«Οσες μεταβολές και αν γίνουν στο υφιστάμενο σύστημα δεν είναι αρκετές για να ανατρέψουν την προβληματική κατάσταση του ελληνικού δημοσίου πανεπιστημίου. Χρειάζεται ένα «σοκ»· και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος ώστε να σπάσει το κρατικό μονοπώλιο και να μπορεί στην Ελλάδα να λειτουργήσει ελεύθερα και το μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό ΑΕΙ» ανέφερε σε ομιλία του πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Παιδείας, προκαλώντας το πρώτο «σοκ» στην πανεπιστημιακή κοινότητα. Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν επανήλθε, λέγοντας ότι οι δηλώσεις του αλλοιώθηκαν. «Θλίβομαι όταν δηλώσεις αλλοιώνονται και όταν επιχειρείται να δοθεί η εντύπωση ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας απαξιώνει το δημόσιο πανεπιστήμιο» είπε. Ωστόσο η άποψή του καταγράφηκε και η συζήτηση γύρω από τα προβλήματα του δημόσιου πανεπιστημίου άνοιξε για άλλη μία φορά.
Ο πρωθυπουργός, στα ιδιόρρυθμα ελληνικά του, κάθε φορά που έχει την ευκαιρία δηλώνει ότι οι δύο πρώτες προτεραιότητες της κυβέρνησης είναι ο πολιτισμός και η παιδεία. Και δεν μένει μόνο στα λόγια· βαδίζει σε τολμηρά έργα, αναθέτοντας τη διοίκηση των κρίσιμων αυτών τομέων, με την ευστοχία που τον διακρίνει στην επιλογή των άμεσων συνεργατών του, στους κατάλληλους ανθρώπους. Ο νεοδημοκρατικός πολιτισμός, όπως είναι γνωστό, βρήκε τον εκφραστή του στη στιβαρή προσωπικότητα του κ. Ζαχόπουλου, ο βίος και η πολιτεία του οποίου συγκλόνισαν προσφάτως το πανελλήνιο και κινητοποίησαν εξέχοντα μέλη του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος στην ιστορική πια διακίνηση ιδεών μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και Εισαγγελίας Αθηνών. Ετσι, θεμελιωμένος σε υγιείς βάσεις, ο πολιτισμός στη χώρα μας δεν έχει πια κανένα πρόβλημα.
Η ανησυχία όλων στράφηκε στην Παιδεία. Σύντομα όμως τα πράγματα και εδώ μπήκαν στον σωστό δρόμο και η Παιδεία στην Ελλάδα βρήκε τον Φάρο που την οδηγεί στη λαμπρή οδό της γνώσης. Και ο φάρος αυτός έχει όνομα. Είναι ο Ευριπίδης Στυλιανίδης αυτοπροσώπως. Πτυχιούχος και Διδάκτωρ της Νομικής, συγγραφέας βιβλίου που στρέφεται εναντίον της δικτατορίας των μετρίων (δυστυχώς δεν το έχω διαβάσει, αλλά όπως πληροφορήθηκα η αυτοβιογραφική του διάθεση είναι έντονη), ο νέος υπουργός μόλις πρόσφατα αποφάσισε να κάνει αισθητή την παρουσία του με δύο δημόσιες εμφανίσεις που πέρασαν ήδη στην ιστορία.
Στην πρώτη ο υπουργός της Παιδείας υποστήριξε ότι «όσες μεταβολές και αν γίνουν στο υφιστάμενο σύστημα δεν είναι αρκετές για να ανατρέψουν την προβληματική κατάσταση του ελληνικού δημοσίου πανεπιστημίου. Χρειάζεται ένα σοκ και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του συντάγματος (…) που θα απελευθέρωνε το υγιές και ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου πανεπιστημίου». Ιατροφιλόσοφος ο υπουργός, μοιράζει το προσωπικό των δημόσιων πανεπιστημίων, τοποθετώντας, υποθέτω, στον γύψο το άρρωστο τμήμα, ενώ προσφέρει την εύνοιά του στο υγιές. Ψυχραιμία. Δεν είναι η πρώτη φορά που η πανεπιστημιακή κοινότητα απειλείται: ο συνταγματάρχης πρωθυπουργός της χούντας απειλούσε ότι θα συντρίψει το κεφάλι των ανυπάκουων ακαδημαϊκών δασκάλων με το περίστροφό του. Οι μέθοδοι του νεοδημοκράτη υπουργού είναι σαφώς ηπιότερες. Αρκείται στο σοκ. Ηλεκτροσόκ ίσως; Μήπως λοβοτομή; Η πρόοδος δεν είναι αμελητέα.
