Η δικαστική διαμάχη για τα σήματα κάνει τον γύρο του κόσμου
Στις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου σε ένα ομογενειακό στέκι στο Οντάριο του Καναδά στο εστιατόριο Athens Garden ο νεαρός επιχειρηματίας κ. Ανδρέας Πέτρου, γιος των ιδιοκτητών του ελληνικού εστιατορίου, κάλεσε «γνωστούς και φίλους» για να γιορτάσουν το κατόρθωμά του: να βγάλει στην καναδική αγορά μπίρα με το θρυλικό όνομα της Fix Hellas. Την ίδια περίοδο τα ομογενειακά έντυπα του Οντάριο φιλοξενούσαν διαφημίσεις για την κυκλοφορία της νέας μπίρας, που ανεξαρτήτως των γευστικών της επιδόσεων στόχευε στο «εθνικό φιλότιμο» των ξενιτεμένων. «Fix, η εθνική μπίρα της Ελλάδας» ήταν το σλόγκαν των διαφημιστικών καταχωρήσεων, αν και η παραγωγή της μπίρας του κ. Πέτρου γίνεται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη γενέτειρα των γονέων του, από μια καναδική εταιρεία, την Brick Brewing Company.
Η περίπτωση του κ. Πέτρου, που δεν έχει καμιά συγγενική σχέση, ούτε εξ αίματος ούτε εξ αγχιστείας, με την οικογένεια των ελλήνων ζυθοποιών και πολύ περισσότερο με τους σημερινούς ιδιοκτήτες των εμπορικών σημάτων της άλλοτε κραταιάς βιομηχανίας, δεν είναι και η μοναδική. Ο νεαρός επιχειρηματίας είναι ένας από τους πολλούς, παλαιούς και νέους, διεκδικητές της περιώνυμης «ετικέτας» στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Ο κ. Βασίλης Κουρτάκης, επικεφαλής της γνωστής ομώνυμης οινοποιίας, που έχει αγοράσει από την Εθνική Τράπεζα ικανό αριθμό εμπορικών σημάτων της ζυθοποιίας Φιξ, δεν έχασε την ευκαιρία για να αντεπιτεθεί. «Η αυθεντική μπίρα παράγεται μόνο στην Ελλάδα», έλεγε η καταχώριση της εταιρείας του και ακολούθησαν στη συνέχεια ενέργειες προκειμένου να πάρει η υπόθεση τον δρόμο της δικαιοσύνης. «Μέχρι στιγμής η εταιρεία μας έχει υποβάλει αναρίθμητα δικόγραφα και έχει ξοδέψει σημαντικά ποσά προκειμένου να αποδείξει ότι το σήμα Φιξ είναι ελληνικό και ότι οι εμφιαλωτές του Καναδά βασίστηκαν προπαντός στη φήμη του σήματος στους εκεί Ελληνες της πρώτης και δεύτερης γενιάς».
Ο πόλεμος της ετικέτας, πάντως, δεν γίνεται μόνο στον Καναδά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, ο πόλεμος κρατάει χρόνια. Το 1985, δύο μόλις χρόνια μετά το κλείσιμο της επιχείρησης στην Ελλάδα και την υπαγωγή της σε καθεστώς εκκαθάρισης, ο κ. Τζον Μανωλάκος, εκπροσωπώντας την εταιρεία Greco – Roman Importers από τη Φλόριδα κατέθεσε στις αρμόδιες αρχές το σήμα της Fix Special, αναφέροντας μάλιστα ότι η παραγωγή της μπίρας θα γινόταν στην Ελλάδα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Carlsberg. Το σχέδιο του ελληνοαμερικανού επιχειρηματία, για άγνωστους λόγους, ουδέποτε ευοδώθηκε.
