Η υπόθεση Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος παραμένει ανοιχτή, 62 χρόνια μετά τη λήξη του. Για καμιά άλλη περίοδο στη ζωή της ανθρωπότητας δεν είχαμε τόσα ιστορικά ντοκουμέντα, τόσες μελέτες και αναλύσεις, και όπως είναι φυσικό έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι συνεχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια στοιχεία που αποκαλύπτουν άγνωστες ή υποφωτισμένες πτυχές εκείνου που υπήρξε το μεγάλο δράμα του 20ού αιώνα. Η Κλειώ, η μούσα της ιστορίας, τον 20ό αιώνα υπήρξε το πλέον άσχημο και εκδικητικό πλάσμα που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί έναν αιώνα νωρίτερα. Αλλά η ανάλυση του πρόσφατου παρελθόντος συμβάλλει αποφασιστικά στην κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει. Γιατί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μας κληροδότησε μόνον ερείπια αλλά και τις συνέπειες της ηθικής κατάρρευσης ενός ολόκληρου συστήματος αξιών.
Ο Τιμ Νιούαρκ ανοίγει ένα πεδίο που είχε ως τώρα παραμείνει αφώτιστο: τη συνεργασία των Συμμάχων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με το οργανωμένο έγκλημα, και ειδικά με την αμερικανική και την ιταλική Μαφία. Ο Νιούαρκ δεν είναι μόνο γνωστός ιστορικός συγγραφέας αλλά και αρχισυντάκτης του περιοδικού Military Illustrated, δηλαδή από τους πλέον αρμόδιους να διαπραγματευθεί ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα. Το θέμα έχει απασχολήσει τα τελευταία χρόνια τα διεθνή ΜΜΕ και μάλιστα έχουν γυριστεί κάποια ενδιαφέροντα ντοκυμαντέρ, αλλά για πρώτη φορά έχουμε ένα βιβλίο που αξιοποιεί το σύνολο σχεδόν των διαθέσιμων πηγών ιδιαίτερα μάλιστα τα αρχεία των αμερικανικών και βρετανικών μυστικών υπηρεσιών που ως τώρα δεν ήταν διαθέσιμα στους μελετητές.
Για μια γκανγκστερική αυτοκρατορία
Συνήθως όταν αναφέρεται κανείς στη Μαφία τού έρχονται κατά νου οι χολιγουντιανές της εκδοχές. Το οργανωμένο έγκλημα λειτουργεί στο φαντασιακό πεδίο ως αφετηρία μυθοπλαστικών αφηγήσεων που στο τέλος δεν κομίζουν καμιά πραγματική γνώση. Εδώ όμως αποκαλύπτεται μια από τις πιο σκοτεινές του πτυχές. Οταν ολοκληρώσει κανείς την ανάγνωση του βιβλίου του Νιούαρκ αντιλαμβάνεται ότι η Μαφία όχι μόνο διέβρωσε – και στη συνέχεια διέλυσε – τα αμερικανικά εργατικά συνδικάτα αλλά κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παρά λίγο να δημιουργήσει ένα ανεξάρτητο κράτος στη Σικελία που θα ήλεγχε τη Μεσόγειο και όλους τους δρόμους των ναρκωτικών, και όπου οι διάφορες εγκληματικές αποικίες των νονών της Μαφίας στις ΗΠΑ θα αποτελούσαν μέρος μιας οικονομικής γκανγκστερικής αυτοκρατορίας.
Χρησιμοποίησαν τη Μαφία στον πόλεμο εναντίον του Αξονα οι Αγγλοαμερικανοί; Και αν ναι, σε ποιον βαθμό και σε ποιο επίπεδο; Τα στοιχεία που παραθέτει ο Νιούαρκ είναι συντριπτικά. Ο αρχιμαφιόζος Λάκι Λουτσιάνο, φυλακισμένος από το 1936 στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης συνεργάστηκε με το Αμερικανικό Ναυτικό αναλαμβάνοντας την προστασία των αμερικανικών λιμανιών από ενδεχόμενες δολιοφθορές των δυνάμεων του Αξονα. Ο Λουτσιάνο, πιστός στην Αμερική, τη Μαφία και τη Σικελία κινητοποίησε και άλλους νονούς της Μαφίας για αυτόν τον σκοπό. Θρυλείται μάλιστα πως όταν οι οι Σύμμαχοι αποβιβάστηκαν στη Σικελία (που την ήλεγχε η Μαφία) όχι μόνο δεν συνάντησαν καμιά αντίσταση αντίσταση αλλά και τα οχήματά τους έφεραν σημαία όπου φιγουράριζε το γράμμα «Λ» (που παράπεμπε στο ονοματεπώνυμο του αρχιμαφιόζου).
Μαφία και Χριστιανοδημοκράτες
Το γεγονός ότι ο Λουτσιάνο που έκτιε ποινή φυλάκισης 30-50 ετών απελευθερώθηκε το 1946 μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκατέλειπε την Αμερική είναι από πολλές πλευρές χαρακτηριστικό. Ωστόσο η συνεργασία των Αμερικανών με τη Μαφία, μολονότι δεν σήμαινε και εξυπηρέτηση των σκοπών του οργανωμένου εγκλήματος, είχε συνέπειες τόσο στην αμερικανική όσο και στην ιταλική πολιτική ζωή κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ξέρουμε λ.χ. ότι το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα επί 30 χρόνια ελάμβανε οικονομική ενίσχυση από τη CIA και πως οι σχέσεις του με τη Μαφία ήταν ιδιαίτερα στενές. Στην πραγματικότητα υπό τη σκιά του η Μαφία στερέωσε και ενίσχυσε την εξουσία της στη Σικελία.
