Η Εκκλησία οικοδομεί εσχάτως γήπεδα γκολφ, ξενοδοχειακές μονάδες, ποικίλες εγκαταστάσεις σε «φιλέτα» της περιουσίας της, ακόμη και σε δάση. Οι επενδύσεις στο όνομα της «ευλογημένης» ανάπτυξης προχωρούν στο θολό ιδιοκτησιακό τοπίο των εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων τις οποίες η Εκκλησία διεκδικεί από το Δημόσιο. Η δημόσια γη έχει αφεθεί στην τύχη της, στις πυρκαϊές και στα επιχειρηματικά σχέδια που καταστρώνονται όχι μόνον από ιδιώτες επενδυτές, αλλά και από την Εκκλησία στο όνομα μιας περιουσίας η οποία αμφισβητείται ως προς το ιδιοκτησιακό της καθεστώς ή ως προς τους στόχους αξιοποίησή της. Οι πρόσφατες δυναμικές κινητοποιήσεις κατοίκων και τοπικών φορέων κατά της απόφασης της Μητρόπολης Καισαριανής να φτιάξει νέες εγκαταστάσεις μέσα στο δάσος, στον Υμηττό, έφεραν για μία ακόμη φορά – και μάλιστα μετά τις καταστρεπτικές πυρκαϊές του καλοκαιριού – στο προσκήνιο το θέμα της δασικής μοναστηριακής περιουσίας, το οποίο εδώ και χρόνια έχει παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες.
Την ίδια ώρα, ιεράρχες επιδίδονται στο επιχερείν ευλογώντας το δάσος όχι ως δημόσιο αγαθό αλλά ως προϊόν κέρδους στην ανταγωνιστική αγορά. Η Εκκλησία έχει ή διεκδικεί την κυριότητα περισσότερων από 1.100.000 στρεμμάτων δασικής γης που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλους τους νομούς της χώρας, χωρίς να υπάρχει συστηματική καταγραφή από την πολιτεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με υπολογισμούς που είχαν γίνει προ ετών από υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (τότε υπουργείου Γεωργίας), μόνον οι εκτάσεις που κατέχει στην Αττική ξεπερνούν τις 61.000 στρέμματα (από αυτά 40.000 δάση και δασικές εκτάσεις) στη Βάρη, στη Βούλα, στον Αγ. Ανδρέα, στον Κοκκιναρά, στην Πεντέλη, στην Οινόη, στη Φυλή ενώ σύμφωνα με στοιχεία από έρευνες δασολόγων μόνο στον Υμηττό διεκδικούνται από την Εκκλησία 14.000 στρέμματα δασικής έκτασης. Επιπλέον, 8.480 στρέμματα είναι διακατεχόμενα στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.
Στην Πελοπόννησο, οι διεκδικήσεις επιμερίζονται ως εξής: στον Νομό Αχαΐας 23.410 στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων (Προφ. Ηλ. Σαλμενικού, Στροφυλιά Μετοχίου, Μελίσσια), στον Νομό Ηλείας 200 στρέμματα στην περιοχή Λαυρίου Σκαφίδιας, στον Νομό Μεσσηνίας 20 στρέμματα (Αγ. Σωτήρας Μοναστηρίου), στον Νομό Λακωνίας 8.210 στρέμματα (Σταματήρας περιοχής Βασσάρα, Πριτσιώτικο περιοχής Γυθείου). Στην Αρκαδία η Ι.Μ. Παλαιοπαναγιάς διεκδικεί 6.400 στρέμματα δασικής έκτασης (Αγ. Γεώργιος – Σβέρκα) και η Ι.Μ. Ορθοκωστάς 560 στρέμματα (Πραστού, Καρακοβουνίου), ενώ στην Αργολίδα, στην περιοχή της Θερμησίας, τα διακατεχόμενα στρέμματα είναι 15.000.
Στην περιοχή Σκούρτων της Βοιωτίας διεκδικούνται 4.410 στρέμματα στο δάσος Μολέμα-Καψοσπίτι, ενώ στην Εύβοια 62.180 στρέμματα δάσους, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων στη λίμνη Σπαθαρίου, στο Μαντούδι, στην περιοχή Ηλίων και Κύμης. Στην περιφέρεια Υπάτης, στον Νομό Φθιώτιδας, η Ι.Μ. Αγάθωνος διεκδικεί 620 στρέμματα. Περισσότερα από 49.000 στρέμματα διεκδικούνται από την Εκκλησία στον Νομό Ηρακλείου (48.500 στρέμματα σε Αντισκάτι, Μεταξοχώρι, Παγαϊδάκι, Σαμπά, Ζαρού Βαριζίων, Ρογδία, Ανώπολη, Στερνά) και στον Νομό Ρεθύμνου (10.800 στρέμματα).
