Το κινεζικό σύνδρομο του Χονγκ Κονγκ

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΑΠΟΙΚΙΑΣ Αύριο τα μεσάνυχτα τελειώνει, μετά από 156 χρόνια, η βρετανική κυριαρχία και η νήσος παραδίδεται στην εξουσία του Πεκίνου

«ΔΑΝΕΙΟΣ τόπος, δάνειος χρόνος». Η λιγόλογη τούτη φράση του κινέζου συγγραφέα Χαν Σου Γιν ορίζει τη μοίρα του Χονγκ Κονγκ. Αύριο τα μεσάνυχτα η κλεψύδρα (και μαζί της η βρετανική κυριαρχία) τελειώνει ύστερα από 156 χρόνια. Η στιγμή είναι, κατά γενική ομολογία, ιστορική. Η Κίνα δεν έχει μόνο τη δυνατότητα να ξεπλύνει το όνειδος των Πολέμων του Οπίου του 19ου αιώνα, ένεκεν των οποίων υποχρεώθηκε μέσα από «άνισες», κατά την επίσημη άποψή της, «συμφωνίες» να παραχωρήσει το Χονγκ Κονγκ στη Βρετανία. Συγχρόνως αποκτά την ευκαιρία να επιβεβαιώσει, με τρόπο συμβολικό, το status της ως υπερδυνάμεως, και δη ενώπιον της διεθνούς κοινότητας, η οποία θα βρίσκεται σύσσωμη στο Χονγκ Κονγκ για την επίσημη τελετή.

Εν τούτοις η μετατροπή του Χονγκ Κονγκ από Αποικία του Στέμματος της Βρετανίας σε αυτόνομη Ειδική Διοικητική Περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας πραγματοποιείται υπό συνθήκες έντασης και οι ελπίδες για μιαν ομαλή μετάβαση δεν σκιάζονται μόνο από τα νέφη των τροπικών βροχών που ξεσπούν αυτήν την εποχή στη Νοτιοανατολική Ασία. Η Κοινή Σινοβρετανική Διακοίνωση του 1984 όριζε ότι η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ θα παρέμενε κατ’ ουσίαν αναλλοίωτη για 50 χρόνια, χάρη στη φόρμουλα «ένα κράτος, δύο συστήματα», στην οποία συμφώνησαν οι τότε ηγέτες των δύο χωρών Ντενγκ Χσιαοπίνγκ και Μάργκαρετ Θάτσερ. Οι κινέζοι όμως εκτιμούν ότι οι Βρετανοί τούς «παραδίδουν» το 1997 ένα Χονγκ Κονγκ πολύ διαφορετικό από το προ δεκαπενταετίας, έχοντας ενσπείρει σε αυτό στοιχεία αναταραχής.

Η αλλαγή κλίματος οφείλεται στην πολιτεία του τελευταίου βρετανού κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ, Κρις Πάτεν. Ο κ. Πάτεν, πρώην πρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος, φίλα προσκείμενος στον κ. Τζον Μέιτζορ, δεν επανεξελέγη στις βουλευτικές εκλογές του 1992. Ως αντάλλαγμα των καλών υπηρεσιών του ο βρετανός πρωθυπουργός τού επεφύλαξε το Χονγκ Κονγκ. Ο νέος κυβερνήτης έσπασε την παράδοση των προκατόχων του «σινολόγων» διπλωματών του Φόρεϊν Οφφις, οι οποίοι είχαν ασκήσει τα δικαιώματα του κυβερνήτη της αποικίας, λαμβάνοντας υπόψη τις κινεζικές ευαισθησίες και επικαλούμενοι τις «πολιτισμικές διαφορές» μεταξύ των δύο χωρών σε θέματα άσκησης εξουσίας. Ο ασπρομάλλης πολιτικός με τα ρόδινα μάγουλα αποφάσισε να προωθήσει τον εκδημοκρατισμό του Χονγκ Κονγκ και, όταν το Πεκίνο δεν φάνηκε συνεργάσιμο, προχώρησε μόνος.

