ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ με δύο ερωτήσεις ήλθε το θέμα της ανάθεσης του σταθμού της Φλώρινας. Η πρώτη ερώτηση κατατέθηκε από τρεις βουλευτές του ΠαΣοΚ, τους κκ. Δ. Πιπεργιά (πρώην πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ), Γ. Κουράκη και Δ. Αλαμπάνο, και η δεύτερη από τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας και πρώην υπουργό κ. Στέφανο Μάνο.
* Η ερώτηση των τριών βουλευτών του ΠαΣοΚ έχει ως εξής:
«Πρόσφατα και καθημερινά δημοσιεύματα του Τύπου ασχολούνται με την ανάθεση της κατασκευής της μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Φλώρινα χαρακτηρίζοντάς την σκάνδαλο.
Με βάση το Πρωτόκολλο της 19.12.1994, που τροποποιεί το προσάρτημα της 01.07.1993 στην Διακρατική Συμφωνία της 07.10.1987 μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την προμήθεια του φυσικού αερίου στην Ελληνική Δημοκρατία, η κατασκευή της μονάδας αυτής υπό τον όρο «με το κλειδί στο χέρι» (turn key) στην περιοχή της Φλώρινας, ισχύος περίπου 300 MW (σήμερα 330 MW), θα ανετίθετο σε Consortia που θα συνιστούσαν και θα συμμετείχαν οι εταιρείες ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS ΑΕ και RAO GAZROM, υπό ανταγωνιστικούς όρους.
Οι υπηρεσίες της ΔΕΗ προϋπολόγισαν κατ’ αρχήν το εύλογο τίμημα μιας τέτοιας Μονάδας στο ποσόν των 130 δισ. δρχ. Αντ’ αυτού η Κοινοπραξία κατασκευής του έργου προσέφερε στη ΔΕΗ το τίμημα των 195,4 δισ. δρχ.!
Οι σχετικές υπηρεσίες της ΔΕΗ θεώρησαν εύλογο, εκ των υστέρων, το τίμημα του έργου στο ποσόν των 179 δισ. δρχ. έναντι των 130 δισ. δρχ. της αρχικής εκτίμησης κάνοντας σύγκριση με το τίμημα της Μονάδος Νο 5 του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου και της αποθείωσης του ΑΗΣ Μεγαλόπολης Β’. Στο συμπέρασμα αυτό φαίνεται ότι οδηγήθηκαν κάτω από έντεχνες μεθοδεύσεις, παραδοχές και επεξεργασία στοιχείων καθώς και καινοφανείς μεθοδολογίες υπηρεσιακών παραγόντων της ΔΕΗ.
1. Χρησιμοποιήθηκαν συντελεστές «τεχνικής διαφοροποίησης» των οποίων η χρήση σε παρόμοια μεγάλα έργα δεν είναι δόκιμη. Οι συντελεστές αυτοί οδήγησαν σε παράλογη επαύξηση των αντιστοίχων κονδυλίων κατά 35%, 45%, 75%, 135%, 210%, 660%, 2.154%!!
2. Οι συντελεστές αναπροσαρμογής «για την τεχνική αυτή διαφοροποίηση» δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο τεκμηρίωσης αλλά και διαπραγμάτευσης συγκεκριμένων Υπηρεσιακών Παραγόντων με εκπροσώπους του αναδόχου του έργου, πράγμα πρωτοφανές διά τα κρατούντα στην αγορά αλλά και στα χρονικά της ΔΕΗ. Αποτέλεσμα ήταν η αύξηση του τιμήματος.
3. Η Μονάδα Νο 5 του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, με την οποία έγινε σύγκριση, είναι ισχύος 366 MW ενώ η Μονάδα της Φλώρινας 330 MW. Η διαφορά αυτή δεν ελήφθη υπ’ όψιν με αποτέλεσμα επιβάρυνση του τιμήματος! (Συγκρίθηκαν δηλαδή ανόμοια πράγματα).
4. Στο τίμημα δεν περιλαμβάνονται βασικά τμήματα του όλου έργου όπως αποθέματα στρατηγικών ανταλλακτικών, σύστημα επιτήρησης στροβίλου, παροχή θερμικής ενέργειας για τηλεθέρμανση, αποκομιδή τέφρας και γύψου, σύστημα φύλαξης εγκαταστάσεων, φράγμα υδροδότησης, αυλή λιγνίτη κλπ. ενώ κάποια από αυτά συμπεριλαμβάνονταν στην συγκρινόμενη Μονάδα Αγίου Δημητρίου Νο 5 και στο σύστημα αποθείωσης της Μονάδας Μεγαλόπολης Β’. Συγκρίθηκαν δηλαδή πάλι ανόμοια πράγματα.
