Η κυρία τραγουδάει τζαζ
Το τελευταίο εξάμηνο συνηθίσαμε στην ιδέα σουπερστάρ της ποπ μουσικής να καταπιάνονται με διασκευές πολύ γνωστών επιτυχιών του παρελθόντος και να τις παρουσιάζουν ως τη νέα ολοκληρωμένη δουλειά τους. Η αρχή έγινε τον Οκτώβριο με τον Μπράιαν Φέρι και το «As Time Goes By», λίγο προτού τα Χριστούγεννα το πείραμα επανέλαβε ο Τζορτζ Μάικλ με το «Songs From The Last Century» και αυτόν τον μήνα η μεγάλη κυρία της αμερικανικής φολκ μουσικής, η Τζόνι Μίτσελ, κυκλοφορεί τον καταπληκτικό ομολογουμένως δίσκο «Both Sides Now». Και είναι αυτός ο δίσκος που μας βάζει σε σκέψεις για το κατά πόσον έχει αξία να αγωνιούμε για τις νέες κατευθύνσεις της μουσικής, όταν κυκλοφορούν εντελώς απρόοπτα και έξω από τον συρμό τέτοια διαμάντια.
Στα 56 χρόνια της η Τζόνι Μίτσελ μάς σοκάρει ευχάριστα με τη φρεσκάδα της φωνής (αν και καπνίζει ασταμάτητα εδώ και δεκαετίες), σε συνθέσεις που έχουν συνδεθεί άρρηκτα με ιερά τέρατα της τζαζ και όχι μόνο μουσικής, κυρίως από τις δεκαετίες του ’30 και του ’40. Πώς είναι δυνατόν, π.χ., να ακούμε τόσο ευχάριστα και μάλιστα με ανανεωμένο ενδιαφέρον το «At Last», ένα τραγούδι στην ακρόαση του οποίου αυτόματα μας έρχεται στο μυαλό η φωνή της Ετα Τζέιμς, ή ακόμη περισσότερο το κλασικό «Comes Love», ερμηνευμένο κατά καιρούς από τη Σάρα Βον, την Ελεν Μέριλ και την Μπίλι Χόλιντεϊ μεταξύ άλλων, και να μη μας ξενίζει στο ελάχιστο; Η πρώτη επαφή της Τζόνι Μίτσελ με παρόμοιες συνθέσεις έγινε ουσιαστικά για πρώτη φορά το 1998 για το άλμπουμ του Χέρμπι Χάνκοκ «Gershwin’s World», όπου τραγούδησε μοναδικά τα «The Man Ι Love» και «Summertime». Τα τραγούδια «Stormy Weather» και «Comes Love» ούτως ή άλλως αποτελούσαν μέρος του ρεπερτορίου των ζωντανών εμφανίσεών της τα τελευταία χρόνια. Και ήταν αυτά που την οδήγησαν μαζί με τον συμπαραγωγό του άλμπουμ Λάρι Κλάιν στην περάτωση αυτού του εγχειρήματος. «Στόχος μας ήταν να προφυλάξουμε το άλμπουμ από το να γίνει ελιτίστικο ή να διαθέτει μια φευγαλέα λάμψη του παρελθόντος. Θέλαμε να γίνει ένας δίσκος ο οποίος δεν θα είχε να ζηλέψει τίποτε από τη φρεσκάδα της εποχής που δημιουργήθηκαν αυτά τα τραγούδια και κυρίως να μην είναι μια στείρα αντιγραφή» λέει η Τζόνι Μίτσελ. Ανάμεσα στα δώδεκα τραγούδια του δίσκου βρίσκονται και δύο δικά της από το οριακό και πρώτο σημαντικό στην καριέρα της άλμπουμ «Blue», του 1971. Η ηχογράφηση έγινε στα Air Studios του Τζορτζ Μάρτιν στο Λονδίνο με 70μελή ορχήστρα και με τη συμμετοχή εξαιρετικών μουσικών σε πολλά από τα κομμάτια, όπως ο Μαρκ Ισαμ στην τρομπέτα, ο Γουέιν Σόρτερ στο σοπράνο και τενόρο σαξόφωνο και ο Χέρμπι Χάνκοκ στο πιάνο.