Δέκα χρόνια μετά την πρώτη απόπειρα, το 1995, ένας άλλος Ελληνοαμερικανός, ο κ. Αρης Α. Ζήσης από την Ουάσιγκτον, καταθέτει στις αρμόδιες υπηρεσίες του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου το σήμα της Fix 1864 Special, η παραγωγή της οποίας, όπως αναφέρεται στο σχέδιο της ετικέτας που υποβλήθηκε, θα γινόταν στο Αμβούργο της Γερμανίας από την εταιρεία Holsten Brewery. Η υπόθεση αυτή φαίνεται ότι προχωράει και η συγκεκριμένη μπίρα θα εξάγεται προς την Αμερική και την Ελλάδα. Οπως αναφέρει ο κ. Κουρτάκης, «η εταιρεία μας άνοιξε δύο μέτωπα: ένα που αφορούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες και ένα τη Γερμανία. Εχουμε γεμίσει από δικόγραφα τρεις φακέλους και έχουμε ήδη χρεωθεί με 2.600 ώρες από πανάκριβους δικηγόρους».
«Τη μάχη στην Αμερική την κερδίσαμε», τονίζει ο κ. Κουρτάκης, ενώ «κατοχυρώνουμε την ονομασία Φιξ σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλα αυτά ο μαραθώνιος για την κατοχύρωση των συμφερόντων μας συνεχίζεται. Η φιλοδοξία μας είναι να δώσουμε με όλους τους τρόπους τις απαραίτητες μάχες προκειμένου τα παραδοσιακά εμπορικά σήματα να παράγονται στην Ελλάδα».
Παράλληλα με τον πόλεμο της ετικέτας σε διεθνές επίπεδο, υπάρχει όμως και ο πόλεμος στην Ελλάδα. Μέχρι στιγμής έχουν βγει από τα ελληνικά δικαστήρια 29 αποφάσεις υπέρ της Εθνικής Τράπεζας για τα σήματα που πούλησε στην εταιρεία Δ. Κουρτάκης ΑΕ. Αντίδικοι της Εθνικής σε αυτές τις δίκες ήταν πότε ο κ. Κάρολος Ιωάννου Φιξ και πότε ο πρώτος του εξάδελφος, ο κ. Κάρολος Αντωνίου Φιξ. Ο πρώτος εξ αυτών, που διαμένει μόνιμα, λόγω χρεών προς το Δημόσιο και το ΙΚΑ, στην Ελβετία, με αγωγή που κατέθεσε στις 15 Νοεμβρίου 1995 επιμένει στη γραμμή που έχει χαράξει αντιπαρατιθέμενος προς την Εθνική Τράπεζα. Το τελευταίο αφεντικό της παραδοσιακής βιομηχανίας, που οδηγήθηκε σε κλείσιμο στις αρχές της δεκαετίας του ’80, στη δικαστική του διαμάχη με την Εθνική χρησιμοποιεί το γνώριμο επιχείρημά του: «Οποιαδήποτε εμπορική χρήση της επωνυμίας και των σημάτων προσβάλλει την προσωπικότητά μου».
Τα δικαστήρια μέχρι στιγμής έχουν δικαιώσει την Εθνική Τράπεζα, η οποία ως γνωστόν έχει πωλήσει εννέα εμπορικά σήματα της εκκαθαρισθείσης βιομηχανίας Φιξ στην εταιρεία Δ. Κουρτάκης Μεσογειακή Βιομηχανία Οίνων. Η συμφωνία πώλησης προέβλεπε την καταβολή ενός εφάπαξ ποσού 120 εκατ. δραχμών αλλά και ένα ποσοστό 1,5% επί του τζίρου μετά την κυκλοφορία της νέας μπίρας. Με αυτόν τον τρόπο ο κ. Κουρτάκης έχει στην κατοχή του εννέα σήματα εννέα διαφορετικές εκδοχές της φίρμας Fix, όπως Fix Export Lager Spesial Beer, Fix Special Export Beer, Μπύρα Εκατονταετηρίδος Fix 100, Fix Μπύρα Lager, Fix Special Beer, Fix Κάνει Καλό, Fix Μπλε International, Fix Hellas Export Beer και 1864 Μπύρα, ενώ πρόσφατα προσέθεσε στη συλλογή του και το σήμα Sun Fix Κάρολος Φιξ SA που ήταν κατατεθειμένο στο Λονδίνο.
