιμα οι ένοικοι και κυρίως θα εξασφαλιστεί ότι επάνω σε τέτοιους κόμβους δεν θα τοποθετηθούν κρεβάτια, καναπέδες, γραφεία ή άλλες θέσεις μόνιμης παραμονής. Προτού φύγουν από το οικόπεδο κάποιος δεν ξεχνά να κάνει και το «τεστ των μυών». Στέκεται, σηκώνει το χέρι του προς το πλάι σε ορθή γωνία, κάποιος άλλος το πιέζει και διαπιστώνεται ότι υπάρχει μεγάλη εξασθένηση στην αντίστασή του όταν πατάει επάνω σε έναν από τους κόμβους, οι οποίοι θεωρούνται πλέον και «γεωπαθογόνοι» κόμβοι για το σπίτι.
Τι γνώριζαν οι Μινωίτες που εμείς αγνοούμε;
Βγαίνουμε από το σχολείο πιστεύοντας ότι το μόνο «καθιερωμένο» μαγνητικό πεδίο είναι το γήινο. Αυτό που για χιλιάδες χρόνια βοηθάει τους ναυτικούς αλλά και τα αποδημητικά πουλιά να βρίσκουν τον δρόμο τους και οι άνθρωποι ποτέ δεν έδειξαν να το φοβούνται. Μετρήθηκε για πρώτη φορά το 1830, οφείλεται στο λιωμένο σίδηρο που ρέει στον πυρήνα της Γης, έχοντας όγκο έξι φορές τον όγκο της Σελήνης, και η κίνηση των ηλεκτρονίων του δημιουργεί πολύπλοκα ηλεκτρικά ρεύματα. Οπως είναι γνωστό, όπου ηλεκτρικό ρεύμα εκεί εμφανίζεται και μαγνητικό πεδίο, ώστε τελικά η Γη να έχει τη συμπεριφορά ενός τεράστιου ευθύγραμμου μαγνήτη, με τον «βόρειο» πόλο του να βρίσκεται κοντά στον νότιο γεωγραφικό πόλο. Με ένα μαγνητόμετρο μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι το γήινο μαγνητικό πεδίο δίνει εδώ στην Ελλάδα μια τιμή γύρω στα 0,44721 Gauss, με τάση να αυξάνεται προς τον πόλο και να ελαττώνεται προς τον ισημερινό. Ωστόσο οι μετρήσεις μάς επιτρέπουν να εντοπίσουμε σε ορισμένα σημεία την ύπαρξη ενός ακόμη πεδίου με τιμή ίση προς το 1/5.000 της τιμής του γήινου μαγνητικού πεδίου. Οσο και αν φαίνεται μικρή, η τιμή του είναι σε θέση να προκαλεί σημαντικές διαταραχές στην ανθρώπινη ζωή.
Το 1935 ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης Ερνστ Χάρτμαν, ο οποίος σπούδασε Ιατρική, διαπίστωσε ότι στην επιφάνεια της Γης είναι απλωμένο ένα ολόκληρο δίχτυ ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών με κλίση περίπου 4-5 μοιρών ως προς τον γεωγραφικό άξονα Βορρά – Νότου, με πλευρές 2 μέτρων στην κατεύθυνση αυτή, 2,3 ως 2,5 μέτρα παράλληλα στον άξονα του ισημερινού και πάχος 21 εκατοστά. Είναι οι λεγόμενες γραμμές Χάρτμαν που όταν διασταυρώνονται εκεί θεωρείται ότι δημιουργούνται οι λεγόμενοι γεωπαθητικοί κόμβοι οι οποίοι είναι επικίνδυνοι για την υγεία. Και αυτή η επικινδυνότητα φαίνεται να ενισχύεται από το αν κάτω από εκεί βρίσκονται φλέβες νερού, γεωλογικά ρήγματα ή εγκατακρημνίσεις. Πριν από τον Χάρτμαν φαίνεται ότι πολλοί γνώριζαν για το δίκτυο αυτό, αλλά αποτελούσε μάλλον εσωτερική γνώση.
