Οργανωμένες ομάδες οικιστικών συμφερόντων δουλεύουν συστηματικά εδώ και χρόνια με σκοπό τη δόμηση δασικών εκτάσεων που κατέχουν ή εμφανίζονται να είναι κύριοι από παλιά. Περισσότερα από 220.000 στρέμματα δασών και δασικής γης αλλά και δημόσιες εκτάσεις σε προστατευόμενες περιοχές διεκδικούνται προς οικοδόμηση σε όλη την Ελλάδα από 215 οικοδομικούς συνεταιρισμούς. Οι μισές από αυτές τις εκτάσεις βρίσκονται στην Αττική (113.000 στρέμματα), όπου 128 οικοδομικοί συνεταιρισμοί με 65.000 μέλη έχουν στήσει χορό πιέσεων για να καταφέρουν να επιτραπεί η δόμηση. Την ίδια ώρα, οι κυβερνήσεις την τελευταία εικοσαετία αφήνουν ανοιχτά τα παράθυρα των υποσχέσεων προς τους συνολικά 400.000 εμπλεκομένους με τους συνεταιρισμούς ώστε να ψηφοθηρούν, ενώ επιτήδειοι βγάζουν χρήματα πατώντας στην ελπίδα μελών των οικοδομικών συνεταιρισμών να χτίσουν σε δάση, σε ζώνες προστατευόμενες εντός ορεινών όγκων ή σε παραλιακά σημεία. Χαϊδεύουν τα αφτιά τους με πολλούς τρόπους. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μόνοι φορείς που υποστήριξαν την πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματος (άρθρο 24 για τα δάση και άρθρο 117) ήταν οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που ήλπιζαν ότι η σύνδεση των δασικών εκτάσεων με τον πολεοδομικό και τον χωροταξικό σχεδιασμό θα απελευθέρωνε μέρος τουλάχιστον των εκτάσεων από τη συνταγματική προστασία και θα τις απέδιδε σε οικιστική ή άλλη χρήση.
Οι εκτάσεις των οικοδομικών συνεταιρισμών, που βρίσκονται στην Αττική σε πλείστες όσες περιπτώσεις εντός δασικών εκτάσεων, απλώνονται από την Ανάβυσσο, το Κορωπί και τη Βάρη ως τη Νέα και την Παλαιά Πεντέλη, το Πικέρμι, τον Μαραθώνα, τη Ραφήνα και τη Νέα Μάκρη, ενώ από την άλλη πλευρά είναι διάσπαρτες από τη Σταμάτα, το Καπανδρίτι, τα Βίλια και τα Μέγαρα Μαραθώνα.
Οπως εξηγεί στο «Βήμα» ο πρόεδρος της ΠΕΔΔΥ κ. Νίκος Μπόκαρης, «για τους συνεταιρισμούς, που κατέχουν δασικές εκτάσεις είτε αναγνωρισμένες ως ιδιωτικές είτε διεκδικούμενες από το Δημόσιο, υπάρχει πρόβλημα διότι δεν μπορούν να ρυμοτομηθούν. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν εκδόθηκε η απαραίτητη άδεια κατατμήσεως του πρώην υπουργείου Γεωργίας ή δεν μπορεί να εκδοθεί με την ισχύουσα νομοθεσία ή τέλος αυτές έχουν καεί και έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες». Επίσης πολλοί από αυτούς έχουν σχέδια ρυμοτόμησης, χωρίς να έχει προχωρήσει η χάραξή τους στο έδαφος, ενώ άλλοι έχουν προχωρήσει στον χωρισμό των εκτάσεών τους και οικοδομούν παράνομα χωρίς άδειες. Τέλος άλλοι έχουν μόνο την έγκριση των πολεοδομικών αρχών, χωρίς τη συνυπογραφή του (πρώην) υπουργείου Γεωργίας και για τον λόγο αυτόν δεν θεωρούνται νόμιμοι.
