H ανακάλυψη του Νέου Κόσμου υπήρξε μάννα εξ ουρανού για τους δεσπότες του Παλαιού, οι οποίοι έβλεπαν με τρόμο τις διεκδικήσεις να γιγαντώνονται μετά τις κοινωνικές ανακατατάξεις που επέφερε ο «Μαύρος Θάνατος». Οταν μάλιστα η θρησκευτική εξέγερση των Διαμαρτυρομένων οδηγήθηκε στα γνωστά αιματηρά πογκρόμ, η διοχέτευση όλων των ταραξιών στα νέα εδάφη των αποικιών λειτούργησε ως σωτήρια βαλβίδα εκτόνωσης.
Το σενάριο επαναλήφθηκε με πολύ πιο εκλεπτυσμένους όρους στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. H κούρσα του Διαστήματος, που κατέληξε στην αμερικανική απόβαση στη Σελήνη, υπήρξε καταλυτική για τη νίκη του καπιταλισμού επί του κομμουνιστικού μπλοκ: επέφερε το αναγκαίο ηθικό πλήγμα, ξεζούμισε τους πόρους του αντιπάλου και επιτάχυνε τόσο τις τεχνολογικές εξελίξεις ώστε εκείνος να καταρρεύσει μετ’ ολίγον οικονομικά και κοινωνικά.
Τώρα… τώρα που ο πλανήτης ολόκληρος στενάζει από την απορρύθμιση του κλίματος, των οικονομιών και των ιδεολογιών, τώρα που η αποστράγγιση των κοιτασμάτων πετρελαίου πριμοδοτεί τη «σύγκρουση των πολιτισμών»… μια νέα εποίκιση κρίνεται απαραίτητη. Επιτακτική, μάλιστα, καθώς ο νέος αντίπαλος, η Κίνα, ψάχνει απεγνωσμένα για πηγές ενέργειας και απειλεί σοβαρά να στήσει ορυχεία και εργοστάσια στη Σελήνη.
Συνάμα η εκμετάλλευση της ακόμη μεγαλύτερης νέας αποικίας, του Αρη, απαιτεί την ύπαρξη ενός σταθμού ανεφοδιασμού που θα μειώνει δραστικά το κόστος και τις δυσχέρειες των αποστολών στον μακρινό πλανήτη. Ξανά, λοιπόν, στον λογαριασμό μπαίνει ως καταλύτης η Σελήνη.
Στις προκλήσεις αυτές η αμερικανική κυβέρνηση αποκρίθηκε ήδη από τον Ιανουάριο του 2004 με την εξαγγελία του «οράματος για την εποίκιση του Διαστήματος». Τα σχέδια όμως έμειναν επί δύο χρόνια στα χαρτιά καθώς η οικονομική αφαίμαξη από τους πολέμους και την Κατρίνα δεν έβγαζαν τον προϋπολογισμό. Τώρα η λύση βρέθηκε με τον πιο… επιχειρηματικό τρόπο και όλα είναι έτοιμα να ξεκινήσουν: περικόπηκαν όλα σχεδόν τα επιστημονικά προγράμματα και τα κονδύλιά τους μεταφέρθηκαν στη ναυπήγηση των νέων «πλοίων». Πρώτοι ταξιδευτές, οι ρομποτικοί πιονιέροι που θα στήσουν το κτηματολόγιο της Νέας Γης.
Ο τοπογράφος της Σελήνης
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που εξήγγειλε ο πρόεδρος Μπους, η επιστροφή των Αμερικανών στη Σελήνη πρέπει να έχει επιτευχθεί το διάστημα 2015-2020. Αυτό προϋποθέτει ότι ως το 2008 θα έχει ολοκληρωθεί μια σειρά ρομποτικών αποστολών που θα έχει προετοιμάσει την εποίκιση. Στα μέσα Φεβρουαρίου τα σχέδια του πρώτου τέτοιου δορυφόρου – ονόματι LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter, δηλαδή Αναγνωριστικός Δορυφόρος της Σελήνης) – εισήλθαν σε φάση λειτουργικού ελέγχου. H πρόβλεψη εκτόξευσής του είναι για τα τέλη του φθινοπώρου του 2008. H αποστολή του, που θα διαρκέσει ένα έτος, περιλαμβάνει εξονυχιστική φωτογράφιση και χαρτογράφηση της Σελήνης, τοπογραφικές μετρήσεις και διερεύνηση του επιπέδου ακτινοβολιών στον δορυφόρο της Γης. Το ασύμμετρο μαγνητικό πεδίο της Σελήνης καθιστά την αποστολή δύσκολη καθώς το σκάφος δεν θα μπορεί να διατηρεί τροχιά στο επιθυμητό ύψος των 50 χιλιομέτρων χωρίς τη χρήση συστημάτων αυτοπροώθησης. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί ενεργειακή κάλυψη, μια απαίτηση που αυξάνεται από τις μεγάλες θερμοκρασιακές μεταπτώσεις κατά το πέρασμα από τη φωτεινή στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Επίσης το σύστημα συλλογής δεδομένων θα είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρο καθώς η κάμερα του σκάφους (Lunar Reconnaissance Orbiter Camera – LROC) θα καταγράψει με λεπτομέρειες όλα τα σημεία ειδικού ενδιαφέροντος, όπως τα σημεία προσεδάφισης ή πρόσκρουσης προηγουμένων διαστημικών αποστολών (Αμερικανών και Ρώσων), οι κρατήρες από πτώση μετεωριτών στη Σελήνη, οι περιοχές όπου μπορούν να στηθούν συστοιχίες ηλιοσυλλεκτών, τα κοιτάσματα μεταλλευμάτων και τα πιθανά αποθέματα πάγου στους κρατήρες των πόλων της.