Στις 4 Ιουνίου αυτής της χρονιάς αρχιτέκτονες από τον σύλλογο ΣΟΛΑΡ μαζί με αρχαιολόγους είχαν την περιέργεια αλλά και τη δυνατότητα να κάνουν μετρήσεις με όργανα ακριβείας στο παλάτι του Ραδαμάνθυος στη Φαιστό και εκεί διαπίστωσαν ότι σε μια επιφάνεια 40Χ40 μ., εκεί όπου κατοικούσε η βασιλική οικογένεια, οι ενδείξεις των οργάνων ήταν μηδενικές, άρα δεν υπήρχαν γεωπαθογόνα σημεία· ενώ αλλού, εκεί όπου βρίσκονταν κάποια μικρά δωμάτια προορισμένα για τους καθαρμούς, υπήρχε μεγάλος συνωστισμός από πεδία! Το ίδιο διαπιστώθηκε και στην Κνωσό, ενισχύοντας την άποψη ότι οι προηγούμενοι από εμάς δεν οικοδομούσαν τυχαία στους σημαντικούς για αυτούς και τη ζωή τους χώρους.
Η φύση δείχνει τις ευνοϊκές θέσεις
Παρακολουθούσαν πολύ προσεκτικά τι συνέβαινε γύρω τους και στην ουσία κατέγραφαν το πόσο επηρέαζαν οι τοπικές συνθήκες τα πεδία στο δίκτυο Χάρτμαν. Πού έπεφταν ως επί το πλείστον οι κεραυνοί. Πού προτιμούσαν να μένουν τα διάφορα ζώα, πού έφτιαχναν τα μυρμήγκια τις φωλιές τους, που φύτρωναν τα δέντρα και ποια από αυτά εμφάνιζαν καρκινικά εξογκώματα στους κορμούς τους. Σήμερα ξέρουμε ότι οι σκύλοι, τα μηρυκαστικά, οι κατσίκες, οι χοίροι, τα πουλερικά αποφεύγουν τους κόμβους όπου υπάρχει αυξημένη ακτινοβολία· αντίθετα οι γάτες, οι μέλισσες, τα φίδια, οι τερμίτες, τα μυρμήγκια ψάχνουν και βρίσκουν τους γεωπαθητικούς κόμβους.
Οι Ετρούσκοι και οι Ρωμαίοι είναι βέβαιο ότι έκαναν επί τόπου επίπονες έρευνες. Ειδικά εκπαιδευμένοι ιερείς χρησιμοποιούσαν μάλιστα ένα εργαλείο από λεπτό μεταλλικό φύλλο, με το ένα άκρο του να καταλήγει σε σπείρα, το Lituus, το οποίο πιστεύεται ότι βοηθούσε στην ανίχνευση των μαγνητικών πεδίων και της πολικότητας που εναλλάσσεται στα παραλληλόγραμμα του δικτύου Χάρτμαν. Στους γεωπαθητικούς κόμβους, του οποίους επεσήμαιναν και από τις παραμορφώσεις στους κορμούς των δένδρων, έφτιαχναν μικρά φρέατα αφιερωμένα στον Fulgur Conditum, τον «θαμμένο κεραυνό».
Η γνώση μεταδόθηκε μάλλον από στόμα σε στόμα και μόνο μετά τον 12ο αιώνα θεολόγοι που αναγορεύθηκαν και άγιοι, όπως ο Μπερνάρ του Κλερβό και ο Θωμάς ο Ακινάτης, μαζί και ο Ντανς Σκότους, ασχολήθηκαν με το θέμα και πολλές τοποθεσίες και εκκλησίες στη Ευρώπη, όπως ο γνωστός καθεδρικός ναός της Σαρτρ, 80 χιλιόμετρα από το Παρίσι, παρουσιάζουν παρόμοιες ιδιαιτερότητες με αυτές της Φαιστού και της Κνωσού ως προς το μαγνητικό πεδίο του δικτύου Χάρτμαν.