Ο κ. Πάτεν οργάνωσε εκλογές το 1995, τις πρώτες στην ιστορία της αποικίας, που έφεραν στην εξουσία εξηνταμελές Νομοθετικό Συμβούλιο και έδωσαν στους κατοίκους του Χονγκ Κονγκ μια γεύση άμεσης δημοκρατίας. Το Φόρεϊν Οφφις ισχυρίζεται ότι η κίνηση «είναι απολύτως συμβατή τόσο με την Κοινή Διακοίνωση όσο και με τον Βασικό Νόμο», συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε και Ειδική Εξεταστική Επιτροπή επί θεμάτων Εξωτερικής Πολιτικής της Βουλής των Κοινοτήτων, το 1994. Σύμφωνα με τους Βρετανούς, ο Βασικός Νόμος που θέσπισε η Κίνα το 1990 και αποτελεί ένα είδος «μικρού Συντάγματος», το οποίο θα διέπει το Χονγκ Κονγκ, «υπόσχεται ότι ο αριθμός των άμεσα εκλεγόμενων μελών του Νομοθετικού Συμβουλίου θα μεγαλώνει ­ 20 (εκ των 60) το 1997, 24 το 1999, 30 το 2007, με τη δυνατότητα απευθείας εκλογής για το σύνολο το 2007, εφόσον το αποφασίσει το ίδιο το Σώμα».

Το Πεκίνο είχε όμως άλλη γνώμη και θεώρησε τις παραπάνω πρωτοβουλίες παράβαση των συμφωνηθέντων, ενώ ο φιλικός προς την Κίνα Τύπος του Χονγκ Κονγκ χαρακτήρισε τον κ. Πάτεν «πόρνη χιλίων ετών». Από την πλευρά του το Πεκίνο προχώρησε, παραβιάζοντας επίσης τα συμφωνηθέντα, στη σύσταση εξηνταμελούς Προσωρινού Νομοθετικού Σώματος, που θα αντικαταστήσει αμέσως μετά τα μεσάνυχτα της Δευτέρας το εκλεγέν το 1995 Νομοθετικό Συμβούλιο. Η Κίνα υπόσχεται εκλογές το 1998, αλλά η ατμόσφαιρα στο Χονγκ Κονγκ δεν είναι πλέον η ίδια. Η θεσμική «ασυνέχεια» μεταξύ των δύο νομοθετικών σωμάτων αμαυρώνει την αυριανή τελετή, ενώ ομάδες πίεσης και πολιτικοί σχηματισμοί, όπως το Δημοκρατικό Κόμμα του Χονγκ Κονγκ, διεκδικούν εκδημοκρατισμό και πιέζουν για ανεξαρτητοποίηση. Οι ηγέτες τους κάνουν δίαιτα πίνοντας μόνο νερό, προετοιμαζόμενοι για τις κινεζικές φυλακές. Αλλωστε διαφορετικό από το 1984 δεν είναι μόνο το Χονγκ Κονγκ αλλά και η Κίνα. «Η σκιά της σφαγής στην πλατεία Τιανανμέν βαραίνει πάνω στο Χονγκ Κονγκ», παραδέχονται κατ’ ιδίαν δυτικοί διπλωμάτες.

Κοντολογίς η Κίνα παραλαμβάνει το Χονγκ Κονγκ «με το κλειδί στο χέρι», αλλά και με το κουτί της Πανδώρας μισάνοιχτο. Η κινεζική πλευρά δεν αποσιωπά ότι πρόθεσή της είναι να αποτελέσει το Χονγκ Κονγκ «οικονομική πόλη»: η επιχειρηματική ελευθερία δεν συνάδει, κατά την άποψή της, με ένα δυτικού τύπου πλέγμα ατομικών ελευθεριών. Βρετανικοί διπλωματικοί κύκλοι πάντως εμφανίζονται να απορούν με την κινεζική δυσπιστία, εκτιμώντας ότι ο εκδημοκρατισμός αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της προετοιμασίας του Χονγκ Κονγκ για την ανεξαρτητοποίησή του από τη Βρετανία. Οι επικριτές της στάσης αυτής επισημαίνουν ότι η Βρετανία επί των ημερών της δεν κυβέρνησε το Χονγκ Κονγκ με διαφορετικό πνεύμα από αυτό που διαπνέει το Πεκίνο. Γιατί δεν εισήχθησαν οι δημοκρατικές αλλαγές νωρίτερα; «Οι αποικίες του στέμματος δεν ήταν ποτέ προορισμένες να λειτουργήσουν ως δημοκρατίες», είναι η αποστομωτική απάντηση.

