Η ΕΚΘΕΣΗ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία και ας πρόκειται για ιστορία γνωστή εδώ και… μισόν αιώνα. Ανάστατοι οι Ευρωπαίοι αναζητούν τρόπους προστασίας από τους ωτακουστές. Ολόκληρο σύστημα γιγαντιαίων διαστάσεων, που ακούει, ξεδιαλέγει και καταγράφει τα πάντα, κάτι παραπάνω και από βαρύ πυροβολικό της κατασκοπείας, σε διαστάσεις πυρηνικού οπλοστασίου όταν συγκρίνεται με συμβατικά όπλα.


Ενας όχι Μεγάλος αλλά Πολύ Μεγάλος Αδερφός μπορεί να πιάσει ως και την παραμικρή ανάσα μας με το τεράστιο και υπερευαίσθητο «αφτί» του. Στην έκθεση που συντάχθηκε με πρωτοβουλία του βρετανού (Εργατικού) ευρωβουλευτή Γκλιν Φορντ υπό τον τίτλο «Αξιολόγηση των τεχνικών πολιτικού ελέγχου» αναφέρονται επί λέξει τα εξής: «Αυτό το παγκόσμιο σύστημα παρακολούθησης καλύπτει το σύνολο του πλανήτη χρησιμοποιώντας τους δορυφόρους Intelsat μέσω των οποίων διεκπεραιώνεται ο κύριος όγκος των τηλεπικοινωνιών, των μηνυμάτων Internet, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των τηλετύπων και τηλεομοιοτύπων… Πέντε χώρες έχουν πρόσβαση στα στοιχεία, η Βρετανία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες που είναι ο κεντρικός διαχειριστής…».


Αυτό είναι με δύο λόγια το περιβόητο Echelon που στήθηκε το 1948 με σκοπό την παρακολούθηση της Σοβιετικής Ενωσης, για να εξελιχθεί σήμερα σε όργανο βιομηχανικής κατασκοπείας των αγγλοσαξονικών χωρών. Και αυτό ακριβώς ανησυχεί τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, που μια και έχουν άμεση πρόσβαση στον πακτωλό των ενίοτε χρυσοφόρων πληροφοριών αναζητούν τρόπους εξουδετέρωσης αυτού του ουσιαστικού πλεονεκτήματος των Αγγλοσαξόνων.


* Η πανίσχυρη NSA


Οι Γάλλοι, δηλαδή, οι Γερμανοί και όλοι οι άλλοι έχουν μείνει έξω από τον χορό και το γεγονός αυτό τους ανησυχεί σφόδρα, δεδομένου ότι το σύστημα έχει δυνατότητα παρακολούθησης δύο εκατομμυρίων συνδιαλέξεων το λεπτό, ανεξαρτήτως θέματος (πολιτικά, οικονομικά, ιδιωτικά) στις πέντε ηπείρους. Διαθέτει έξι μεγάλες επίγειες βάσεις (εκ των οποίων οι δύο στη Βρετανία, στο Μόργουενστοου και στο Μέμιθ Χιλ), οι οποίες μεταδίδουν τα στοιχεία που συγκεντρώνουν στην πανίσχυρη National Security Agency (NSA) στις ΗΠΑ και οι Αμερικανοί, αφού κρατήσουν αυτά που τους ενδιαφέρουν, διανέμουν τους καρπούς των υποκλοπών στους τέσσερις εταίρους τους (βάσει του συμφώνου ασφαλείας Ukusa που υπέγραψαν το 1948 για να συντονίσουν την παρακολούθηση της Σοβιετικής Ενωσης και των τότε συμμάχων της).


Μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου φυσικό θα ήταν να ατονήσει το Echelon. Τέτοιο «εργαλείο» όμως θα ήταν κρίμα να πάει χαμένο. Ετσι συνδυάστηκε με τα δορυφορικά συστήματα, αναδομήθηκε με στόχο τη βιομηχανική κατασκοπεία και σήμερα πια προσφέρει τις υπηρεσίες του επί παντός επιστητού, αφού η πληροφορία οσημέραι έχει εξελιχθεί σε αγαθό πολυτιμότατο. Πράγματι οι έξι επίγειοι σταθμοί υποκλέπτουν τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις συνδεδεμένοι με τους 25 γαιοστατικούς δορυφόρους Intelsat τους οποίους χρησιμοποιούν οι μεγαλύτεροι οργανισμοί τηλεπικοινωνιών σε όλο τον κόσμο. Χρησιμοποιούν επίσης το δίκτυο κατασκοπευτικών δορυφόρων Vortex που δημιούργησε η NSA τη δεκαετία του ’70.


