Η Νέα Φιλαδέλφεια δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα φιλική για τον Ολυμπιακό. Τη δεκαετία του ’80 στις αναμετρήσεις των δύο συλλόγων ίσχυε ο νόμος του Θωμά Μαύρου, καθώς ο αρχισκόρερ της ΑΕΚ ήταν αυτός που έβρισκε σχεδόν πάντοτε τον τρόπο να ξεκλειδώνει την άμυνα του Ολυμπιακού και να σφραγίζει τις νίκες της Ενωσης, που ήταν πολλές και συνεχόμενες. Ισως να είναι σύμπτωση, ίσως και όχι, αλλά το συγκεκριμένο ματς άρχισε να μυρίζει μπαρούτι μετά τη φυγή του μεγάλου κανονιέρη. «Μολονότι η ΑΕΚ έχασε τον Μαύρο, που σπάνια εμείς οι αμυντικοί καταφέρναμε να τον σταματήσουμε, η έδρα της δυσκόλεψε πολύ» θυμάται ο Νίκος Βαμβακούλας, προσθέτοντας όμως ότι στην εποχή του δεν υπήρχε το μίσος που υπάρχει σήμερα. Παραδόξως στο ντέρμπι αυτό τα επεισόδια γίνονται κατά κανόνα όταν γηπεδούχος είναι η Ενωση και οι αιτίες που συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι πολλές. Στην πραγματικότητα στην ιστορική αντιπαλότητα των δύο μεγάλων ομάδων προστέθηκε και αρκετό δηλητήριο καθώς δεν ήταν λίγοι όσοι τα τελευταία χρόνια στήριξαν την καριέρα τους ως παράγοντες πάνω στα ερείπια αγώνων που τινάχθηκαν στον αέρα. Οι ανακρίσεις του Ανδρέα Ζαφειρόπουλου πριν από το ματς του Κυπέλλου του 1987, οι φωνές διαμαρτυρίας του Στράτου Γιδόπουλου που όπως λέει «έκανε ό,τι μπορούσε για να ξυπνήσει τον κόσμο της ΑΕΚ από τον λήθαργό του», οι εισβολές του Δημήτρη Μελισσανίδη στα αποδυτήρια των διαιτητών, οι καταγγελίες του Μιχάλη Τροχανά εναντίον του Ντούσαν Μπάγεβιτς και η (πρόσφατη) εντολή «πέστε κάτω» του Πέτρου Στάθη προς τους ποδοσφαιριστές αποδεικνύουν ότι η ένταση του αγώνα κάνει ακόμη και έμπειρους διοικητικούς παράγοντες να χάσουν την ψυχραιμία τους. Η ένταση παίζει περίεργα παιχνίδια. Μερικά μάλιστα δεν τα αφήνει ούτε καν να τελειώσουν…
Τον Φεβρουάριο του 1987 άναψε το πρώτο σπίρτο και από τότε η φωτιά δεν έσβησε ποτέ. Η ΑΕΚ κληρώνεται με τον Ολυμπιακό στο Κύπελλο Ελλάδος και ο μεγαλοαπατεώνας όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια πρόεδρος του Ολυμπιακού Γιώργος Κοσκωτάς κάνει μια δήλωση που θα αποδειχθεί προφητική: «Η ΑΕΚ είναι άτυχη που θα παίξει μαζί μας». Στον πρώτο αγώνα στο στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης» άτυχος και κακός είναι ο Ολυμπιακός που «κολλάει» στην ισοπαλία (1-1) και θέλει μόνο νίκη στη Νέα Φιλαδέλφεια για να προκριθεί. Η ρεβάνς ορίζεται για τις 10 Φεβρουαρίου, αλλά πριν από το ματς συμβαίνουν μια σειρά γεγονότα που το δυναμιτίζουν.