Τι μέλλει γενέσθαι όταν περάσει το Χονγκ Κονγκ από τους βρετανούς αποικιοκράτες με τα λευκά κοστούμια στα βλοσυρά κομματικά στελέχη του Πεκίνου; Οι Βρετανοί πιστεύουν ότι η Κίνα θα τηρήσει τα συμφωνηθέντα διότι αυτό είναι προς το συμφέρον της. Αλλωστε η διεθνής κοινότητα θεωρεί το Χονγκ Κονγκ «πεδίο δοκιμής» για το Πεκίνο και παρακολουθεί τις εκεί εξελίξεις «με ένα μείγμα ανησυχίας και ελπίδας», σύμφωνα με την έκφραση της αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών, Μάντλιν Ολμπράιτ. Εν τούτοις, κατά γενική ομολογία, τα εξουσιαστικά ανακλαστικά της κινεζικής ηγεσίας (που έχει σχεδόν εξαλείψει τα διαφωνούντα στοιχεία στην ενδοχώρα) παραμένουν και το Πεκίνο έχει καταστήσει σαφές ότι το Χονγκ Κονγκ θα είναι εφεξής «εσωτερική υπόθεση» της Κίνας. Ποια η αντίδραση της Βρετανίας αν δεν τηρηθούν τα συμφωνηθέντα; Ομολογουμένως η Διακοίνωση του 1984 δεν προβλέπει κυρώσεις σε τέτοια περίπτωση και οι εποχές της «διπλωματίας των κανονιοφόρων», που ήταν στο απόγειό της την εποχή της κτήσης του Χονγκ Κονγκ, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί: «Ουδείς πρόκειται να κηρύξει πόλεμο στην Κίνα για χάρη του Χονγκ Κονγκ».

Βρετανικοί κύκλοι κρίνουν ότι τα τελευταία χρόνια εξέθεσαν στους συνομιλητές τους την κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ και εισέπραξαν την κατανόησή τους για τις θέσεις τους. Τα αποτελέσματα φάνηκαν πρόσφατα στο G7 (με την προσθήκη της Ρωσίας) στο Ντένβερ των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο βρετανός πρωθυπουργός, Τόνι Μπλερ, μπορεί να μη βρήκε καρέκλα να καθήσει στη στρογγυλή τράπεζα του περασμένου Σαββάτου, αλλά η Βρετανία απέσπασε ειδική μνεία του Χονγκ Κονγκ στο τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου, που κάνει λόγο για «ιστορική συγκυρία» και προσδοκά από το Πεκίνο «δημοκρατικές εκλογές το συντομότερο δυνατόν». Ερωτηθείς στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε πώς θα αντιδράσει «αν τα πράγματα πάνε στραβά», απάντησε ότι «αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να κινητοποιήσουμε τις δυνάμεις της διεθνούς κοινής γνώμης».

Κοντολογίς οι συνέπειες για την Κίνα, αν οι εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ δεν βουν ομαλώς, θα είναι περισσότερο πολιτικές και οικονομικές και θα αφορούν τον βαθμό επιτυχούς εντάξεώς της στη διεθνή κοινότητα. Οι δε Κινέζοι θέλουν μέσω του Χονγκ Κονγκ να προετοιμάσουν το έδαφος για την προσάρτηση της Ταϊβάν (η οποία την περασμένη εβδομάδα, παρά τις αντίθετες αμερικανικές υποδείξεις, «σήκωσε» στον αέρα τα F-16 και τα Μιράζ 2000 της και πραγματοποίησε στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά).

