Καρτούν

Ο Πλάτωνας, η Πανδώρα και ο χάρτινος έρωτας

«Το Βήμα» τρυπώνει στα σχεδιαστήρια της πρώτης ελληνικής σειράς κινουμένων σχεδίων, μιλάει με τους δημιουργούς της, σας συστήνει τους ήρωες της ιστορίας της και σας αποκαλύπτει τα μυστικά του αιωνόβιου έρωτα

Πλάτωνας: «Ο έρωτας είναι σαν μια φτερωτή κόκκινη χελώνα».

Ερνεστ, ο ορνιθολόγος: «Εχω διαβάσει όλο τον Βερν και πουθενά

δεν αναφέρεται αυτή η πρόταση».

Πλάτωνας: «Ναι, το ξέρω. Δεν το ‘γραψε. Μου το ‘πε».

Εκείνη, πρώτο όνομα στη μαρκίζα, ντυμένη σε βαθύ κόκκινο χρώμα, με βλεφαρίδες μακριές και προφορά γαλλική. Εκείνος, κατά 50 χρόνια νεότερός της, ντυμένος στα μοβ, με βλέμμα ήρεμο και μυαλό φορτωμένο, αν και μικροσκοπικό, με δεκάδες γνώσεις. Οι δυο τους συναντήθηκαν στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης, όταν εκείνη διήνυε την τρίτη… εκατονταετία της ζωής της και εκείνος τη δεύτερη, και αποφάσισαν να ζουν στο εξής ο ένας για τον άλλον. Μόνο που… αυτό το εξής κράτησε δύο ολόκληρους αιώνες! Η Πανδώρα και ο Πλάτωνας συναντήθηκαν ξανά εν έτει 1998 στη μικρή οθόνη για να μας χαρίσουν την πρώτη ελληνική σειρά κινουμένων σχεδίων. Το επιμύθιο; Ο τέλειος έρωτας υπάρχει, έστω κι αν ανήκει στο υπό εξαφάνιση «βασίλειο» των τελευταίων επί γης φραουλόπουλων.

Η ιστορία

Ο Πλάτωνας είδε για τελευταία φορά την αγαπημένη του Πανδώρα το 1789, την ημέρα που ξέσπασε η Γαλλική Επανάσταση. Εδωσαν ραντεβού κάτω από το τελευταίο φραουλόδεντρο που είχε απομείνει στη γη, μόνο που ο Πλάτωνας περίμενε στην κυριολεξία κάτω από το δέντρο, δηλαδή κάτω από τις… ρίζες του! Εμεινε εκεί περίπου 200 χρόνια και στο διάστημα αυτό η αγαπημένη του μετατράπηκε σε αντικείμενο λατρείας ως παράξενο πουλί στο… Θιβέτ! Στο μεταξύ το φραουλόδεντρο κατάντησε είδος μουσειακό, έκθεμα του Μουσείου Εξαφανισθέντων Ειδών, όπου ανήκαν ως την επανεμφάνισή τους και ο Πλάτωνας με την Πανδώρα, τα τελευταία εν ζωή φραουλόπουλα. (Για της ιστορίας το ψευδές, σας πληροφορούμε ότι τα φραουλόπουλα είναι ένα μυθικό είδος πουλιών που ζουν πάρα πολλά χρόνια και είναι προικισμένα με ανθρώπινη νοημοσύνη και λαλιά).

Ο Πλάτωνας συναντά επιτέλους την αγαπημένη του Πανδώρα κάτω από το φραουλόδεντρο. Το μόνο που επιθυμούν πια είναι να ζήσουν μαζί, πράγμα που οι «κακοί» της ιστορίας, η Μέρλιν και οι δύο γιοι της, ο Λούι και ο Τσάρλι, το απεύχονται αφού γνωρίζουν ένα μυστικό εξαιρετικά πολύτιμο: αν χωρίσει κάποιος δύο ερωτευμένα φραουλόπουλα και πιει τα «δάκρυα της δυστυχίας» τους, τότε πραγματοποιείται κάθε επιθυμία του. Αν όμως τα δύο πουλιά κατορθώσουν να ξανασμίξουν, τα «δάκρυα της ευτυχίας» τους ακυρώνουν τις επικίνδυνες ικανότητες που οι «κακοί» έχουν αποκτήσει.

