«H γελοιογραφία πρέπει να γίνεται με την ακρίβεια ενός χειρουργού και τις προθέσεις ενός… χασάπη» είχε πει κάποτε ο κορυφαίος βρετανός γελοιογράφος Ρόναλντ Σερλ και η γλαφυρότατη αυτή φράση του αποτελεί το μότο του έλληνα συναδέλφου του Βαγγέλη Παυλίδη. Σε καιρούς κατά τους οποίους ο πόλεμος αποτελεί μια πραγματικότητα που δεν απέχει πολύ από το σπίτι μας – σε όποιο σημείο της γης και αν βρίσκεται αυτό – η 3η Διεθνής Εκθεση Γελοιογραφίας Ρόδου, που θα πραγματοποιηθεί από την 1η ως τις 16 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του νησιού, προσκάλεσε έλληνες και ξένους δημιουργούς να προτάξουν το πενάκι τους και να μιλήσουν, να σχεδιάσουν, να σχολιάσουν, με θέμα «Πού βαδίζει ο πλανήτης Γη;».
H ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή, και αυτή τη φορά μάλιστα δήλωσαν συμμετοχή στο φεστιβάλ καλλιτέχνες από χώρες όπως η Ζάμπια, η Νιγηρία, η Νότια Κορέα, η Ταϊλάνδη, ίσως επειδή εκεί το ζοφερό μέλλον του πλανήτη είναι ήδη παρόν. Αφορμή για τη συγκεκριμένη θεματική στάθηκε η συμπλήρωση 20 χρόνων από τον εφιάλτη του Τσερνόμπιλ, επειδή όμως ο πλανήτης έχει πολλούς ακόμη λόγους για να κάνει… ανήσυχο ύπνο 363 σκιτσογράφοι από 57 κράτη εξέφρασαν τους φόβους αλλά και τις ελπίδες τους μέσα από 500 έργα, έχοντας βασιστεί σε χιλιάδες ακόμη προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Το χιούμορ, ίσως ο μοναδικός εν ζωή υπερήρωας της εποχής μας, σώζει για άλλη μία φορά την κατάσταση, κάνοντας την εμφάνισή του στα σχέδια ακόμη και του πιο απαισιόδοξου γελοιογράφου.
Φθηνή ύλη, ακριβό πνεύμα
«
Εφέτος συνειδητοποιήσαμε, ίσως για πρώτη φορά τόσο έντονα, με πόσες δυσκολίες και στερήσεις δουλεύουν οι σκιτσογράφοι σε χώρες της Αφρικής, αλλά και σε άλλα «αδικημένα» σημεία του πλανήτη. Το χαρτί που χρησιμοποιούν, για παράδειγμα, είναι πολύ φτηνό, το επίπεδο της δουλειάς τους όμως δεν έχει σε τίποτε να ζηλέψει εκείνο ενός δυτικοευρωπαίου συναδέλφου τους που κάθεται αναπαυτικά στο γραφείο του και έχει όλα τα μέσα που χρειάζεται για να του λύνουν τα χέρια» τονίζει ο Βαγγέλης Παυλίδης, εμπνευστής της Διεθνούς Εκθεσης και γελοιογράφος στο «Βήμα». Στα σχέδια αυτών των ανθρώπων, με τα έργα χαμηλού προϋπολογισμού και υψηλών στόχων, διακρίνεται ένα χιούμορ «τελείως διαφορετικό από το δικό μας, που έρχεται να απαλύνει πολύ πιο άμεσα προβλήματα». Οπως συμπληρώνει άλλωστε, «μη σας ξεγελά το πρώτο συνθετικό του ονόματός της: η τέχνη μας δεν έχει πάντα σκοπό να μας κάνει να γελάσουμε…».