Τρεις ημέρες πριν από τον αγώνα η ΑΕΚ γνωρίζει την ήττα στην Πάτρα από την Παναχαϊκή με 2-1 και χάνει τις τελευταίες ελπίδες της να διεκδικήσει το Πρωτάθλημα. Το ματς διακόπτεται δύο φορές, εξαιτίας τρομερών επεισοδίων που προκαλούν οι οπαδοί της Ενωσης εισβάλλοντας στον αγωνιστικό χώρο και ξυλοκοπώντας τον διαιτητή κ. Ακρίδα. Η ΑΕΚ τιμωρείται με αποκλεισμό της έδρας της για τέσσερις αγωνιστικές και περιμένει τον Ολυμπιακό εν βρασμώ ψυχής. Μία ημέρα πριν από το ντέρμπι αποκαλύπτεται ότι ο παλιός ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ Ντίνος Μπαλής επισκέφθηκε με λουλούδια τον βασικό τότε τερματοφύλακα της ομάδας Θεολόγη Παπαδόπουλο με σκοπό να τον δωροδοκήσει. Η ιστορία κυκλοφορεί και πριν από τον αγώνα ο τότε πρόεδρος της ΑΕΚ Ανδρέας Ζαφειρόπουλος διενεργεί ανακρίσεις ζητώντας να μάθει, όπως έλεγε, «ποιος τα πήρε».
Η ΑΕΚ χάνει με 3-1 και αποκλείεται και ο διαιτητής του ματς κ. Βούλγαρης τη στιγμή που δέχεται τις διαμαρτυρίες για την αποβολή του Στέλιου Μανωλά, δηλώνοντας ότι «οι παράγοντες της ΑΕΚ αδίκως ασχολούνται με τη διαιτησία, γιατί πλέον στην Ελλάδα από όπου περνάει ο Ολυμπιακός κάποιος τερματοφύλακας χάνει τη θέση του»! Στο τέλος του αγώνα γίνεται και επίθεση στον Θεολόγη Παπαδόπουλο, η ενοχή του οποίου δεν αποδείχθηκε ποτέ. Αντιθέτως καταδικάστηκε ως ένοχος για προσπάθεια δωροδοκίας ο Μπαλής, χωρίς ωστόσο να τιμωρηθεί ο Ολυμπιακός, αφού η συμμετοχή του στην ιστορία δεν αποδείχθηκε.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1989, οι διοικήσεις των δύο ομάδων οι οποίες έχουν αναπτύξει αρκετά καλές σχέσεις διακρίνοντας στο πρόσωπο του προέδρου του Παναθηναϊκού κ. Γιώργου Βαρδινογιάννη τον «κοινό εχθρό» προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα που δημιούργησε εκείνο το ματς μεταξύ των οπαδών και διοργανώνουν έναν φιλικό αγώνα στο ΟΑΚΑ. Η διακοπή του αγώνα στο 66′, έπειτα από αναίτιες εκ πρώτης όψεως συμπλοκές των οπαδών, κατέδειξε ότι ανάμεσα στους πιστούς των δύο ομάδων δεν υπήρχαν περιθώρια συνεννόησης.
Το δεύτερο σημαντικό επεισόδιο στο σίριαλ της αντιπαράθεσης θα παιχτεί στις 13 Ιανουαρίου του 1991. «Πηγαίναμε στη Φιλαδέλφεια για να κερδίσουμε την ΑΕΚ που ήταν πρώτη στη βαθμολογία, αλλά το αισθανόμασταν ότι το συγκεκριμένο ματς είναι καταραμένο» θυμάται σήμερα ο βετεράνος άσος του Ολυμπιακού Γιώτης Τσαλουχίδης.