Ευτυχώς, παρά τα εμπόδια που φράζουν τον δρόμο τους, ο έρωτας της Πανδώρας και του Πλάτωνα είναι σφοδρός, περισσότερο και από το πρώτο πάθος τους στα χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης· τόσο σφοδρός που η Πανδώρα ανησυχεί: «Στα 430 χρόνια της ζωής μου είναι η πρώτη φορά που νιώθω τόσο ερωτευμένη. Νιώθω την καρδιά μου έτοιμη να σπάσει. Νιώθω τις δυνάμεις μου να με εγκαταλείπουν. Νιώθω… Μήπως είμαι πολύ μικρή για ένα τέτοιο πάθος;».

Οι δημιουργοί της σειράς

Η Πανδώρα και ο Πλάτωνας γεννήθηκαν πριν από τριάμισι χρόνια στο μυαλό του Νίκου Βεργίτση, ιδρυτή μαζί με τον Γιώργο Νικολούλια το 1990 της εταιρείας κινουμένων σχεδίων «Artoon». «Στόχος μας ήταν η παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών με προορισμό την ελληνική και τη διεθνή αγορά» λέει ο Νίκος Βεργίτσης, γνωστός από προηγούμενες σκηνοθετικές δουλειές του στη μεγάλη οθόνη. «Η πρώτη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν η έλλειψη τεχνικής υποδομής και το μεγάλο κόστος. Πριν από την Πανδώρα και τον Πλάτωνα, το γύρισμα 13 ημίωρων επεισοδίων ήταν άπιαστο όνειρο στη χώρα μας! Οι έλληνες σκηνοθέτες που ασχολούνταν με το κινούμενο σχέδιο, όπως ο Στράτος Στασινός, ο Γιάννης Κουτσούρης, ο Αγγελος Χατζηανδρέου και ο Ιορδάνης Ανανιάδης, περιορίζονταν σε ταινίες μικρής διάρκειας ή διαφημιστικές» τονίζει ο αρχιτέκτονας Γιώργος Νικολούλιας, που έχει κάνει τη σκηνοθεσία της σειράς μαζί με τον Νίκο Βεργίτση. Χάρη στους ειδήμονες που κατέφθασαν από την Ευρώπη, η «Artoon» κατάφερε να αποκτήσει 60 εκπαιδευμένους συνεργάτες και έναν εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας που έκανε τη Unisef να τη συμπεριλάβει στον κατάλογο των «50 καλύτερων animation studios του κόσμου».

Από εκεί και πέρα το επόμενο βήμα ήταν να γραφεί το σενάριο. «Επιλέξαμε πουλιά ως πρωταγωνιστές γιατί είναι πλάσματα αγνά και εμείς απευθυνόμασταν πρωτίστως σε παιδιά ηλικίας επτά ως εννέα ετών» επισημαίνει ο Νίκος Βεργίτσης. «Επιπλέον τα πουλιά δίνουν τη δυνατότητα με το πέταγμά τους να μας μεταφέρουν σε διαφορετικές σκηνικές πραγματικότητες χωρίς τα ίδια να σταματήσουν να συμμετέχουν στη δράση».

Ο κινητήριος μοχλός του κάθε επεισοδίου είναι ο έρωτας με την απόλυτη έννοια του όρου: το μόνο που θέλουν τα δύο φραουλόπουλα είναι να βρίσκονται συνέχεια μαζί. «Η Πανδώρα και ο Πλάτωνας είναι τρυφεροί πολύ περισσότερο από ό,τι οι ήρωες των αμερικανικών καρτούν. Θα σας έλεγα ότι είναι τα πιο ερωτευμένα καρτούν της μικρής οθόνης. Πάρτε για παράδειγμα τη Μίνι και τον Μίκι. Εχουν αγγίξει ποτέ ο ένας τον άλλον;» παρατηρεί ο Γιώργος Νικολούλιας. Η τρυφερότητα βεβαίως δεν σημαίνει πως αναιρεί την περιπέτεια. «Υπάρχει έντονη δράση αλλά όχι βία. Η περιπέτεια τροφοδοτείται από την ευφυΐα των πουλιών» τονίζει ο Νίκος Βεργίτσης. «Οταν π.χ. οι εξωγήινοι απάγουν την Πανδώρα για να μάθουν το μυστικό της μακροζωίας της, εκείνη τους αποκαλύπτει πως αυτό δεν είναι άλλο από το γέλιο. Και αυτοί, δυστυχώς, δεν έχουν καθόλου χιούμορ».

Η σειρά, η οποία χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, την κρατική τηλεόραση, το Institut National Audiovisuel της Γαλλίας και δύο κοινοτικά προγράμματα, έχει γυριστεί στα αγγλικά με μοναδική ελληνική φωνή αυτή του Τζόνι Βαβούρα που «παίζει» τον κακό Τσάρλι. Στα ελληνικά θα μεταγλωττισθεί μέσα στο καλοκαίρι αφού τον Σεπτέμβριο πρόκειται να προβληθεί από την κρατική τηλεόραση. «Η κοσμοπολίτικη διάσταση είναι εντονότερη από την ευρωπαϊκή και πολύ περισσότερο από την ελληνική. Το ελληνικό στοιχείο περνά έμμεσα μέσα από τα ονόματα των δύο πρωταγωνιστών, του Πλάτωνα ως συνωνύμου της γνώσης και της Πανδώρας ως συνωνύμου της ελπίδας, ή μέσα από φράσεις σκόρπιες όπως το «έρως ανίκατε μάχαν» από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή που ακούγεται κάποια στιγμή στα αρχαία ελληνικά».

Εκτός από τους κεντρικούς ήρωες, στη σειρά λαμβάνουν μέρος περισσότερες από 100 ακόμη φιγούρες. Για τις δυσκολίες σκηνοθεσίας μιας σειράς κινουμένων σχεδίων και οι δύο καρτουνίστ είναι κατηγορηματικοί: «Είναι πιο σύνθετη από αυτήν του κινηματογράφου αφού στήνεται εκ των προτέρων. Μοντάρουμε, δηλαδή, με ακίνητες εικόνες και φανταζόμαστε πώς θα φαίνονται εν κινήσει».

Οι βασικοί χαρακτήρες

Η Πανδώρα, που έχει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην τηλεοπτική σειρά, γεννήθηκε μία ημέρα μετά τον… Γουίλι ­ κατά κόσμον Γουίλιαμ Σαίξπηρ ­ και σήμερα είναι το πιο ηλικιωμένο πλάσμα στη γη. Κατά τη διάρκεια της ζωής της έχει παρακολουθήσει όλη την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού: από τον Κοκκινογένη τον Πειρατή ­ ήταν μόλις 120 χρόνων όταν της εμπιστεύτηκε το σημείο όπου είχε κρύψει ένα θησαυρό ­ ως τον Ιούλιο Βερν. Την ενέργεια που διαθέτει το πιο πιθανόν είναι ότι την κληρονόμησε από τον λατινοαμερικανό πατέρα της που ανακάλυψε την Ευρώπη πέντε χρόνια προτού ο… Χριστόφορος Κολόμβος ανακαλύψει την Αμερική.

Τον Ελληνα Πλάτωνα με τη βαριά προφορά τον γνώρισε όταν πρωτοπέταξε στην Ευρώπη και από τότε δεν έχει μάτια για άλλον ­ κι ας είναι κατά 50 χρόνια μικρότερός της (μόνο 380 ετών)! Ο Πλάτωνας, σε αντίθεση με την αγαπημένη του, είναι εξαιρετικά μορφωμένος και χαμηλών γενικότερα τόνων. Αγαπά πολύ την Πανδώρα, τόσο που κρέμεται από το ράμφος της αφήνοντάς την πάντα να έχει την τελευταία κουβέντα.

