«Πράγματι το όνομα που φέρω έχει μια βαριά κληρονομιά. Συνδέεται με δύο πρωθυπουργούς της Ελλάδας. Θα ήταν όμως λάθος, σαν σοσιαλιστής, να θεωρούσα ότι από την πραγματικότητα αυτή απορρέει οποιοδήποτε κεκτημένο κληρονομικό δικαίωμα. Κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο να το αποδεχθώ». Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε πριν από 22 χρόνια την πρώτη ομιλία του στη Βουλή ο κ. Γ. A. Παπανδρέου, που λίγους μήνες πριν είχε εκλεγεί πρώτος βουλευτής στην Αχαΐα, την εκλογική περιφέρεια η οποία είχε στείλει νωρίτερα στο Κοινοβούλιο τον παππού και τον πατέρα του.
Και μάλλον δεν ήταν καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στη συνεδρίαση εκείνης της 3ης Μαρτίου 1982 επελέγη ο 31χρονος βουλευτής σε ρόλο εισηγητή της πλειοψηφίας για το συζητούμενο νομοσχέδιο το οποίο ρύθμιζε θέματα παιδείας. «Θα ήταν ίσως περίεργο στην πρώτη αυτή ομιλία μου προς την Εθνική Αντιπροσωπεία να μην αναφερθώ στην ιδιάζουσα συγκυρία να φέρω ένα όνομα ενός πολιτικού που από το βήμα της Βουλής, αλλά και σε κάθε βήμα της ζωής του, πάλεψε για τη δημοκρατία και ιδιαίτερα για το θέμα που συζητάμε σήμερα, την παιδεία» είπε προλογικά ο ίδιος ο κ. Παπανδρέου.
* H καταξίωση από τη βάση
Για να μην υπάρξουν όμως παρερμηνείες στις αναφορές του, κλείνοντας την παρένθεση αυτή έσπευσε να ξεκαθαρίσει: «Θα ήθελα να προσθέσω ότι την ευθύνη των πράξεών μου την φέρω ο ίδιος και ότι τελικός κριτής αυτών των πράξεων, αλλά και κάθε βουλευτή του ΠαΣοΚ, θα είναι ο ίδιος ο λαός».
Από τότε ο κ. Παπανδρέου κρίθηκε πολλές φορές από τον λαό. Και είτε πολιτεύεται στην Αχαΐα – στην οποία ήταν γνωστός από τις πρώτες ημέρες του ΠαΣοΚ όχι μόνο ως «ο γιος του Ανδρέα», αλλά και ως ένας από τους αφισοκολλητές στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές – είτε αργότερα στην A´ Αθηνών, εκλέγεται σχεδόν πάντα πρώτος.
Αλλά και στο κομματικό στερέωμα το άστρο του έλαμψε από πολύ νωρίς, ενώ την ίδια ώρα απολάμβανε σταθερά υψηλότατη δημοφιλία στην κοινή γνώμη, χωρίς να διστάζει να παίρνει αντιδημοφιλείς θέσεις και να έρχεται πολλές φορές σε αντίθεση με επιλογές της κυβέρνησης και της κομματικής ηγεσίας, κυρίως σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά όχι μόνο. Είναι από τους πρώτους που μίλησαν στο κυβερνητικό στρατόπεδο για «κόμμα νέου τύπου» και για άνοιγμα των οργανώσεων του Κινήματος στην κοινωνία, ήδη από τις παραμονές του 2ου Συνεδρίου που διεξήχθη το 1990. Πολλές μάλιστα από τις ιδέες του εκείνης της εποχής τον ακολουθούν ως σήμερα και όλα δείχνουν πως με την εκλογή του τις επόμενες ημέρες στην ηγεσία του ΠαΣοΚ είναι έτοιμος να εφαρμόσει πολλές εξ αυτών. H αρχή άλλωστε θα γίνει τις αμέσως επόμενες ημέρες με την απόφαση για απευθείας εκλογή του προέδρου του κόμματος από τη βάση, κάτι που ο ίδιος είχε προτείνει περί τα μέσα της δεκαετίας του 1980.