Στον Νομό Σάμου, ιερές μονές διεκδικούν 3.760 στρέμματα δάσους, 6.270 στρέμματα δασικών εκτάσεων, 600 στρέμματα χορτλιβαδικών εκτάσεων.
Τέλος, στη Χαλκιδική διακατεχόμενα είναι 8.340 στρέμματα, στην Ημαθία 12.940, στον Νομό Λάρισας 590 στρέμματα, στον Νομό Μαγνησίας 40.290, στον Νομό Τρικάλων 89.800 και στον Νομό Καστοριάς 4.370 στρέμματα. Στο πέρασμα του χρόνου και με δεδομένη την αδιαφορία της πολιτείας να υπερασπιστεί τη δημόσια περιουσία, η Εκκλησία αυξάνει τις διεκδικήσεις της και οι αριθμοί γίνονται λάστιχο.
Πυρ, συνεταιρισμοί και Εκκλησία
Μετά τη μεγάλη πυρκαϊά στην Πάρνηθα οι πιέσεις για οικοδομική ανάπτυξη είναι μεγάλες. Τον Εθνικό Δρυμό «περιζώνουν» εκτός από το καζίνο (φωτογραφία αριστερά) και τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς και η Εκκλησία, η οποία διεκδικεί γύρω στα 10.000 στρέμματα για άμεση αξιοποίηση. Η συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με δασολόγους του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, εκτείνεται από τις παρυφές του βουνού ως το Μενίδι και ως το ύψος του τελεφερίκ. Το ελληνικό Δημόσιο αμφισβητεί την έκταση που προσπαθεί να αποχαρακτηρίσει η Εκκλησία, ωστόσο οι νομικές ασάφειες είναι πολλές και η υπόθεση ακόμη εκκρεμεί. Στο πλευρό της Εκκλησίας βρίσκονται και ιδιώτες, οι οποίοι διαθέτουν συμβόλαια που αναφέρουν αγορά αγροτεμαχίου στην επίμαχη περιοχή. Οι διεκδικητές των εκτάσεων στην Πάρνηθα «πατούν» σε νομικές διαδικασίες που εφαρμόστηκαν για τον αποχαρακτηρισμό γης κατά την κατασκευή του Ολυμπιακού Χωριού, όπως επισημαίνουν οι Οικολόγοι Πράσινοι, οι οποίοι δηλώνουν ότι βρίσκονται σε εγρήγορση ώστε να αποτρέψουν κάθε προσπάθεια οικοδόμησης στις καμένες περιοχές «από όπου κι αν προέρχεται, είτε πρόκειται για την Εκκλησία είτε για το Καζίνο είτε για οικοδομικούς συνεταιρισμούς».
Το γκολφ της Μονής Τοπλού
Οι «μπίζνες» στο Κάβο Σίδερο της Σητείας για την τουριστική επένδυση που θα… κάνει αγνώριστη την κρητική γη έχουν τις ευλογίες της Εκκλησίας, βοηθούντος του κυβερνητικού οράματος για την Ελλάδα των… γκολφ. Στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης η βρετανική Minoan Group Plc. θα εκμεταλλεύεται για 80 χρόνια 25.000 στρέμματα της Μονής Τοπλού και του Ιδρύματός της «Παναγία Ακρωτηριανή». Τα μεγαλεπήβολα σχέδια προβλέπουν δημιουργία 7.000 κλινών, διασκορπισμένων σε έξι τουριστικά χωριά με την υποδομή υποστήριξής τους εντός έκτασης 250 στρεμμάτων, με τρία γήπεδα γκολφ, γήπεδα άλλων αθλημάτων και συνεδριακό κέντρο. Εντονες είναι οι αντιδράσεις των οικολογικών οργανώσεων για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, αλλά και για το εφικτό της επένδυσης. Η υπόθεση της τουριστικής επένδυσης της μοναστηριακής περιουσίας στη Σητεία, στον Δήμο Ιτάνου, ξεκινά πριν από 15 χρόνια, όταν το Ιδρυμα «Παναγία Ακρωτηριανή» δημιουργήθηκε από τη Μονή Τοπλού για να διαχειριστεί την έκταση. Η Εκκλησία σε μια περιοχή φυσικού κάλους και ευαίσθητου οικοσυστήματος, επέλεξε επιχειρηματικές λύσεις για την αξιοποίηση της έκτασης…
Τα σχέδια για τις Νήες Μαγνησίας
