Πονοκέφαλο για την κυβέρνηση αποτελεί η αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων μετά τη διεξαγωγή των Αγώνων το 2004. Παρ’ ότι έχει ήδη παρέλθει ένας χρόνος μετά τη σύσταση και τη στελέχωση της εταιρείας Ολυμπιακά Ακίνητα, η οποία δημιουργήθηκε με στόχο να αναλάβει την αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί. Ταυτόχρονα οι δαπάνες που καλείται να καταβάλει ο κρατικός προϋπολογισμός αυξάνονται συνεχώς. Το 2003, ενώ προγραμματιζόταν ότι τα ολυμπιακά έργα θα απορροφήσουν κονδύλια ύψους 1,3 δισ. ευρώ, τελικώς οι δαπάνες θα ανέλθουν σε 1,8 δισ. ευρώ. Κανένας δεν μπορεί να προεξοφλήσει ανάλογη εξέλιξη την επόμενη χρονιά, για την οποία έχει προγραμματιστεί να δοθεί 1,4 δισ. ευρώ. Παράλληλα μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη η ασφάλεια καθίσταται πλέον καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη του συνολικού κόστους. Εν όψει των εξελίξεων αυτών και της κατά 5% υπέρβασης που έχει ήδη σημειωθεί, αυξάνοντας το συνολικό κόστος από 4,4 δισ. ευρώ σε 4,6 δισ. ευρώ, η κυβέρνηση καλείται να αποδυθεί σε αγώνα δρόμου. Πρώτον, για να αναζητήσει πόρους προς μερική τουλάχιστον κάλυψη των δαπανών· και, δεύτερον, για να επαναπροσδιοριστούν οι θετικές επιπτώσεις των Αγώνων στην ελληνική οικονομία.
H δυνατότητα αξιοποίησης των ολυμπιακών εγκαταστάσεων από ιδιώτες αλλά και από δημόσιους φορείς, όπως είναι η εταιρεία Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα, προβλέπεται από νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού το οποίο κατετέθη πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή. H ψήφιση του νομοσχεδίου ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Αξιοποίησης των Ολυμπιακών Αγώνων, το οποίο προγραμματίζεται να παρουσιάσουν στις αρχές του επόμενου μήνα οι υπουργοί Οικονομίας κ. N. Χριστοδουλάκης και Πολιτισμού κ. Ευ. Βενιζέλος.
* Τα Τουριστικά Ακίνητα
Το Εθνικό Σχέδιο αναμένεται ότι θα περιλαμβάνει σχετική πρόταση της εταιρείας Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (ETA) για την αξιοποίηση δύο ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Πρόκειται για το Διεθνές Κέντρο Τηλεόρασης και τη μαρίνα του Αγίου Κοσμά, των οποίων η μεταολυμπιακή χρήση εκτιμάται ότι συνάδει προς τις δραστηριότητες της ETA. H μεταολυμπιακή χρήση του πρώτου μπορεί να συμβάλει προς την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού, ενώ το δεύτερο έργο συνδέεται άμεσα με τον θαλάσσιο τουρισμό.
Μάλιστα, κατά παράγοντες του υπουργείου Οικονομίας, έχουν ήδη προβλεφθεί έσοδα ύψους 260 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά το τρέχον έτος από την προοπτική υλοποίησης της πρότασης της ETA.
H εκδήλωση ενδιαφέροντος από την ETA αποτελεί το πρώτο δείγμα στην προσπάθεια αξιοποίησης των ολυμπιακών ακινήτων. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας κ. A. Χωμενίδη, η αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων μετά τους Ολυμπιακούς θα πρέπει να αποβλέπει τόσο στην κάλυψη μέρους του κόστους κατασκευής αλλά κυρίως στην κάλυψη του κόστους συντήρησης και λειτουργίας τους. Ο ίδιος εκτιμά ότι το κόστος συντήρησης και λειτουργίας τέτοιων εγκαταστάσεων ανέρχεται ετησίως γύρω στο 5% της συνολικής αξίας κατασκευής τους.
Υπάρχουν, κατά τον κ. Χωμενίδη, τριών κατηγοριών εγκαταστάσεις. H κάθε κατηγορία «επιδέχεται» διαφορετική επενδυτική συμπεριφορά. Πρώτον, για τα ολυμπιακά ακίνητα για τα οποία προβλέπεται μηδενική οικονομική ανταποδοτικότητα η αξιοποίηση θα περιοριστεί σε έναν ορθολογικό τρόπο διαχείρισης. Δεύτερον, υπάρχουν έργα που «υπόσχονται» μεικτή χρήση, για τα οποία η αξιοποίηση θα καλύψει τουλάχιστον το κόστος λειτουργίας. Τέλος, η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει έργα με οικονομικά επωφελή μεταολυμπιακή χρήση.
* Διαχείριση από ιδιώτες
Στόχος της κυβέρνησης, όπως διαφαίνεται από τη θέση του αρμόδιου υφυπουργού Πολιτισμού κ. N. Αλευρά, είναι να δοθεί μετά τους Αγώνες η διαχείριση όσο το δυνατόν περισσοτέρων εγκαταστάσεων σε ιδιώτες. Προς την κατεύθυνση αυτή, επισημαίνει ο κ. Αλευράς, θα συμβάλει η ανάδειξη του πολυθεματικού χαρακτήρα των εγκαταστάσεων και του φάσματος των υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν, κάτι που αποτελεί κλειδί για την προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών.
H αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων βασίζεται σε επιχειρησιακό σχέδιο της εταιρείας Ολυμπιακά Ακίνητα που βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας. Στο σχέδιο, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα των Ολυμπιακών Αγώνων και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας κ. K. Καρτάλη, θα προβλέπονται οι δυνατότητες και ο τρόπος αξιοποίησης των ακινήτων. Εκτός σχεδίου θα μείνουν το Ολυμπιακό Στάδιο (ΟΑΚΑ), το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, καθώς και οι εγκαταστάσεις του Ελληνικού.
Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη των τεχνικών επεμβάσεων που θα χρειαστούν ορισμένες εγκαταστάσεις με στόχο να αποκτήσουν νέο προσανατολισμό, ο οποίος θα είναι οικονομικά πιο επωφελής. Κρίσιμο παράγοντα όμως για την υλοποίηση του σχεδίου αξιοποίησης και την εκτίμηση των αντληθέντων εσόδων θα αποτελέσει, σύμφωνα με τον κ. Καρτάλη, η ίδια η επιτυχία των Αγώνων.
Ανάλογη άποψη εκφράζει ο κ. Γ. Αλογοσκούφης, συντονιστής της ΟΔΕ Οικονομικών Υποθέσεων της Νέας Δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις μπορούν να αξιοποιηθούν αλλά υπό προϋποθέσεις. Επισημαίνει ότι ο σχεδιασμός που προωθεί σήμερα η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει γίνει εκ των προτέρων και σίγουρα πριν από την έναρξη της κατασκευής των έργων. Ο έγκαιρος σχεδιασμός θα εξασφάλιζε ότι τα περισσότερα έργα θα μπορούσαν να αναδειχθούν οικονομικώς επωφελή μετά τους Αγώνες. Ως παράδειγμα αναφέρει ο κ. Αλογοσκούφης το γήπεδο της άρσης βαρών στη Νίκαια, επισημαίνοντας ότι θα μπορούσε να γίνει ένα πιο ολοκληρωμένο αθλητικό κέντρο με περισσότερες δυνατότητες αξιοποίησης. Πάντως ο βουλευτής της ΝΔ προτάσσει την ανάγκη κάλυψης των εξόδων συντήρησης και λειτουργίας των έργων ως μείζον ζήτημα.
* H εξεύρεση επενδυτών
H μεγαλύτερη δυσκολία στην προσπάθεια αξιοποίησης των ολυμπιακών ακινήτων, σύμφωνα με τον υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Π. Θωμόπουλο, είναι η εξεύρεση επενδυτών οι οποίοι θα ανταποκριθούν στην ειδική μορφή εκμετάλλευσης τέτοιων εγκαταστάσεων. Πάντως θεωρεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η αξιοποίηση δεν μπορεί να βασιστεί σε αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια αλλά θα απαιτηθεί η κρατική συμβολή – πιθανώς – εν είδει επιχορήγησης. Πάντως εκτιμά ότι η χώρα μας μπορεί να προσβλέπει στην απόσβεση μέρους του κόστους κατασκευής των εγκαταστάσεων μέσω των αυξημένων δημοσίων εσόδων που θα προέλθουν από τη διεξαγωγή των Αγώνων.
Οι θετικές επιδράσεις των Αγώνων στην οικονομία της χώρας εκτιμάται από το οικονομικό επιτελείο ότι αποτελούν έναν παράγοντα ενίσχυσης της αναπτυξιακής πορείας μετά το 2004. Συγκεκριμένα στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που θα υποβάλει ο υπουργός Οικονομίας τις επόμενες ημέρες στις Βρυξέλλες αναφέρεται κατηγορηματικά ότι τόσο η αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων όσο και τα αποτελέσματα της ολυμπιακής προβολής της χώρας κυρίως για την αύξηση του τουρισμού και των ξένων επενδύσεων θα συμβάλουν στη συνέχιση των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και μετά το 2005. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Ολυμπιακών Αγώνων, η συμβολή των Αγώνων στην οικονομική ανάπτυξη υπολογίζεται ότι κινείται γύρω στο 0,3%-0,5% του ΑΕΠ τρία χρόνια πριν και δύο χρόνια μετά τη διεξαγωγή των Αγώνων.
Παλαιότερη έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), που είχε εκπονηθεί πριν από τρία χρόνια, εκτιμούσε σε ένα από τα σενάρια ότι η συμβολή στην περίπτωση της Ελλάδας θα είναι ενδεχομένως λίγο μεγαλύτερη. Λόγω των νέων δεδομένων όμως το ΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε επικαιροποίηση της έρευνας για να αποκτήσει το οικονομικό επιτελείο μια σαφέστερη εικόνα των επιπτώσεων που θα έχουν οι Ολυμπιακοί στη χώρα μας. Τα νέα δεδομένα αφορούν κυρίως τις επιπτώσεις των τρομοκρατικών ενεργειών μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 στον τουρισμό, την πορεία της παγκόσμιας και της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και την εξέλιξη του κόστους των Ολυμπιακών Αγώνων.
