Κορυφή του παγόβουνου χαρακτηρίζουν πανεπιστημιακοί κύκλοι την απόρριψη της αίτησης μετάκλησης του ακαδημαϊκού κ. Δημήτρη Νανόπουλου από το εκλεκτορικό σώμα του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου των Αθηνών. Το κραυγαλέο της υπόθεσης, διαπιστώνουν οι ίδιοι κύκλοι, έγινε απλώς η αιτία να βγει προς τα έξω ένα γενικότερο πρόβλημα φεουδαρχισμού που επικρατεί στη συγκεκριμμένη σχολή.
Η πρόταση για τη μετάκληση στη χώρα μας του καθηγητή της Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον είχε υποβληθεί από μια ομάδα 32 νεαρών, κυρίως μελών του διδακτικού προσωπικού του Φυσικού Τμήματος. Η πρωτοβουλία τους βασίστηκε όχι μόνο στο αναμφισβήτητο επιστημονικό κύρος του κ. Νανόπουλου, ο οποίος συγκαταλέγεται στους τρεις κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου στον τομέα του, αλλά και στο έμπρακτα αποδεδειγμένο ενδιαφέρον του για τα τεκταινόμενα στον ελληνικό πανεπιστημιακό χώρο. Τέλος, έβρισκε σύμφωνο τον φοιτητικό κόσμο, αφού, όπως πολλοί ομολογούν, στο αμφιθέατρο «δεν έπεφτε καρφίτσα» όσες φορές ο κ. Νανόπουλος είχε κληθεί να δώσει διάλεξη.
Οπως απέδειξαν οι διαδικασίες όμως, η πρωτοβουλία των 32 δεν βρήκε σύμφωνο το σώμα των εκλεκτόρων του Φυσικού Τμήματος. Από τους 11 που το απαρτίζουν ψήφισαν οι δέκα. Εξι από αυτούς, οι κκ. Νίκος Αντωνίου, Ανδρέας Κοντογούρης, Χρήστος Κτορίδης, Απόστολος Παναγιώτου, Κωνσταντίνος Παπανικόλας και Ανδρέας Πολύδωρος, καταψήφισαν την αίτηση. Την υπερψήφισαν οι κκ. Δημοσθένης Ασημακόπουλος, Αθανάσιος Λαχανάς, Γεώργιος Παπαδόπουλος και Λεωνίδας Ρεσβάνης. Ο κ. Παναγιώτης Βαρώτσος απουσίαζε.
Τα πρακτικά της συνεδρίασης δεν έχουν γίνει γνωστά. Διασταυρωμένες πληροφορίες όμως αναφέρουν πως οι αρνητικά διακείμενοι εκλέκτορες προκειμένου να δικαιολογήσουν την απόφασή τους χρησιμοποίησαν την εξής επιχειρηματολογία: ο κ. Νανόπουλος εμφανίζεται συχνά στα ΜΜΕ (πράγμα που εκτιμούν ασυμβίβαστο με την ακαδημαϊκή ιδιότητα), δεν έχει πραγματικά πρόθεση να αφήσει το εξωτερικό για την Ελλάδα και είναι πια πολύ μεγάλος για αυτή τη θέση… Οι υποστηρικτές του κ. Νανόπουλου αντιπαρέθεσαν σε αυτά την υποχρέωση των πανεπιστημιακών να εξηγούν μέσω των ΜΜΕ τη δουλειά τους στον φορολογούμενο πολίτη που πληρώνει τους μισθούς τους, την καταγεγραμμένη σε επιστολή προς το Φυσικό Τμήμα επιθυμία του κ. Νανόπουλου να αποδεχθεί την προτεινόμενη μετάκληση και το αυταπόδεικτα νεαρόν της ηλικίας του καθηγητή που δεν είναι ούτε 50 ετών. Σημείωσαν δε το γεγονός ότι ο κ. Κοντογούρης, ο οποίος καταψήφησε την πρόταση, είχε μετακληθεί σε ηλικία 59 ετών.
