Αν ο Χριστιανός Γουλιέλμος Φερδινάνδος Αδόλφος Γεώργιος της Δανίας, γνωστότερος στην Ελλάδα ως βασιλιάς Γεώργιος Α´, ιδρυτής της ελληνικής βασιλικής δυναστείας των Γλύξμπουργκ, γνώριζε ότι ενάμιση αιώνα μετά τη βασιλεία του θα έβγαιναν «στο σφυρί» τα… ασημικά της οικογενείας από κάποιον μακρινό απόγονό του, μάλλον δεν θα ένιωθε υπερήφανος.
Η ανακοίνωση από τον οίκο Christie’s του Λονδίνου για την επικείμενη (24-25 Ιανουαρίου 2007) δημοπράτηση 850 και πλέον πολύτιμων «κομματιών» – από σερβίτσια, πολύτιμα αντικείμενα τέχνης Fabergé και πίνακες ζωγραφικής, έως έπιπλα και μεγαλοπρεπή μανουάλια – από τη συλλογή του Γεωργίου Α´ έχει προκαλέσει τα σχόλια του διεθνούς και του εγχώριου Τύπου αλλά και την ενόχληση του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος δίνει τη δική του «επικοινωνιακή μάχη» εδώ και ημέρες μέσω της διαδικτυακής ιστοσελίδας του ώστε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις. Στην κριτική που δέχεται ότι «εκποιεί την εθνική πολιτιστική κληρονομιά» της χώρας που «φιλοξένησε» τον ίδιον και τους προγόνους του, εκείνος απαντά: «Τα αντικείμενα ήταν αγορασμένα από τους ίδιους ή προσωπικά δώρα από συγγενείς».
* Το «βασιλικό ριφιφί»
Τέσσερα χρόνια μετά την οριστική και αμετάκλητη επίλυση των διαφορών του Τέως με το ελληνικό Δημόσιο αναφορικά με τη λεγόμενη βασιλική περιουσία – με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τον Νοέμβριο του 2002 ο έκπτωτος μονάρχης αποζημιώθηκε με 4,6 δισ. δρχ. και έκτοτε δεν υφίσταται ουδεμία αξίωσή του επί της ακίνητης και κινητής (πρώην) βασιλικής περιουσίας -, η είδηση της δημοπρασίας αντικειμένων μεγάλης αξίας της πάλαι ποτέ βασιλικής οικογενείας ενεργοποίησε την ιστορική μνήμη της κοινής γνώμης και επανέφερε στο προσκήνιο μια από τις σκοτεινότερες πλευρές των μακρών και επίμονων διεκδικήσεων του Κωνσταντίνου: τη «φυγάδευση» από το Τατόι των εννέα σφραγισμένων κοντέινερ με τη «βασιλική οικοσκευή», όπως χαρακτηρίστηκε, και για την οποία ουδείς γνωρίζει ως σήμερα τι πραγματικά περιελάμβανε.
Ονομάστηκε «βασιλικό ριφιφί» και τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν τον τότε πρωθυπουργό κ. Κ. Μητσοτάκη ως «ηθικό αυτουργό». Ηταν η εποχή του «unfair» – της γνωστής δήλωσης Μητσοτάκη από το Λονδίνο για τον Τέως – και της σκανδαλωδώς ευνοϊκής ρύθμισης που επεφύλαξε στον «τέως» η κυβέρνησή του. Τη συμφωνία με την πλευρά του έκπτωτου μονάρχη συνήψαν το 1992 οι τότε υπουργοί κκ. Ι. Παλαιοκρασσάς, Σ. Χατζηγάκης και Γ. Σούρλας. Οι τόνοι κινητής περιουσίας που «σήκωσε» ο Κωνσταντίνος από το ανάκτορο του Τατοΐου τον Φεβρουάριο του 1991 ουδέποτε έγινε γνωστό τι ακριβώς περιελάμβαναν. Αλλωστε η «φυγάδευσή» τους έγινε δίχως την παραμικρή ενόχληση των τότε αρμοδίων. Ο ίδιος σήμερα ισχυρίζεται ότι «την εποχή εκείνη, ιδιοκτήτες του Τατοΐου και του περιεχομένου του ήταν η πρώην βασιλική οικογένεια των Ελλήνων, άρα ανά πάσα στιγμή μπορούσαν να εξάγουν αντικείμενα χωρίς κάποια ειδική άδεια», αν και υποστηρίζει ότι «παρ’ όλα αυτά ζήτησε την επίβλεψη των αρχών ακριβώς ώστε να μην αμφισβητηθεί η διαφάνεια της μεταφοράς», ισχυρισμό που έγκυροι νομικοί κύκλοι αμφισβητούν κατηγορηματικά: «Δεν ήταν παρών κανένας δημόσιος λειτουργός!» δηλώνουν. Πάντως παραδέχονται ότι «η εξαγωγή ήταν νόμιμη» αφού, όπως αναφέρει και ο ίδιος, «είχαν άδεια της κυβερνήσεως».