Οι 62 από τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς της Αττικής, σύμφωνα με στοιχεία της Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων, βρίσκονται στη Δυτική Αττική με μεγαλύτερη πυκνότητα στην παραλιακή ζώνη (Πόρτο Γερμενό, Ψάθα, Αλεποχώρι) με διεκδικήσεις σε 22.165 στρέμματα. Στη Μάνδρα 13 οικοδομικοί συνεταιρισμοί έχουν 5.000 στρέμματα στην πλειονότητά τους χαρακτηριζόμενα ως δάση χαλεπίου πεύκης ρητινευόμενα, στα Βίλια 20 συνεταιρισμοί 7.140 στρέμματα (δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις), στο Πόρτο Γερμενό 6 διεκδικούν 2.390 στρέμματα, στην Ψάθα 10 συνεταιρισμοί 1.804 στρέμματα (δάση πεύκης, τμήματα έχουν καεί – αναδασωτέα), στο Αλεποχώρι 8 2.600 στρέμματα και στην Κινέτα 5 συνεταιρισμοί 3.231 στρέμματα.
Τα περισσότερα δάση χαλεπίου πεύκης στην περιοχή της τέως επαρχίας Μεγαρίδας παραχωρήθηκαν κατά κυριότητα με το ΝΔ 17/18.10.23 στους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ασκούσαν από πολλά έτη το περιορισμένο δικαίωμα της ρητινοσυλλογής. Αργότερα, σημειώνει ο κ. Μπόκαρης, κατά τη χρονική περίοδο 1955-1969 η παραλιακή κυρίως ζώνη – που συμπίπτει με τη ζώνη εξάπλωσης της χαλεπίου πεύκης – απέκτησε τουριστικό ενδιαφέρον και αυτό είχε σαν συνέπεια να μεταβιβαστούν ρητινευόμενα πευκοτεμάχια από παραχωρησιούχους ρητινοσυλλέκτες σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς ή ακόμη και σε ιδιώτες οι οποίοι δεν ασκούσαν το επάγγελμα του ρητινοσυλλέκτη. Μοναδικός σκοπός της κατά τα ανωτέρω μεταβίβασης ήταν η δημιουργία παραθεριστικών ή εξοχικών κατοικιών, τουριστικών εγκαταστάσεων κ.λπ. Στη συνέχεια όμως ανακλήθηκαν ορισμένα παραχωρητήρια όταν διαπιστωνόταν πρόθεση αλλαγής χρήσεως, ενώ παράλληλα νομολογήθηκε από το ΣτΕ (κατά την περίοδο 1964-1970) ότι και νόμιμα έγιναν οι ανακλήσεις των παραχωρητηρίων και δεν ήταν ασυμβίβαστες με το Σύνταγμα, ότι όρος της παραχώρησης ήταν η διατήρηση των δασών. Μετά ήρθε το Σύνταγμα του 1975 που επέβαλε ως υποχρέωση του κράτους την προστασία των δασών και απαγόρευσε την αλλαγή χρήσης τους και του προορισμού τους.
Στην άλλη πλευρά της Αττικής, στην Πεντέλη, υπάρχει άλλος χορός οικοδομικών συνεταιρισμών, στην περιοχή μάλιστα που κάηκε το 2000 και πριν – αξίζει να σημειωθεί ότι δεν κηρύχθηκαν αναδασωτέες όλες οι εκτάσεις που κάηκαν αλλά μέρος τους εξαιρέθηκε. Στη Ραφήνα, η «Θεοτόκος» (223 στρέμματα) στην περιοχή Περιβολάκια, ο «Νέος Πόντος» στο Νταού Πεντέλης – από τις αρμόδιες υπηρεσίες χαρακτηρίζεται η έκταση ως χαλεπίου πεύκης/διακατεχόμενο όπου προέχει η διατήρηση του δάσους -, «Η Ελληνική Πίνδος» (489 στρέμματα) σε έκταση που χαρακτηρίζεται διακατεχόμενη), σημειώνει ο πρώην διευθυντής Δασών κ. Ελ. Φραγκιουδάκης. Επίσης, όπως εξηγεί, «δασικό πρόβλημα υπάρχει και με τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς «Προβάλινθο» και «Αμπελούπολη», ενώ ανάλογο πρόβλημα υπάρχει και στο Πικέρμι με οικοδομικούς συνεταιρισμούς όπως ο ΑΟΟΑ, που τμήμα των εκτάσεών του προσκρούει για δόμηση στο διάταγμα για την προστασία του Πεντελικού, και άλλων στην περιοχή, π.χ., των Κωνσταντινουπολιτών, οι οποίοι έχουν ιδιοκτησιακά προβλήματα ή έχουν απαιτήσεις εντός καμένων εκτάσεων».
