Η εκλογή προέδρου στο ΠαΣοΚ τελείωσε με τα γνωστά αποτελέσματα. Τώρα το ΠαΣοΚ καλείται να παίξει τον συνταγματικό του ρόλο και, ακόμη σημαντικότερο, να ετοιμασθεί για την ανακατάληψη της εξουσίας. Ο ρόλος των κομμάτων στη δημοκρατία μας είναι ακριβώς αυτός: δηλαδή, να βρεθούν την κατάλληλη στιγμή σε θέση να κυβερνήσουν προτείνοντας ένα πρόγραμμα εξουσίας με το οποίο συμφωνεί η συνταγματική πλειοψηφία, όπως αυτή ορίζεται από τον εκάστοτε εκλογικό νόμο. Αυτό είναι που ενδιαφέρει τους πολίτες που στοιχίζονται στις τάξεις του και όχι ο ρόλος του κάθε κομματικού αξιωματούχου σε αυτή την προσπάθεια. Την ευθύνη για την ευτυχή κατάληξη της πορείας προς την εξουσία την έχει ο πρόεδρος, με τον οποίο κυρίως «συνομιλεί» ο κόσμος των οπαδών.
Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό να διαβάσει ο πρόεδρος σωστά τι ακριβώς επιθυμεί ο κόσμος του ΠαΣοΚ σήμερα και να βρεθεί το μείγμα των πολιτικών και των ανθρώπων που θα απαντήσουν στις σημερινές ανάγκες. Οι αναφορές στην επιστροφή στις «ρίζες» αλλά και στην «επανασύνδεση» με την κοινωνία δείχνουν ότι το ζητούμενο αυτό δεν είναι τόσο αυτονόητο. Οι «ρίζες» της δεκαετίας του 1970 και του 1980 πολύ λίγη σχέση έχουν με τη σημερινή κοινωνία. Το 1974 η μισή Ελλάδα ήταν «εκτός πολιτικής», υπήρχε σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας και αντιπροσώπευσης και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είχαν κατοχυρωθεί. Το κόμμα που κατέβηκε στον πολιτικό στίβο για να ανατάξει αυτές τις παθογένειες είχε ως πεδίο αναφοράς την πλειοψηφία του λαού και γι΄ αυτό ήταν νικηφόρο.
Σήμερα τα κρίσιμα ζητήματα είναι πολύ διαφορετικά. Εχοντας κατακτήσει, σε μεγάλο βαθμό με τις πολιτικές του ΠαΣοΚ, όλα σχεδόν τα παραπάνω πεδία της μάχης, τα ζητούμενα σήμερα έχουν να κάνουν με το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής, με τη διασφάλιση της υγείας, με την παροχή ευκαιριών μέσα από την εκπαίδευση, με την απελευθέρωση από τα δεσμά της γραφειοκρατίας και με την ανάδειξη των δυνατοτήτων του πολίτη σε έναν κόσμο ευκαιριών μέσα και έξω από την πατρίδα. Το τρίπτυχο «ψωμί- Παιδεία – ελευθερία» έχει πάρει μια πολύ διαφορετική ερμηνεία στη σύγχρονη πραγματικότητα. Το «ψωμί» σήμερα είναι η επιτυχής προσαρμογή στις πραγματικότητες της παγκοσμιοποίησης με την εξασφάλιση ποιοτικής απασχόλησης, η «Παιδεία» είναι η παροχή εκπαιδευτικών ευκαιριών σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο από το «μοναδικό σύγγραμμα» και η «ελευθερία» είναι η αποδέσμευση από τα δεσμά του (ιδιοτελούς) κρατισμού.
Στο πολιτικό αυτό σκηνικό το ΠαΣοΚ δεν είναι πλέον μόνο του, όπως ήταν πριν από 30 χρόνια, όταν η συντηρητική Δεξιά έδινε μάχες οπισθοφυλακής απέναντι σε ένα προοδευτικό ΠαΣοΚ. Σήμερα τα «εύσημα» προοδευτικότητας πρέπει ένα κόμμα να τα κατακτήσει με προτάσεις που δεν έχουν αφετηρία το 1970 αλλά το παρόν και κυρίως το μέλλον. Πρέπει να «αρέσει» πάλι, όπως έλεγε η Μελίνα, για να νιώσει ο σημερινός πολίτης ότι το ΠαΣοΚ είναι το πολιτικό του σπίτι. Αυτό το εγχείρημα δεν είναι εύκολο και δεν γίνεται με παλιά υλικά και παλαιές αντιλήψεις. Η ανανέωση σε πρόσωπα και ιδέες είναι η αρχή και όλοι περιμένουμε (ακόμη) τα πρώτα δείγματα γραφής.
Ο κ. Λ. Λιαρόπουλος είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