Ας σημειωθεί ότι η Μαφία είχε δεχθεί πολύ σκληρά χτυπήματα από το μουσολινικό καθεστώς που κατά μερικούς την είχε σχεδόν διαλύσει. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την προθυμία της εγκληματικής αυτής οργάνωσης να συνεργαστεί με τους Συμμάχους. Μάλιστα ο Λουτσιάνο είχε προθυμοποιηθεί να οργανώσει μυστικά σχέδιο δολοφονίας του Χίτλερ πιστεύοντας ότι αν έβγαινε από τη μέση ο ηγέτης των Ναζί ο πόλεμος αυτομάτως θα τελείωνε. Δεν υπήρχε εσκεμμένη συνωμοσία των συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων και της Μαφίας. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι οι δυνάμεις κατοχής στη Σικελία και το σύνολο του διοικητικού της μηχανισμού δεν παραχώρησαν την εξουσία στη Σικελία στα χέρια της Μαφίας, όπως άλλωστε υποστηρίζει και ο ιταλός καθηγητής Φραντζέσκο Ρέντα. Κάτι που πρέπει να υπογραμμίσει κανείς είναι ότι μετά τον πόλεμο και σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας του πολέμου ανανεώθηκαν οι σχέσεις ανάμεσα στους αμερικανούς γκάνγκστερ και στους σικελούς μαφιόζους, και ότι αυτό υπήρξε η αιτία η Μαφία να αναδειχθεί στη μεγαλύτερη διεθνή εγκληματική οργάνωση.
Στο εσωτερικό της Μαφίας φυσικά υπήρχαν συγκρούσεις που έφταναν κάποτε στο σημείο της αλληλοεξόντωσης. Αλλά οι εύθραυστες ισορροπίες δεν λειτούργησαν ανασταλτικά ώστε η Μαφία να μην επιχειρήσει – να στηρίξει και να χρηματοδοτήσει, δηλαδή – τον ανταρτοπόλεμο που ξεκίνησε στη Σικελία το 1945 και ο οποίος στόχευε στη δημιουργία ανεξάρτητου μαφιόζικου κράτους. Οσο και αν φαίνεται εξωφρενικό, υπήρχαν άνθρωποι στα υψηλά αξιώματα της Ουάσιγκτον που δεν έβλεπαν με κακό μάτι ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο «ρομαντικός» δολοφόνος
Ο αναγνώστης συναρπάζεται από την αφήγηση των γεγονότων στη Σικελία, από τη δράση των συμμοριών και ιδιαίτερα του διαβόητου Σαλβατόρε Τζουλιάνο, του αρχιληστή που στα 20 χρόνια του, το 1943, άρχισε τη δράση του για να εξελιχθεί στο ισχυρότερο όπλο που διέθετε η Μαφία στη Νότια Ιταλία, όπου οι Αμερικανοί εν ονόματι της εξάλειψης του κομμουνιστικού κινδύνου δεν δίστασαν να συνάψουν συμμαχία με τον Διάβολο (τη σικελική και την αμερικανική Μαφία). Ο Τζουλιάνο όμως είχε υπερβεί τα όρια και η δράση του εξευτέλιζε όλο το πολιτικό σύστημα της Ιταλίας διεθνώς. Παράλληλα, στα φτωχότερα στρώματα του λαού παρουσιαζόταν ως ένα είδος Ρομπέν των Δασών. Το τέλος του ήταν το ίδιο θεαματικό με τη σύντομη ζωή του. Στις 5 Ιουλίου 1950 εντοπίστηκε σε κάποιο πορνείο. Στη συνέχεια αναχώρησε για το σπίτι ενός φίλου του. Εκεί εισέβαλαν οι καραμπινιέροι. Ο Τζουλιάνο στράφηκε εναντίον τους και άρχισε να πυροβολεί. Ο «ρομαντικός» δολοφόνος περικυκλωμένος έπεσε νεκρός από τα πυρά των καραμπινιέρων. Ηταν μόνο 27 ετών και με τον θάνατό του δόθηκε τέλος στο σχέδιο της Μαφίας για τη δημιουργία ενός βασιλείου της στο κέντρο της λεκάνης της Μεσογείου.
Βοήθησε η Μαφία στη νίκη των Συμμάχων; Ασφαλώς και όχι. Οι Σύμμαχοι θα κέρδιζαν τον πόλεμο ούτως ή άλλως. Η συνεργασία όμως με το οργανωμένο έγκλημα εξηγεί εκείνο που αποτέλεσε βασικό γνώρισμα του Ψυχρού Πολέμου: της αντίληψης δηλαδή ότι όλα επιτρέπονται αν πρόκειται να κατατροπώσουμε έτσι γρηγορότερα τον αντίπαλο.