5. Εγινε χρονική αναπροσαρμογή του συναλλαγματικού μέρους του τιμήματος που δεν γίνεται σε συμβάσεις τύπου turn key, ενώ η αναπροσαρμογή του δραχμικού μέρους του τιμήματος έγινε κατά τα ειωθότα, ακολουθώντας τον τύπο των συμβάσεων αυτών. Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή 2 μέτρα και 2 σταθμά με αποτέλεσμα περαιτέρω αύξηση του τιμήματος.
6. Η Επιτροπή αποδέχθηκε ισχυρισμούς του αναδόχου σε σχέση με την σύμβαση (π.χ. επιβάρυνση λόγω αυξημένου χρόνου ανέγερσης, αυξημένο κόστος μεταφορικών κλπ.) με αποτέλεσμα την περαιτέρω αύξηση του τιμήματος.
Αντίθετα, δεν ελήφθησαν υπ’ όψιν δυσμενείς εμπορικοί όροι της προσφοράς ώστε να μειωθεί κατά τι το τίμημα.
7. Δεν υπάρχει σύμβαση για την τροφοδοσία της Μονάδας με λιγνίτη γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία υπολογισμού του κόστους της παραγομένης kWh.
Τέλος, όπως προκύπτει από μια πρώτη πρόχειρη σταχυολόγηση των όσων συνέβησαν, το τίμημα είναι υπεραυξημένο κατά ποσό δεκάδες δισ. δρχ.!
Επισημαίνεται ότι το όλο έργο και η αποδοτικότητά του καθώς και οι επιπτώσεις του στην τιμή της κιλαβατώρας (kWh) και τελικά στον Ελληνα καταναλωτή, θα πρέπει να συνεξετασθεί με την επέκταση του αγωγού φυσικού αερίου προς την Δυτική Μακεδονία, τη σχεδιαζόμενη Μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και καύσης Φυσικού Αερίου στην περιοχή της Κοζάνης, την εμπλοκή που παρουσιάζεται στην υποβρύχια ζεύξη των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας – Ιταλίας κλπ.
Επειδή:
1. Η ΔΕΗ με ταχύτατες διαδικασίες και με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της, επικύρωσε το «εύλογο» του τιμήματος.
2. Η σύμβαση αυτή θα κυρωθεί από την Βουλή των Ελλήνων με αποτέλεσμα, εφ’ όσον συντρέχουν τα καταγγελλόμενα από πολλές πλευρές, να σπιλωθεί ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος ότι συγκαλύπτει, αν όχι ότι διαπράττει σκάνδαλα.
3. Μια υπερόγκου κόστους μονάδα παραγωγής συντείνει αποφασιστικά στην μείωση της ανταγωνιστικότητας της ΔΕΗ που σύμφωνα με την οδηγία 96/92 της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένη ν’ ανοιχτεί στον ανταγωνισμό και θα έχει πολλαπλασιαστικές αρνητικές επιπτώσεις στην Εθνική Οικονομία και
4. Ενταξη στο σύστημα αντιοικονομικής Μονάδας με καύσιμο τον λιγνίτη θα οδηγήσει μπροστά στις επερχόμενες εξελίξεις στην προώθηση της άποψης για ευρύτερη χρήση του φυσικού αερίου στην παραγωγή του ηλεκτρισμού με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εγχώριες πηγές ενέργειας και την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας.
Ερωτάται η αρμόδια Υπουργός Ανάπτυξης:
Τι προτίθεται να πράξει προκειμένου να εξακριβώσει την βασιμότητα των όσων έχουν καταγγελθεί και πώς προτίθεται να προστατέψει τα συμφέροντα της ΔΕΗ και κατ’ επέκταση της Εθνικής Οικονομίας».
*Το κείμενο της ερώτησης του κ. Στ. Μάνου έχει ως εξής:
«Ο εκδότης – διευθυντής της εφημερίδας «Το Βήμα», κ. Στ. Ψυχάρης, στο κύριο άρθρο της εφημερίδας την 13.4.1997 επισημαίνει ότι «τα τελευταία χρόνια παράγεται ένα νέο είδος νόμων από τη Βουλή: τα a priori συγχωροχάρτια, με τα οποία οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιχειρούν και επιτυγχάνουν να εξαφανίσουν κάθε ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών για έργα που μπορεί να κατηγορηθούν ως σκάνδαλα…».
Στη συνέχεια ο κ. Ψυχάρης γράφει ότι η επισήμανσή του αυτή είναι επίκαιρη διότι: «ο ίδιος ο Πρωθυπουργός σε μια από τις τελευταίες συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου προανήγγειλε ότι η σύμβαση της ΔΕΗ με τρίτους για την κατασκευή μονάδας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στη Φλώρινα θα κυρωθεί από τη Βουλή με νόμο. Η προαναγγελία αυτή συνέπεσε με τη δημόσια διατύπωση ερωτημάτων για το συγκεκριμένο έργο και τους αυτονόητους δισταγμούς της ΔΕΗ να προχωρήσει στην υπογραφή μιας συμβάσεως για την οποία αύριο μπορεί να κατηγορηθεί με απρόβλεπτες συνέπειες».
Για τα παραπάνω δεν υπήρξε αντίδραση εκ μέρους της κυβέρνησης ή της ΔΕΗ.
Η σύμβαση της ΔΕΗ με τρίτους για την κατασκευή μονάδας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στη Φλώρινα είναι το αποτέλεσμα της επαναδιαπραγμάτευσης του πρωτοκόλλου για το φυσικό αέριο που συμφώνησε ο κ. Σημίτης ως ΥΒΕΤ στις 19 Δεκεμβρίου 1994 και κύρωσε η Βουλή με τον ν. 2299/1995 τον Μάρτιο του 1995. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο ανατίθεται, δι’ απευθείας αναθέσεως σε Κοινοπραξίες που θα συστήσουν και θα συμμετάσχουν για το σκοπό αυτόν οι εταιρείες ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS Α.Ε. και RAO GAZPROM, το ακόλουθο έργο:
«Η κατασκευή υπό τον όρο «με το κλειδί στο χέρι» (TURNKEY) πλήρους ατμοηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή Φλώρινας, ισχύος περίπου 300 MW, με ένα σύστημα αποθείωσης και με δυνατότητα τηλεθέρμανσης της περιοχής. Το έργο θα πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές που θα διατυπώσει γι’ αυτό η ΔΕΗ. Η κατασκευή του έργου θα τελεί υπό την επίβλεψη της ΔΕΗ, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Η σχετική σύμβαση ανάθεσης του έργου μεταξύ ΔΕΗ και της Κοινοπραξίας θα υπογραφεί μέχρι το τέλος του έτους 1995 υπό ανταγωνιστικούς όρους».
Δεδομένου ότι η ΔΕΗ ανέθεσε τον Μάρτιο του 1993, ύστερα από διεθνή διαγωνισμό, την 5η μονάδα του Αγίου Δημητρίου (επίσης 300 MW) με ένα συνολικό τίμημα ίσο προς 85 δισ. δρχ., πρέπει να είναι εύκολο για τη ΔΕΗ να διατυπώσει τις προδιαγραφές για τον σταθμό στη Φλώρινα και διαθέτει προφανώς αδιάβλητο μέτρο σύγκρισης των ανταγωνιστικών όρων.
Με τα δεδομένα αυτά ερωτάται η Υπουργός Ανάπτυξης:
1. Αν είναι αληθές ότι η διοίκηση της ΔΕΗ διστάζει να προχωρήσει στην υπογραφή σύμβασης για τη μονάδα της Φλώρινας και ζητεί την κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή.
2. Σε τι τίμημα έχουν καταλήξει οι διαπραγματεύσεις ΔΕΗ – Κοινοπραξίας;
3. Ποιο το προβλεπόμενο κόστος της kWh της μονάδας της Φλώρινας και ποιο της κατασκευαζόμενης μεγάλης μονάδας συνδυασμένου κύκλου στο Λαύριο;». Μάνος: Η επένδυση είναι υπερτιμολογημένη!
Ο βουλευτής της ΝΔ και πρώην υπουργός κ. Στέφανος Μάνος δηλώνει:
«Η έναρξη του κοινωνικού διαλόγου για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη άρχισε με τη χθεσινή απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ να αποκτήσει, σε εφαρμογή επιλογών του κ. Σημίτη, μια υπερτιμολογημένη μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας! Η υπερτιμολογημένη επένδυση στη Φλώρινα θα έχει αποτέλεσμα εξαιρετικά υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Διότι, με τιμή 179,5 δισ. για 300 MW, η παραγόμενη kWh θα κοστίζει γύρω στις 19 δρχ. τη στιγμή όπου θα κοστίζει 11 στο Λαύριο (όπου για 570 MW το συμφωνημένο τίμημα φθάνει τα 65 δισ.!) και 13 στην καινούργια λιγνιτική μονάδα του Αγίου Δημητρίου. Ολα δε αυτά λίγες μόνο ημέρες μετά τη δήλωση του προέδρου του ΣΕΒ κ. Κανελλόπουλου στο συνέδριο του «Economist» ότι η τσιμεντοβιομηχανία της οποίας ηγείται πληρώνει το ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα κατά 70% ακριβότερα από ό,τι η ίδια επιχείρηση το πληρώνει στις ΗΠΑ!!!
