Η υπερανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας, της Ρωσίας η αναγέννηση, των Αράβων ο πλούτος, των Λατινοαμερικανών η χειραφέτηση, της Ευρώπης οι ταλαντεύσεις, της Αμερικής η φθορά, αλλά και των επικοινωνιών η πρόοδος, η άνθηση των νέων τεχνολογιών, της παγκοσμιοποίησης η κυριαρχία και των κεφαλαιούχων οι αναζητήσεις όρισαν τον κόσμο και την Ελλάδα επηρέασαν τη χρονιά που φεύγει. Οι αγορές αναγεννήθηκαν από τον καινούργιο πλούτο που σταθερά παράγεται τα τελευταία χρόνια στην έντονα αναπτυσσόμενη Νοτιοανατολική Ασία, το διεθνές εμπόριο βρήκε πεδίο δόξης λαμπρό, οι μεταφορές επίσης, οι διεθνείς μπίζνες δεν έχουν προηγούμενο, το κυνήγι των ευκαιριών είναι πρωτοφανές – θυμίζει την εποχή των πιονέρων της Αμερικής. Τα κεφάλαια περισσεύουν, ο πλούτος που αποκτήθηκε την τελευταία πενταετία ξεπερνά εκείνον που συσσωρεύθηκε την εικοσαετία 1980-2000 και για τούτο επιδρά καταλυτικά στις διεθνείς εξελίξεις, μεταβάλλει τη γεωπολιτική, αναδιατάσσει τα συμφέροντα, διαλύει παλαιές ισορροπίες και δημιουργεί καινούργιες, πιο εύθραυστες, οι οποίες επενεργούν στις οικονομίες και στις κοινωνίες.


Ο νέος κόσμος που αναδύεται στις καινούργιες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης και της κυριαρχίας των κεφαλαιούχων είναι πιο κινητικός, απίστευτα διεκδικητικός, κυνικός και ίσως άδικος όσο ποτέ, καθώς διευρύνει τις ανισότητες, τον πλούτο εξυψώνει, σχεδόν τον θεοποιεί, τις ευκαιρίες μεγέθυνσής του αυξάνει και τις υποχρεώσεις του περιορίζει.


Ταυτόχρονα η αλληλεξάρτηση του νέου κόσμου είναι μοναδική στην Ιστορία. Οι Αμερικανοί είναι δεσμευμένοι από τα πρωτοφανή στην ιστορία συναλλαγματικά διαθέσιμα των Κινέζων, ύψους 1 τρισ. δολαρίων, που είναι τοποθετημένα στο αμερικανικό νόμισμα, αλλά και αυτοί με τη σειρά τους δεν μπορούν να κινηθούν προς το ευρώ γιατί αν το πράξουν θα προκαλέσουν διαταραχή μεγάλη και πρώτοι θα ζημιωθούν.


Οι Ευρωπαίοι επίσης γλίτωσαν από του πληθωρισμού την πίεση επειδή ο κινεζικός ανταγωνισμός σοκάρισε τη βιομηχανία και συγκράτησε τις τιμές στον τομέα της μεταποίησης. Αλλά για να γίνει αυτό οι μισθοί των εργαζομένων π.χ. στη γερμανική βιομηχανία καθηλώθηκαν, η ανάπτυξη της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας υπονομεύθηκε και όλοι οι Ευρωπαίοι ένιωσαν το βάρος.


Ακόμη ο φορολογικός ανταγωνισμός των νέων ευρωπαϊκών χωρών πίεσε τις παλαιότερες, σχεδόν άπασες οδεύουν προς μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων και έτσι το κοινωνικό κράτος χάνει σταδιακά πηγές χρηματοδότησης, το βάρος μεταφέρεται στους πολίτες, ο κοινωνικός δαρβινισμός κερδίζει ξανά έδαφος, όποιος μπορεί καλώς, όποιος δεν τα καταφέρνει βυθίζεται στον σύγχρονο κοινωνικό Καιάδα.