Γεωμαγνητικοί κόμβοι και ασθένειες
Τη δεκαετία του 1930 έγιναν πολλές έρευνες από Γερμανούς κυρίως, οι οποίοι προσπάθησαν να συσχετίσουν την ύπαρξη των γεωμαγνητικών κόμβων και με προβλήματα υγείας. Μελετήθηκαν ολόκληρες πόλεις και άρχισε να φαίνεται ότι, όπου υπάρχουν υπόγεια ρεύματα νερού και γεωλογικά ρήγματα, όσοι άνθρωποι έχουν τα κρεβάτια τους ή κάποιες μόνιμες θέσεις παραμονής στους κόμβους που βρίσκονται ακριβώς από πάνω παρουσιάζουν πολλά προβλήματα υγείας, έχουν κακό ύπνο, η προσοχή ιδιαίτερα των παιδιών διασπάται εύκολα, ενώ έγινε λόγος και για την εμφάνιση κρουσμάτων καρκίνου. Πολλοί απέρριψαν τα αποτελέσματα αυτά ως μη επιστημονικά και οι έρευνες σταμάτησαν λόγω του πολέμου.
Τη δεκαετία του 1990 έγιναν εργασίες για να συσχετιστούν οι εμφανίσεις ασθενειών με το σημείο διαμονής των ανθρώπων. Μια Αυστριακή μάλιστα, η Κέτε Μπάχλερ, ισχυρίζεται ότι έχει εξετάσει στον μακρόχρονο βίο της 125.000 περιπτώσεις ασθενών και βρίσκει σχέση των παθογόνων αιτίων με τους κόμβους Χάρτμαν. Είναι αλήθεια όμως ότι ακόμη δεν υπάρχουν εργασίες που να έχουν γίνει τηρώντας αυστηρά τα πρωτόκολλα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Φαίνεται πάντως ότι κάποιοι έχουν πεισθεί, αφού έχει αποφασιστεί και στη Νότια Αυστρία πλέον, πως προτού κτιστεί οποιοδήποτε δημόσιο ή κοινοτικό κτίριο θα γίνεται έρευνα σχετικά με τα μαγνητικά δίκτυα!
Οπως προειδοποιεί η Greenpeace σε σχέση με τα πατώματα και τις ξύλινες κατασκευές, «από περιβαλλοντική άποψη εκείνο που χρήζει προσοχής είναι οι συγκολλητικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του κάθε προϊόντος». Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ουσία είναι η ουρία-φορμαλδεΰδη (UF). Αλλες ουσίες που περιέχουν φορμαλδεΰδη είναι οι φαινολικές (PF) και μελαμινικές (MF) ρητίνες. Με την πάροδο του χρόνου η φορμαλδεΰδη εκλύεται στο περιβάλλον και μπορεί να προκαλέσει το λεγόμενο «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου», μια σειρά δηλαδή από δυσμενείς συνέπειες, όπως αναπνευστική δυσχέρεια, κινητική αταξία και δερματίτιδες, ενώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως η φορμαλδεΰδη έχει ταξινομηθεί ως πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Στην αγορά υπάρχουν γενικά δύο τύποι μοριοσανίδων και ινοσανίδων, ανάλογα με τις εκπομπές φορμαλδεΰδης:
– Μοριοσανίδες και ινοσανίδες κλάσης Ε1 (χαμηλής εκπομπής φορμαλδεΰδης).
– Μοριοσανίδες και ινοσανίδες κλάσης Ε2, με υψηλότερες εκπομπές φορμαλδεΰδης.
Μοριοσανίδες κλάσης Ε0, με ακόμη μικρότερη – ίσως και μηδενική – εκπομπή φορμαλδεΰδης, θα διατίθενται από τον επόμενο Οκτώβριο.
Εναλλακτικά των προϊόντων φορμαλδεΰδης χρησιμοποιούνται συχνά ισοκυανιούχες ρητίνες. Οι ρητίνες αυτές έχουν το πλεονέκτημα ότι εξατμίζονται λιγότερο από τις αντίστοιχες της φορμαλδεΰδης, αλλά είναι και αυτές επικίνδυνες, κυρίως όταν καούν, οπότε παράγεται μεταξύ άλλων και τοξικό υδροκυάνιο (για περισσότερες πληροφορίες: https://www.greenpeace. org/greece/ 137368/137396/ 138754).