Η κατακραυγή την οποία προκάλεσε η απόφαση υπήρξε μαζική. Πανεπιστημιακοί και άνθρωποι των γραμμάτων στιγμάτισαν την απόφαση ως καταφανώς άδικη και στείρα επιχειρηματολογίας. Ωστόσο για τους γνωρίζοντες η απόφαση αυτή δεν υπήρξε έκπληξη. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που το Φυσικό Τμήμα αποφασίζει πως κάποιος είναι πολύ… καλός για να είναι μέλος του. Πριν από μερικά χρόνια της ίδιας μεταχείρισης έτυχε και ο εξαιρετικός, κατά γενική ομολογία, φυσικός Τομ Υψηλάντης. Ο άνθρωπος που ανακάλυψε το αντιπρωτόνιο ήταν τότε ερευνητής στο College de France, ένα από τα εκλεκτότερα ερευνητικά ιδρύματα της Γαλλίας. Δεν ήταν όμως ικανός να ενταχθεί στο ελληνικό πανεπιστήμιο, έκρινε το εκλεκτορικό σώμα… Μια άλλη περίπτωση οφθαλμοφανούς μεροληπτικότητας είναι εκείνη του επίκουρου καθηγητή του Τμήματος κ. Σταύρου Κατσανέβα. Πριν από περίπου δύο χρόνια απερρίφθη η αίτηση προαγωγής του από επίκουρο σε αναπληωτή καθηγητή. Δύο μήνες μετά, ο κ. Κατσανέβας προσελήφθη ως τακτικός καθηγητής της Φυσικής των Στοιχειωδών Σωματιδίων στο Πανεπιστήμιο της Λυών στη Γαλλία…
Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της λοιπόν; Για τις παραπάνω περιπτώσεις φαίνεται πως ισχύει. Και όχι μόνο. Τρώγοντας τα παιδιά της, κάνει κακό στον εαυτό της. Το Φυσικό Τμήμα, ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, με περισσότερα από 120 μέλη ΔΕΠ, δεν έχει παρά 11 καθηγητές πρώτης βαθμίδας και η προοπτική είναι να μείνει σύντομα με εννέα, αφού δύο θα συνταξιοδοτηθούν στην επόμενη διετία. Η πρόσφατη απόφαση του εκλεκτορικού σώματος του Φυσικού Τμήματος αποδεικνύει πως αναλίσκεται σε μια προσπάθεια διατήρησης των κεκτημμένων, αντί να φροντίζει την εξασφάλιση του μέλλοντος του Τμήματος με την είσοδο σε αυτό και νέου αίματος. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε προς «Το Βήμα» ο κ. Υψηλάντης, ο οποίος σήμερα εργάζεται στο Εθνικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής της Ιταλίας: «Ολα τα πανεπιστήμια έχουν ανάγκη από δυνατά, ανεξάρτητα μυαλά. Η αδυναμία του Τμήματος Φυσικής να ενσωματώσει στο δυναμικό του φωτισμένους νέους ανθρώπους δεν μπορεί να αποβεί σε καλό ούτε των φοιτητών, ούτε της χώρας».
Αν ήθελε κανείς να συνοψίσει το πρόβλημα θα μπορούσε να μιλήσει για έλλειψη σωστής ακαδημαϊκής παράδοσης στο Τμήμα αυτό, της οποίας η τελευταία έκφανση ήταν η καταψήφιση της μετάκλησης του κ. Νανόπουλου. Τα αίτια αυτής της έλλειψης θα πρέπει να αναζητηθούν στο παρελθόν. Ο υπερβολικός αριθμός μελών ΔΕΠ, για παράδειγμα, ο οποίος έχει ευνοήσει έναν ραγιαδισμό στις κατώτερες βαθμίδες, είναι κατάλοιπο των εποχών της έδρας – τσιφλίκι. Υποθάλπεται δε ο ραγιαδισμός αυτός από τις πρακτικές κάποιων σημερινών καθηγητών, οι οποίοι προσπαθώντας να διατηρήσουν τις ισχύουσες ισορροπίες δυνάμεων δεν κάνουν τίποτε για την αλλαγή αυτής της νοσηρής παράδοσης. σης.