* Οι σχέσεις με τον πατέρα του
«Απαιτείται μια νέα πορεία. Ενα νέο ξεκίνημα. Και αυτό προϋποθέτει ρήξη με το παρελθόν μας» έλεγε ο ίδιος σε παρέμβασή του στην Κεντρική Επιτροπή που συνήλθε αμέσως μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης του κ. K. Μητσοτάκη. Και στην ομιλία του εκείνη δεν δίστασε να βάλει ευθέως κατά της κομματικής ηγεσίας, επισημαίνοντας ότι «η πορεία» του ΠαΣοΚ προς την ήττα ήταν προδιαγεγραμμένη» και προσθέτοντας τα εξής αρκούντως τολμηρά για την εποχή: «Αντί να χτυπήσουμε τις δεξιές και συντηρητικές δομές της ελληνικής κοινωνίας, ρίχναμε εύκολα τα βέλη προς τους δεξιούς, απειλώντας τους με αστειότητες, όπως το «χρονοντούλαπο της Ιστορίας»».
H «αιχμή» της αναφοράς του αυτής ήταν σαφές ότι απευθυνόταν και προς τον ιδρυτή του κόμματος, τον πατέρα του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος είχε χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη φράση. Παρά ταύτα οι σχέσεις των δύο ανδρών δεν διαταράχθηκαν σχεδόν ποτέ. Ηταν άλλωστε μια σχέση πολύ ισχυρή, που είχε οικοδομηθεί σε δύσκολα χρόνια. Και κυρίως την περίοδο της δικτατορίας, με την επιβολή της οποίας ο 15χρονος Γιώργος Παπανδρέου είδε τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967 τους πιστούς στη χούντα στρατιωτικούς να τον σημαδεύουν με τα όπλα τους και να τον απειλούν ότι θα τον σκοτώσουν αν δεν τους απεκάλυπτε πού κρυβόταν ο πατέρας του, τον οποίο είχαν πάει για να συλλάβουν στο σπίτι τους.
Ο νεότερος των Παπανδρέου, όπως αποκαλύπτει ο ίδιος στο βιβλίο του «Στην τροχιά της Ιστορίας», έκανε συχνά τον πατέρα του κοινωνό των σκέψεών του, ακολουθώντας την προτροπή του να του γράφει. «Ευχαριστώ τον Πρόεδρο του ΠαΣοΚ, τον πατέρα μου, που σχεδόν πάντα μου ζητούσε να του γράφω τις ιδέες μου» σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου του.
H φράση όμως που ίσως αποτυπώνει καλύτερα τη σχέση πατέρα και γιου είναι αυτό που θυμάται πολύ έντονα ο Γιώργος να έχει πει ο Ανδρέας στα παιδιά του για το κολύμπι: «Σας έμαθα καλό κολύμπι, κολυμπήστε μόνοι σας, δεν χρειάζεστε προπονητές, έχετε εσείς την ευθύνη της πορείας».
Ποιος είναι ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠαΣοΚ
Γέννηση: 16 Ιουνίου 1952 στο St Paul της Minnesota (στο πανεπιστήμιο της Πολιτείας αυτής δίδασκε τότε ο πατέρας του Ανδρέας Παπανδρέου).
Οικογενειακή κατάσταση: Νυμφευμένος από το 1989 με την κυρία Αντα Παπαπάνου, έχει δύο τέκνα, τον Ανδρέα που γεννήθηκε το 1982 και τη Μαργαρίτα-Ελενα που γεννήθηκε το 1990.
Εκπαίδευση: Κολλέγιο Αθηνών, York Highschool στο Illinois των ΗΠΑ, Viggbyholmskolan στη Στοκχόλμη και King City Secondary School στο Τορόντο. Πανεπιστήμια: BA στην Κοινωνιολογία, Amherst College, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ (1970-75), ερευνητής σε Θέματα Μεταναστών στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης (1972-73), MSc στην Κοινωνιολογία, Κοινωνιολογία της Ανάπτυξης, στη London School of Economics – LSE (1976-77) και Fellow (CFIA) του Κέντρου Διεθνών Σχέσεων στο Harvard University (1992-1993).
Γλώσσες: Αγγλικά, σουηδικά.
Βιβλία: «1974-1990. Στην τροχιά της Ιστορίας» (εκδόσεις Παπαζήση), «Το δένδρο και το δάσος» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα).
Κοινοβουλευτική δραστηριότητα: Βουλευτής Αχαΐας από το 1981, «μετακόμισε» το 1996 στην A´ Αθηνών, ενώ διετέλεσε πρόεδρος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή για την Παιδεία (1982-1985), αντιπρόεδρος στη Διακομματική Επιτροπή για την Ελεύθερη Ραδιοφωνία και υπεύθυνος από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠαΣοΚ στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Κομματική διαδρομή: Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠαΣοΚ από το 1984, συμμετείχε επανειλημμένα από το 1987 στο Εκτελεστικό Γραφείο του Κόμματος και ήταν κατά καιρούς υπεύθυνος σε διαφόρους τομείς (Απόδημος Ελληνισμός, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Επιτροπή Οργανωτικού, Διεθνείς Σχέσεις, Επιτροπή Διαφώτισης).
