Το χαμένο στοίχημα της Πάτρας

* Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται 160 εκδηλώσεις, αλλά ελλείψει χρημάτων έχουν υπογραφεί συμβόλαια μόνο για 30

Την 1η Ιανουαρίου της νέας χρονιάς η Πάτρα ξύπνησε όπως κάθε άλλη ημέρα. Δεν είχε σημασία ότι μόλις είχε «γεννηθεί» ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Κανείς δεν κατάλαβε την αλλαγή. «Ξυπνήσαμε με την Πάτρα «σβηστή» γιατί δεν είχε υλοποιηθεί το πρόγραμμα φωτισμού των κτιρίων, ελλείψει χρημάτων » λέει ο ως πριν από λίγες ημέρες καλλιτεχνικός διευθυντής της κ. Θ. Μικρούτσικος. Ενα μικρό γεγονός, που φανερώνει όμως τη σημασία που δίνουν οι υπεύθυνοι για τον εορτασμό, την αδυναμία προγραμματισμού και οργάνωσης, την ανυπαρξία κονδυλίων. Αντιθέτως τα σκάνδαλα που άρχισαν στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα από πολύ νωρίς, οι παλινωδίες του υπουργείου Πολιτισμού όσον αφορά την επιλογή προσώπων, οι καθυστερήσει ως ακυρώσεις των έργων υποδομής και η σαφέστατη αδυναμία κάλυψης του προϋπολογισμού μετέθεσαν το ζήτημα από τον πολιτισμό στην πολιτική.

Οι πολιτικές σκοπιμότητες και οι κομματικές αντιπαραθέσεις πήραν τη σκυτάλη και την κρατούν ακόμη. Και οι σοβαρές καταγγελίες του παραιτηθέντος κ. Θ. Μικρούτσικου για πολιτικά και οικονομικά παιχνίδια, για αδυναμία της κυβέρνησης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, για μικροκομματικά συμφέροντα αλλά και για άγνοια του αντικειμένου από τους ανθρώπους που ανέλαβαν την υλοποίηση του προγράμματος έχουν μείνει ουσιαστικά αναπάντητες. Ο κ. Μικρούτσικος κατηγόρησε ευθέως τον συντονιστή της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού «Πάτρα 2006 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» κ. Χρ. Ροϊλό ότι μειώνει με τις ενέργειές του, την προσωπικότητα του ιδίου και των συνεργατών του. Κατήγγειλε το υπουργείο Πολιτισμού και την κυβέρνηση για την επιλογή του κ. Ροϊλού σε αυτή τη θέση, δεδομένου ότι ταυτόχρονα είναι και ο πολιτικός εκπρόσωπος του υπουργείου. Και ζήτησε από τον Πρωθυπουργό και υπουργό Πολιτισμού κ. K. Καραμανλή να τηρήσει την υπόσχεσή του για την προσθήκη 7 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό της Πολιτιστικής, δεδομένου ότι για τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένων λειτουργικών εξόδων, μισθών κτλ., είναι 31 εκατ. ευρώ.

Πρόκειται για το χαμένο στοίχημα της πόλης, η οποία πλέον δεν μπορεί παρά να ελπίζει σε μια διοργάνωση επαρχιακού τύπου και, εφόσον τηρηθούν κάποιες από τις υποσχέσεις, στη δημιουργία ορισμένων υποδομών, στο απώτερο όμως μέλλον. Γιατί εντός του 2006 είναι αμφίβολο αν θα έχουν ολοκληρωθεί και τα ελάχιστα έργα τα οποία έχουν αναγγελθεί.

«Αποκλειστικά υπεύθυνη είναι η κυβέρνηση της ΝΔ παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός χαρακτήρισε το εγχείρημα το μεγαλύτερο μεταολυμπιακό στοίχημα για τη χώρα» ανέφερε η ανακοίνωση Τύπου του ