Στην επιφάνεια έρχονται πάλι τα πετρέλαια του Βορείου Αιγαίου

Σήμερα, με την τιμή του αργού πετρελαίου να περιστρέφεται γύρω από τα 90 δολάρια το βαρέλι, η έρευνα και η εκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου θεωρούνται προσοδοφόρες. Σε σχέση με την ποιότητα των πετρελαίων του Αιγαίου, κομβικό σημείο για την αποδοτικότητα της εκμετάλλευσής τους θεωρούνται τα 67 δολάρια το βαρέλι. Από αυτή την τιμή και πάνω το αργό του Αιγαίου θεωρείται εξαιρετικά εκμεταλλεύσιμο.

Αντίθετα, τα αποθέματα της Δυτικής Ελλάδας και κυρίως ανοιχτά από το Κατάκολο βρίσκονται σε πολύ μεγάλα βάθη και είναι πανάκριβη η διερεύνησή τους.

Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα πλούσια κοιτάσματα του Βορείου Αιγαίου βρίσκονται στην «ευαίσθητη» περιοχή ανάμεσα στα τέσσερα νησιά που περιγράψαμε ενώ τα αποθέματα του Πρίνου μάλλον εξαντλούνται. Οποιος όμως «βάλει πόδι» στον Πρίνο εγγράφει μια πολύ σοβαρή υποθήκη για το μέλλον, εξ ου και το εφοπλιστικό ενδιαφέρον…

«Το Βήμα» αποκαλύπτει σήμερα ότι πριν από λίγες ημέρες ο εφοπλιστής Ευστάθιος Τοπούζογλου με όχημα την κοινοπραξία «Ενεργειακή Αιγαίου» εξαγόρασε το ποσοστό της αγγλικής Regal στην Kavala Oil και πλέον είναι ο βασικός μέτοχος στην εταιρεία που αντλεί τα αποθέματα του Πρίνου. Το υπόλοιπο τμήμα των μετοχών και το μάνατζμεντ κατέχουν οι εργαζόμενοι στην εταιρεία, αλλά είναι πλέον βέβαιο ότι ο κ. Τοπούζογλου θα ζητήσει και τη διοίκηση.

Το τελευταίο δίμηνο είχε αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για τα πετρέλαια του Πρίνου και συγκεκριμένα για το κοίτασμα «Εψιλον». Πρωταγωνιστής αυτού του ενδιαφέροντος ήταν ο γνωστός έλληνας εφοπλιστής κ. Θεόδωρος Βενιάμης, ο οποίος διερεύνησε αναλυτικά τις δυνατότητες εξαγοράς των δικαιωμάτων για το συγκεκριμένο κοίτασμα μέσω της κοινοπραξίας Ενεργειακή Αιγαίου και φυσικά για την εκμετάλλευσή του, ενώ είχε και ενημερωτική συνάντηση με τον πρόεδρο των ΕΛΛΠΕ κ. Τίμο Χριστοδούλου.

* Τα αποθέματα -έκπληξη

Αλλωστε, τα κοιτάσματα του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας που ανακαλύφθηκαν την περίοδο 1972 -1974 από την αμερικανοκαναδική Oceanic και στη συνέχεια έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης από την καναδική Denisson που εξαγόρασε την προηγούμενη εταιρεία ήταν μια έκπληξη για όλους: ενώ οι αρχικοί υπολογισμοί μιλούσαν για συνολικό εκμεταλλεύσιμο απόθεμα 60 εκατ. βαρελιών, τελικά τα δύο πεδία έδωσαν πάνω από 120 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου, τη διπλάσια ποσότητα.

Ακόμη και σήμερα από τη διάδοχη κατάσταση της πολύπαθης αυτής ιστορίας αντλούνται καθημερινά περίπου 1.200 βαρέλια αργού πετρελαίου. Σύμφωνα με υπολογισμούς ειδικών το ανεκμετάλλευτο κοίτασμα «Εψιλον» που ενδιαφέρει τον κ. Βενιάμη περιέχει αποθέματα περίπου 18 εκατ. βαρελιών ενώ υπάρχουν και άλλες δύο απόψεις που μιλούν είτε για αρκετά λιγότερα είτε για αρκετά περισσότερα αποθέματα.

Μετά τον έλεγχο που έκανε ο κ. Βενιάμης απέσυρε το ενδιαφέρον του. Οι έλληνες αναλυτές των πετρελαϊκών θεμάτων αποδίδουν αυτό το «πάγωμα» και σε λόγους τακτικής λόγω της μετοχικής περιπλοκότητας που συνάντησε με τη σημερινή εταιρεία, στην οποία εμπλέκονται η αγγλική Regal, ο περιβόητος κ. Φρανκ Τίμις, οι εργαζόμενοι στην εταιρεία και το υπουργείο Ανάπτυξης.

«Ολοι οι πόλεμοι σήμερα γίνονται για το πετρέλαιο ενώ αύριο θα γίνονται για το νερό» έλεγε κάποτε ο σύμβουλος ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι. Μάλιστα, σε μια σειρά διαλέξεών του, που αποτέλεσαν και υλικό για το βιβλίο του «Η μεγάλη σκακιέρα», είχε συνδυάσει την ανακάλυψη πετρελαίου στο Αιγαίο το 1972 με τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν, δηλαδή το πραξικόπημα των συνταγματαρχών κατά του Μακαρίου και την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, την παραλίγο σύρραξη Ελλάδας – Τουρκίας τα επόμενα χρόνια και την πολιτική αστάθεια που ακολούθησε με άξονα πάντοτε τη γραμμή του Αιγαίου, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και τις δήθεν «γκρίζες ζώνες» που εφηύραν οι γείτονες για να συντηρήσουν την αντιπαράθεση στην περιοχή.

Ουδείς λησμονεί επίσης ότι πριν από περίπου δύο χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 2005, ένα κορυφαίο στέλεχος της πολυεθνικής Shell, ο αντιπρόεδρος της μητρικής εταιρείας κ. Ρομπ Ρόουντς, είχε επισκεφθεί διαδοχικά την Αθήνα και την Αγκυρα, όπου σε «αθώες» συνομιλίες με υπουργούς και υφυπουργούς των δύο χωρών είχε διερευνήσει διακριτικά αλλά με σαφήνεια την προοπτική συνεκμετάλλευσης των πετρελαίων του Αιγαίου από τις δύο χώρες, φυσικά με τη σφραγίδα του πολυεθνικού ομίλου.

Μάλιστα, εκείνη την εποχή ο άγγλος αξιωματούχος φέρεται να έχει τονίσει σε έλληνα υπουργό ότι «αν η ελληνική κυβέρνηση έχει την πολιτική βούληση να κάνει κάτι τέτοιο, όλα τα υπόλοιπα που αφορούν την τουρκική κυβέρνηση και τους εμπλεκόμενους τρίτους (Ευρωπαϊκή Ενωση, Αμερικανοί) θα τα φροντίσουμε εμείς».

Βεβαίως, μετά την ολοκλήρωση των επαφών αυτών που προφανώς δεν είχαν επιτυχή κατάληξη, ο πολυεθνικός όμιλος φρόντισε να διαψεύσει με κατηγορηματικό και δημόσιο τρόπο τις προθέσεις του.

Ετσι γίνονταν πάντοτε τα πράγματα με τον μαύρο χρυσό: υπάρχουν κινήσεις που λέγονται αλλά δεν γίνονται και συμφωνίες που γίνονται αλλά δεν λέγονται.

