Οι πληροφορίες ότι η Δοκός στον Αργοσαρωνικό έχει αγορασθεί από κύπριο επιχειρηματία αναζωπύρωσε τη συζήτηση για την τουριστική αξιοποίηση ιδιωτικών νησίδων. Η περίπτωση της Δοκού, η οποία βρίσκεται απέναντι από την Υδρα και καταλαμβάνει έκταση 12 τετραγωνικών χιλιομέτρων δεν είναι η μοναδική στην Ελλάδα. Συγκεντρώνει όμως όλα τα χαρακτηριστικά ελαττώματα και πλεονεκτήματα μιας νησίδας τέτοιου τύπου. Πρόκειται για την αρχαία Απεροπία η οποία το 1994 χαρακτηρίστηκε προστατευόμενη περιοχή από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Ωστόσο η κυβέρνηση δέχεται έντονες πιέσεις προκειμένου να επιτρέψει τη «μερική» ιδιωτικοποίηση του νησιού, ώστε να γίνουν σε αυτό τουριστικές επενδύσεις. Κύπριος επιχειρηματίας από τη Λευκωσία, ο κ. Κ. Κερλέγκου, ισχυρίστηκε μάλιστα σε δηλώσεις του σε κυπριακές εφημερίδες στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου, ότι έχει συμφωνήσει να αγοράσει το νησί αντί 180 εκατ. ευρώ, προκειμένου να το μεταπωλήσει στη συνέχεια σε οικόπεδα και τεμάχια γης σε ιδιώτες ή ακόμη και σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς.
Το 1961, ο Αριστοτέλης Ωνάσης αγόρασε τη νησίδα Σκορπιός, ένα μικρό κομμάτι ελαιόφυτης γης απέναντι από το Νυδρί της Λευκάδας. Ακόμη και σήμερα, 46 χρόνια μετά, ο Σκορπιός αποτελεί το πλέον γνωστό ιδιωτικό νησί στην Ελλάδα. Δεν είναι όμως το παλαιότερο. Το παλαιότερο σύμπλεγμα ιδιωτικών νησιών είναι αυτό των Πεταλιών στην περιοχή του νότιου Ευβοϊκού κόλπου, ιδιοκτησίας της εφοπλιστικής οικογενείας των Εμπειρίκων από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αυτά τα παραδείγματα δεν είναι μοναδικά. Περίπου 60 ιδιωτικά νησιά, στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος, βρίσκονται στην κυριότητα εφοπλιστών, επιχειρηματιών και ομίλων οι οποίοι σκοπεύουν να τα αξιοποιήσουν τουριστικά. Πρόκειται για εκτάσεις οι οποίες ξεκινούν από 100 στρέμματα και ξεπερνούν τα 5.000. Οι τιμές τους είναι ιλιγγιώδεις και η προοπτική επενδύσεων που δημιουργούν, δεν αφήνει ασυγκίνητη ούτε την κυβέρνηση. Η αγορά της πλέον μικρής νησίδας κοστολογείται στο ένα εκατομμύριο ευρώ, ενώ οι μεγαλύτερες, ανάλογα με τη γεωγραφική θέση τους, μπορεί να αγγίξουν και τα τριάντα εκατ. ευρώ.
* Από τον Ωνάση στη Μαντόνα
Ενδιαφέρον για την απόκτησή τους έχουν εκδηλώσει κατά καιρούς όχι μόνο βαθύπλουτοι εφοπλιστές και επιχειρηματίες αλλά και καλλιτέχνες όπως η Μαντόνα, η οποία, σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο το 2004 είχε συζητήσει την αγορά του Σκορπιού. Εκτός όμως από τους διάσημους, υπάρχουν και λιγότερο γνωστοί πλούσιοι, οι οποίοι επιθυμούν να αποκτήσουν ένα νησί του οποίου θα έχουν την αποκλειστική χρήση. Βέβαια, παρά το γεγονός ότι οι εκτάσεις υπάρχουν και οι πρόθυμοι να τις αγοράσουν καιροφυλακτούν, οι επενδύσεις προχωρούν αργά, καθώς – όταν δεν υπάρχουν κωλύματα στους τίτλους ιδιοκτησίας – συχνά τα νησιά βρίσκονται σε περιοχές που έχουν υψηλής σημασίας αρχαιολογική ή οικολογική αξία. Δεν λείπουν και οι ειδικοί που εκτιμούν ότι δεν τίθεται καν ζήτημα πώλησης των περισσοτέρων νησίδων, διότι αποτελούν περιουσία του ελληνικού κράτους και δεν υπάρχουν πραγματικοί τίτλοι ιδιοκτησίας.
