Η δημοσίευση των αρχείων του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποτελεί ασφαλώς προσφορά στην ιστορική έρευνα, αλλά ταυτόχρονα αναξέει παλαιές πληγές και ζωντανεύει αντιθέσεις και αντιδικίες που θα πίστευε κανείς ότι τις έχουν πλέον παραμερίσει ο χρόνος και οι εθνικές περιπέτειες. Οι εγγραφές που διαφυλάσσονταν στα αρχεία γραμμένες και ίσως ορισμένες ξαναγραμμένες αποτελούν ένα είδος απομνημονευμάτων, που όμως ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ιδρυτής της ΕΡΕ και της Νέας Δημοκρατίας δεν θα ήθελε να τα ονομάσει έτσι παραμένοντας πιστός σε κάποια παλαιά του ρήση ή απλώς χιουμοριστική υπεκφυγή σε κάποια προτροπή ότι δεν γράφει απομνημονεύματα γιατί δεν έχει να κρύψει τίποτε. Ο Πρόεδρος ασφαλώς δεν έχει να κρύψει τίποτε, αλλά και δεν θέλει να παραδεχθεί ευθύνες για πολλά από όσα οι αντίπαλοί του, παλαιοί και νεότεροι, του καταμαρτυρούν.
Ενα από τα θέματα που έθιξε ο Κ. Καραμανλής με τη δημοσίευση των αρχείων του και που προκάλεσε αντιδράσεις και αμφισβητήσεις είναι αυτό των εκλογών του Οκτωβρίου του 1961 που χαρακτηρίστηκαν «εκλογές βίας και νοθείας» από την τότε αντιπολίτευση. Υστερα από τόσα που έχουν γραφεί, από τόσα ντοκουμέντα και τόσες προσωπικές μαρτυρίες που έχουν δημοσιευθεί, θα νόμιζε κανείς ότι κάθε αμφισβήτηση γύρω από τα γεγονότα αυτά θα είχε λείψει. Και όμως ο τότε αρχηγός του κόμματος που πλειοψήφησε και που ως τότε κυβερνούσε τη χώρα και εξακολουθούσε, υποτίθεται, τουλάχιστον να ελέγχει τον κρατικό και ως ένα βαθμό και τον παρακρατικό μηχανισμό της επιμένει ότι ο ίδιος δεν εγνώριζε τίποτε, ενώ ο αρχηγός του αντίπαλου κόμματος, ο αείμνηστος Γεώργιος Παπανδρέου, εγνώριζε. Ισως αυτό οδηγεί στην επανάληψη του ερωτήματος που λέγεται ότι είχε διατυπώσει περίπου δύο χρόνια αργότερα ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής, μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη από το παρακράτος της άκρας Δεξιάς: Ποιος κυβερνούσε τότε αυτή τη χώρα;
Πολλοί από όσους συζητούν, ερίζουν και διαπληκτίζονται και σήμερα για το θέμα δεν γνωρίζουν ίσως ούτε καν με ποια κυβέρνηση έγινε το εκλογικό όργιο της βίας και της νοθείας (για το οποίο ακόμη και πρόσφατα προσέθεσε ενδιαφέροντα στοιχεία ένας γενικά αναγνωρισμένος για την εντιμότητά του, τη μόρφωσή του και την επαφή του με την πραγματικότητα έλληνας πολιτικός, ο τέως υπουργός Μ. Παπακωνσταντίνου, στο αυτοβιογραφικό έργο του «Η ταραγμένη εξαετία 1961-67»).
Προτού πούμε όμως με ποια κυβέρνηση έγιναν οι εκλογές «βίας και νοθείας», ενδιαφέρον είναι να θυμηθούμε ότι το 1961 ήταν χρόνος μεγάλης διεθνούς έντασης. Τον Απρίλη έγινε η εισβολή στην Κούβα και τον Αύγουστο οι Σοβιετικοί με τους Ανατολικογερμανούς ύψωσαν το τείχος του Βερολίνου, ενώ οι ηγέτες των δύο μεγάλων δυνάμεων εκτόξευαν απειλές ο ένας στον άλλο για πυρηνικό πόλεμο. Την άνοιξη του κρίσιμου αυτού για τη διεθνή ειρήνη χρόνου, ο έλληνας πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει συνάντηση με τον πρόεδρο Κένεντι, ύστερα από την οποία υπογραμμίζει, με δηλώσεις του, την «ειδικήν ευθύνην» και το «ειδικόν δικαίωμα» που έχουν οι ΗΠΑ «να ενδιαφέρονται διά την ανεξαρτησίαν και την ελευθερίαν του δυτικού ημισφαιρίου». Στην Ελλάδα όπως έχει γραφεί σε βιβλίο από τον ίδιο που υπογράφει αυτές εδώ τις γραμμές «αμέσως μετά τις εκλογές του 1958 και την εντυπωσιακή άνοδο της ΕΔΑ, οι Αμερικανοί, τα Ανάκτορα, η ΚΥΠ, η κυβέρνηση, η στρατιωτική ηγεσία και κυρίως οι παραστρατιωτικές οργανώσεις στις οποίες πρωτοστατούσε ο Γ. Παπαδόπουλος και η ομάδα του, βάζουν ως κύριο στόχο τη μείωση της επιρροής της Αριστεράς και, αν γίνει δυνατό, την εξουδετέρωσή της, την εξαφάνισή της από το κοινοβούλιο».