Η δεύτερη εμφάνιση του Ευριπίδη Στυλιανίδη, στις 27/1/2008 έχει μεγαλύτερη σημασία. Οφείλουμε τη δημοσιοποίησή της στη θαρραλέα καταγγελία της συναδέλφου κ. Βάσως Κιντή. Οπως λοιπόν μαθαίνουμε, στην Αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, ενώπιον επίλεκτου ακροατηρίου, στο οποίο συγκαταλέγονταν η πρώην και ο νυν Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, καθώς και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ο Υπουργός της Παιδείας, εντυπωσιασμένος από τη σοφία των ακροδεξιών τόπων του Διαδικτύου, δίδαξε τη γνώση που ανακάλυψε εκεί, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την επιστήμη της Γλωσσολογίας. Εμαθαν λοιπόν όλοι οι παριστάμενοι – και εμείς μαζί τους – ότι η μοναδική «νοηματική» γλώσσα είναι η ελληνική, ενώ όλες οι άλλες γλώσσες του κόσμου είναι απλώς «σημειολογικές». Αυτό σημαίνει ότι μόνο η ελληνική γλώσσα έχει πρωτογενή σχέση με τα πράγματα: όλες οι άλλες είναι κάπως ανάπηρες, οι δύστυχες. Ο φιλομαθής υπουργός δεν αρκέστηκε στη θεωρία· έδωσε και συγκεκριμένο παράδειγμα. Τη λέξη «έντερο», η οποία σημαίνει, σύμφωνα με τον γλωσσολόγο υπουργό, «εντός ρέω». Η ιατρική μάς είχε μάθει τι ρέει στο έντερο. Τώρα μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι, γιατί γνωρίζουμε τι ρέει στο κεφάλι του υπουργού. Στη συνέχεια, προφανώς εμπνευσμένος από τη δευτερογενή γνώση που κατέθεσε (γιατί πρωτογενώς η γνώση αυτή είναι κατάκτηση των διανοουμένων του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού), ο Ευριπίδης Στυλιανίδης, εκτός κειμένου και σε πρωτοπρόσωπη σύνταξη, είπε τα ακόλουθα: «Πιστεύω ότι σήμερα, αυτήν την ποιότητα διανόησης και γνώσης της ελληνικής γλώσσας, η νέα γενιά την αναδεικνύει παραδειγματικά ενώπιον της κοινωνίας και αυτή είναι η πιο ισχυρή απάντηση που μπορεί να δώσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα προς όλους αυτούς που αμφισβητούν την ποιότητά του».
Επιτέλους κατάλαβα! Οχι μόνο το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει ποιότητα, αλλά είναι θεμελιωμένο, ή πρέπει να θεμελιωθεί, σύμφωνα με τον υπουργό, στα ακλόνητα θεμέλια της ακροδεξιάς ιδεολογίας, στη δεξαμενή δηλαδή από την οποία ο ίδιος αντλεί τις γνώσεις και την καλλιέργεια που σφραγίζουν την προσωπικότητά του. Κατάλαβα, ακόμη, τα κριτήρια με τα οποία ο υπουργός μοιράζει τους πανεπιστημιακούς δασκάλους σε υγιείς και άρρωστους. Πιο δύσκολο είναι να καταλάβει κανείς πώς θα μπορέσουν να συζητήσουν σοβαρά με τον Ευριπίδη Στυλιανίδη οι πρυτανικές αρχές των πανεπιστημίων της χώρας στις συνόδους των πρυτάνεων, χωρίς να δηλώσουν εκ των προτέρων τις υγιείς ιδεολογικές τους βάσεις. Για όσους δεν προλάβουν να κάνουν δήλωση, υποθέτω ότι θα έχει ληφθεί μέριμνα, ώστε την τελευταία στιγμή να τους δοθεί η δυνατότητα να καταθέσουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά στην υγειονομική φρουρά που θα ελέγχει τον χώρο.
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