Ο κ. Βασίλης Κουρτάκης βρίσκεται σήμερα ένα βήμα πριν από την παραγωγή της μπίρας Φιξ και γι’ αυτόν τον σκοπό έχει συγκροτήσει μια νέα εταιρεία υπό την επωνυμία Ολυμπιακή Ζυθοποιία. Ο πρώτος πυρήνας για την κεφαλαιακή συγκρότηση και ανάπτυξη της εταιρείας προήλθε, όπως αναφέρει, από την οικογενειακή οινοποιία που έχει την έδρα της στο Μαρκόπουλο Αττικής, ενώ «οι πόρτες είναι ανοικτές και για νέους επενδυτές και για νέα κεφάλαια». Αλλωστε δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά, αφού το εγχείρημα της καθιέρωσης μιας ελληνικής μπίρας σε μια αγορά όπου μία και μόνη εταιρεία κατέχει δεσπόζουσα θέση απαιτεί ισχυρά κεφάλαια, υπομονή και επιμονή. Ο κ. Κουρτάκης δεν αποκρύπτει ότι έχει έρθει σε συζήτηση και με τα δύο «πρωτοξάδελφα», αναζητώντας τρόπους κοινής δράσης. Από τους δύο απογόνους του Καρόλου Φιξ ιδρυτή του οικογενειακού οίκου μόνο ο ένας, ο κ. Κάρολος Αντωνίου Φιξ, φέρεται διατεθειμένος να συζητήσει τη συμμετοχή του στη νέα εταιρεία που θα αναλάβει να προωθήσει τις μπίρες με τις παραδοσιακές ετικέτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία, όπως ξεκαθαρίζει ο κ. Κουρτάκης, δεν πρόκειται να φτιάξει ούτε να αγοράσει παραγωγικές εγκαταστάσεις. Θα δουλέψει με τη μέθοδο του φασόν, δηλαδή θα αναθέσει τη «δουλειά» σε τρίτο παραγωγό – εμφιαλωτή. Οι νέες μπίρες Φιξ πιθανότατα θα βγαίνουν από τις εγκαταστάσεις της εταιρείας Ζυθοποιία Αταλάντης, της πρώην Lowenbrau Hellas.
Οι νέες μπίρες με τα σήματα Φιξ, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάσθηκαν από άγγλους ειδήμονες της συσκευασίας και θα έχουν μια «γεύση που λόγω των καλών ποιοτικά πρώτων υλών θα κοστίζει». Ετσι, ορισμένες από αυτές θα είναι ευθέως ανταγωνιστικές της Heineken, που είναι ένα από τα σήματα που προωθεί στην ελληνική αγορά η κυρίαρχος του κλάδου Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Ο στόχος της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας είναι να αποσπάσει ένα μερίδιο γύρω στο 5% της αγοράς της μπίρας, η κατανάλωση της οποίας έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια.
Η είσοδος του κ. Κουρτάκη, με όχημα τα σήματα Fix, στην «κλειστή» κοινωνία του ζύθου, ασχέτως των επιδόσεών του, θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογή των επιχειρηματικών σχεδίων τόσο των παραγωγικών όσο και των εμπορικών – εισαγωγικών εταιρειών του κλάδου. Αλλωστε η τοποθέτηση ενός καινούργιου προϊόντος στην αγορά ακόμη και αν «ανασύρεται» από τη μνήμη του καταναλωτή δημιουργεί πάντοτε ανησυχίες και προβληματισμούς αλλά και νέες συμμαχίες μεταξύ των παραγωγών και των εμπόρων – διανομέων. Πάντως, η επιτυχής ή όχι διείσδυση της μπίρας Φιξ θα εξαρτηθεί από τα δίκτυα διανομής, που παίζουν ολοένα και πιο καθοριστικό ρόλο στην εγχώρια αγορά.