* Δακρυγόνα και διακοπές ρεύματος
«Ξαφνικά ενώ προηγούμαστε, απομένουν ελάχιστα λεπτά για να λήξει ο αγώνας και η ΑΕΚ αγωνίζεται με δέκα παίκτες εξαιτίας της αποβολής του Στέλιου Μανωλά, πέφτει ένα δακρυγόνο από τη σκεπαστή και ο διαιτητής κ. Ζακεστίδης διατάσει τη διακοπή της αναμέτρησης. Προτού καλά καλά τον πείσουμε ότι το ματς μπορεί να τελειώσει, βλέπουμε να μπαίνει μέσα ο κόσμος και να ξηλώνει τα δίχτυα» λέει ο Τσαλουχίδης και προσθέτει: «Το εξωφρενικό στην ιστορία δεν ήταν η διακοπή, αλλά η απόφαση της ΕΠΟ να ξαναγίνει το ματς στη Ρόδο, πράγμα που συνέβη και ο Ολυμπιακός έχασε με 1-0 αποχαιρετώντας την πιθανότητα να διεκδικήσει ένα πρωτάθλημα που φαινόταν ότι μπορούσε να κερδίσει. Ηταν μια εποχή που όλες οι αποφάσεις της ομοσπονδίας ήταν κατά κανόνα σε βάρος του Ολυμπιακού και αυτό μας εξόργιζε. Μετά από εκείνη την επανάληψη του αγώνα, κάθε φορά που έπρεπε να πάμε στη Νέα Φιλαδέλφεια αναρωτιόμασταν τι μας περιμένει. Λέγαμε «θα αρχίσουν οι προβολείς να αναβοσβήνουν σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο και θα μας πετάνε καπνογόνα για πλάκα». Νιώθαμε ότι μπορούν να συμβούν τα πάντα εναντίον μας και όλοι όσοι τα κάνουν να μείνουν ατιμώρητοι».
Ο τότε πρόεδρος της ΑΕΚ Στράτος Γιδόπουλος διαφωνεί με αυτή την εκτίμηση. «Σε εκείνη την περίπτωση απλά εφαρμόστηκε ο κανονισμός. Ο Ολυμπιακός και οι παράγοντες που τον διοικούσαν τότε είχαν δίκιο να φωνάζουν. Και εγώ το ίδιο θα έκανα αν θίγονταν τα συμφέροντα της Ενωσης. Η ουσία όμως είναι ότι η επανάληψη του αγώνα προβλεπόταν από τον ΚΑΠ και η απόφαση ήταν η πρέπουσα».
Ο ίδιος θυμάται το επεισόδιο της διακοπής και δίνει μάλιστα μια διάσταση εντελώς διαφορετική. «Η αλήθεια είναι ότι λίγες ημέρες πριν από τη διακοπή του ματς είχε προηγηθεί η κατάληψη του Πολυτεχνείου και οι συμπλοκές των ΜΑΤ με τους νεαρούς. Είχε γεμίσει η οδός Πατησίων ρουκέτες. Κάποιοι νεαροί ήρθαν στο γήπεδο για να τσακωθούν με τα ΜΑΤ και όχι για να δουν την ΑΕΚ. Θυμάμαι ότι όταν μια διμοιρία των ειδικών δυνάμεων παρατάχθηκε απέναντι από τη σκεπαστή το γήπεδο πήρε φωτιά. Πιστεύετε ότι για αυτά υπάρχει ευθύνη της ΑΕΚ;» αναρωτιέται ο κ. Γιδόπουλος και προσθέτει ότι «ο ίδιος είχα παραδώσει το κομμάτι του βλήματος δακρυγόνου που έπεσε στο γήπεδο στον τότε αστυνομικό διευθυντή κ. Δάβαλο με τον οποίο είχα τσακωθεί κιόλας γιατί δεν τον άφησα να κάνει επίθεση στην εξέδρα».