Στην ιστοσελίδα της Ενωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού και στις ανακοινώσεις υπό τον τίτλο «οικιστικά», για θέματα του Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αξιωματικών (ΑΟΟΑ), έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τι σημειώνεται σε ανακοίνωση (29.7.2006) που υπογράφει ο αντιστράτηγος κ. Ηλίας Σιακαβέλλας, γενικός διευθυντής του ΑΟΟΑ, μετά την απορριπτική γνωμοδότηση από το ΣτΕ (104/06) του ΠΔ για την ένταξη της Ζώνης Αστικού Αναδασμού (ΖΑΑ) Πικερμίου – Ραφήνας σε σχέδιο πόλης. Οπως αναφέρει, το ΠΔ είχε ανασυνταχθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ αμέσως μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων και με σύντομες διαδικασίες, αφού προσυπογράφτηκε κατά προτεραιότητα από τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτισμού και είχε υποβληθεί από τον Δεκέμβριο του 2004 στο Ε’ Τμήμα του ΣτΕ για έλεγχο. «Κατόπιν της παραπάνω εξέλιξης του σοβαρού αυτού θέματος, το οποίο αφορά τον ΑΟΟΑ, 3 Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς (ΟΤΕ – ΦΟΙΝΙΚΑ – ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΣΤΕΓΗ) και πάρα πολλούς ιδιώτες, έγιναν οι παρακάτω ενέργειες:
(1) Ανάλυση των τεχνικών και νομικών πτυχών της απόφασης του ΣτΕ από την Τεχνική και Νομική Υπηρεσία του ΑΟΟΑ και ενημέρωση του Διοικητικού Συμβουλίου.
(2) Ανάθεση περαιτέρω μελέτης του θέματος σε ειδικό προς το θέμα δικηγόρο (πρώην αντιπρόεδρο του ΣτΕ).
(3) Σύσκεψη με τους λοιπούς συμμετέχοντες στη ΖΑΑ οικοδομικούς συνεταιρισμούς και ιδιώτες, όπου αποφασίστηκε να ζητηθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ να ξεκινήσουν νέες διαδικασίες ανασύνταξης του ΠΔ και επαναϋποβολής του στο ΣτΕ.
(4) Ζητήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ με έγγραφο αλλά και προσωπική παρέμβαση του ΥΦΕΘΑ (κ. Λαμπρόπουλου) η σύγκληση σύσκεψης με συμμετοχή του ΑΟΟΑ και λοιπών παραγόντων για να αναλυθούν οι παρατηρήσεις του πρακτικού και να καθορισθούν οι ενέργειες παραπέρα χειρισμού του θέματος».
Είναι χαρακτηριστικό ότι η γνωμοδότηση του ΣτΕ ανέφερε ότι ένα τμήμα της ΖΑΑ (περίπου το 1/4 της όλης έκτασης), χαρακτηριζόμενο ως Ζώνη Β αρχαιολογικού χώρου θα πρέπει να εξαιρεθεί από την οικοδομούμενη περιοχή και επίσης ότι η πολεοδομούμενη έκταση πρέπει να είναι ενιαία, κάτι που κρίνει ότι δεν συμβαίνει στη ΖΑΑ, η οποία διακόπτεται από ρέμα και δασική έκταση.
