achpappas@hotmail.com.
«Κατάπληκτος, πριν από τρεις περίπου εβδομάδες (20.05.2004), διάβασα ότι, μετά από «περίπου τρία χρόνια δουλειάς», το Κέντρο Ερεύνης Επιστημονικών Ορων και Νεολογισμών της Ακαδημίας Αθηνών (οποίος μεγαλεπήβολος τίτλος· κάθε χειριστής της γλώσσας, ερασιτέχνης ή επαγγελματίας, δεν μπορεί παρά να αισθάνεται δέος) εξέδωσε «Ελληνική Ορολογία Ολυμπιακών Αθλημάτων», η οποία περιλαμβάνει 4.000(!) όρους σε 434(!) σελίδες.
Στόχος του εγχειρήματος, λέει, είναι «να χρησιμοποιούμε τις λέξεις οροφή αντί πλαφόν, σαρωτής αντί σκάνερ, τοιχογράφημα αντί γκράφιτι». Οποιοσδήποτε ασχολείται στοιχειωδώς με τη γλώσσα θα μπορούσε να αντιτάξει ότι, εκεί όπου συντελείται η πραγματική επικοινωνία και όπου διαμορφώνεται η «ζωντανή» γλώσσα, όπως επίσης και στους αντίστοιχους επαγγελματικούς χώρους ειδικότερα, το σκάνερ θα παραμείνει (ευτυχώς) σκάνερ και μετά την καθοριστικής σημασίας παρέμβαση της Ακαδημίας. Για όλους εκείνους τους λόγους που μπορεί να υποθέσει κανείς, και που είναι περίπου αυτονόητοι για όποιον γνωρίζει -ή έστω, υποψιάζεται- τι είναι η γλώσσα και πώς διαμορφώνεται, αλλά και για έναν ακόμη (λόγο). Ας πούμε, έτσι, χάριν της συζήτησης, ότι γίνεται δεκτός ο όρος σαρωτής· τι θα γίνει, λοιπόν, με το σκανάρισμα της εικόνας ή με τις σκαναρισμένες σελίδες; Υποθέτω ότι θα έχουμε, αντίστοιχα, σάρωμα της εικόνας και σαρωμένες σελίδες!
Συνοψίζοντας λοιπόν, και για να μην παρεξηγούμαστε. H οροφή και το τοιχογράφημα ήδη χρησιμοποιούνται εν μέρει, όπου βέβαια και όταν οι περιστάσεις και τα συμφραζόμενα ευνοούν κάτι τέτοιο. Με άλλα λόγια, ήδη σε οικονομικές μελέτες συναντά κανείς την οροφή και σε βιβλία ιστορίας της τέχνης ή σύγχρονης πολιτικής ιστορίας τα τοιχογραφήματα. Αποκλείεται όμως, όσες επιτροπές και αν συστήσει και όσες συνεντεύξεις Τύπου και αν οργανώσει η Ακαδημία Αθηνών, να πάψουν τα παιδιά να λένε για τα γκράφιτι που υπάρχουν στον τοίχο του σχολείου τους, όπως αποκλείεται και ο βενζινοπώλης που κάνει δηλώσεις στην τηλεόραση να αφήσει το «πατροπαράδοτο» πλαφόν και να ταχθεί υπέρ (ή κατά) της οροφής στα καύσιμα.
Και τι να πει κανείς για τους αθλητικούς όρους που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της τριετούς(!) δουλειάς του Κέντρου, και μάλιστα, όπως μας διαβεβαιώνουν, «ύστερα (sic) από συστηματική συνεργασία με τις αθλητικές ομοσπονδίες της χώρας… έτσι ώστε αυτή η κωδικοποιημένη αθλητική ορολογία να μπορεί να αποβεί άμεσα (sic) χρήσιμη»; Διαβάζουμε λοιπόν ότι, να, επιτέλους, λύθηκαν τα προβλήματα. «Αμεσα» κιόλας, μπορούμε να λέμε «πέφτω προς την μπάλα» (τάκλινγκ), «βολή ενδεκάμετρου» (πέναλτι), «βολή με άλμα» (τζαμπ σουτ), «σφαιροσυλλέκτης» (μπολ μπόι), «ελιγμός» (ντρίμπλα), «επιτηρώ» (μαρκάρω), «εκτελώ βολή» (σουτ)!!!
Αν οι εξαγγελίες αυτές δεν είναι για να γελάσει κάθε πικραμένος, πείτε μου αλήθεια, τι εξυπηρετούν. Εκτός των άλλων, όσοι κατέληξαν στους περισσότερους από αυτούς τους όρους δείχνουν να αγνοούν πλήρως τι είναι και πώς παίζεται το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο. Φανταστείτε τον σπίκερ να λέει «ο Βενετίδης επιτηρεί σκληρά τον Κωνσταντίνου», «αντιαθλητικό «πέφτω προς την μπάλα» (τάκλινγκ) του Γεωργάτου στον Μπασινά», «ένα «εκτελώ βολή» πραγματικός κεραυνός του Τζόρτζεβιτς», «ο Τσάρτας κάνει ελιγμό στον Καρεμπέ (ναι, αλλά δεν μάθαμε αν τον «περνάει» ή όχι)» κ.ο.κ.
Αν πάντως κρίνω από τις δηλώσεις τους, αυτοί οι άνθρωποι (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε) αγνοούν πλήρως όχι μόνο το ποδόσφαιρο, αλλά και τη νεοελληνική κοινή («της πυγμαχίας, που πραγματοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στο ελληνικό έδαφος», «να αποβεί άμεσα χρήσιμη» κτλ.). Ασε που, εν κατακλείδι, φαίνεται πως, πάνω απ’ όλα, αγνοούν τι είναι, τι θέλει και σε τι χρησιμεύει η γλώσσα. «Δεινόν προς Κέντρα λακτίζειν» θα μου πείτε. Ασφαλώς, αλλά όχι και να μας πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες, θα σας απαντήσω.»