Στις Νήες της Μαγνησίας ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος έχει μεγαλεπήβολα σχέδια για… αξιοποίηση μιας παρθένας περιοχής. Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουν κατατεθεί αιτήσεις από τις δύο εταιρείες Golfing Developments SA και Xscape Ltd. για την κατασκευή δύο ξενοδοχειακών μονάδων δυναμικότητας 999 κλινών εκάστη, στην περιοχή Νήες του Δήμου Σούρπης. Ηδη έχει δοθεί προέγκριση χωροθέτησης για τη μία μονάδα και αναμένεται σύντομα και η προέγκριση για τη δεύτερη. Οι οικολογικές οργανώσεις της περιοχής Μαγνησίας και άλλοι τοπικοί φορείς έχουν εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους στις προθέσεις της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος να πουλήσει και να ενοικιάσει, «με αδιαφανείς διαδικασίες, έκταση 2.500 στρεμμάτων στις Νήες για την κατασκευή τουριστικών εγκαταστάσεων και γηπέδου γκολφ». Οι επιπτώσεις από την κατασκευή γηπέδων γκολφ, ιδιαίτερα στις άνυδρες περιοχές της Μεσογείου, είναι τεράστιες, καθώς το γκαζόν απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού για τη συντήρησή του. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF Ελλάς) ένα γήπεδο γκολφ σε ημιξερικές περιοχές καταναλώνει κάθε ημέρα όσο νερό χρειάζεται μια πόλη 12.000 κατοίκων! Είναι πλέον επιστημονικά διαπιστωμένο ότι τα γήπεδα γκολφ όχι μόνο δεν αποτελούν ήπιες παρεμβάσεις στο περιβάλλον, αλλά αντίθετα επιφέρουν δυσμενέστατες επιπτώσεις στο περιβάλλον της περιοχής εγκατάστασής τους. Επιπλέον, ύστερα από χρόνια χρήσης το έδαφος χάνει την παραγωγική του ικανότητα και αποκλείεται να επανακάμψει αν το γήπεδο πάψει να λειτουργεί, ενώ η καταστροφή ή η υποβάθμιση της φυσικής εδαφοκάλυψης επιταχύνει τη διαβρωτική επίδραση φυσικών φαινομένων (κατακρημνίσεις, αιολική διάβρωση κ.ά.) και μειώνει την απορροφητικότητα του εδάφους σε νερό, και συνεπώς την τροφοδοσία των υπόγειων υδροφορέων. Πάντως σε συνάντηση των οικολογικών οργανώσεων ο κ. Ιγνάτιος δήλωσε ότι υπάρχει απόφαση και ανάγκη αξιοποίησης της έκτασης που κατέχει η Μητρόπολη στις Νήες. Δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα επιτρέψει την κατασκευή γηπέδου γκολφ και το θέμα το εξετάζει προσεκτικά και πολύπλευρα, με γνώμονα τις ανάγκες της Εκκλησίας και την προστασία του περιβάλλοντος.
Αγιορείτικες επενδύσεις στη Σκύρο
Η Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Ορους ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή του μεγαλύτερου ίσως αιολικού πάρκου της Ευρώπης. Πού; Στη μικρή Σκύρο. Σε έκταση 40.000 στρεμμάτων (φωτογραφία) στα νότια του νησιού η μονή έχει προχωρήσει στο επιχειρηματικό σχέδιο αξιοποίησης της έκτασής της με την εγκατάσταση 111 ανεμογεννητριών, των 3 MW η καθεμία, οι οποίες θα παράγουν το 15% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που έχει τεθεί ως στόχος από τη χώρα μας στο πλαίσιο των δεσμεύσεών της προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Την υλοποίηση έχει αναλάβει η κοινοπραξία Αιολική Νοτίου Σκύρου ΑΕ στην οποία η αθωνική μονή συμμετέχει με 95%. Οι κάτοικοι, αλλά και οι τοπικοί φορείς θεωρούν ότι το έργο είναι εξωφρενικά μεγάλο για την κλίμακα του νησιού και ανησυχούν για τις επιπτώσεις στην κτηνοτροφία, στη μελισσοκομεία, καθώς και στην προστατευόμενη περιοχή του και στη βιοποικιλότητά της. Επιπλέον για την κατασκευή των εγκαταστάσεων θα απαιτηθούν μεγάλης έκτασης έργα οδοποιίας. Βεβαίως από την πλευρά των νομικών εκπροσώπων της μονής προτάσσεται ότι η αξιοποίηση της περιουσίας της έγινε σε μια επένδυση φιλική προς το περιβάλλον, απορρίπτοντας προτάσεις για βαριές επενδύσεις.