Το θέμα της αποσαφήνισης αν και σε ποιο βάθος κρύβεται πάγος στη Σελήνη είναι εξαιρετικά σημαντικό καθ’ όσον από αυτόν μπορεί να παραχθεί πόσιμο νερό, οξυγόνο και καύσιμο πυραύλων. Για να το κατορθώσει ο LRO θα αξιοποιήσει νέες τεχνικές φωτοχαρτογράφησης με διόραση στο απώτατο άκρο του υπεριώδους φάσματος ώστε να «βλέπει» μέσα στο απόλυτο σκοτάδι.
Οι καραβέλες του Διαστήματος
Για τα ταξίδια αστροναυτών στη Σελήνη, μετά την ολοκλήρωση των ρομποτικών αποστολών και του «κτηματολογίου» της, ετοιμάζεται ένα νέο διαστημικό σκάφος που ονομάζεται «Επανδρωμένο Οχημα Εξερεύνησης» (Crew Exploration Vehicle – CVE). Το όχημα αυτό θα μπορεί να μεταφέρει προς και από τη Σελήνη τέσσερις αστροναύτες και έξι αστροναύτες στα μελλοντικά δρομολόγια Σελήνης – Αρη. H διαστημική άκατος θα είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από εκείνη του προγράμματος Apollo. Στις δεξαμενές του διαστημοπλοίου και της ακάτου θα υπάρχει υγρό μεθάνιο, κυρίως με το σκεπτικό ότι οι μέλλοντες άποικοι του Αρη θα μπορούν εύκολα να παράγουν αυτό το καύσιμο από τα αέρια της ατμόσφαιράς του. Επίσης το CEV θα διαθέτει μεγάλα πτυσσόμενα πάνελ για να συλλέγει ηλιακή ενέργεια.
H κατασκευή τού CEV είναι τέτοια ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί ως και 10 φορές. Θα επιστρέφει στην έδρα του με αλεξίπτωτα, θα αντικαθιστούν τη θερμική ασπίδα του και θα το εκτοξεύουν ξανά. Ακόμη το καύσιμό του θα είναι αρκετό όχι μόνο για μετάβαση στον ισημερινό της Σελήνης (όπως έκαναν τα διαστημόπλοια Apollo) αλλά σε κάθε σημείο της επιφάνειας του δορυφόρου μας. Το πλήρωμα προβλέπεται να παραμένει στη Σελήνη ως και έξι μήνες, ενώ το διαστημόπλοιο μπορεί να παραμένει σε τροχιά αυτοκυβερνούμενο – χωρίς πλήρωμα. Κατά τους υπολογισμούς, το όλο σύστημα του διαστημοπλοίου είναι ως και 10 φορές ασφαλέστερο από τα γνωστά «λεωφορεία του Διαστήματος» (Space Shuttles). H άκατος θα είναι τοποθετημένη στην κορυφή του πυραύλου – ώστε να μην κινδυνεύει από αποσπούμενα θερμικά πλακίδια – και θα διαθέτει πύραυλο έκτακτης ανάγκης ώστε να αποκολληθεί σε περίπτωση βλάβης του κεντρικού συστήματος.