Τόπο στα νιάτα
Παράλληλα με τα έξι βραβεία και τους ισάριθμους και ισότιμους επαίνους που θα απονεμηθούν την 1η Σεπτεμβρίου στις 20.00, θα δοθεί για πρώτη φορά και το «βραβείο Αρχέλαου» από τον αναπληρωτή κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Ευ. Αντώναρο στον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο έλληνα σκιτσογράφο. Στην κατηγορία αυτή διακρίθηκε εφέτος η Πηνελόπη-Νίκη Φωτοπούλου και ο Βαγγέλης Παυλίδης σημειώνει ότι το συγκεκριμένο βραβείο που φέρει το όνομα ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς στην ιστορία της ελληνικής γελοιογραφίας προσείλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ερασιτεχνών, οι οποίοι βρήκαν γόνιμο έδαφος για να δώσουν δείγματα δουλειάς τους. «Ανακαλύψαμε πολλά νέα ταλέντα, με φαντασία και μέλλον στη συγκεκριμένη τέχνη. Κακά τα ψέματα, στη χώρα μας, αν εξαιρέσουμε τους 20-30 γνωστούς γελοιογράφους που τροφοδοτούν τα έντυπα με έργα τους, λίγοι είναι εκείνοι που καταφέρνουν να ξεχωρίσουν, πόσο μάλλον να επιβιώσουν στον χώρο. Ομολογώ ότι στις δύο περασμένες διοργανώσεις φιλτράραμε τους πρωτοεμφανιζόμενους πολύ πιο αυστηρά λόγω έλλειψης χώρου, εφέτος όμως θα έχουν την τιμητική τους» σημειώνει ο Βαγγέλης Παυλίδης.
Γλώσσα «χωρίς λόγια»
H πιο επιτυχημένη γελοιογραφία είναι εκείνη που καταφέρνει χωρίς καθόλου λόγια να περάσει το αιχμηρό της μήνυμα. Αλλωστε όταν το σκίτσο είναι εύστοχο και εύγλωττο, όλα όσα εκφράζει μπορούν να γίνουν αντιληπτά όποια γλώσσα και αν μιλάει ο τελικός αποδέκτης του. Σε όσους θεωρούν ότι η γελοιογραφία είναι μια τέχνη εφήμερη ο πνευματικός πατέρας αυτής της Μπιενάλε απαντά ότι όταν ένα σκίτσο είναι επιτυχημένο κερδίζει με το σπαθί του τη διαχρονικότητά του. «Ξεφυλλίζοντας παλιές εφημερίδες, το πρώτο πράγμα που προσέχει κανείς είναι οι γελοιογραφίες. Αυτές οι μικρές καδραρισμένες ιστορίες είναι ικανές να μας ταξιδέψουν εν ριπή οφθαλμού στο κλίμα της κάθε εποχής. Με λίγα ως ανύπαρκτα λόγια και πολλή ουσία» καταλήγει.
Τα βραβεία και η επιτροπή
Αφήνοντας για λίγο το δικό τους πενάκι ή πινέλο στην άκρη, οι δημιουργοί Παναγιώτης Γράβαλος, Μιχάλης Κουντούρης, Αρης Μαλανδράκης, Κώστας Μπετινάκης, Σπύρος Ορνεράκης, Βαγγέλης Παυλίδης και Θανάσης Στεφόπουλος θα απονείμουν τα τρία πρώτα βραβεία στον Μεξικανό Ανχελ Μπολιγκάν Κόρμπο, στον Πέτρο Ζερβό και στον Ρουμάνο Πάβελ Κοσταντίν, το βραβείο Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας – Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης για τον καλύτερο έλληνα σκιτσογράφο στον Ηλία Μακρή, το αντίστοιχο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος στον Αργεντινό Αλφρέντο Σαμπάτ και εκείνο του Αντιπυρηνικού Παρατηρητηρίου Μεσογείου στον Βρετανό Ρος Τόμσον. Ισότιμοι έπαινοι θα μοιραστούν στους Ντάλσιο Σ ντε Ολιβέιρα Ματσάντο (Βραζιλία), Μουράτ Μακαρά (Τουρκία), Ράντκο Οκετικ (Σλοβενία), Ραν Τανγκ Λι και Λι Ξιάο Γιανγκ (Κίνα), Κριστομπάλ Ρεϊνόζο – «CRIST» (Αργεντινή).
H 3η Διεθνής Εκθεση Γελοιογραφίας Ρόδου θα φιλοξενηθεί από την 1η ως τις 16 Σεπτεμβρίου στο Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ροδίων, πλατεία Σύμης 2. H έκθεση διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Ανάπτυξης Νομαρχίας Δωδεκανήσου και τον Δήμο Ροδίων. Πληροφορίες στο τηλ. 2241043038.