Στο επίκεντρο του προσανατολισμένου σε νησίδες επενδυτικού ενδιαφέροντος βρίσκονται τα Ιόνια νησιά. Η θαλάσσια περιοχή των εκβολών του Αχελώου και βορειότερα ο κόλπος του Καλάμου και η ανατολική πλευρά της Λευκάδας βρίθουν από νησίδες οι οποίες έχουν κεντρίσει βλέμματα από όλο τον κόσμο. Το γεγονός ότι πολλά από αυτά ανήκαν στην Κεφαλλονιά, η οποία επί αιώνες υπαγόταν στο φεουδαλικό σύστημα ιδιοκτησίας των Ενετών και αργότερα των Αγγλων, λύνει κάθε πρόβλημα τίτλων διότι δεν υπάρχει άμεση εμπλοκή του ελληνικού κράτους.
Ηδη στην περιοχή έχουν γίνει οι πρώτες αγοραπωλησίες. Προσφάτως μάλιστα υπογράφηκε προσύμφωνο πώλησης της νησίδας Αρκούδι (έκτασης 4.500 στρεμμάτων) στα νότια της Λευκάδας. Σύμφωνα με τον μεσίτη κ. Ι. Κουνέλη, ο οποίος δραστηριοποιείται στον τομέα αγοραπωλησίας νησίδων στην ευρύτερη περιοχή, το προσύμφωνο υπογράφηκε με τον επιχειρηματία κ. Ι. Περρωτή της εταιρείας εκμετάλλευσης ακινήτων Lambert Smith Hampton. Ο κ. Κουνέλης λέει επίσης ότι πριν από το Αρκούδι πωλήθηκε το μικρότερο νησί Κυθρό, το οποίο βρίσκεται στα νότια του Μεγανησίου Λευκάδας. Το μεγέθους 800 στρεμμάτων νησί αγοράστηκε από ελληνοκυπριακών συμφερόντων εταιρεία αντί περίπου τριών εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε αυτά τα νησιά θα χτιστούν ξενοδοχειακές μονάδες, καταστήματα, ελικοδρόμιο και μικρό λιμάνι. Αυτά τα σχέδια προς το παρόν δεν επιβεβαιώνονται καθώς η ισχύουσα νομοθεσία επιτρέπει αραιή και χαμηλού ύψους δόμηση. Δραματικές αλλαγές στη νομοθεσία δεν πρέπει να αναμένονται άμεσα, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε χορήγηση κινήτρων για μεγάλες επενδύσεις τουριστικού ενδιαφέροντος. Απέναντι από τον Σκορπιό βρίσκεται η νησίδα Σκορπίδι, η οποία ανήκει στην οικογένεια Λιβανού (όχι εκείνη των γνωστών εφοπλιστών).
* Τουριστικό σύμπλεγμα στις Εχινάδες
Από τις πλέον ακριβές νησίδες της περιοχής είναι η Ατοκος, η τιμής της οποίας υπολογίζεται σε πλέον των 20 εκατ. ευρώ. Προς το παρόν η νησίδα έκτασης 5.000 στρεμμάτων δεν πωλείται, καθώς ανήκει στον γνωστό εφοπλιστή κ. Π. Τσάκο. Η άλλη μεγάλης έκτασης νησίδα της ευρύτερης περιοχής του συμπλέγματος των Εχινάδων (5.500 στρέμματα), ο Πεταλάς, πωλείται. Σύμφωνα με τον κ. Κουνέλη οι τίτλοι ιδιοκτησίας του ανάγονται στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ο Αλή Πασάς το δώρισε σε μονή της περιοχής των Ιωαννίνων. Από την κυριότητα της μονής πέρασε κάποια στιγμή προ εκατονταετίας στα χέρια της οικογένειας Τσαούση, η οποία εμφανίζεται ως ο σημερινός ιδιοκτήτης. Για τον Πεταλά έχουν εκφράσει ενδιαφέρον όχι μόνο κύπριοι αλλά και άραβες επιχειρηματίες, οι οποίοι επιθυμούν να δημιουργήσουν στην ευρύτερη περιοχή των Εχινάδων, τουριστικό σύμπλεγμα το οποίο θα αποτελεί προορισμό για επισκέπτες με υψηλό γούστο.