Η παρακολούθηση όμως και η υποκλοπή δεν είναι τίποτε. Το εντυπωσιακό στο σύστημα Echelon είναι η επιλογή και η ταξινόμηση των στοιχείων. Εκατομμύρια πληροφορίες περνούν από ένα σύστημα υπερσύγχρονων υπολογιστών όπου «φιλτράρονται» σε χρόνο ρεκόρ, με βάση κάποιες λέξεις – κλειδιά. Αρκεί, για παράδειγμα, να γράψει ένας χειριστής τον κωδικό «ηρωίνη» για να καταγραφούν στις ηλεκτρονικές μνήμες όλες οι συνδιαλέξεις όπου αναφέρεται η λέξη ηρωίνη. Ακολουθεί ταξινόμηση ανάλογα με τη σημασία της κάθε συνδιάλεξης. Και δεν είναι μόνο αυτό: οι υπολογιστές μπορούν να εντοπίσουν τη «χρήσιμη» πληροφορία ακόμη και χωρίς κωδική λέξη. Από τα συμφραζόμενα «καταλαβαίνουν» ότι η συνδιάλεξη έχει σχέση με ναρκωτικά και αυτομάτως την καταγράφουν και την ταξινομούν.


Είναι λοιπόν τεράστιες οι δυνατότητες του συστήματος αυτού, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για το καλό και για το κακό. Διότι η διαδικασία είναι ίδια, είτε παρακολουθούνται λαθρέμποροι ναρκωτικών, είτε τα τελευταία επιτεύγματα της τεχνολογίας, είτε τα συμβόλαια που επιχειρεί να εξασφαλίσει κάποια εταιρεία. Εξ ου και τα «φάουλ» στην επιχειρηματική άμιλλα.


Ενίοτε ο «λογαριασμός» είναι αλμυρότατος, όπως συνέβη, για παράδειγμα, τον Ιανουάριο 1994, όταν πήγε ο τότε πρωθυπουργός της Γαλλίας Εντουάρ Μπαλαντύρ στο Ριάντ, σίγουρος ότι θα πουλούσε στους Σαουδάραβες όπλα 30 δισ. φράγκων ­ και επιπλέον το Αιρμπάς… Πλην όμως επέστρεψε άπρακτος και το συμβόλαιο πήγε στη Μακντόνελ – Ντάγκλας, ανταγωνίστρια της Αιρμπάς. Γιατί; Απλούστατα, χάρη στο Echelon οι Αμερικανοί γνώριζαν τα πάντα για τις διαπραγματεύσεις, ακόμη και τα «λαδώματα» που είχαν συμφωνήσει οι Γάλλοι για να πείσουν τους Σαουδάραβες.


Οι ζωτικής σημασίας πληροφορίες συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν στις συστοιχίες ηλεκτρονικών υπολογιστών που κρύβονται πίσω από τις φυμέ τζαμαρίες ενός κτιρίου σε σχήμα κύβου, που ξεπροβάλλει από τις κορυφές των πεύκων στον αυτοκινητόδρομο Ουάσιγκτον – Βαλτιμόρης. Εκεί στο Φορτ Μιντ, στο Μέριλαντ, βρίσκεται το στρατηγείο της NSA, της σημαντικότερης εκ των 13 αμερικανικών υπηρεσιών ασφαλείας. Είναι η λιγότερο γνωστή, παρ’ όλο που απορροφά μόνο αυτή το ένα τρίτο των κονδυλίων που διαθέτει το αμερικανικό κράτος για την αντικατασκοπία (8 δισ. το 1997). Απασχολεί 20.000 υπαλλήλους στις ΗΠΑ και ένα τεράστιο δίκτυο πρακτόρων ανά την υφήλιο.


* Θύμα και η Τόμσον


Στο στρατηγείο της έχει συγκεντρώσει το ισχυρότερο στον κόσμο σύμπλεγμα εγκεφάλων, ηλεκτρονικών και μαθηματικών. Εκεί γίνεται η διαλογή και η επεξεργασία όλων των σημάτων που συλλέγει το Echelon, αφού κατά τα λεγόμενα του Τζον Μακ Κόνελ, διευθυντή της NSA, «δεν υπάρχει ούτε ένα διπλωματικό ή στρατιωτικό γεγονός που να αφορά τις ΗΠΑ στο οποίο να μην έχει ανάμειξη η υπηρεσία μας».


Το πάθημα του Μπαλαντύρ δεν είναι το μοναδικό. Η ίδια ιστορία επανελήφθη την ίδια εκείνη χρονιά, με θύμα την Τόμσον αυτή τη φορά. Η NSA απέδειξε με στοιχεία που είχαν προκύψει από τηλεφωνικές υποκλοπές ότι οι Γάλλοι είχαν λαδώσει τους Βραζιλιανούς για να τους πουλήσουν συστήματα σύγχρονων ραντάρ. Και τα συμβόλαια πήγαν στην αμερικανική Ρεϊτέον, ανταγωνίστρια της Τόμσον. Τα ίδια έπαθαν και οι Ιάπωνες πέρυσι, όταν τους έκλεψε μέσα από τα χέρια η αμερικανική ΑΤΤ τη συμφωνία για την ανακαίνιση του τηλεφωνικού δικτύου της Μαλαισίας.