Βαθμολογώντας τις συσκευές
Κάποτε, όταν οι ειδικοί άκουγαν για τους κινδύνους από ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες γελούσαν, και μιλούσαν μάλιστα και για εσωτερισμό. Σήμερα τα χαμόγελα έχουν εξαφανιστεί… Ηδη Ιταλοί και Αμερικανοί έχουν αποφασίσει να υπάρχουν σε διάφορες πόλεις μετρητές, ανάλογοι με αυτούς που υπάρχουν για τη ρύπανση της ατμοσφαίρας. Οσο περνάει ο καιρός το οικιακό περιβάλλον, φορτωμένο με τις διάφορες σύγχρονες συσκευές που «ομορφαίνουν» τη ζωή, αρχίζει να μη φαντάζει και τόσο υγιεινό. Οπως αναφέρεται στο βιβλίο «Powerwatch Handbook» των Αλασντερ και Τζιν Φίλιπς (εκδόσεις Piatkus), με κλίμακα από 1 ως 5 – όπου όσο μεγαλύτερος ο δείκτης τόσο πιο επικίνδυνο το προϊόν – οι διάφορες οικιακές συσκευές έλαβαν τους εξής βαθμούς: τα ψηφιακά ασύρματα τηλέφωνα (Digital Enhanced Cordless Telephones, DECT) είναι τα πιο επικίνδυνα και παίρνουν 5, τα αναλογικά είναι λιγότερο επικίνδυνα 2-3, τα κινητά παίρνουν και αυτά ένα ολοστρόγγυλο 5, οι κουζίνες μαγνητικής επαγωγής 5 και αυτές, οι φούρνοι μικροκυμάτων 5, οι λάμπες χαμηλής κατανάλωσης 5, οι συνήθεις λάμπες 3, οι τηλεοπτικές οθόνες πλάσματος 4 για παραμονή των θεατών σε ακτίνα μικρότερη από 1,8 μέτρα, οι φριτέζες 5, οι ηλεκτρικές κουβέρτες 5, στα υπολογιστικά μηχανήματα πιο επικίνδυνα είναι τα φορητά· επίσης δεν… κάθεται καλά όποιος κάθεται μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή σε απόσταση μικρότερη από 1 μέτρο. Επίσης συσκευές που εκπέμπουν σημαντική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι η ηλεκτρική σκούπα, η ξυριστική μηχανή και ο στεγνωτήρας των μαλλιών, ενώ τώρα εκφράζονται φόβοι και για τα πεδία μέσα στο αυτοκίνητο όπου έχουν συσσωρευθεί μηχανήματα GPS, DVD, κλιματισμού και για να… παίζεις με τα ηλεκτρικά παράθυρα. Πάντως οι επιστήμονες είναι ακόμη διστακτικοί στο να ενοχοποιήσουν άμεσα και μόνο τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, αλλά παραδέχονται ότι προς το παρόν είναι μάλλον βέβαιο πως αυτές εξασθενούν την ικανότητα αντίστασης του οργανισμού (βλ. στο Διαδίκτυο τις ανατριχιαστικές εργασίες της Laurence Bonhomme-Faivre).
Κάποιος είπε ότι έχουμε τρία δέρματα: αυτό με το οποίο γεννηθήκαμε, τα ρούχα μας και το σπίτι μας. Θα πρέπει λοιπόν να φροντίζουμε όλα να είναι το ίδιο υγιή!
Οποιος ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα μπορεί να ψάξει στη διεύθυνση: http: //www.s-ol-ar.gr/home.html.