Σε περίπου τέσσερα εκατ. ευρώ εκτιμάται η αξία των γειτονικών νησίδων Καρλονήσι και Προβάτι. Το Καρλονήσι (756 στρέμματα) βρίσκεται μπροστά από το λιμάνι του Αστακού, ενώ το Προβάτι (1.180 στρέμματα) βρίσκεται λίγο νοτιότερα, σε απόσταση ενός μόλις ναυτικού μιλίου από την ακτή. Πωλούνται επίσης τα νησιά Δρακουνέρα (2.700 στρέμματα), Λαμπρινός (500 στρέμματα), Καλόγηρος (250 στρέμματα), Οξεία (5.500 στρέμματα), Μόδια (190 στρέμματα), Μάκρη (900 στρέμματα), Μακροπούλα (700 στρέμματα). Στο «σφυρί» έχουν βγει επίσης οι πολύ μικρότερες νησίδες Πίστρος, Απάσας, Σωρός και Πράσος, η έκταση των οποίων κυμαίνεται μεταξύ 29 και 98 στρεμμάτων.
Ωστόσο πολλά από αυτά τα νησιά βρίσκονται βορείως των εκβολών του ποταμού Αχελώου, οι οποίες έχουν ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευομένων περιοχών «Natura 2000». «Είναι άδικο που έχουν ενταχθεί αυτά τα νησιά στη Νατούρα» λέει ο κ. Κουνέλης. Και συμπληρώνει: «Αν σε αυτά τα νησιά δινόταν χρήση γης για οικιστική ανάπτυξη θα ήταν εντελώς διαφορετική η εικόνα της Δυτικής Ελλάδας. Η Αιτωλοακαρνανία βρίσκεται στην προτελευταία θέση μεταξύ όλων των νομών της χώρας στον τομέα της ανάπτυξης».
* Κύπριοι στη Σκυροπούλα
Από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά νησιά της Ελλάδας είναι η Σκυροπούλα, στα νότια της Σκύρου. Το έκτασης περίπου 4.000 στρεμμάτων ακατοίκητο νησί ανήκε από τη δεκαετία του 1860 στην οικογένεια Αντωνιάδη. Ως τις αρχές του 2001 ανήκε στον Ξενοφώντα Αντωνιάδη, πατέρα του τότε αρχηγού Στόλου κ. Αντ. Αντωνιάδη. Τότε αγοράστηκε αντί έξι εκατ. ευρώ από κυπριακή εταιρεία, στην οποία συμμετέχουν μέλη της γνωστής οικογενείας Χατζηιωάννου. Ο πλέον γνωστός της οικογενείας δεν είναι άλλος από τον κ. Στ. Χατζηιωάννου, ιδρυτή του ομίλου EasyGroup, υπό την αιγίδα του οποίου λειτουργούν, μεταξύ άλλων, η αεροπορική εταιρεία EasyJet. Ο 40χρονος κ. Χατζηιωάννου έχει εισέλθει τα τελευταία χρόνια στο Αιγαίο με έναν άλλον τρόπο. Μέσω της εταιρείας EasyCruise διοργανώνει χαμηλού κόστους κρουαζιέρες σε προορισμούς όπως οι Κυκλάδες και ο Αργοσαρωνικός.