Στο πλευρό του ζευγαριού στέκουν δύο φίλοι πιστοί, κάτοικοι και αυτοί του κόσμου των πτηνών: η Κάρμεν και ο γιος της Πάκο. Η Κάρμεν, μια πληθωρική πλην καλοσυνάτη ισπανίδα μαμά – γύπας, ερωτεύεται τρελά όποιον είναι διπλάσιος από εκείνην σε… διαστάσεις ενώ ο μικροκαμωμένος γιος της είναι αφελής, τόσο που η άγνοιά του τον μπλέκει συνεχώς σε κωμικές καταστάσεις.

Στην απέναντι όχθη στέκονται οι εκπρόσωποι του ανθρώπινου είδους που συνήθως έχουν μόνο τέσσερα δάχτυλα για λόγους… εκφραστικότητας ­ είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η έλλειψη πέμπτου δαχτύλου αποτελεί πονοκέφαλο στους παραγωγούς κάθε φορά που θέλουν να πωλήσουν καρτούν στην Ιαπωνία, μια και εκεί τα τέσσερα δάχτυλα είναι σύμβολο της ιαπωνικής μαφίας, γνωστής ως Γιαγκούζα.

Οι κακοί της ελληνικής σειράς συνοψίζονται σε μια οικογένεια με αρχηγό τη μαμά Μέρλιν, την οποία βλέπουμε να φωτογραφίζει ντυμένη πάπια μικρά παιδιά που στην πραγματικότητα σιχαίνεται. Το κρυφό της όνειρο είναι να γίνει η πιο διάσημη κακιά της ιστορίας αλλά «δεν ξέρει αν φταίει το όνομά της ή το πρόσωπό της» που δεν τα καταφέρνει. Θαυμάζει τον Φρανκενστάιν και, όταν κατορθώνει να πιει τα «δάκρυα δυστυχίας» των φραουλόπουλων, βρίσκεται μπλεγμένη σε απίστευτες ιστορίες παρελθοντικής τρέλας παίρνοντας μέρος ως και στο… «Φάντασμα της Οπερας»!

Ο ένας από τους δύο γιους της, ο Λούι, νυχτοφύλακας του Μουσείου Εξαφανισθέντων Ειδών, ζει με την ελπίδα να γίνει κάποτε το πιο διάσημο αστέρι της νύχτας. Τα βράδια χορεύει μόνος του στις άδειες αίθουσες του Μουσείου και, κάθε φορά που καταφέρνει να πιει τα «δάκρυα δυστυχίας», μας ταξιδεύει στον χωροχρόνο τού σήμερα, σε αντίθεση με τον αδερφό του. Ο Τσάρλι δουλεύει κούριερ και εύχεται να γίνει ο πιο διάσημος σούπερ ήρωας του Σύμπαντος δίνοντας στους θεατές την ευκαιρία να ταξιδέψουν μαζί του στο μέλλον όταν καταφέρνει έστω και προσωρινά να αποκτήσει μαγικές ιδιότητες.

Οι προοπτικές

Η τηλεοπτική σειρά «Πανδώρα και Πλάτωνας» παρουσιάστηκε τον Μάιο στις Κάννες και ήδη έχει δεχθεί περισσότερες από 100 προτάσεις από διανομείς και κανάλια του εξωτερικού. Η «Artoon», στην προσπάθειά της να ενισχύσει το ελληνικό κινούμενο σχέδιο, πρότεινε το Διεθνές Φόρουμ Καρτούν να γίνει φέτος στη Σύρο (ο Γιώργος Νικολούλιας είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση Κινουμένων Σχεδίων, στην «Cartoon»). Παράλληλα ο Νίκος Βεργίτσης υπογράφει μαζί με τον Ντίνο Χατζηγιώργη και την Ελένη Βλάμη το σενάριο μιας μεγάλου μήκους ταινίας σε συμπαραγωγή με τη Unisef και με τίτλο «Χριστουγεννιάτικα παραμύθια». «Προτείναμε στον οργανισμό να κάνουμε μια ταινία βασισμένη στις χριστουγεννιάτικες κάρτες της» σημειώνει ο Νίκος Βεργίτσης, που έχει αναλάβει μαζί με τον Γιώργο Νικολούλια και τη σκηνοθεσία. «Πρόκειται για οκτώ ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Τιμ, ένα δωδεκάχρονο αγόρι που τα βράδια, όταν όλοι κοιμούνται στο σπίτι, διηγείται ιστορίες στα αγαπημένα του παιχνίδια, αγνοώντας ότι την ίδια στιγμή στο δωμάτιό του τον ακούνε μαγεμένα 250 ξωτικά ­ ανάμεσά τους και η Ροζαντρίν, η οποία τον ερωτεύεται». Πώς γεννιούνται οι ήρωες