«Ακόμη και σήμερα, δέκα χρόνια αργότερα, πιστεύω ότι εκείνο το ματς διακόπηκε πραγματικά χωρίς ευθύνη της ΑΕΚ και σωστά επαναλήφθηκε» τονίζει ο πρώην πρόεδρος της ΑΕΚ ο οποίος αναγνωρίζει ότι τα ματς της ΑΕΚ με τον Ολυμπιακό έχουν πλέον φορτιστεί επικίνδυνα, επειδή, όπως λέει, «στην Ελλάδα ο καθένας υποστηρίζει ό,τι θέλει και μένει ατιμώρητος».
Αν για εκείνη τη διακοπή είχαν ακουστεί πολλά, για την αμέσως επόμενη, αυτή που συνέβη στις 24 Οκτωβρίου του 1993, θα μπορούσε να γράψει κανείς βιβλίο. Τότε, λίγα λεπτά πριν από το τέλος του αγώνα και ενώ το σκορ ήταν ισόπαλο με 1-1, στον αγωνιστικό χώρο έπεσε σκοτάδι βαθύ!
* Πώς έσβησαν τα φώτα;
Ο τότε διευθυντής του γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας κ. Σταύρος Μαργετής θυμάται ότι οι παράγοντες της ΠΑΕ Ολυμπιακός είχαν υποστηρίξει ότι οι προβολείς έσβησαν με ευθύνη της διοίκησης της ΠΑΕ ΑΕΚ, αλλά διαφωνεί με αυτού του είδους τις κατηγορίες: «Εκείνο το βράδυ η Αθήνα είχε ταλαιπωρηθεί, είχε γίνει διακοπή ρεύματος στο Κοινοβούλιο(!) και είχε διακοπεί εξαιτίας ενός μπλακ άουτ νωρίτερα ο αγώνας μπάσκετ του Περιστερίου με τον ΠΑΟΚ. Είχαμε φοβηθεί ότι μπορεί να γίνει κάτι και είχαμε ζητήσει από συνεργείο της ΔΕΗ να βρίσκεται στον υποσταθμό της Νέας Φιλαδέλφειας. Το μπλακ άουτ κράτησε 25′ αλλά όταν το ρεύμα επανήλθε διαπιστώσαμε ότι είχε προκληθεί βραχυκύκλωμα και ο διακόπτης είχε καεί, γι’ αυτό δεν γινόταν να ανάψουν τα φώτα» λέει και αρνείται ότι το συγκεκριμένο ντέρμπι συχνά στο παρελθόν τινάχτηκε στον αέρα λόγω εσκεμμένων παραλήψεων.
«Οταν ήμουν διευθυντής του γηπέδου έχω κρατήσει μόνος μου τον κόσμο για να μην μπει στο γήπεδο, παρ’ όλο που η πόρτα της σκεπαστής ήταν ανοιχτή. Η ζημιά που παθαίνει μια ομάδα όταν γίνονται διακοπές δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και ηθική και ποτέ κανένας δεν θέλει να συμβαίνουν» υποστηρίζει ο κ. Μαργετής χαρακτηρίζοντας «καταραμένο» το συγκεκριμένο ματς. «Καπνογόνο και δακρυγόνο έχει πέσει και σε ντέρμπι ΑΕΚ – Παναθηναϊκού, αλλά ο αέρας απομάκρυνε τότε τους καπνούς και δεν το θυμάται κανένας» καταλήγει εύστοχα.