Τελικά, όπως γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, οικονομική ανάπτυξη και πολιτικές ελευθερίες δεν συμβαδίζουν υποχρεωτικά στη Νοτιοανατολική Ασία ­ όπως υποδεικνύει και το επιτυχημένο παράδειγμα της Σιγκαπούρης. Αλλά το Χονγκ Κονγκ είναι ειδική περίπτωση. Η ως αύριο τα μεσάνυχτα Αποικία του Στέμματος αναφέρεται παραδοσιακά ως «τρίποδο σκαμνί» με το ένα πόδι στο Χονγκ Κονγκ, το άλλο στο Πεκίνο και το τρίτο στο Λονδίνο ­ και κατ’ επέκταση πλέον στη Δύση. Αν το ένα από τα τρία πόδια ραγίσει, το σκαμνί καταρρέει, γεγονός που γνωρίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η οικονομική επιβίωση του Χονγκ Κονγκ εξαρτάται κυρίως από το αν θα διατηρηθεί κλίμα εμπιστοσύνης. Αλλωστε οι περισσότεροι από τους πολυμήχανους και επιχειρηματικά κατοίκους του είναι κινέζοι πρόσφυγες και έχουν ήδη εξασφαλίσει τη δυνατότητα μετοικεσίας σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Βρετανία. Τι λέει η σινοβρετανική συμφωνία του 1984. Πώς οι δύο χώρες έφθασαν στον ιστορικό συμβιβασμό «Ενα κράτος, δύο συστήματα»

«ΑΓΚΑΘΙ στο πέλμα του λέοντα» ήταν επί 156 χρόνια το Χονγκ Κονγκ στα μάτια του Πεκίνου. Η Κίνα θεωρούσε ατιμωτική την παραχώρηση του Χονγκ Κονγκ στη Μεγάλη Βρετανία ως συνέπεια της ήττας της στους Πολέμους του Οπίου του 19ου αιώνα. Η κτήση ολοκληρώθηκε σε τρεις φάσεις. Το Royal Navy ύψωσε τη βρετανική σημαία στο μικρό νησί στις 26 Ιανουαρίου του 1841· ακολούθησε η συμφωνία του Νανκίνγκ το 1842. Το 1860, κατά την Πρώτη Σύνοδο του Πεκίνου, η Βρετανία απέκτησε μικρό τμήμα τής απέναντι χερσονήσου Kowloon και το νησί Stonecutters, ενώ ακολούθησε μια δεύτερη σύνοδος το 1898, όταν οι Βρετανοί απέσπασαν από την Κίνα μια σύμβαση παραχώρησης μεγαλύτερου τμήματος της χερσονήσου και ενός νησιωτικού συμπλέγματος που ονομάζεται New Territories. Τα εδάφη αυτά αναλογούν στο 92% της επικράτειας του Χονγκ Κονγκ και η σύμβαση συμφωνήθηκε να λήξει σε 99 χρόνια ­ δηλαδή το 1997.

Χωρίς τα παραχωρηθέντα εδάφη, το υπόλοιπο 8% ­ που κατά τις δύο πρώτες συμφωνίες ανήκει ες αεί στην Βρετανία ­ δεν είναι, όπως επισημαίνει το Φόρεϊν Οφφις, «βιώσιμο». Εν γνώσει αυτού, η κ. Μάργκαρετ Θάτσερ πήρε εγκαίρως τον δρόμο προς το Πεκίνο. Η ημερομηνία δεν είναι τυχαία, καθώς το 1982 η «Σιδηρά Κυρία» είχε τον αέρα της νίκης στα Φόκλαντς στα πανιά της. Ηλπιζε να πείσει τους Κινέζους να αφήσουν το καθεστώς αναλλοίωτο, ώστε το Χονγκ Κονγκ να παραμείνει υπό βρετανική διοίκηση, με αντάλλαγμα την παραχώρηση στην Κίνα «ονομαστικής κυριαρχίας» επί των νήσων. Με επικεφαλής τον Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, η κινεζική ηγεσία κατέστησε σαφές στην κ. Θάτσερ ότι είχε στον νου της μια εντελώς διαφορετική εξέλιξη: το Χονγκ Κονγκ θα επέστρεφε στην Κίνα, ακόμη και αν επρόκειτο να μείνει ένας έρημος βράχος. Αλλωστε, οι Κινέζοι έκριναν τις δύο πρώτες συμφωνίες «άνισες» και θεωρούσαν πως δεν τους δεσμεύουν, γεγονός που κοινοποιήθηκε επισήμως στον διεθνή Τύπο.