* Στα ανατολικά το παιχνίδι

Πάντως το μεγάλο παιχνίδι για τα πετρέλαια του Αιγαίου διαδραματίζεται ανατολικότερα του Πρίνου, στην περιοχή του Θρακικού Πελάγους που περικλείεται από τη Θάσο, τη Σαμοθράκη, τη Λήμνο και την Ιμβρο και όπου, σύμφωνα με τους ειδικούς, κρύβονται τα μεγαλύτερα αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Και μόνο από το γεγονός ότι τα τρία πρώτα νησιά είναι ελληνικά ενώ το τέταρτο ανήκει στην Τουρκία καταδεικνύει τη δυσκολία της εκμετάλλευσης των πλούσιων κοιτασμάτων για τα οποία ενδιαφέρθηκε η Shell και μάλιστα με την πρόταση για μια ιδιότυπη… pax petroleum, δηλαδή μια διαρκή αποφυγή προκλήσεων στο Αιγαίο με στόχο τα πετροδολάρια.

Το σημερινό κοίτασμα του Πρίνου εκμεταλλεύεται από το 1999 (οπότε για οικονομικούς λόγους το εγκατέλειψαν οι Καναδοί της Denisson) η Kavala Oil της οποίας το 33% του μετοχικού κεφαλαίου και το management έχουν οι εργαζόμενοι, μετά την εγκατάλειψη της διοίκησης από τη Regal Oil, που κατέχει το υπόλοιπο 67%. Η τύχη αυτού του 67% παραμένει αδιευκρίνιστη.

Πρόσφατα, η αγγλική εταιρεία που είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου περιέγραψε με μηδενική αξία τη συμμετοχή της, γεγονός που πολλοί ερμήνευσαν ως ένδειξη πώλησης της συμμετοχής. Επίσημη αναγγελία πώλησης στο Λονδίνο πάντως δεν έχει γίνει και οι προθέσεις των μετόχων δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές.

Η Kavala Oil ήρθε προ τριμήνου σε κατ’ αρχήν συμφωνία με κοινοπραξία ελλήνων επενδυτών για την πραγματοποίηση των απαραίτητων γεωτρήσεων προκειμένου να ξεκινήσει η άντληση πετρελαίου από το κοίτασμα «Ε», στο οποίο υπάρχουν βεβαιωμένα και εμπορικά αξιοποιήσιμα αποθέματα 18 εκατ. βαρελιών. Κρυφός άσος στο μανίκι της κοινοπραξίας ήταν ο κ. Θεόδωρος Βενιάμης αλλά μετά την απόσυρσή του προέκυψε… Τοπούζογλου.

Η Kavala Oil φέρεται να έχει σήμερα στα χέρια της εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης ύψους 6 εκατ. ευρώ εκ μέρους της κοινοπραξίας αλλά πριν από οποιαδήποτε άλλη κίνηση πρέπει να επιλυθούν δύο βασικές εκκρεμότητες: η πρώτη είναι η παράταση των υφιστάμενων αδειών, οι οποίες λήγουν στις 19 Ιουνίου 2008, κατά μία πενταετία τουλάχιστον και η δεύτερη είναι η αποδοχή του επενδυτικού σχήματος από το υπουργείο.

Το υπουργείο Ανάπτυξης τον Ιούνιο του 2004 ανανέωσε για πέντε χρόνια την άδεια εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων του Πρίνου, με την υποχρέωση η εταιρεία να προχωρήσει στην εκμετάλλευση του κοιτάσματος «Ε». Στην αντίθετη περίπτωση η άδεια θα ανακληθεί, με αποτέλεσμα να χαθεί και η σημερινή μικρή δραστηριότητα στο «παλιό» κοίτασμα του Πρίνου.