Βορειοδυτικά της Σκυροπούλας, και συγκεκριμένα στο ανατολικό τμήμα του Παγασητικού Κόλπου, βρίσκεται η νησίδα Αλατάς, σε έναν όρμο μόλις 180 μ. από το χωριό Μηλίνα, με απεριόριστη θέα προς το Πήλιο. Εχει εκμισθωθεί για τα επόμενα 50 χρόνια από τον ελληνοκυπριακό όμιλο United Five Development, για την κατασκευή ξενοδοχειακής μονάδας 900 κλινών η οποία θα συνοδεύεται από γήπεδα τένις και άλλους χώρους αναψυχής. Παρά το γεγονός ότι το νησί έχει παραχωρηθεί πριν από έξι χρόνια, η επένδυση έχει «παγώσει» καθώς εκκρεμεί προσφυγή κατοίκων της περιοχής και της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η οποία θα εκδικασθεί στις 8 Ιανουαρίου 2008. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά στην ιστορία του Αλατά. Το 1964 ομάδα επιχειρηματιών από την Αθήνα και τον Βόλο είχε επιχειρήσει να κατασκευάσει τουριστικές υποδομές στο νησί αλλά απέτυχε.
* Η νήσος Πάτροκλος και ο Αριέλ Σαρόν
Από τα πλέον γνωστά ιδιωτικά νησιά είναι αυτό του Πατρόκλου, στο Σούνιο, σε απόσταση 850 μ. από την ξηρά. Το παλαιότερα γνωστό και ως Γαϊδουρονήσι ανήκει στην οικογένεια Γιατράκου και καλύπτει έκταση 4.200 στρεμμάτων. Πριν από σχεδόν μία δεκαετία είχε γίνει συζήτηση για την αγορά του νησιού από ισραηλινό όμιλο τουριστικών επενδύσεων, ενώ στην υπόθεση είχε εμπλακεί ως και το όνομα του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Αριέλ Σαρόν. Ο πρώην πρωθυπουργός είχε κατηγορηθεί στο Ισραήλ, ότι κατόπιν πιέσεων που είχε δεχθεί από τον γιο του Τζιλάντ, δωροδοκήθηκε από τον ισραηλινό επιχειρηματία Ντέιβιντ Απελ, για να προωθήσει σχέδιο δημιουργίας τουριστικού θερέτρου στον Πάτροκλο. Ανάμεσα στα φιλόδοξα σχέδια που υπήρχαν για τον Πάτροκλο, ήταν ως και η κατασκευή υποθαλάσσιας οδικής σύνδεσής του με τη χερσόνησο της Λαυρεωτικής.
* Οι «ευκαιρίες» του Σαρωνικού
Ιδιωτικά, προς πώληση και μη, νησιά υπάρχουν επίσης στον Αργοσαρωνικό και στο Μυρτώον Πέλαγος. Το πλέον γνωστό είναι η Σπετσοπούλα, ιδιοκτησίας της οικογενείας Νιάρχου. Το έκτασης 2.300 στρεμμάτων νησί είχε αγοράσει πριν από περίπου 45 χρόνια ο Σταύρος Νιάρχος, από τον Γιάννη Λεωνίδα. Το νησί έχει μείνει στη μνήμη των κατοίκων του γειτονικού νησιού των Σπετσών για τα ξέφρενα πάρτι της δεκαετίας του 1960 στα οποία ελάμβαναν μέρος ακόμη και μέλη της τότε βασιλικής οικογένειας. Ακόμη και τραγικές στιγμές στην ιστορία των Νιάρχων έχουν καταγραφεί στη Σπετσοπούλα. Εκεί άφησε την τελευταία πνοή της, το 1970, σε ηλικία μόλις 44 ετών, η Ευγενία Νιάρχου.
Απέναντι από τη Σπετσοπούλα βρίσκεται η νησίδα Παραπόλα, στην οποία υπάρχει μόνο ένας φάρος του 19ου αιώνα. Το όνομα του νησιού έχει αναρτηθεί σε διεθνείς ιστοσελίδες πώλησης ακινήτων. Οι μεσίτες υπολογίζουν την τιμή του στα 10 εκατ. ευρώ.
Στο «σφυρί», σύμφωνα με την καναδική ιστοσελίδα www. privateislandsonline. com, έχει βγει επίσης το Αργυρονήσι, το οποίο βρίσκεται στον δίαυλο των Ωρεών μεταξύ Εύβοιας και Στερεάς Ελλάδας. Ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί επίσης για τη Βελοπούλα, η οποία έχει έκταση δύο τετραγωνικών χιλιομέτρων και βρίσκεται στα ανοιχτά του Μυρτώου Πελάγους, σε κοντινή απόσταση από τη Φαλκονέρα. Στα εννέα εκατομμύρια ευρώ αποτιμάται η αξία του Ασπρονησίου, της γραφικής νησίδας που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Καλντέρα της Σαντορίνης. Στο Αιγαίον Πέλαγος πωλούνται επίσης η Καρδιώτισσα (1.050 στρέμματα, ανατολικά της Φολεγάνδρου), οι νησίδες Ανω και Κάτω Αντικέρι (1.350 και 963 στρέμματα αντιστοίχως, δυτικά της Αμοργού).
