Εξήντα χρόνια έπαιξε έναν ρόλο δυνάστη, για τους περισσοτέρους, επιβάλλοντας επαχθείς όρους οικονομικής πολιτικής στις χώρες που δανειοδοτούσε. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που ιδρύθηκε το 1944, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη συμφωνία του Bretton Woods, και απετέλεσε μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα τον μηχανισμό αποκατάστασης της διεθνούς οικονομικής ισορροπίας, τους «δίδυμους πύργους» της οικονομικής ανόρθωσης, σήμερα ψάχνει για δουλειά. Από τη συμφωνία της ίδρυσής του είχε στόχο τη στήριξη του μηχανισμού των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών και την καρδιά του μηχανισμού, που ήταν το δολάριο. Από την έδρα του, την Ουάσιγκτον, ήλεγχε μέσω των μόνιμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών και διά των απεσταλμένων του τις οικονομίες των αναπτυσσομένων χωρών και την οικονομική πολιτική των κρατών που ζητούσαν βοήθεια επιβάλλοντας τους δικούς του όρους.
Τα τελευταία χρόνια, με την εκρηκτική ανάπτυξη των οικονομιών των αναπτυσσομένων χωρών που προκάλεσε τη μεγάλη άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων και του πετρελαίου, οι φτωχές χώρες ξεπλήρωσαν τα χρέη τους. Ανάμεσα σε αυτές ήταν χώρες της Λατινικής Αμερικής που όχι μόνο εξόφλησαν τα χρέη τους αλλά ακολουθούν πλέον τον δικό τους δρόμο.
Το μεγαλύτερο ίσως θύμα των «λύκων» του ΔΝΤ – όπως αποκαλούσαμε και εδώ στην Ελλάδα επί σειρά ετών τους εμπειρογνώμονές του – ήταν η οικονομία της Αργεντινής. Η συνταγή για τη σύνδεση του πέσο με το δολάριο – στον κλασικό δρόμο των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών – οδήγησε στη συντριβή της Αργεντινής.
Από τους «λύκους» δεν ξέφυγε ούτε η Ρωσία, η οποία την εποχή του προέδρου Γέλτσιν είχε ζητήσει τη βοήθειά του. Βέβαια η Ρωσία, που η οικονομία της βρίσκεται σε σταθερά ανοδική τροχιά, πρόσφατα εξόφλησε τα χρέη της προς τις τράπεζες ύψους 22,5 δισ. δολαρίων, και μάλιστα πολύ προτού καταστούν ληξιπρόθεσμα.
Μέσα στο κλίμα αυτό τη Δευτέρα και την Τρίτη στη Σιγκαπούρη θα πραγματοποιηθεί η ετήσια σύνοδος του Ταμείου στην οποία θα παραστούν κυβερνητικοί αξιωματούχοι, τραπεζίτες και παράγοντες της οικονομικής ζωής από όλον τον κόσμο. Το ΔΝΤ για να διατηρήσει πλέον την ισχύ του και τον ρόλο του «χωροφύλακα» των οικονομιών είναι υποχρεωμένο να στραφεί προς τις χώρες της Αφρικής που βρίσκονται ακόμη σε ένδεια.
Αντιθέτως, οι ασιατικές οικονομίες όχι μόνο δεν έχουν ανάγκη από έναν τέτοιον ρόλο αλλά, με επίκεντρο την κινεζική οικονομία, προωθούν τη δημιουργία του δικού τους μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών με κέντρο το γουάν (remnibi), όπως λέγεται, ώστε να μην εξωθούνται σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις.
Το αδιέξοδο στον ρόλο του Ταμείου έχει αντιληφθεί και ο σημερινός επικεφαλής, ο ισπανός (πρώην υπουργός Οικονομικών) κ. Ροντρίγκο Ράτο. Στην τρέχουσα σύνοδο το πρώτο βήμα που θα κάνει θα είναι το άνοιγμα στην Κίνα και στην Ινδία. Θα ενισχύσει την παρουσία τους, θα δώσει περισσότερες ψήφους στις δύο ταχύτατα αναπτυσσόμενες και από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, αφαιρώντας ισχύ από ορισμένες μικρές κυρίως οικονομίες ευρωπαϊκών χωρών, όπως π.χ. του Βελγίου.
Επίσης ενίσχυση του ρόλου και της εκπροσώπησής τους διεκδικούν η Κορέα, το Μεξικό και η Τουρκία.
Η Ελλάδα μετά το 1994, όταν αγνόησε τη «συνταγή» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να συνδέσει τις αποφάσεις για την απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων με μια μεγάλη υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, βγήκε κερδισμένη. Η απελευθέρωση ολοκληρώθηκε χωρίς κραδασμούς, κάτι που αναγνώρισε το Ταμείο στην επόμενη σύνοδο.
Σήμερα τη χώρα μας εκπροσωπεί στο Ταμείο η κυρία Μιράντα Ξαφά, η οικονομική σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη, ενώ η ετήσια σύνοδος στην οποία θα παρευρεθούν ο υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφης, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Ν. Γκαργκάνας, η οικονομική σύμβουλος του πρωθυπουργού κυρία Ελένη Λουρή και σχεδόν όλοι οι έλληνες τραπεζίτες, δίνει την ευκαιρία να προβληθεί η ελληνική οικονομία, να γίνουν επαφές και γενικότερα λειτουργεί ως μια διεθνής οικονομική έκθεση.
Η ΙΔΡΥΣΗ «Εμείς πληρώσαμε με αίμα, εσείς βάλτε το χρήμα»
Το ΔΝΤ ιδρύθηκε με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι διαπραγματευτές για τη μεν Ευρώπη και την Αγγλία ήταν ο Τζον Μέιναρντ Κέινς και για την Αμερική ο Χάρι Ντέξτερ Γουάιτ. Τότε είχε πει «εμείς πληρώσαμε με αίμα, εσείς βάλτε το χρήμα», αλλά ούτε αυτό έγινε. Για τους πολίτες το ΔΝΤ είναι γνωστό ως ο μηχανισμός που προσέφερε δανεισμό στις χώρες που πτώχευσαν αλλά με επαχθείς όρους, με την έννοια της πολιτικής που έπρεπε να ακολουθήσουν.
Ι. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ «Χρειάζεται μεταρρύθμιση»
«ΕΧΕΙ περάσει πια η εποχή που το ΔΝΤ ήταν πανίσχυρο. Οι συμβουλές του ήταν πάντοτε προσαρμοσμένες σε μια μάλλον συντηρητική αντίληψη, ενώ σήμερα για να έχει λόγο ύπαρξης θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί και το ίδιο» τονίζει ο πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και πρόεδρος της Εμπορικής Τράπεζας καθηγητής κ. Ι. Στουρνάρας, ο οποίος επί σειρά ετών τη δεκαετία του ’90 είχε την ευθύνη των τεχνικών διαβουλεύσεων με το ΔΝΤ.
Ο ίδιος σημειώνει ότι το Ταμείο έχει σήμερα ένα διττό καθήκον:
* Να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της παγκόσμιας οικονομίας και ιδιαίτερα στην ομαλή προσγείωση του δολαρίου για να προλάβει τη συντριβή του.
* Να μεταρρυθμίσει τον εαυτό του.