Πάντως ο κερδισμένος εκείνης της διακοπής ήταν τελικά ο Ολυμπιακός αφού όταν ο αγώνας επαναλήφθηκε νίκησε με 2-1 και γκολ του Ολεγκ Προτάσοφ (στο τελευταίο ματς του Ουκρανού με τη φανέλα των Ερυθρολεύκων). «Η ήττα αυτή» λέει ο Τσαλουχίδης «έκανε τη διοίκηση της ΑΕΚ να βάλει λίγο μυαλό. Κατάλαβαν ότι διακόπτοντας τα ματς δεν βγαίνουν πάντοτε κερδισμένοι». Η ιστορία πιθανότατα θα είχε ξεχαστεί, αν πριν από λίγες εβδομάδες δεν φρόντιζε να την υπενθυμίσει στην ποδοσφαιρική Ελλάδα ο Στέλιος Μανωλάς, ο οποίος για να καταδείξει πόσο σημαντικό είναι για την ΑΕΚ το ματς με τον Ολυμπιακό στο «Ν. Γκούμας» αποκάλυψε ότι «το 1993 ο Μελισσανίδης έσβησε τα φώτα στο γήπεδο για να μη χάσουμε». Η κατηγορία δεν αποδείχτηκε, αλλά αυτό που έκανε ο πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής ήταν να δηλώσει δημόσια αυτό που όλοι υποπτεύονταν.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΝΩΛΑΣ «Φιτίλι η φυγή του Μπάγεβιτς»
Ο Στέλιος Μανωλάς έχει ζήσει την ταραγμένη δεκαετία του ντέρμπι ΑΕΚ – Ολυμπιακού. Οι μνήμες και οι απόψεις του για μια σειρά γεγονότα μας διευκολύνουν να καταλάβουμε την «κατάρα» που πλανάται πάνω από το συγκεκριμένο ματς.
Τον καιρό που παίζατε στην ΑΕΚ, νιώσατε ποτέ ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα ντέρμπι; Οτι δηλαδή διαφορετικά αντιμετωπίζατε τον Ολυμπιακό και διαφορετικά τον Παναθηναϊκό;
«Οχι, ποτέ. Εγώ προσωπικά και με αδικείτε εσείς οι δημοσιογράφοι που δεν το γράφετε έχω πάρει περισσότερες κάρτες σε ματς με τον ΠΑΟ, με τον οποίο υπήρχε και μεγαλύτερη αντιπαλότητα, παρά σε ντέρμπι με τον Ολυμπιακό. Απλώς τα τελευταία χρόνια, μετά τη φυγή του Μπάγεβιτς, φορτίστηκε το ματς εξαιτίας της ατμόσφαιρας που δημιουργούσαν οι φίλαθλοι και που συχνά μεταφερόταν και στον αγωνιστικό χώρο».
Το ρωτάω αυτό γιατί υπήρχε και εκείνη η ιστορία με τον Θεολόγη Παπαδόπουλο το 1987 στο ματς του Κυπέλλου, όπου επίσης υπήρξε τεταμένη ατμόσφαιρα…
«Ναι, αλλά αυτό συνέβη για άλλους λόγους. Θυμάμαι είχε έρθει στο ξενοδοχείο ο Ζαφειρόπουλος και άφηνε υπονοούμενα του στυλ «ξέρουμε τι έγινε» κτλ. Του λέω «άκου, δεν είμαστε βλάκες, ό,τι έχεις να πεις πες το». Να ξέρεις ότι η ιστορία από τον Θεολόγη κυκλοφόρησε, αυτός τα αποκάλυψε όλα, δεν είχε κάτι να κρύψει. Μετά, όταν έγιναν οι αποκαλύψεις για τα ποσά που έδινε ο Κοσκωτάς δεξιά και αριστερά, περιμέναμε να δούμε αν υπήρξε κάποιος που τα πήρε, αλλά δεν προέκυψε τίποτε…».
Νομίζω ότι βγήκε πάντως μια καταδικαστική απόφαση, όχι όμως σε βάρος του Ολυμπιακού…
«Βγήκε μια απόφαση, να γελάς. Μη μου το θυμίζεις. Ας το…».
Τον Ιανουάριο του ’91 το δακρυγόνο έπεσε για να μη χάσετε το ματς;
«Οχι, ήταν άλλο ένα τυχαίο γεγονός. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι δεν πήραμε το Πρωτάθλημα, μολονότι κερδίσαμε το ματς όταν επαναλήφθηκε. Θέλω να πω ότι δεν είχαμε ιδιαίτερο λόγο για να μην τελειώσει ο αγώνας».