Ενδιαφέρον υπάρχει, σύμφωνα με μεσίτες, και για νησιά του Κορινθιακού Κόλπου. Πρόκειται για τον Αγιο Γεώργιο και το Σμαραγδονήσι στον κόλπο της Ιτέας. Ο Αγιος Γεώργιος έχει κοστολογηθεί περίπου στο 1,5 εκατ. ευρώ. Απέναντι από την ακτή της Ιτέας βρίσκεται και το Σμαραγδονήσι, τα 10.000 τετραγωνικά μέτρα του οποίου καλύπτονται κυρίως από ελιές και θάμνους.
Μιχ. Δεκλερής: «Ανάπτυξη ισορροπημένη και βιώσιμη»
Αντίθετος στην ύπαρξη ιδιωτικού χαρακτήρα νησιών είναι ο επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος κ. Μιχ. Δεκλερής. Οπως επισημαίνει «πέρασε η εποχή του 1950 οπότε όλα επωλούντο, σήμερα πρέπει η ανάπτυξη να είναι ισορροπημένη και βιώσιμη». «Οι νησίδες αυτές διαφέρουν από τα χαρακτηριζόμενα ως μικρά νησιά» λέει ο κ. Δεκλερής και επισημαίνει: «Είναι μικροσκοπικά και απομονωμένα βιοσυστήματα. Θεωρούνται εξαιρετικώς ευαίσθητα οικοσυστήματα. Και κατά τη διακήρυξη του Ρίο (1992) και κατά την Ατζέντα 21 θεωρούνται ευαίσθητα. Αν αποσταθεροποιηθούν επέρχεται η καταστροφή τους». Σύμφωνα με τον κ. Δεκλερή οι νησίδες αυτές «δεν ανέχονται την ανθρώπινη παρουσία. Δεν μπορεί να γίνει σε αυτά τίποτα. Αυτό το επιχείρημα επικαλεστήκαμε και στην περίπτωση του Πατρόκλου». Αναφερόμενος μάλιστα στη συγκεκριμένη νησίδα, λέει ότι «υπάρχει ρητή κρίση του δικαστηρίου για τον Πάτροκλο. Ασχέτως των προθέσεων και των ευσεβών πόθων, δεν μπορεί να γίνει απολύτως τίποτε στον Πάτροκλο». Οι μικρές νησίδες, τονίζει, μπορούν να προστατευθούν από «ειδικό νόμο για την προστασία των μικρών νησιών και ιδίως των νησίδων, που είναι αξιοθαύμαστα θαλάσσια οικοσυστήματα. Εμείς μάλιστα έχουμε προσφερθεί αφιλοκερδώς να καταρτίσουμε τον νόμο. Προβλέπονται όλα στο άρθρο 24 του Συντάγματος». Σύμφωνα με τον κ. Δεκλερή, υπάρχουν ακόμη δύο λόγοι που δεν πρέπει να πωλούνται οι νησίδες αυτές: εθνικοί και ιδιοκτησιακοί. «Πολλές νησίδες παρουσιάζουν προβλήματα που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια. Πρέπει οπωσδήποτε να αποκλεισθεί η ξένη ιδιοκτησία» λέει ο κ. Δεκλερής. Αναφερόμενος στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών, ο επίτιμος δικαστής σημειώνει: «Εμφανίζονται άνθρωποι από το πουθενά και λένε «είναι δικό μου το νησί». Πολλές φορές είναι προϊόν αυθαιρέτου καταχρήσεως. Πρέπει να ερωτηθούν αυτοί από πού βρήκαν τους τίτλους ιδιοκτησίας. Εγώ το αμφισβητώ αυτό. Οι νησίδες αποτελούν δημόσια κτήση. Δεν είναι αντικείμενο κερδοσκοπίας».