Πολλά από τα αντικείμενα της κινητής περιουσίας τα οποία θα διεκδικούσε δικαστικά αργότερα τα είχε ήδη εξαγάγει τότε. Στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επισημαινόταν η διαφωνία των αντίδικων μερών «ως προς τη νομική φύση των κινητών και ως προς το πόσα από τα κινητά αυτά παραμένουν στο Τατόι»! Και είχε αποφασιστεί η συγκρότηση ειδικής επιτροπής για να καταρτίσει αναλυτικό κατάλογο με την αξία των αντικειμένων, ενώ το δικαστήριο κατέληγε στο ότι «το κατ’ αποκοπήν ποσό που θα καθορισθεί κατά δίκαιη κρίση για την αποκατάσταση της προκληθείσης υλικής ζημιάς (σ.σ.: του «τέως») θα καλύψει επίσης και το ζήτημα των κινητών».
Με λίγα λόγια, η αποζημίωση των 4,6 δισ. δρχ. που έλαβε κάλυπτε και την κινητή περιουσία, μέρος της οποίας ήδη βρισκόταν στα χέρια του (από το ’91) και όπως φαίνεται τώρα είχε εκποιηθεί με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο για να καταλήξει στη συνέχεια στον λονδρέζικο οίκο. Η καταγραφή βεβαίως που διατάχθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν έχει γίνει! Επικεφαλής της ειδικής επιτροπής που συγκροτήθηκε είχε τεθεί ο προϊστάμενος της ΔΟΥ Αχαρνών (εδώ και δύο χρόνια είναι ο κ. Χ. Θεοδωρόπουλος, ο οποίος δηλώνει ότι «δεν έχει λάβει καμία εντολή επ’ αυτού» και ότι δεν γνωρίζει τίποτε). Οπως λοιπόν στο θέμα της αποκατάστασης και της αξιοποίησης του κτήματος Τατοΐου, έτσι και στο θέμα της καταγραφής της κινητής περιουσίας, η πολιτεία έχει να επιδείξει για άλλη μία φορά μηδενικό έργο. Νομικοί κύκλοι μάλιστα υπογραμμίζουν σχετικά ότι «αυτό που εκμεταλλεύεται ο έκπτωτος βασιλιάς είναι το γεγονός ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή». Και ως εκ τούτου προκύπτει σαφής πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης, η οποία έχει «παγώσει» κάθε διαδικασία.
* Η καταγραφή επί χούντας
Η μοναδική λεπτομερής καταγραφή του συνόλου της άλλοτε βασιλικής περιουσίας έγινε… επί χούντας με το νομοθετικό διάταγμα υπ’ αριθμ. 225 της 5ης Οκτωβρίου 1973 για την αναγκαστική απαλλοτρίωσή της, στην οποία προέβη ο Γ. Παπαδόπουλος «άνευ ετέρας διατυπώσεως». Σε 150(!) σελίδες απαριθμούνται ένα προς ένα τα πάντα με μια μοναδική ακρίβεια: από τις κουρτίνες και τα πόμολα ως τα αμύθητης αξίας έργα τέχνης.
Τι γίνεται με όλα αυτά τα αντικείμενα που ήταν δώρα προς τους εκάστοτε μονάρχες λόγω της ιδιότητάς τους ως αρχηγών του κράτους; Η νομοθεσία που ισχύει παγκοσμίως αναφέρει ότι αυτά συνιστούν στοιχεία της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Γι’ αυτό και ο Κωνσταντίνος σπεύδει να υποστηρίξει τώρα ότι «κανένα από τα αντικείμενα που εξήχθησαν το 1991 δεν ήταν δώρο ξένης κυβερνήσεως, ή τέτοιας προελεύσεως», αλλά «αγορασμένα από τους ίδιους για την επίπλωση και τον εξοπλισμό της οικίας τους ή αγορασμένα από τους ίδιους ως συλλέκτες ή προσωπικά δώρα συγγενών». Και δηλώνει ότι «κανένα μέλος της πρώην ελληνικής βασιλικής οικογένειας δεν είναι ιδιοκτήτης (σ.σ.: πλέον…) των αντικειμένων που θα εμφανιστούν στη δημοπρασία του Christie’s».
Τι περιλαμβάνει ο κατάλογος της δημοπρασίας
Η αξία των αντικειμένων που θα βγουν στο σφυρί κυμαίνεται κατά τον οίκο Christie’s από 100 στερλίνες έως 250.000 (από 148 ευρώ έως 369.000 ευρώ). Περιλαμβάνει ασημένια αντικείμενα (περί τα 600 «κομμάτια»: σερβίτσια, αγαλματίδια, διάφορα πολύτιμα δώρα στο βασιλικό ζεύγος του Γεωργίου και της Ολγας κ.ά.) αγγλικής, δανικής, ρωσικής, γαλλικής, ιταλικής, πορτογαλικής και γερμανικής προέλευσης από τον 18ο ως τον 20ό αιώνα και, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, «η συλλογή καταδεικνύει το εύρος των βασιλικών δυναστικών σχέσεων της Ελληνικής Βασιλικής Οικογενείας». Και από άλλες αναφορές προκύπτει ότι πολλά από αυτά – αν όχι όλα – ήταν αντικείμενα που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των βασιλικών δυναστειών. Οπως το υπέροχο ασημένιο γαμήλιο δώρο προς τον βασιλιά Χριστιανό Θ´ της Δανίας με την αφιέρωση: «Από τον Αλβέρτο Εδουάρδο πρίγκιπα της Ουαλλίας. Την Αλεξάνδρα πριγκίπισσα της Ουαλλίας. Και τον Γεώργιο βασιλιά των Ελλήνων. 26 Μαΐου 1867». Θα δημοπρατηθούν ακόμη 100 υπέροχα κομμάτια.