Εδώ υπεισέρχεται και ο παράγων «εργαζόμενοι» με επικεφαλής τον κ. Βασ. Παππά, αφού η αξιοποίηση του κοιτάσματος «Ε» θα δώσει τη δυνατότητα παράτασης της λειτουργίας της επιχείρησης και άρα διατήρησης των θέσεων εργασίας. Το κοίτασμα «Ε» θεωρείται φυσικά μικρό, αλλά αποτελεί σημαντική μελλοντική υποθήκη για το Αιγαίο ενώ με καλή άντληση των αποθεμάτων του Πρίνου η εκμετάλλευση θα μπορέσει να παραταθεί για ακόμη 20 χρόνια με ετήσια παραγωγή περίπου 1,3 εκατ. βαρελιών, όσων αντλούνται και σήμερα.

Ο λόγος για τον οποίο η μικρή αυτή παραγωγή από τα πηγάδια του Πρίνου δίνει οριακή έστω βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις υψηλές τιμές πετρελαίου (το πετρέλαιο του Πρίνου τιμολογείται περίπου 5 δολάρια χαμηλότερα από την τιμή του πετρελαίου μπρεντ).

* Τι θέλει η Regal

Οι μέτοχοι της Regal Oil απέβαλαν προ έτους από τη διοίκηση της εταιρείας τον κ. Φρανκ Τίμις, αφού ο Ρουμάνος, διοχετεύοντας πληροφορίες για τεράστια αποθέματα που ανακάλυψαν τα γεωτρύπανά του στην Καλλιράχη, έστησε μεγάλο παιχνίδι με τη μετοχή της εταιρείας στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και στη συνέχεια πούλησε τις μετοχές στους σημερινούς κατόχους της.

Πάντως η Regal διαφώνησε με την κίνηση της Kavala Oil αφού επιθυμεί την σημαντική αύξηση της παραγωγής στα σημερινά πηγάδια, με στόχο να μειώσει τις ζημιές από τις γεωτρήσεις της Καλλιράχης, που υπολογίζεται σε περ.98ίπου 120 εκατ. δολάρια.

Μετά τη διαφωνία των Αγγλων, η διοίκηση της Kavala Oil παρέπεμψε το θέμα στη διαιτησία, την οποία ασκούν, με βάση την αρχική παραχώρηση, τα ΕΛΛΠΕ που αποφάσισαν ότι το δικαίωμα για εξελίξεις όπως αυτή έχει το μάνατζμεντ της Kavala Oil, αφού η εκμετάλλευση του κοιτάσματος «Ε» αποτελεί συμβατική υποχρέωσή της.

Σύμφωνα με δήλωση της ίδιας της εταιρείας, η Regal βρισκόταν σε διαδικασία συμφωνίας για την πώληση ολόκληρης της συμμετοχής της στη Eurotech, την εταιρεία που ελέγχει το 95% των δικαιωμάτων ψήφου στην Kavala Oil και με τη σειρά της ελέγχεται από τη Regal, σε έλληνα αγοραστή κατέληξε τελικά στον κ. Τοπούλογλου.

Αν η μέση διεθνής τιμή του πετρελαίου διαμορφωθεί το 2008 σε 75 δολ. το βαρέλι, όπως προβλέπεται στον προϋπολογισμό, τότε η Kavala Oil θα έχει τον επόμενο χρόνο τζίρο της τάξεως των 750 εκατ. δολαρίων, δηλαδή περίπου 550 εκατ. ευρώ.

Με την επιπλέον επένδυση των 100 εκατ. ευρώ στο κοίτασμα του «Πεδίου Ε», ο αγοραστής μπορεί να αποσπάσει επιπλέον παραγωγή 1.500 βαρελιών ημερησίως από το 2009, προσθέτοντας στον ετήσιο τζίρο άλλα 100 εκατ. δολάρια.


Ποιος δίνει τις άδειες για την έρευνα

Ποιος είναι αρμόδιος για να παραχωρήσει νέες άδειες για έρευνα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη χώρα μας;

Εδώ και έναν μήνα πέρασαν πλέον στο υπουργείο Ανάπτυξης η έρευνα και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου) στη χώρα μας. Με τη σειρά του το υπουργείο θα αποφασίσει για τον ανεξάρτητο φορέα που θα έχει την αρμοδιότητα.

Αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση με τον Νόμο 87 του 1975 το ελληνικό Δημόσιο παραχώρησε στη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου – Ερευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων (ΔΕΠ – ΕΚΥ) το αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας για πετρέλαιο και για φυσικό αέριο σε οριοθετημένες θαλάσσιες περιοχές και αργότερα και σε χερσαίες εκτάσεις της χώρας, χωρίς κανέναν χρονικό περιορισμό.

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1998, η ΔΕΠ μετονομάστηκε σε Ελληνικά Πετρέλαια και όλες οι θυγατρικές της, μεταξύ αυτών και η ΔΕΠ – ΕΚΥ, απορροφήθηκαν από τη μητρική εταιρεία ώστε ο όμιλος να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο τον Ιούνιο του 1998.

Την εποχή εκείνη τα δικαιώματα για έρευνα και εκμετάλλευση, όπως είναι φυσικό, διαφημίστηκαν αρκούντως από τα ΕΛΛΠΕ, αφού ήταν και παραμένουν ένα σημαντικό περιουσιακό στοιχείο του Ομίλου που ήταν ο καθολικός διάδοχος της ΔΕΠ – ΕΚΥ.

Τα χρόνια πέρασαν και η μετοχική σύνθεση των ΕΛΛΠΕ άλλαξε, ενώ με τον πρόσφατο νόμο 3429 περί ΔΕΚΟ τα ΕΛΛΠΕ εξαιρέθηκαν από τον δημόσιο τομέα. Τέθηκε συνεπώς το ερώτημα αν μια ιδιωτική επιχείρηση σύμφωνα με τον νόμο όπως τα ΕΛΛΠΕ μπορούσαν να έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα παραχωρήσεων, κάτι που αναγνώριζαν και στον Ομιλο. Για τον λόγο αυτόν στις 16 Οκτωβρίου του 2006 οι υπουργοί Οικονομίας και Ανάπτυξης κκ. Γ. Αλογοσκούφης και Δ. Σιούφας απηύθυναν επιστολή-ερώτημα προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ώστε το τελευταίο να γνωμοδοτήσει για το θέμα.

Πράγματι, η Ολομέλεια του Συμβουλίου με τη γνωμοδότηση 590 στις 22 Δεκεμβρίου του 2006 ανέφερε ότι αναγνωρίζει τα ΕΛΛΠΕ ως καθολικό διάδοχο της ΔΕΠ – ΕΚΥ και επίσης ότι η αφαίρεση των δικαιωμάτων έρευνας των ΕΛΛΠΕ υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου με διοικητική πράξη ανάκλησης δεν είναι αντισυνταγματική και μπορεί να γίνει εφόσον αφορά περιοχές όπου τα ΕΛΛΠΕ δεν θα κάνουν έρευνα ή για παραχωρήσεις όπου δεν τηρήθηκαν κάποιοι όροι. Επίσης η ανάκληση των δικαιωμάτων έρευνας μπορεί να γίνει για λόγους δημοσίου συμφέροντος, αρκεί να αιτιολογηθεί επαρκώς.

Σήμερα τα ΕΛΛΠΕ έχουν δικαίωμα έρευνας σε 25 περιοχές της χώρας συνολικής έκτασης 60 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων στη Δυτική Ελλάδα (Δυτική Πελοπόννησος και Ιόνιο Πέλαγος), στη Νότια Κρήτη (Μεσσαρά και Ιεράπετρα), στην Κομοτηνή, στο Δέλτα του Εβρου ως την Αλεξανδρούπολη και στα Γρεβενά. Το ελληνικό Δημόσιο προσανατολίζεται να αφήσει στα ΕΛΛΠΕ το δικαίωμα έρευνας για δύο περιοχές και συγκεκριμένα το Κατάκολο στη Δυτική Ηλεία και την Επανωμή στη Θεσσαλονίκη.