Ραδόνιο: ένας αναγνωρισμένος εχθρός
Ας θυμηθούμε πάντως ότι πριν από 20 χρόνια οι ίδιες αμφιβολίες που σήμερα υπάρχουν για τα μαγνητικά δίκτυα και τις διάφορες ακτινοβολίες μέσα στο σπίτι υπήρχαν και για κάτι που τότε έμοιαζε μυστηριώδες και άπιαστο. Πρόκειται για το ραδόνιο, ένα ευγενές αέριο, δηλαδή δύσκολα ενώνεται με άλλα στοιχεία, ραδιενεργό όμως, άχρωμο, άοσμο, άγευστο, την παρουσία του οποίου μόνο με ευαίσθητους μετρητές μπορείς να ανακαλύψεις μέσα στο σπίτι. Δημιουργείται στα έγκατα της Γης από τις διασπάσεις άλλων ραδιενεργών στοιχείων, όπως το ουράνιο, και από τα διάφορα ρήγματα ανεβαίνει προς την επιφάνεια. Αν το εισπνεύσεις και διασπασθεί μέσα στον οργανισμό σου σε πολώνιο, την ίδια στιγμή εκπέμπονται σωματίδια «άλφα» που προσβάλλουν άμεσα τους ιστούς των πνευμόνων, με αποτέλεσμα, αν αυτό συμβεί για μακρό χρόνο, να εμφανιστεί καρκίνος των πνευμόνων. Οπως αναφέρουν οι Θέμης και Κώστας Τσίπηρας στο πολύ χρήσιμο βιβλίο τους «Οικολογική αρχιτεκτονική» (εκδόσεις Κέδρος): «Η είσοδος του ραδονίου στο σπίτι από το έδαφος μπορεί να γίνει μέσω ρωγμών στα δάπεδα και στα στοιχεία από σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ), μέσω των σωλήνων αποχέτευσης των δαπέδων, μέσω των αντλιών φρεατίων αποστράγγισης, μέσω μικροσκοπικών ρωγμών ή πόρων στους τοίχους. Τα επίπεδα του ραδονίου είναι γενικά υψηλότερα στις βάσεις των σπιτιών και στα δωμάτια των ισογείων». Σε άλλες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, Τσεχία, Σουηδία όπου έχουν πεισθεί για τη σοβαρότητα του προβλήματος, έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα για τις νέες οικοδομές. Στη Σουηδία, επειδή αναγνωρίζουν οι αρχές ότι τουλάχιστον 400 από τους 2.800 θανάτους κάθε χρόνο από καρκίνο των πνευμόνων οφείλονται στο ραδόνιο, υπάρχει αυστηρή νομοθεσία που όχι μόνο υποχρεώνει ως το 2010 κανένα κτίριο σχολείου να μην έχει στον αέρα του περισσότερα από 200 μπεκερέλ ανά κυβικό μέτρο, αλλά επιπλέον προβλέπει κρατικό επίδομα σε όποιον δαπανήσει τα απαιτούμενα χρήματα για να κρατηθεί με ασφάλεια το αέριο αυτό έξω από τον χώρο δουλειάς ή κατοικίας. Οι κατά τόπους κοινοτικές αρχές προμηθεύουν δωρεάν με μετρητές τα σπίτια επί δίμηνο· κατόπιν παραδίδονται προς εξέταση και ο ιδιοκτήτης ειδοποιείται για το αποτέλεσμα (πληροφορίες υπάρχουν στην έκδοση «Socialstyrelsen», ISBN 91-7201-929-8).
Οπως αναφέρεται στο βιβλίο «Οικολογική αρχιτεκτονική», ένας τρόπος αντιμετώπισης είναι να τοποθετηθούν ειδικές στεγανοποιητικές μεμβράνες κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σπιτιού (καλύτερα), ενώ ακόμη πιο αποτελεσματικό είναι να δημιουργηθεί μια αεριζόμενη θεμελίωση δημιουργώντας ένα δεύτερο δάπεδο επάνω από το δάπεδο του υπογείου και στον ενδιάμεσο χώρο με ένα δίκτυο απλών πλαστικών σωλήνων το αέριο να οδηγείται στον εξωτερικό χώρο. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε υπόγεια και ισόγεια, ενώ τα σπίτια με πιλοτή επιβαρύνονται λιγότερο. Επίσης στη Βόρεια Ελλάδα εμφανίζεται αυξημένη συσσώρευση ραδονίου σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