Η δισκογραφική αυτή κίνηση της Τζόνι Μίτσελ έρχεται να ανανεώσει το ενδιαφέρον της για την ίδια τη μουσική, καθώς δηλώνει απογοητευμένη από τον δρόμο που έχει πάρει. Μάλιστα και δεν έχει περάσει καιρός από τότε που έλεγε: «Το τελευταίο άλμπουμ μου «Taming The Tiger» ήταν μια προσπάθεια να εκφράσω την περιφρόνησή μου για τη μουσική. Και δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος να το κάνω σήμερα παρά διασκευάζοντας μερικά από τα μεγαλύτερα τραγούδια του αιώνα. Είναι σαν να λέω «Βλέπετε εδώ; Τα θυμάστε; Αυτό ήταν μουσική»».
Μπορεί η προσέγγιση της Τζόνι Μίτσελ να ξενίσει όλους αυτούς που πιστεύουν ότι σε κάθε εποχή υπάρχουν σημαντικές μουσικές αρκεί να τις αναζητήσεις, όμως δεν έρχεται σε αντίθεση με τη συνέπειά της ως καλλιτέχνιδος γενικότερα, αφού στην 32χρονη καριέρα της η καναδή τραγουδίστρια και ζωγράφος ακολούθησε πιστά τις ανησυχίες της και μόνο, και όχι τις επιταγές της μόδας. Αυτό είναι αρκετά εμφανές σε δίσκους-αριστουργήματα, όπως το προαναφερθέν «Blue», το «Hejira» του 1976 και το καλύτερο κατά πολλούς άλμπουμ της, το «Mingus», που αποτελεί προϊόν της συνεργασίας της με τον μεγάλο της τζαζ Τσαρλς Μίνγκους, με συνθέσεις που δεν πρόλαβε να δει ο μεγάλος μπασίστας, συνθέτης και καμιά φορά πιανίστας και τραγουδιστής της τζαζ λόγω του πρόωρου θανάτου του.
Το «Both Sides Now» είναι το πρώτο άλμπουμ της τριλογίας που έχουν προγραμματίσει η Τζόνι Μίτσελ και ο Λάρι Κλάιν. Το δεύτερο θα περιλαμβάνει μουσική της Μίτσελ με τη συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας σε τραγούδια όπως το «Judgement Of The Moon And The Stars (Ludwig’s Tune)» από το άλμπουμ «For The Roses» του 1972. Η ίδια λέει για το συγκεκριμένο τραγούδι: «Τότε δεν είχα τα οικονομικά περιθώρια να πάρω ορχήστρα για την ηχογράφησή του και έτσι κατέληξα σε έναν βιολονίστα. Με ενθουσιάζει η χρήση της ορχήστρας σε τέτοιο υλικό». Το τρίτο άλμπουμ θα λέγεται «Have Yourself Α Dreary Little Christmas» και θα απαρτίζεται από τέσσερα αγαπημένα χριστουγεννιάτικα τραγούδια της Μίτσελ, από τέσσερα λαϊκά χριστουγεννιάτικα τραγούδια και από τέσσερα θρησκευτικά.
Δικά της τραγούδια δεν πρόκειται να γράψει στο άμεσο μέλλον παρά μόνο αν της προκύψουν και προτιμά να συγκεντρωθεί στα εικαστικά, που τα έχει παραμελήσει το τελευταίο διάστημα: «Είμαι μια ζωγράφος που έχει παραγκωνισθεί από τον ίδιο της τον εαυτό και ήδη με τη μουσική νιώθω ότι έχω κλείσει ένα σημαντικό κεφάλαιο της ζωής μου». Εμείς πολύ απλά δεν συμφωνούμε μαζί της, περιμένουμε με αγωνία κάθε νέα δισκογραφική κίνησή της και φυσικά θα ακούμε συνεχώς τις ευφάνταστες ερμηνείες της σε τραγούδια όπως το «You’ve Changed» λατρεμένο στο παρελθόν από την Μπίλι Χόλιντεϊ και την ορχήστρα του Ρέι Ελις, φυσικά το «Stormy Weather» αλλά και το «You’re My Thrill».