Ο Ντενγκ δεν εντυπωσιάστηκε από την περίφημη τσάντα της κ. Θάτσερ και εξοργίστηκε, λέγεται, από τα επιχειρήματά της. Αργότερα διέρρευσε στον Τύπο ότι ο κινέζος ηγέτης είχε ένα πτυελοδοχείο στο πλάι του στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Εν τούτοις, οι συνομιλίες ήρθαν την εποχή του σταδιακού «ανοίγματος» της Κίνας στην ελεύθερη οικονομία και το Πεκίνο δεν ήθελε να ωθήσει τα πράγματα στα άκρα· ο ίδιος ο Ντενγκ είχε συστήσει στους επενδυτές που είχαν συμφέροντα στο Χονγκ Κονγκ «να μην ανησυχούν». Εξ ου και 27 μήνες αργότερα η Κοινή Σινοβρετανική Διακοίνωση του Δεκεμβρίου του 1984 κατέληξε σε έναν ευφυή συμβιβασμό, τον οποίο συνόψισε ο ίδιος ο Ντενγκ: «Ενα κράτος, δύο συστήματα».

Τι ορίζει η σινοβρετανική συμφωνία; Για πενήντα χρόνια «το Χονγκ Κονγκ θα διατηρήσει υψηλό βαθμό αυτονομίας, με εξαίρεση την εξωτερική πολιτική και την άμυνα»· θα έχει δική του κυβέρνηση «αποτελούμενη από κατοίκους του και όχι από μετατιθέμενους κινέζους αξιωματούχους»· θα διατηρήσει αναλλοίωτο το κοινωνικό και οικονομικό του σύστημα, καθώς και τον δικό του «τρόπο ζωής»· θα έχει δική του νομοθετική και δικαστική εξουσία, «εντελώς ξεχωριστή και αυτόνομη» από αυτήν της ηπειρωτικής Κίνας, καθώς και «δικό του Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο»· θα έχει ανεξάρτητο δημοσιονομικό σύστημα, δεν θα υπόκειται σε φόρους από την Κίνα και τα δημόσια κονδύλιά του δεν θα παραδίδονται στην Κίνα· τέλος, οι ατομικές ελευθερίες (έκφρασης, Τύπου, συνεταιρίζεσθαι κ.λπ.) θα τελούν υπό την εγγύηση νόμου. Κοντολογίς, ως το 2047 «το Χονγκ Κονγκ θα διοικείται από τους κατοίκους του». Πώς θα αποχωρήσουν οι Βρετανοί και πώς θα αναλάβουν οι Κινέζοι Η τελευταία βροχερή ημέρα

ΤΟ «NOONDAY gun», το κανόνι που βάλλει τελετουργικά κάθε μεσημέρι πάνω από τη θάλασσα και απαθανάτισε στιχουργικά ο Νόελ Κάουαρντ στο άσμα «Mad Dogs and Englishmen», συμβολίζει κατά παράδοση το Χονγκ Κονγκ. Εν τούτοις, η τελευταία πράξη της Αποικίας του Στέμματος θα παιχτεί αύριο, ώρα μεσάνυχτα. Η Δευτέρα 30 Ιουνίου 1997 είναι η «τελευταία μέρα» βρετανικής κυριαρχίας στο Χονγκ Κονγκ, η οποία λήγει ύστερα από 156 χρόνια.