Στη γραμμή αυτή προσπάθησε να κινηθεί και ο Γ. Παπανδρέου. Επεδίωξε να συνάψει εκλογική συμμαχία με τον Κ. Καραμανλή για εκλογές με πλειοψηφικό και πλήρη εξουδετέρωση της Αριστεράς. Βρήκε όμως απροθυμία από τον Κ. Καραμανλή και κυρίως αντίδραση από κορυφαία στελέχη του Κέντρου. Σχετικές μαρτυρίες του Γ. Μαύρου, του Γ. Μυλωνά, του Ε. Δενδρινού και άλλων στελεχών και βουλευτών του Κέντρου έχουν δημοσιευθεί και δεν έχουν διαψευσθεί από κανέναν. Ο Κ. Καραμανλής, τον Μάη του 1961, κατέθεσε στη Βουλή νομοσχέδιο εκλογικό που προέβλεπε ενισχυμένη αναλογική για τις αμέσως επόμενες εκλογές με υψηλά ποσοστά για συμμετοχή στη β’ κατανομή. Το ίδιο νομοσχέδιο, που ψηφίστηκε τελικά μόνο από τη συμπολίτευση, προέβλεπε πλειοψηφικό για τη μεθεπομένη εκλογική αναμέτρηση. Τον Σεπτέμβρη του 1961 ιδρύεται η Ενωσις Κέντρου με πρόεδρο τον Γ. Παπανδρέου. Τη διενέργεια των εκλογών αναλαμβάνει υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρόεδρο τον στρατηγό Κ. Δόβα, αρχηγό του στρατιωτικού «οίκου» του βασιλιά, και υπουργό Αμύνης τον επίτιμο υπασπιστή του Κωνσταντίνου υποπτέραρχο Χ. Ποταμιάνο που θεωρείται αντικαραμανλικός. Πρόκειται δηλαδή για μια βασιλική κυβέρνηση που έχει και μερικούς θεωρουμένους κεντρώους υπουργούς, σε άσχετα όμως με τις εκλογές υπουργεία.
Το ερώτημα τώρα ίσως είναι: αφού κυβέρνηση των εκλογών της βίας και της νοθείας ήταν μια καθαρά βασιλική κυβέρνηση, για τον διορισμό της οποίας δεν αντέδρασε η αντιπολίτευση, τι ευθύνες έχουν ο Κ. Καραμανλής και η ΕΡΕ για το όργιο που ακολούθησε; Αλλά το περίφημο «Σχέδιο Περικλής», με βάση το οποίο εξαπολύθηκε η βία, είχε καταρτισθεί στη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κ. Καραμανλή και την ΕΡΕ, και συγκεκριμένα τον Αύγουστο – Σεπτέμβρη του 1961, ενώ οι πιέσεις από το κράτος και το παρακράτος είχαν αρχίσει από το 1958. Εξάλλου ο μηχανισμός της ΕΡΕ πήρε δραστήριο μέρος τουλάχιστον στη νοθεία… Γι’ αυτό υπάρχουν αρκετά στοιχεία, που έχουν από τότε δοθεί στη δημοσιότητα. Οσο για τον Γ. Παπανδρέου, ακόμη και ο τόσο προσεκτικός και φιλικά διακείμενος προς τον τότε αρχηγό της Ενώσεως Κέντρου πρώην υπουργός Μ. Παπακωνσταντίνου γράφει ότι, όταν ανέφερε, στη διάρκεια των εκλογών, στον αρχηγό της ΕΚ τις πιέσεις που ασκούσαν στρατιωτικοί και αστυνομικοί στους ψηφοφόρους, πολίτες και στρατιώτες, εκείνος αντέδρασε χλιαρά. Είναι αναμφισβήτητο και διασταυρωμένο ότι ο Γ. Παπανδρέου άρχισε να αφυπνίζεται και να καταλαβαίνει τι συνέβαινε μόνο τις τελευταίες ημέρες των εκλογών, όταν έφταναν τα τηλεγραφήματα υποψηφίων του κόμματός του και στελεχών της ΕΚ, όπως ο Στ. Κωστόπουλος από τη Μεσσηνία, ο Ε. Πέτσος από τη Μακεδονία και άλλοι, ότι αντιμετώπιζαν ωμή βία κρατικών οργάνων που τους παρεμπόδιζαν να κάνουν τον προεκλογικό τους αγώνα και πίεζαν ωμά τους πολίτες να ψηφίσουν ΕΡΕ. Ως τότε ο Γ. Παπανδρέου είχε την αυταπάτη ότι οι πιέσεις, το όργιο βίας που έφτασαν ως και φόνο (του νέου ΕΔΑΐτη Στ. Βελδεμίρη) και βαρύτατους τραυματισμούς θα συρρικνώσουν την Αριστερά και θα ωφελήσουν το Κέντρο.
Οι εκλογές βίας και νοθείας του 1961 εξασφάλισαν στην ΕΡΕ και στον Κ. Καραμανλή κάτι λιγότερο από δύο ακόμη χρόνια εξουσίας. Ενίσχυσαν όμως τους κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς πολιτικής βίας, που τελικά θα υπονομεύσουν και τον Κ. Καραμανλή και θα προετοιμάσουν την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την επιβολή της δικτατορίας του προστατευόμενου αρχηγών και κυβερνήσεων συνταγματάρχη Γ. Παπαδόπουλου και της ομάδας του.