Σύνοδος σε… δάσος
Τα σχέδια της Εκκλησίας για κατασκευή Συνοδικού Μεγάρου (στη φωτογραφία το παλιό) πηγαινοέρχονται εδώ και καιρό με εντοπισμένο σημείο για την ανέγερσή του τα στρέμματα δασικής γης στην περιοχή του Καρέα. Επειδή όμως οι αντιδράσεις των κατοίκων είναι συνεχείς και οι κινητοποιήσεις τους δυναμικές, υπάρχουν και εναλλακτικά σχέδια για την κατασκευή του, όπως σε έκταση στα όρια Παπάγου – Χολαργού, η οποία όμως προστατεύεται από τη δασική νομοθεσία. Οπως επισημαίνεται σε κείμενο για τη σωτηρία του Υμηττού που υπογράφεται από 22 οικολογικές οργανώσεις και τοπικούς φορείς από δέκα δήμους της Νοτιοανατολικής Αθήνας «η Εκκλησία της Ελλάδος εξακολουθεί να επεξεργάζεται τα σχέδιά της για την κατασκευή στον Υμηττό στην περιοχή του Καρέα ή στην περιοχή της Αγ. Ελεούσας του λεγόμενου Συνοδικού Κέντρου συνολικής δομημένης επιφάνειας 67.000 τ.μ.».
Κάτοικοι εναντίον… αγίου
Η Μητρόπολη Καισαριανής, Βύρωνα και Υμηττού έχει απέναντί της κατοίκους και φορείς της ευρύτερης περιοχής οι οποίοι βρίσκονται σε συνεχείς κινητοποιήσεις για να αποτρέψουν την οικοδόμηση του περιβάλλοντος χώρου της Μονής του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου. Μάλιστα ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο της Καισαριανής ζητεί τη ματαίωση των έργων επέκτασης του μοναστηριού για το κτίσιμο 700-800 τ.μ. για πολιτιστικό κέντρο και άλλες εγκαταστάσεις. Η Μητρόπολη επιχείρησε δύο φορές να δημοπρατήσει το έργο αλλά εξαιτίας των κινητοποιήσεων των κατοίκων η διαδικασία της δημοπράτησης δεν προχώρησε. Πριν από λίγες ημέρες έγινε κατάληψη του χώρου στη Μονή του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου και ακολούθησε δενδροφύτευση, ενώ ο Δήμος Καισαριανής αποφάσισε να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ώστε να ματαιωθεί το έργο. Μάλιστα αποφάσισε να προχωρήσει τις διαδικασίες για να κηρυχθεί ο περιβάλλων χώρος της μονής αισθητικό δάσος.
«Θησαυρός» στο Γεροτσακούλι
Στην περιοχή Γεροτσακούλι Αγίου Ανδρέα στη Νέα Μάκρη Αττικής εδώ και περίπου 30 χρόνια η αξία της γης άρχισε να ανεβαίνει. Σύμφωνα με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Γ. Δραγασάκης η Εκκλησία της Ελλάδος «διεκδίκησε την έκταση, επικαλούμενη φιρμάνια από την εποχή της Τουρκοκρατίας και τα ιδιωτικά της αρχεία». Συγκεκριμένα η Μονή Πεντέλης (φωτογραφία) διεκδικεί έκταση περίπου 800 στρεμμάτων της οποίας έχει τη νομή, όχι όμως την κυριότητα. Είναι διακατεχόμενη έκταση, δηλαδή ανήκει στο Δημόσιο και διεκδικείται από την Εκκλησία. Μάλιστα το καλοκαίρι που πέρασε έγινε το εξωφρενικό: η μονή απέστειλε εξώδικη διαμαρτυρία προς την Υπηρεσία Αναδασώσεων και το Δασαρχείο Πεντέλης για την περιοχή Γεροτσακούλι στο Πεντελικόν Ορος επειδή το Δασαρχείο, θεωρώντας δημόσια τη συγκεκριμένη έκταση, προχώρησε στον καθαρισμό της. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στη μονή, η οποία διεκδικεί την κυριότητα. Επίσης, όπως αναφέρεται στην ερώτηση του κ. Δραγασάκη, η Μονή έχει ασκήσει αγωγές εναντίον κατοίκων της περιοχής, αναγκάζοντάς τους σε παραίτηση από τη διεκδίκηση των σπιτιών τους τα οποία βρίσκονται σε έκταση που διεκδικεί ή σε συμβιβασμό. «Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία θεωρεί ότι είναι κατ’ εξοχήν φιλανθρωπικός οργανισμός, διεκδικεί λυσσαλέα ιδιοκτησία της οποίας το ιδιοκτησιακό καθεστώς δεν είναι ξεκάθαρο» σημειώνει ο κ. Δραγασάκης.