Κυβερνητικά αξιώματα: Υφυπουργός Πολιτισμού (Ιούλιος 1985 – Φεβρουάριος 1987), αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό, τη Λαϊκή Επιμόρφωση και τη Νέα Γενιά, υπουργός Παιδείας (Ιούνιος 1988 – Ιούλιος 1989), υφυπουργός Εξωτερικών (Οκτώβριος 1993 – Ιούλιος 1994) με τομείς ευθύνης τις Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις και τον Απόδημο Ελληνισμό, υπουργός Παιδείας (Ιούλιος 1994 – Σεπτέμβριος 1996), αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών (Σεπτέμβριος 1996 – Φεβρουάριος 1999) αρμόδιος για τη διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, υπουργός Εξωτερικών (από τον Φεβρουάριο του 1999).
Αλλες δραστηριότητες: Μέλος του ΔΣ του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών, αντιπρόεδρος του Κέντρου Μελετών και Αυτομόρφωσης, ιδρυτικό μέλος του Helsinki Citizens Assembly, ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας για τη Συνεργασία στα Βαλκάνια, συντονιστής της Επιτροπής για την ανάληψη από τη χώρα μας της Ολυμπιάδας του 2004.
Διακρίσεις: Παρασημοφόρηση από τον ΥΠΕΞ του Περού κ. Allan Wagner Tizon με τον Μεγαλόσταυρο «Ηλιος του Περού», Βραβείο «Υπερασπιστής της Δημοκρατίας» του Parliamentarians for Global Action (Κοινοβουλευτικοί για Παγκόσμια Δράση), Ιταλία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας (2003), Ουγγαρία: Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας (2003), Βράβευση με το ανθρωπιστικό βραβείο «Jackie Robinson» από το United States Sport Academy (USSA) (26 Ιουλίου 2002), Βατικανό: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Πίου IX από τον πρέσβη της Αγίας Εδρας Mgr Paul Tabet, εκπρόσωπο του Πάπα Ιωάννη Παύλου B´ (Αθήνα, 11 Νοεμβρίου 2002), Πορτογαλία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Infante dom Henrique (2002), Βέλγιο: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Στέμματος (2001), Ισπανία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Ισαβέλλας της Καθολικής (2001), Eastwest Institute 2000 Awards – Peace Building Awards: βραβείο «Σημαίνων ανήρ του έτους 2000», από κοινού με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Ισμαήλ Τζεμ για τις εξαιρετικές υπηρεσίες που προσέφεραν στη βελτίωση των διμερών σχέσεων (2 Μαΐου 2000), Γερμανία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας, πρώτης τάξεως (2000), Αναγόρευση σε Μέγα Σταυροφόρο του Τάγματος των Ορθοδόξων Σταυροφόρων του Παναγίου Τάφου και απονομή του Μεγαλόσταυρου από τον Πατριάρχη της Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης Διόδωρο A’ (30 Σεπτεμβρίου 1999), Σουηδία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Πολικού Αστέρος (1999), Αυστρία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Τιμής, πρώτης τάξεως (1999), Εσθονία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Λευκού Αστέρος (1999), Βραβείο του Ιδρύματος Μπότση για την «Προαγωγή της δημοσιογραφίας, τους πολύπλευρους αγώνες του για να γίνει θεσμός του δημοκρατικού μας πολιτεύματος η Ελεύθερη Ραδιοφωνία» (1988), Ισπανία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Πολιτικής Αξίας (1998), Ειδικό Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί (Ιούνιος 1997) «για τη δραστηριότητά του υπέρ της ελληνοτουρκικής προσέγγισης κατά την περίοδο 1995 – 1996 ως υπουργού Παιδείας», Βραβείο από την Οργάνωση «SOS Ρατσισμός» για την προσφορά του στον αγώνα ενάντια στον ρατσισμό και στην ξενοφοβία (1996), Πολωνία: ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος της Πολωνικής Δημοκρατίας (1996), Φινλανδία: ο Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Λέοντος (1996), Ουκρανία: Ταξιάρχης του Τάγματος του Yaroslav (1996).
