Τα υπέρ και τα κατά της πυρηνικής ενέργειας

Πράσινη, φθηνή, ασφαλή, καθαρή χαρακτηρίζουν πολλοί την πυρηνική ενέργεια. Λένε ότι είναι το μέλλον, η λύση στην ενεργειακή κρίση, η απάντηση στις κλιματικές αλλαγές. Αυτά ισχυρίζεται με επιχειρήματα το πυρηνικό λόμπι και όσοι το στηρίζουν. Στην απέναντι όχθη περιβαλλοντολόγοι και οικολογικές οργανώσεις αντιτείνουν ότι η πυρηνική ενέργεια «δεν είναι η λύση, αλλά ένα ακόμη πρόβλημα». Ο αναπληρωτής καθηγητής του τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θανάσης Γεράνιος παίρνει μέρος στη συζήτηση που έχει ανοίξει για την πυρηνική ενέργεια και απαντά στα επιχειρήματα όσων προωθούν την κατασκευή πυρηνικών σταθμών στην Ελλάδα.

Κλιματικές αλλαγές

Αποτρέπει ή ενισχύει το φαινόμενο του θερμοκηπίου; Η πυρηνική βιομηχανία ισχυρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να αποτελέσει μέρος της λύσης του κλιματικού προβλήματος καθώς κατά την παραγωγή της οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι ελάχιστες. «Πράγματι, οι εκπομπές είναι μικρές. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ενας πυρηνικός αντιδραστήρας και όλες οι βοηθητικές μονάδες εκπέμπουν μεγαλύτερα ποσά θερμότητας στην ατμόσφαιρα από ό,τι ένα συμβατικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας ίσης ισχύος» τονίζει ο κ. Γεράνιος.

Από την πλευρά τους, οι υποστηρικτές της τονίζουν ότι με δεδομένη την αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση η υλοποίηση του στόχου περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δεν θα είναι εφικτή χωρίς τη χρήση και της πυρηνικής ενέργειας.

Κόστος

Ενα από τα βασικά επιχειρήματα του πυρηνικού λόμπι είναι ότι το κόστος παραγωγής της πυρηνικής κιλοβατώρας είναι χαμηλό. «Εξαρτάται τι περιλαμβάνεται στο κόστος, το οποίο μετακυλίεται στην πυρηνική κιλοβατώρα. Δεν υπολογίζουν τη διάλυση του παλιού αντιδραστήρα ούτε τη διαχείριση της διάλυσης – αυτά μπορεί να φθάσουν στο 50% του κόστους ενός νέου αντιδραστήρα» σημειώνει ο κ. Γεράνιος προσθέτοντας ότι έπειτα από περίπου 30 χρόνια κάθε αντιδραστήρας πρέπει να διαλυθεί και γίνεται ο ίδιος απόβλητο.

Ακόμη δεν συνυπολογίζουν το υπέρογκο ποσό των ασφαλίστρων που καταβάλλονται για τη μεταφορά του φορτίου. «Αυτό το κόστος έχει υποτιμηθεί. Είναι σαν να πληρώνουμε ένα ευρώ το λίτρο της βενζίνης και να δίνουμε άλλο ένα για τη διαχείριση των ρύπων από την κατανάλωσή της» εξηγεί ο κ. Γεράνιος.

Η απόσταση

Τη στιγμή που ο πυρηνικός κλοιός σφίγγει γύρω από τη χώρα μας – Αλβανία, Τουρκία, Ρουμανία, Τσεχία Σλοβακία, Ουγγαρία, Αίγυπτος, Λιβύη έχουν πυρηνικούς αντιδραστήρες ή προγραμματίζουν την εγκατάστασή τους – στην Ελλάδα ανοίγει η συζήτηση αν πρέπει να μείνουμε εκτός ή να μπούμε κι εμείς στο… παιχνίδι. «Τι να συμβεί ένα ατύχημα στην Αλβανία, τι στην Ελλάδα; Η ραδιενέργεια δεν έχει σύνορα» λένε οι υποστηρικτές της ιδέας κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού. Οι επιπτώσεις σε μια περιοχή πολλαπλασιάζονται ανάλογα με την απόσταση που τη χωρίζει από τον πυρηνικό σταθμό. Σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από αυτόν οι επιπτώσεις από ένα ατύχημα είναι τετραπλάσιες σε σύγκριση με μια περιοχή που βρίσκεται στα 100 χιλιόμετρα.