Α. Προπαραγωγή

Το σενάριο αναλύεται σε πλάνα, κατασκευάζονται οι ήρωες ενώ «εντοπίζονται» τα χρώματά τους και γενικότερα η αισθητική τους. Βάσει των διαλόγων του σεναρίου, ηχογραφούνται οι φωνές για να επεξεργασθούν στη συνέχεια ηλεκτρονικά έτσι ώστε να προσδιορισθεί με ακρίβεια η χρονική διάρκεια των λέξεων και να μπορέσουν οι σχεδιαστές (animators) να γνωρίζουν τα διαστήματα κατά τα οποία θα μιλάει ο ήρωας (σημειώστε πως η μουσική και οι ήχοι αποτελούν το 50% της παραγωγής κινουμένων σχεδίων).

Στη συνέχεια τα καθαρά σχέδια εισάγονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή μαζί με το κινησιολόγιο, τη σειρά δηλαδή με την οποία θα προβάλλονται. Παράλληλα με τη διαδικασία αυτή γίνεται και ο σχεδιασμός των φόντων (backrounds) που θα χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή. Ανάλογα με το είδος της αισθητικής που έχει επιλεγεί, χρησιμοποιούνται είτε κλασικές τεχνικές (ξεκινώντας από τον σχεδιασμό και τον χρωματισμό στο χέρι) είτε σύγχρονες, με σχεδιασμό και χρωματισμό απευθείας σε κομπιούτερ. Ολα τα βαμμένα σχέδια καθώς και τα αντίστοιχα φόντα στέλνονται σε ειδικούς υπολογιστές, όπου με τη βοήθεια μιας ειδικής κάμερας γίνεται η ενσωμάτωσή τους. Στο ίδιο στάδιο εφαρμόζονται όλα τα ειδικά εφέ που απαιτούνται από το σενάριο. Η τελική απόδοση (rendering) εκτελείται καρέ καρέ.

Β. Παραγωγή

Οι σχεδιαστές σκιτσάρουν με μολύβι τις βασικές κινήσεις (κλειδιά) των ηρώων, κάνουν δηλαδή το περίγραμμά τους από την αρχή ως το τέλος της ιστορίας. Τα βασικά κλειδιά «συμπληρώνονται» στη συνέχεια από τα ενδιάμεσα σχέδια έτσι ώστε να ολοκληρώνεται η κίνηση. Στο επόμενο στάδιο τα σχέδια κινηματογραφούνται με τη βοήθεια της τρικέζας, ενός μηχανήματος – συνδυασμού κάμερας και υπολογιστή, όπου ελέγχεται η κίνηση. Τα σχέδια τα παραλαμβάνουν οι βοηθοί σχεδιαστές που προχωρούν στον καθαρισμό τους, τα αντιγράφουν δηλαδή σε καθαρό χαρτί με σταθερή γραμμή, φροντίζοντας ώστε τα σχήματα που αποτελούν τους ήρωες να είναι κλειστά, πράγμα σημαντικό για τα επόμενα στάδια. Σημειώνουμε πως για κάθε δευτερόλεπτο απαιτούνται 25 διαφορετικά σχέδια.