Τυχαία ήταν και η διακοπή του 1993 όταν έσβησαν τα φώτα;
«Κοίτα, τότε είχα εκνευριστεί πάρα πολύ γιατί ό,τι έγινε έγινε χωρίς λόγο. Επρεπε να έχουμε κερδίσει το ματς με πολλά γκολ και επειδή ήταν ισόπαλο έσβησαν τα φώτα. Κάποιος κατέβασε τον διακόπτη, δεν έγινε ούτε βραχυκύκλωμα ούτε τίποτα. Εμένα η εντύπωση που μου έμεινε ήταν ότι το έκανε η ΑΕΚ. Εκνευρίστηκα γιατί δεν υπήρχε λόγος».
Τα συγκεκριμένα ματς πάντως τα ζούσατε με ιδιαίτερη ένταση. Και αυτό το λέω γιατί βλέπω ότι είχατε αποβληθεί πολλές φορές στα συγκεκριμένα ντέρμπι…
«Είμαι πρώτος σε συμμετοχές σε ντέρμπι και πρώτος σε αποβολές. Εχω τσακωθεί και με τον Τάσο Μητρόπουλο με τον οποίο ήμασταν φίλοι. Σχεδόν όλες οι αποβολές μου όμως ήταν με δεύτερη κίτρινη κάρτα, για διαμαρτυρίες συνήθως. Εβραζε το αίμα μου αλλά ποτέ δεν χτυπούσα αντίπαλο».
Νιώσατε ποτέ ότι κάποιος διαιτητής σας αδίκησε σκόπιμα;
«Ναι. Ενας Παπαχίτζιος με απέβαλε κάποτε εσκεμμένα με στημένες κάρτες. Σήμερα ερευνά γι’ αυτόν ο εισαγγελέας και σύντομα θα ξέρουμε πολλά για το ποιόν του».
Το ματς της επιστροφής του Μπάγεβιτς στη Νέα Φιλαδέλφεια με τη φόρμα του προπονητή του Ολυμπιακού το θυμάστε;
«Πλάκα κάνεις; Μπορώ να το ξεχάσω; Δεν είχα κοιμηθεί όλο το βράδυ και είχα πει στη γυναίκα μου ότι αν δεν κερδίσουμε το ματς δεν γυρνάω σπίτι. Ενιωθα ότι είχα μεγάλες ευθύνες. Για τουλάχιστον δύο χρόνια κάθε επιστροφή του Μπάγεβιτς στη Φιλαδέλφεια ξεσήκωνε τον κόσμο και ο αγώνας γινόταν σε πολύ τεταμένο κλίμα. Ετσι έφτασα και εγώ να κυνηγάω τον Νινιάδη π.χ. με τον οποίο μετά βρεθήκαμε, συζητήσαμε και έχουμε και καλές σχέσεις».
Αύριο πιστεύετε ότι μπορεί να γίνουν επεισόδια;
«Θέλω να πιστεύω ότι θα γίνει ένα ωραίο ματς, γιατί στην ιστορία αυτού του ντέρμπι υπάρχουν και ωραία παιχνίδια. Και θέλω να ελπίζω ότι θα σταματήσει η συζήτηση για τις αδικίες από τη διαιτησία. Είχε δίκιο η ΑΕΚ που φώναζε σε μερικές περιπτώσεις, αλλά ο Ολυμπιακός τα τελευταία χρόνια παίρνει τίτλους γιατί έχει καλύτερη ομάδα και όχι για άλλους λόγους. Και η ΑΕΚ άλλωστε, όταν έπαιζε σπουδαίο ποδόσφαιρο επί Μπάγεβιτς, κέρδιζε ό,τι της άξιζε και κανένας δεν τη σταμάτησε. Ο σκοπός είναι να είσαι εσύ δυνατός και καλύτερος από τον αντίπαλο και όχι να τον κατηγορείς. Πρέπει να λέμε την αλήθεια στον κόσμο».