Στην απέναντι όχθη, πολλοί υποστηρίζουν ότι η εγκατάσταση πυρηνικών αντιδραστήρων στην Ελλάδα θα διασφάλιζε ενεργειακή αυτονομία και ανεξαρτησία από τις ενεργειακές κρίσεις που εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα διεθνώς.

Ασφάλεια

Η ασφάλεια των αντιδραστήρων τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ, έχει ενισχυθεί και όσοι χρησιμοποιούν πυρηνικές κιλοβατώρες υποστηρίζουν ότι η παραγωγή τους είναι πλέον ασφαλής. «Αυτό το επικαλούνται γιατί συγκρίνουν τα πυρηνικά με τα συμβατικά ατυχήματα. Δεν είναι λάθος, αλλά δεν μπορεί να γίνει η σύγκριση. Τα συμβατικά είναι καθορισμένα σε διάρκεια, σε έκταση και σε αποτέλεσμα. Τα πυρηνικά δεν είναι, επομένως δεν μπορεί να συγκρίνονται αριθμητικά με τους άλλους κινδύνους» λέει κατηγορηματικά ο κ. Γεράνιος.

Εκπομπές

Ωστόσο ακόμη και σε κατάσταση ομαλής λειτουργίας, οι αντιδραστήρες μπορεί να εκπέμπουν ραδιενεργά αέρια. Μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν κατά καιρούς διαπιστώσει υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας κοντά σε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Δεν είναι τυχαίο, όπως λέει ο κ. Γεράνιος, ότι χώρες σαν τη Γερμανία προωθούν την εγκατάσταση νέων αντιδραστήρων σε άλλα κράτη (π.χ. στη Ρουμανία) και όχι στο έδαφός τους, ώστε να μπορούν να αγοράζουν με ασφάλεια φθηνό ρεύμα.

Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι αποπροσανατολιστικό να μιλούν για πράσινη, καθαρή πυρηνική ενέργεια. «Καθαρή είναι μόνο οπτικά, γιατί δεν φαίνεται. Τα αποτελέσματα από την παρουσία της ραδιενέργειας δυστυχώς φαίνονται πολύ αργά, ύστερα από δεκαετίες».

Τα πυρηνικά απόβλητα

Και ένα τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, πρόβλημα, που αναζητεί λύση. Καμία χώρα ως σήμερα δεν έχει βρει ασφαλή τρόπο και τόπο για την αποθήκευση των ραδιενεργών καταλοίπων, λένε οι ειδικοί. Ο,τι γίνεται, είναι προσωρινό. «Το θάψιμο δεν αποτελεί λύση καθώς δεν μπορεί να εξασφαλιστεί ένα θαμμένο φορτίο για πολλές εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια – όσο δηλαδή «ζουν» τα πυρηνικά απόβλητα» υποστηρίζει ο κ. Γεράνιος.


ΔΕΗ και κυβέρνηση

Η συζήτηση για την εγκατάσταση πυρηνικών μονάδων στην Ελλάδα είχε ανοίξει πρώτη φορά στα τέλη του Ιανουαρίου. Σε έκθεση της ΔΕΗ αναφερόταν ότι «υποψήφιες θερμοηλεκτρικές μονάδες για την περαιτέρω ανάπτυξη του συστήματος παραγωγής είναι νέες λιγνιτικές μονάδες (Ελασσόνα, Δράμα), μονάδες φυσικού αερίου, ανθρακικές, πετρελαϊκές ή και πυρηνικές μονάδες». Μετά τη δημοσιοποίηση του θέματος η επιχείρηση σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι «σε κανένα απολύτως υπηρεσιακό επίπεδο δεν υπάρχει σχέδιο ή εισήγηση σχετικά με την ανάπτυξη ηλεκτροπαραγωγής με πυρηνική ενέργεια». Δεν αποκλείεται όμως να υπάρχουν σχέδια σε πολιτικό επίπεδο.

Σε δημοσιεύματα που ακολούθησαν υπήρχαν πληροφορίες, οι οποίες δεν διαψεύστηκαν, για απόρρητη εισήγηση στην ελληνική κυβέρνηση στην οποία αναφερόταν ότι θα έπρεπε η Ελλάδα να προετοιμαστεί για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Αλλωστε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός δεν φαίνεται να είναι αντίθετος με τη χρήση της.