Η τελευταία μέρα, δικαιώνοντας αναδρομικά το ομώνυμο ποίημα του Γ. Σεφέρη, ενδέχεται όχι μόνο να είναι «συννεφιασμένη» αλλά και βροχερή, καθώς η Νοτιοανατολική Ασία διανύει την περίοδο των μουσώνων. Ο μετεωρολόγος της τοπικής εφημερίδας «South China Morning Post» δίνει 60% πιθανότητες στη νεροποντή. Εν τούτοις, ο καιρός ουδόλως πτοεί τα πλήθη που έχουν συρρεύσει στο Χονγκ Κονγκ, με αποτέλεσμα το αεροδρόμιο «Κάι Τακ» να δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην κίνηση και τα, ούτως ή άλλως, πανάκριβα ξενοδοχεία της αποικίας να έχουν κατακλυσθεί από επισκέπτες.

Εν αρχή ην ο Τύπος: δημοσιογράφοι και τηλεοπτικά συνεργεία ξεπερνούν, σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, τα 8.000 άτομα· μόνο το BBC έχει διαπιστεύσει 200 δημοσιογράφους. Ισως κανένα γεγονός, από τα διαδραματισθέντα στην περιοχή, να μην έχει αιχμαλωτίσει τόσο τη φαντασία των μέσων ενημέρωσης ­ με την πιθανή εξαίρεση της εκκένωσης της Σαϊγκόν το 1975. Ομως στη θέση των αμερικανικών ελικοπτέρων βρίσκεται τούτη τη φορά το βασιλικό γιοτ «Μπριτάνια», επί του οποίου θα αποχωρήσει η βρετανική αντιπροσωπεία, της οποίας θα ηγηθούν ο πρίγκιπας της Ουαλίας Κάρολος και ο πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ ­ άλλη μια ένδειξη του στενού δεσμού που συνδέει, όπως λέγεται, τους δύο άνδρες. Της Κίνας θα ηγηθούν ο πρόεδρος Ζιάγνκ Ζεμίν και ο πρωθυπουργός Λι Πενγκ, ενώ οι περισσότερες άλλες χώρες θα εκπροσωπηθούν σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών· την Ελλάδα θα την εκπροσωπήσει ο υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος.

Η αυριανή μέρα θα περιλαμβάνει αεροπορικές επιδείξεις και αναρίθμητες γιορτινές φιέστες. Το επίσημο πρόγραμμα, που θα το παρακολουθήσουν 4.000 προσκεκλημένοι, θα αρχίσει στις 6.15 το απόγευμα με την αποχώρηση του τελευταίου βρετανού κυβερνήτη, Κρις Πάτεν, από το Κυβερνείο και την αποχαιρετιστήρια δεξίωση προς τιμή της βρετανικής διοίκησης. Οι εκδηλώσεις συνεχίζονται στις 7.30 στο νεότευκτο Συνεδριακό και Εκθεσιακό Κέντρο του Χονγκ Κονγκ, πλάι στην προκυμαία, η αρχιτεκτονική του οποίου θυμίζει τεράστια θαλάσσια χελώνα. Η «σεμνή και ευπρεπής» τελετή, σύμφωνα με τη διατύπωση του βρετανικού Φόρεϊν Οφφις, θα περιλάβει παιάνες από στρατιωτικές ορχήστρες (όπως αυτή του Σώματος των Γκούρκας και των Σκωτσέζων Γρεναδιέρων, που διατηρεί η Βρετανία στο Χονγκ Κόνγκ) και λόγους που θα εκφωνήσουν οι επίσημοι. Το βρετανικό πρόγραμμα λήγει μερικά δευτερόλεπτα πριν από τα μεσάνυχτα και κατόπιν η τελετή (και μαζί το Χονγκ Κονγκ) οδεύει προς το άγνωστο.