Στην Πεντέλη, κάποιοι συνεταιρισμοί κατάφεραν οι εκτάσεις τους να μπουν στο σχέδιο παράνομα από το ’70, όπως ο «Αγ. Σπυρίδων», ο «Βουτζάς», η «Καλλιτεχνούπολη» και η «Ιπποκράτειος Πολιτεία», λέει ο κ. Φραγκιουδάκης. Μάλιστα, η «Ιπποκράτειος Πολιτεία», οικοδομικός συνεταιρισμός ιατρών, «έχει ιδιοκτησιακό πρόβλημα. Αρχικά ήταν 70 μέλη που άνοιξαν τον τηλεφωνικό κατάλογο και πέρασαν σαν μέλη τους όποιον βρήκαν με ιδιότητα ιατρού ή παραϊατρικού επαγγέλματος για να βγει σχέδιο για πολλούς οικιστές. Πέρασαν από το ειρηνοδικείο σύσταση καταστατικού για πολυμελή συνεταιρισμό, ενώ οι άλλοι δεν είχαν ιδέα. Ενώ το Αναθεωρητικό Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών έχει κρίνει ότι η έκταση είναι κτήμα εθνικό πριν από 13 χρόνια, οι εκάστοτε υπουργοί δεν κάνουν αποδεκτή τη γνωμοδότηση και αυτό σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος προκειμένου μέσω της δόμησης να κορεσθεί από κτίσματα, να γίνει πυκνοδομημένη και το Δημόσιο με ρύθμιση, αν αντιμετωπίσει την αυθαίρετη δόμηση δημοσίων δασικών κτημάτων, να περιλάβει κι αυτούς» περιγράφει ο κ. Φραγκιουδάκης.
Πάντως, ο δικηγόρος κ. Δ. Χατζημιχάλης, πρόεδρος της Ενωσης Οικοδομικών Συνεταιρισμών, θεωρεί «λανθασμένη τη δασική πολιτική, που αυστηροποιήθηκε μετά το Σύνταγμα του ’75, με αποτέλεσμα αντί να υπάρξει προστασία των δασών, στην ουσία κατέτεινε στην καταστροφή τους αφού τριπλασιάστηκαν οι πυρκαϊές. Παράλληλα στέρησε στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς να μπορέσουν να οικοδομήσουν στις εκτάσεις τους και ήδη καταφεύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την αποζημίωσή τους». Είναι υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου 24 του Συντάγματος, και όπως είχε δηλώσει τον περασμένο Ιανουάριο «οι δήθεν «δασικές» εκτάσεις οι οποίες είναι άγονες, θα πρέπει να αξιοποιηθούν οικιστικά – πάντοτε βεβαίως στα πλαίσια του χωροταξικού σχεδιασμού – για δημιουργία οικισμών, δεδομένου και του μεγάλου ενδιαφέροντος που υπάρχει από τους Ευρωπαίους για παραθεριστική κατοικία».