* Η απαίτηση για ελευθερία των αγορών


Ο νέος πλούτος δεν θέλει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις, απαιτεί ελευθερία και ταχύτητα κινήσεων και τελευταίως διεκδικεί την ανωνυμία. Τα περιβόητα private equity funds, που το 2006 εισέβαλαν και στην Ελλάδα, δεν θέλουν περιορισμούς στις επενδύσεις, επιχειρούν επιθετικές εξαγορές, ενδιαφέρονται πρωτίστως για κέρδη μεσοπρόθεσμα, απεχθάνονται τις δεσμεύσεις των χρηματιστηρίων και τον έλεγχο των εποπτικών αρχών, οι επιχειρήσεις που εξαγοράζουν συνήθως αποχωρούν από τις κεφαλαιαγορές, θέλουν τα χέρια τους ελεύθερα, να πωλούν και να αγοράζουν στα γρήγορα, χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.


Είναι τούτος ο αναδυόμενος νέος κόσμος σύνθετος, αλληλεξαρτώμενος, ορίζεται σχεδόν απολύτως από την οικονομία και την κίνηση των κεφαλαίων, γέρνει επικίνδυνα υπέρ των αγορών, τα κοινωνικά και τα συλλογικά υποχωρούν, οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων αυξάνονται, ο πλούτος συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο σε λιγότερους, μοιάζει το διεθνές σύστημα παγιδευμένο στη νεοφιλελεύθερη οδό, χωρίς διαφυγές, με τις βαλβίδες εκτόνωσης κλειστές.


Εκ της θέσεώς της αλλά και λόγω του μεγέθους της η Ελλάδα δέχεται πρωτοφανείς επιρροές και επιδράσεις από αυτό το ξεχωριστό διεθνές περιβάλλον. Η πολιτική, η οικονομία και κατ’ επέκταση η ελληνική κοινωνία επηρεάστηκαν καθοριστικά το 2006 από τα κύματα που αυτή η διεθνής μετάλλαξη μεταφέρει.


Οι κεντρικές επιλογές της κυβέρνησης Καραμανλή προσδιορίστηκαν ακριβώς από την προσπάθειά της να παρακολουθήσει τις διεθνείς τάσεις. Η ρητορεία της για τις μεταρρυθμίσεις, οι προετοιμαζόμενες αλλαγές στην ανωτάτη εκπαίδευση, η διάθεσή της για ιδιωτικοποιήσεις, ακόμη και η μείωση της φορολογίας των διανεμομένων κερδών εκπορεύονται από την άκριτη, χωρίς αντιστάσεις, απορρόφηση του κρατούντος μοντέλου στις διεθνείς αγορές.


Είχε ευκαιρίες και δυνατότητες η νεοδημοκρατική κυβέρνηση να διατηρήσει περιοχές προστατευμένες, να ευνοήσει την ανάδειξη ελληνικών επιχειρήσεων σε εθνικούς πρωταθλητές, να αποφύγει την παράδοση σε ξένους επιχειρήσεων διακεκριμένων, με προοπτικές ανάπτυξης στην ευρύτερη ζώνη των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Επέλεξε και συνεχίζει να επιλέγει την παράδοση άνευ όρων, δεν αντιστέκεται ούτε διεκδικεί, αποδέχεται σχεδόν μοιρολατρικά τα επερχόμενα, δεν μπορεί να κατανοήσει πως οι καιροί αλλάζουν και ακόμη δεν αποδέχεται ότι αυτή η πολιτική μεταφέρει βάρη στην κοινωνία.


* Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις


Καταγράφονται πλέον φαινόμενα ιδιαιτέρως ανησυχητικά που δεν θίγουν μόνο τα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας αλλά και πλήθος εμπορευομένων, επιτηδευματιών και επαγγελματιών. Την περασμένη Κυριακή το νεότευκτο εμπορικό κέντρο The Mall υποδεχόταν 80.000 πελάτες, την ώρα που οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων του γειτονικού Αμαρουσίου δεν είχαν ούτε μύγες να χτυπήσουν λόγω ψύχους.


Επίσης στη Θεσσαλονίκη ένα επίσης καινούργιο εμπορικό μεγαλοκατάστημα ρούχων στην περιοχή του αεροδρομίου, που είχε την έμπνευση να φέρει μαζικά ετικέτες γνωστών οίκων περυσινής κοπής, στράγγιξε στην κυριολεξία την αγορά της συμπρωτεύουσας με τις εκπτωτικές τιμές που προσέφερε, φεσώνοντας κανονικά τα καταστήματα του κέντρου που είχαν προμηθευθεί ακριβότερα νέας κοπής ενδύματα.


