Τη μηχανολογική ιδιοφυΐα του Λεονάρντο ντα Βίντσι μπορούν να διαπιστώσουν οι επισκέπτες της έκθεσης «Leonardo da Vinci – Mensch, Erfinder, Genie» («Λεονάρντο ντα Βίντσι – Ανθρωπος, Εφευρέτης, Ιδιοφυΐα») που πραγματοποιείται στη Βιέννη και θα είναι ανοικτή στο κοινό ως τα τέλη Μαΐου. Στην έκθεση που φιλοξενείται στο Κέντρο Τέχνης της Βιέννης (Vienna Art Center Schottenstift) συγκεντρώνονται λειτουργικά μοντέλα 62 εφευρέσεών του. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν προδρόμους του ποδηλάτου και του ανελκυστήρα, αναπνευστικές συσκευές για δύτες, αλεξίπτωτα, φορητές σκάλες και τροχήλατες γέφυρες. «H χρήση σύγχρονων υπολογιστών επέτρεψε να αναλυθούν τα τεχνικά σχέδια του ιταλού αναγεννησιακού καλλιτέχνη και να λειτουργήσουν οι εφευρέσεις, αρχικά ως υπολογιστικές προσομοιώσεις» αναφέρει ο μηχανικός Νικολάι Γκαμπριέλε, εμπνευστής της έκθεσης. Τα μοντέλα, κατασκευασμένα από ξύλο, μέταλλο και ύφασμα, είτε σε φυσικό μέγεθος είτε υπό κλίμακα, κατασκευάστηκαν από τον Γκαμπριέλε και έναν συνάδελφό του έπειτα από εξονυχιστικές μελέτες των σχεδίων του Ντα Βίντσι και των λεπτομερών σημειώσεών του για τη λειτουργία τους.
Ο μηχανικός Ντα Βίντσι ήταν πολύ παραγωγικότερος από τον ζωγράφο αφού ο κορυφαίος δημιουργός άφησε πίσω δεκάδες σχέδια κατασκευών και εφευρέσεων αλλά μόλις 17 ζωγραφικούς πίνακες. Ο Γκαμπριέλε πιστεύει ότι η σημαντικότερη επινόηση του Ντα Βίντσι ήταν τα υδατοστεγή διαμερίσματα στο κύτος των πλοίων που εμποδίζουν τη βύθισή τους, μια ιδέα που εφαρμόζεται σήμερα στα πετρελαιοφόρα διπλού κύτους.
Οι εφευρέσεις του Ντα Βίντσι χρησιμοποιήθηκαν και μετά τον θάνατό του – π.χ., οι κάλυκες βλημάτων που χρησιμοποίησε ο Ναπολέοντας βασισμένος στα σχέδιά του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ποδήλατο του Ντα Βίντσι, το οποίο εικάζεται ότι σχεδιάστηκε από κάποιον μαθητή του με τις δικές του οδηγίες. Το σχέδιο περιλαμβάνει την αλυσίδα μετάδοσης από τα πεντάλ στην πίσω ρόδα, η οποία απουσίαζε από τα ποδήλατα που εμφανίστηκαν τον 19ο αιώνα. Οσον αφορά τις «μηχανές πτήσης» του ιταλού μηχανικού, ορισμένες αποδείχθηκαν καλοσχεδιασμένες, όπως το πυραμιδοειδές αλεξίπτωτο που δοκιμάστηκε πρόσφατα στον Καναδά, ενώ άλλες ήταν μάλλον επικίνδυνες. Είναι γνωστή η ιστορία με έναν από τους υπηρέτες του Ντα Βίντσι τον οποίο χρησιμοποιούσε στα πειράματα και στις επιδείξεις, σε μία από τις οποίες παραλίγο να χάσει τη ζωή του. «Το μόνο αυθεντικό έργο του Ντα Βίντσι που σώζεται ως σήμερα είναι ένας υδατοφράκτης κοντά στο Μιλάνο. Αλλά δυστυχώς οι Αρχές δεν το προστάτευσαν ως μνημείο και τώρα πλέον διαλύεται» δηλώνει ο Γκαμπριέλε.
Στα τέλη του 1490 εκδόθηκε στο Μιλάνο το εγχειρίδιο του Ντα Βίντσι για τη βασική θεωρία της μηχανικής. Εκεί περιγράφονται μηχανές και εργαλεία ενώ παρουσιάζονται πρακτικά πρότυπα για την εξήγηση βασικών αρχών και λειτουργιών της μηχανικής που χρησιμοποιούνταν στους οικοδομικούς μηχανισμούς. Οπως φαίνεται, τον Ντα Βίντσι απασχολούσαν πολύ προβλήματα τριβής και αντίστασης. Σπειρώματα κοχλιών κίνησης, υδραυλικοί γρύλοι, μηχανήματα περιστροφής κτλ. περιγράφονται μεμονωμένα ή σε διάφορους συνδυασμούς. Με την πάροδο των ετών το ενδιαφέρον του για τη θεωρητική μηχανική συγχωνευόταν με το ενδιαφέρον του για την εφαρμοσμένη μηχανική. Θεωρούσε ότι οι μηχανικές δυνάμεις που δρουν στους βασικούς νόμους της μηχανικής ενεργούν παντού οργανικά και στον ανόργανο κόσμο ρυθμίζοντας το ίδιο την έμψυχη και την άψυχη φύση όπως και τον άνθρωπο.
Ο Ντα Βίντσι ερευνούσε τα φυσικά φαινόμενα αναγνωρίζοντας την ύπαρξη αρχέγονων μηχανικών δυνάμεων που διέπουν τη μορφή και τη λειτουργία του Σύμπαντος. Μελέτησε πολύ το πέταγμα των πουλιών στην προσπάθειά του να φτιάξει μια ιπτάμενη μηχανή που αποτελούσε νεανικό του όραμα και επιθυμία. Μελέτησε εξονυχιστικά το νερό, τον «μεταφορέα της φύσης», όπως το ονόμαζε, ενδιαφερόμενος τόσο για τις φυσικές του ιδιότητες όσο και για τους νόμους της κίνησής του, κάνοντας πολλά πειράματα για τις δίνες. Εκανε μελέτες για μεγάλα αρδευτικά έργα στην περιοχή του Αρνου και στη Λομβαρδία αλλά και πολλές μελέτες και σχέδια στον τομέα της υδραυλικής.
Ο Ντα Βίντσι ανέπτυξε επίσης μεγάλη δράση ως στρατιωτικός μηχανικός. Το 1504 βοήθησε τον άρχοντα του Πιομπίνο στην επισκευή του συστήματος των οχυρώσεων προτείνοντας ένα λεπτομερές σχέδιο γενικής επισκευής. Σχεδίασε πολεμικές μηχανές, άλλες από τις οποίες λειτούργησαν έστω και μερικώς και για άλλες είτε δεν έγινε ποτέ καμία προσπάθεια κατασκευής είτε έγιναν ανεπιτυχείς προσπάθειες κατασκευής τους.
