Ο Τάσος Λειβαδίτης (1921-1988) ήταν ένας ποιητής που ζούσε καθημερινά την ποίηση στην κάθε έκφανσή της, ανακαλύπτοντάς την ακόμη και στα πιο πεζά και τετριμμένα πράγματα της καθημερινότητας. Θα έλεγα ότι τόσο πολύ αγαπούσε την ποίηση ώστε την είχε αναγάγει σε τρόπο ζωής. Αλλο τίποτε δεν μαρτυρά η τόση αφοσίωσή του στη μελέτη της και στο ότι την υπηρέτησε και από τις δύο πλευρές -όχι μόνο ως καλός ποιητής αλλά και ως κριτικός: στα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα, Νέα Εστία και Επιθεώρηση Τέχνης, αλλά και στην εφημερίδα της Αριστεράς Αυγή.
Στο υπό συζήτηση τομίδιο των 200 σελίδων, ο Θανάσης Νιάρχος συμπεριέλαβε συνεργασίες του Λειβαδίτη δημοσιευμένες στην Αυγή μέσα σε τέσσερα χρόνια -από το 1978 ίσαμε το 1981. Πρόκειται για σύντομα κριτικά σημειώματα των δύο ως τριών σελίδων που αφορούν 74 συλλογές 72 ελλήνων ποιητών που εκδόθηκαν, προφανώς, την ανωτέρω τετραετία. Ο Λειβαδίτης προσεγγίζει τις συλλογές με ιδιαίτερα καλή πρόθεση, είτε για να καλωσορίσει στον κόσμο των ποιητών τους νέους και να τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν είτε για να προωθήσει πιο πέρα τους πιο ώριμους και γνωστούς.
Το νόημα της ζωής
Ο Τάσος ΛειβαδίτηςΑπό τον πρεσβύτερο Τάκη Βαρβιτσιώτη ως τον νεότερο (γεν. 1955) Γιάννη Βαρβέρη, η ανθολογία κριτικών σημειωμάτων του Λειβαδίτη καταγράφει την πορεία της ελληνικής ποίησης της συγκεκριμένης τετραετίας και καταδείχνει τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν οι ποιητές: έναν κόσμο ματαιότητας, αμφισβήτησης, μοναξιάς, αβεβαιότητας, απουσίας, τραγικότητας, αναγκαιότητας και αναζήτησης έρωτα και παρηγοριάς. Εναν κόσμο όπου οι ποιητές αναλαμβάνουν να μας μεταφέρουν, μέσω των στίχων τους και μέσω του θαύματος της ποίησης, σε μια κατάσταση βαθύτερης κατανόησης του νοήματος της ζωής. Γιατί, όπως υποστηρίζει κάπου ο Λειβαδίτης, «η ποίηση είναι η μεταστοιχείωση της ζωής σε πηγή ζωής». Και, διαβάζοντας αυτά τα κριτικά κείμενά του, διαπιστώνει ο αναγνώστης ότι ο ποιητής κατορθώνει να μας μεταφέρει μέσω των λέξεών του σε ένα ποιητικό περιβάλλον υπαρξιακής ενάργειας.
Το παθιασμένο ενδιαφέρον του Λειβαδίτη για την ποίηση τον έκανε να μην αγνοεί καμία ποιητική συλλογή που έφθανε στα χέρια του. Την άνοιγε και τη μελετούσε, όσο άγνωστός του κι αν ήταν ο ποιητής. Οπως σημειώνει στον πρόλογό του ο Τίτος Πατρίκιος, φίλος και συνεργάτης του Λειβαδίτη, «τα διάβαζε όλα ως το κόκαλο και όσο μεγαλύτερη αξία τους έβρισκε, τόσο την αναγνώριζε και τη διακήρυσσε». Και παρακάτω, «άσκησε την κριτική με διεισδυτική ευαισθησία, με στοχασμό που δεν κατέληγε σε κάποια κανονιστικότητα, με άνοιγμα σε όλους τους τρόπους της ποίησης και αγάπη για όλους τους ποιητές, χωρίς εύνοιες και πατερναλισμούς». Και αυτό δείχνει το ποιόν ενός ανθρώπου που, ως στρατευμένος στην Αριστερά, προωθεί τη συνολική υπόθεση της ποίησης συνομιλώντας μαζί της.
Τέλος, ας σημειωθεί ότι ο μικρός τόμος Ελληνες ποιητές είναι και ένα ποιητικό καλειδοσκόπιο της περιόδου 1978-1981, η απογραφή μιας εποχής που έθρεψε απογοητεύσεις και αυταπάτες, αφού συναντώνται το τέλος της δικτατορίας με την απαρχή των προσδοκιών που έθρεψε η νεοπαγής μας δημοκρατία. Και η συλλογή αυτών των σύντομων κριτικών σκέψεων του Λειβαδίτη για τις 74 εκείνες συλλογές είναι μια προσφορά προς την κοινωνία των ποιητών και των αναγνωστών, καθώς έρχεται να μας θυμίσει, όπως έχει πει ο Λοτρεαμόν, ότι «οι ποιητές έρχονται για να παρηγορούν την ανθρωπότητα».
Ο κ. Ντίνος Σιώτης είναι συνδιευθυντής του περιοδικού «(δε)κατα».