Είναι τούτα καινούργια φαινόμενα, η επίδραση των οποίων δεν έχει απολύτως συνειδητοποιηθεί από το κοινωνικό σώμα.


Η κυβέρνηση, υψιπετής και αλαζονική όπως είναι, δεν τα αξιολογεί ούτε τους δίδει την πρέπουσα σημασία. Ο κ. Καραμανλής και η βασική ομάδα που τον συνοδεύει νομίζουν ότι αν καβαλήσουν το κύμα της εποχής θα μείνουν ανίκητοι.


Με αυτή την εκτίμηση ατενίζουν το 2007 και με γνώμονα τα παραπάνω θα θελήσουν να διαμορφώσουν το περιβάλλον για τις επερχόμενες εκλογές. Με οδηγό ακριβώς «τις επιταγές και τις ανάγκες των καιρών» θα κινηθούν, έτσι έχουν επιλέξει τις περιοχές των διλημμάτων, αυτές θα αναδείξουν, για τις αλλαγές στην Παιδεία, στις κρατικές επιχειρήσεις και αλλού θα ζητήσουν την επιβεβαίωση της λαϊκής εντολής.


Αγνοούν όμως ότι το κύμα της νέας οικονομίας επιδρά ήδη σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Μπορεί όλη αυτή η κίνηση του χρήματος και της οικονομίας να δίδει εντύπωση γενικευμένης ευημερίας, αλλά η πραγματικότητα είναι σκληρή για πλήθος συμπολιτών μας. Από παντού φθάνουν μηνύματα αρνητικά. Ηδη βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος και της αντιπολίτευσης που τούτες τις άγιες ημέρες επισκέπτονται την ύπαιθρο μεταφέρουν σήματα ανησυχίας. Στις κωμοπόλεις και στα χωριά της Βόρειας Ελλάδας επικρατεί απελπισία. Μιλάνε χαρακτηριστικά για «φτώχεια καταραμένη», για «εργάτες που ψευτοζούν οικογένειες με 650 ευρώ τον μήνα» και για άλλοτε νοικοκυραίους αγρότες που σήμερα είναι καταχρεωμένοι και δεν μπορούν να πληρώσουν τα νοίκια των χωραφιών που καλλιέργησαν. Οι εμπορικές τιμές των αγροτικών προϊόντων έχουν καταρρεύσει, οι επιδοτήσεις έχουν υποχωρήσει 10%-15%, τα εισοδήματα από τις σοδειές δεν αρκούν πια για μια μέτρια ζωή. Σε κατάσταση απόγνωσης βρίσκονται κυρίως οι νέοι αγρότες οι οποίοι χρεώθηκαν για να ενταχθούν στα νέα προγράμματα, δανείστηκαν προκειμένου να αγοράσουν μηχανήματα και κτήματα και τώρα αντιλαμβάνονται ότι η επένδυση ζωής που επέλεξαν είναι προβληματική.


Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ Τα ασθενέστερα στρώματα αναζητούν διέξοδο


Γενική είναι η εντύπωση ότι σε τούτες τις νέες οικονομικές συνθήκες που διεθνώς διαμορφώνονται και τις οποίες η κυβέρνηση υιοθετεί και απορροφά χωρίς πρόνοιες και αντιστάσεις στα ψηλά πατώματα κάνουν πάρτι και στα χαμηλότερα πατώματα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης το βιοτικό επίπεδο υποχωρεί. Στις παρυφές των μεγαλουπόλεων, στον κύκλο της βιομηχανικής εργασίας, στον αγροτικό τομέα της οικονομίας αλλά και στη ζώνη των αυτοαπασχολουμένων αναπτύσσεται σιγά σιγά μια ευρύτατη γκρίζα ζώνη ανέχειας και οικονομικής δυσπραγίας. Δεν είναι αμελητέα. Αν η αντιπολίτευση προσεγγίσει τα προβλήματά της, αν μεταδώσει ελπίδα στα δυσπραγούντα και απειλούμενα τμήματα της κοινωνίας, αν αναδείξει την προβληματικότητα των επιλογών, οι βεβαιότητες του κ. Κ. Καραμανλή και της Νέας Δημοκρατίας θα αμφισβητηθούν και οι εκλογές από υγιεινός περίπατος θα μετατραπούν σε αγωνιώδες ντέρμπι…