H πρώτη πτήση τού CEV προγραμματίζεται να γίνει σε πέντε χρόνια, οπότε θα μεταφέρει πλήρωμα και εφόδια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Από τότε, με συχνότητα δύο ως έξι πτήσεων ανά έτος, θα δομηθεί στη Σελήνη η βάση που θα υποδεχθεί τους αστροναύτες. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, γύρω στο 2018 αναμένεται να γίνει η «αποστολή εποίκισης» με τους ανθρώπους που θα ξαναπατήσουν το ελαφρύ χώμα της Σελήνης. Το πιθανότερο σημείο στησίματος της πρώτης βάσης είναι ο νότιος πόλος της Σελήνης, όπου το ηλιακό φως είναι άπλετο – άρα και η ηλιακή ενέργεια – και τα κοιτάσματα πάγου φαίνονται πιο σίγουρα και αξιοποιήσιμα. Με μια «θητεία» που θα διαρκεί έξι μήνες για τον καθένα, οι πρώτοι αυτοί άποικοι θα ετοιμάσουν την υποδομή για τους μελλοντικούς μετανάστες κάθε είδους. Πρώτοι βέβαια θα είναι μάλλον οι στρατιωτικοί, που θα αποκτήσουν την πολυπόθητη βάση διαστημικού πυρός, ακολουθούμενοι από τις αδημονούσες εταιρείες εξόρυξης και εκμετάλλευσης καυσίμων και μεταλλευμάτων. Απανωτά θα προστρέξουν οι επιστήμονες της αστρονομίας και της φυσικοχημείας αλλά και οι ερευνητές της μικροηλεκτρονικής και οπτικής βιομηχανίας (λόγω του περιβάλλοντος ελάχιστης βαρύτητας και πεντακάθαρης ατμόσφαιρας), για να συνοδευτούν στη συνέχεια από τις ορδές των φερέλπιδων βιομηχανικών εργατών…
Ο ανταγωνισμός από το Κίτρινο Ποτάμι
Αντίστοιχο όραμα με αυτό του προέδρου Μπους έχει εξαγγείλει και η κινεζική ηγεσία. Ο οικονομικός γίγας, που ασφυκτιά από την έλλειψη καυσίμων και πρώτων υλών – και τον ακήρυχτο πόλεμο εναντίον του σε αυτά τα πεδία -, επενδύει με όλο το βάρος του στην προοπτική να έχει στήσει τη δική του αποικία στη Σελήνη ως το 2020. Ενθαρρημένοι από τις επιτυχημένες διαστημικές πτήσεις τους τα δύο τελευταία χρόνια, οι Κινέζοι προγραμματίζουν μια πλήρως εξοπλισμένη και επανδρωμένη σεληνιακή βάση ως το 2010(!), που θα επιτρέπει τη διαμονή αστροναυτών για εβδομάδες και τη διεξαγωγή πειραμάτων. Ως το 2015 στοχεύουν να έχουν έτοιμη τη μόνιμη βάση τους, από την οποία θα μπορούν να χτίζουν πειραματικά εργοστάσια και αγροκτήματα. Ως το 2020 ελπίζουν ότι η βάση τους θα έχει μεταβληθεί σε αύταρκες «χωριό», που θα μπορεί να στέλνει ενέργεια στη Γη – μέσω ακτίνων λέιζερ – παραγόμενη από θερμοπυρηνική σύντηξη ηλίου, χωρίς πυρηνικά απόβλητα. Εν τω μεταξύ, και αρχίζοντας από εφέτος, η Κινεζική Υπηρεσία του Διαστήματος θα ξεκινήσει τις δικές της αποστολές ρομποτικών εξερευνητικών σκαφών.
Φυσικά το ερώτημα όλων των υπολοίπων είναι πόσο ρεαλιστικές είναι αυτές οι προσδοκίες των Κινέζων. Τεχνολογικά οι Ρώσοι, οι Ιάπωνες αλλά και οι Ινδοί έχουν τις δυνατότητες και την έφεση να αρχίσουν και αυτοί την εποίκιση. Αλλά, όπως έχουν αποδείξει οι περιπέτειες της NASA, η συνταγή για την επιτυχία δεν είναι διόλου απλή. Σε ανάλογη ερώτηση πάντως του έγκριτου περιοδικού «New Scientist» προς τον βετεράνο των αμερικανικών διαστημικών προγραμμάτων Τζέιμς Ομπεργκ (James Oberg) ήλθε η εξής απάντηση: «Εχουν ήδη τις δυνατότητες να στείλουν διαστημόπλοιο στη Σελήνη, ακόμη και στην επιφάνειά της. Οσο για τις επανδρωμένες αποστολές τους, δεν έχουν στόχο να μιμηθούν τα διαστημικά προγράμματα των ΗΠΑ ή της Ρωσίας αλλά να τα ξεπεράσουν!».