Με τη χθεσινή απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ να συμφωνηθεί η απευθείας ανάθεση του εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας στη Φλώρινα αντί 179,5 δισεκατομμυρίων εφόσον συμφωνήσει και η Βουλή ολοκληρώνεται η ατυχέστατη και πανάκριβη παρέμβαση του κ. Σημίτη στα ενεργειακά θέματα της χώρας.
Μετά τις εκλογές του 1993 υπουργός ΒΕΤ ανέλαβε ο κ. Σημίτης. Μία από τις πρώτες ενέργειές του ήταν η ματαίωση του διεθνούς διαγωνισμού που είχε προκηρύξει η προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ για μια μονάδα συνδυασμένου κύκλου 600 MW στη Θίσβη Βοιωτίας και η απόφαση επαναδιαπραγμάτευσης του πρωτοκόλλου Ελλάδας – Ρωσίας προκειμένου να αντικαταστήσει την υποχρέωση της ελληνικής πλευράς να αναθέσει στους Ρώσους μια μονάδα συνδυασμένου κύκλου στη Βόρεια Ελλάδα, 300 περίπου MW, με άλλη «καλύτερη» υποχρέωση.
Οι διαπραγματεύσεις του κ. Σημίτη κατέληξαν σε συμφωνία τη 19η Δεκεμβρίου 1994, που αποτυπώθηκε σε νέο πρωτόκολλο που κυρώθηκε από τη Βουλή τον Μάρτιο του 1995 (ν. 2299/95). Σύμφωνα με το νέο πρωτόκολλο Σημίτη – Ρώσων, σε αντικατάσταση της ανάθεσης του σταθμού φυσικού αερίου (για την οποία θα υπήρχε ασφαλές ανταγωνιστικό τίμημα από τον παράλληλα διεξαγόμενο διαγωνισμό στη Θίσβη) συμφωνήθηκε: 1) η απευθείας ανάθεση του σταθμού της Φλώρινας και 2) η απευθείας ανάθεση του ηλεκτρομηχανολογικού σταθμού των υδροηλεκτρικών σταθμών Συκιάς και Πευκόφυτου.
Η ανάθεση για τα υδροηλεκτρικά έγινε ήδη και ήλθε στη Βουλή για κύρωση την 1η Αυγούστου 1996, λίγο πριν από το εκλογές. Κατά τη συζήτηση στη Βουλή (Πρακτικά Βουλής 1.8.96, σελ. 443-445 και 456) υποστήριξα ότι, κατά την άποψή μου, τα 25 από τα 45 δισεκατομμύρια δραχμές της αξίας της κυρούμενης σύμβασης συνιστούν υπερτιμολόγηση και δεν βρέθηκε κανένας να τολμήσει να αντικρούσει τους υπολογισμούς μου.
Χθες το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΗ ενέκρινε την ανάθεση της μονάδας στη Φλώρινα με την προϋπόθεση ότι η σύμβαση θα κυρωθεί από τη Βουλή. Το συμφωνημένο τίμημα για τη νέα μονάδα στη Φλώρινα είναι 179,5 δισεκατομμύρια δραχμές. Εκτιμώ ότι αν γινόταν σήμερα διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός για το εργοστάσιο στη Φλώρινα, με τις συνήθεις προδιαγραφές της ΔΕΗ, το τελικό τίμημα δεν θα ήταν σε καμιά περίπτωση μεγαλύτερο από 135 δισεκατομμύρια δραχμές. Υποστηρίζω δηλαδή ότι, κατά την άποψή μου, υπάρχει για το εργοστάσιο στη Φλώρινα υπερτιμολόγηση 45 δισεκατομμυρίων δραχμών.
Το πρωτόκολλο Σημίτη – Ρώσων με τις απευθείας αναθέσεις που προβλέπει (όπως τις προβλέπει) οδήγησε σε δύο επενδύσεις κατά 70 δισεκατομμύρια ακριβότερες (25+45) από ό,τι μπορούσε να επιτευχθεί κάτω από συνθήκες ανταγωνισμού.
Ο «εκσυγχρονισμός» του κ. Σημίτη κοστίζει πολύ ακριβά!».