Η βρετανική αντιπροσωπεία αρνείται να παραστεί στην ορκωμοσία του εξηνταμελούς Προσωρινού Νομοθετικού Σώματος που διόρισε το Πεκίνο εις αντικατάστασιν του εκλεγμένου το 1995 Νομοθετικού Συμβουλίου, εκτιμώντας ότι αποτελεί παράβαση της σινοβρετανικής συμφωνίας του 1984. Οι Κινέζοι, από τη δική τους πλευρά, θεωρούν ότι είναι οι εκλογές του ’95 που αντιβαίνουν στα συμφωνηθέντα. Ούτως ή άλλως, οι Βρετανοί προτίθενται να αποχωρήσουν (άγνωστο από ποιά πόρτα), στάση που θα τηρήσουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες, εκπροσωπούμενες από την υπουργό Εξωτερικών, Μάντλιν Ολμπράιτ. Σύμφωνα με τελευταίες πληροφορίες, θα παραστούν πάντως οι πρόξενοι των δύο χωρών. Παρά τις βρετανικές ελπίδες, ανάλογη αλληλεγγύη δεν θα επιδείξουν τα περισσότερα από τα λοιπά κράτη ­ ακόμη και χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή της Κοινοπολιτείας.

Μετά τα μεσάνυχτα θα πραγματοποιήσουν παράλληλες εκδηλώσεις κα τα εγχώρια κινήματα εκδημοκρατισμού του Χονγκ Κονγκ με επικεφαλής προσωπικότητες της αποικίας, όπως ο δικηγόρος Μάρτιν Λι (ο οποίος εξασφάλισε πρόσφατα ακρόαση από τον «πλανητάρχη» Μπιλ Κλίντον στον Λευκό Οίκο). Το ενδεχόμενο τούτο δεν ευχαρίστησε διόλου το Πεκίνο, το οποίο πίεζε τις τελευταίες εβδομάδες τους Βρετανούς να συναινέσουν στην είσοδο στο Χονγκ Κονγκ μονάδων του Λαϊκού Στρατού πριν από τα μεσάνυχτα (κινέζοι αξιωματικοί βρίσκονται ήδη εδώ και λίγους μήνες στην αποικία, για να προετοιμάσουν το ομαλό πέρασμά της στην επικυριαρχία της Κίνας). Οι Κινέζοι ήθελαν μάλιστα η είσοδος να γίνει με τεθωρακισμένα άρματα ­ προς έκπληξιν των βρετανών διαπραγματευτών, οι οποίοι συγκατένευσαν, πάντως, στην έλευση στο Χονγκ Κονγκ ενός πρόσθετου αγήματος στρατιωτών τρεις ώρες πριν από τα μεσάνυχτα της Δευτέρας.

Οι διαπραγματεύσεις για τη στρατιωτική εκπροσώπηση του Πεκίνου πριν από την 1η Ιουλίου είναι άλλη μια ένδειξη της αυξημένης έντασης των τελευταίων ημερών στο Χονγκ Κονγκ. Ηδη η από μεθαύριο υπουργός Δικαιοσύνης, Ελσι Λούνγκ, δήλωσε, προς συμμόρφωση εκδημοκρατιστών και διαδηλωτών, πως οι δρακόντειοι νόμοι για την ασφάλεια που θα τεθούν σε ισχύ τρεις ώρες μετά τα μεσάνυχτα «θα ισχύσουν αναδρομικά». Παράγων έντασης θεωρείται και η μαζική παρουσία του Τύπου, αφού, όπως σημείωνε σε άρθρο του ο αμερικανός πρώην υφυπουργός Αμυνας, Τσαρλς Φρίμαν Τζούνιορ, «οι ρεπόρτερς στο Χονγκ Κονγκ θα έχουν τα μάτια τους στραμμένα σε πιθανώς δυσάρεστα περιστατικά». «Στην πολιτική όπως και στην πυρηνική φυσική», προσθέτει ο κ. Φρίμαν, «η παρατήρηση ενός γεγονότος μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξή του». Ετσι, τα σύννεφα της βροχής, δεν είναι τα μόνα νέφη που απειλούν το Χονγκ Κονγκ αύριο το βράδυ. Μένει να δούμε αν θα υπερισχύσουν τα χιλιάδες πυροτεχνήματα που πρόκειται, σύμφωνα με το πρόγραμμα, να φωτίσουν τους ουρανούς του Χονγκ Κονγκ τις πρώτες ώρες της Τρίτης.