Πώς στήνεται το μεγάλο οικοπεδο-φαγοπότι
Ιδού πώς περιγράφει ο δασολόγος και μέλος του ΔΣ του ΓΕΩΤΕΕ κ. Ηλίας Αποστολίδης τις πρακτικές που ακολούθησαν για να στηθούν αμαρτωλοί οικοδομικοί συνεταιρισμοί και τους τρόπους πίεσης για να καταφέρουν να χτίσουν σε δάση και δασικές εκτάσεις:
«Κάποιος που εκπροσωπεί – ή δεν εκπροσωπεί – μια ομάδα επαγγελματική, επιστημονική ή κοινωνική, βρίσκει έναν που κατέχει νόμιμα ή παράνομα ένα δάσος ή μια δασική έκταση. Συνήθως ο εμφανιζόμενος ως ιδιοκτήτης έχει χαρτιά μειωμένης αξίας που λένε ότι έχει περιορισμένο δικαίωμα ρητίνευσης ή ότι υπάρχει κατάτμηση του δάσους ή είναι κάποιο μοναστήρι που έχει αμφισβητούμενους τίτλους ή μη νόμιμους – π.χ., η Μονή Πεντέλης δεν είχε ιδιοκτησία στην Πεντέλη αλλά μόνο διακατοχικά δικαιώματα (σ.σ.: διακατεχόμενο είναι δάσος που μπορεί να κατέχει ιδιώτης αλλά η κυριότητα ανήκει στο Δημόσιο μέχρις ότου ο διεκδικητής αποδείξει ότι έχει δικαιώματα επί της έκτασης.). Οι δύο πλευρές κάνουν προσύμφωνα με μειωμένα δικαιώματα ιδιοκτησίας και συστήνεται οικοδομικός συνεταιρισμός για να αγοραστεί η έκταση. Γίνεται ένα τοπογραφικό, χωρίζονται παράνομα οι εκτάσεις σε οικόπεδα, μπαίνει το σχέδιο των «οικοπέδων» πάνω από το γραφείο του προέδρου του οικοδομικού συνεταιρισμού και μετά ακολουθεί η κλήρωση, όπου ο καθένας «παίρνει» το οικόπεδό του.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται από το διοικητικό συμβούλιο τα προβλήματα για το χτίσιμο της έκτασης και αρχίζει η προσπάθεια για να γίνουν τα οριστικά συμβόλαια και να μπει στο σχέδιο πόλεως. Παλαιότερα, τη δεκαετία ’60-’70, έγιναν εντάξεις σε ένα πάσχον σχέδιο πόλεως με παράνομο τρόπο – με βασιλικά διατάγματα ή προεδρικά διατάγματα της χούντας τα οποία στην πλειονότητά τους δεν έχουν υπογραφή του υπουργού Γεωργίας, μιας και πάντα απαγορευόταν η ένταξη δασών και δασικών εκτάσεων σε σχέδια πόλεως. Τα μέλη του συνεταιρισμού πληρώνουν τις δόσεις τους και ταυτόχρονα αρχίζουν τις προσπάθειες κατάτμησης, συνήθως με ένα σχέδιο αντιπυρικής προστασίας, όπου ζητούνται να γίνουν δρόμοι εκεί που προβλέπει και το παράνομο ρυμοτομικό σχέδιο, και προσπαθούν να πείσουν τους συνεταίρους ότι ξεκίνησε η υλοποίηση των σχεδίων. Συνήθως η κατάσταση μένει εκεί και μετά αρχίζει η κοινωνική πίεση για να αλλάξει το Σύνταγμα και η δασική νομοθεσία, ώστε να γίνει με κάποιο τρόπο δυνατόν αυτοί να επέμβουν στο δάσος και στη δασική έκταση.
Σε μερικές περιπτώσεις προσπαθούν να λύσουν αυτό το θέμα με ανταλλαγή εκτάσεων ή με άλλον πιο νομιμοφανή τρόπο. Τις πιο πολλές φορές υπάρχει κοροϊδία από την πολιτεία, και γιατί δεν επιτρέπει το Σύνταγμα και γιατί δεν έχουν άμεσα εκτάσεις για ανταλλαγή. Και πάντα οι αρμόδιοι δίνουν υποσχέσεις ότι θα τα λύσει η επόμενη κυβέρνηση. Επίσης πολλοί οικοδομικοί συνεταιρισμοί έχουν ως διακεκριμένα μέλη πρόσωπα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής (βουλευτές ή δικαστικούς) στα οποία μάλιστα δίνουν και «οικόπεδα», περιμένοντας ότι θα βοηθήσουν στην επίλυση του ζητήματος. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως μετά τη φωτιά στην Πεντέλη, έκταση περίπου 3.000 στρεμμάτων υψηλού δάσους που διεκδικούνταν από τον οικοδομικό συνεταιρισμό του Αγ. Σπυρίδωνα εξαιρέθηκε της αναδάσωσης και άρχισε να χτίζεται».
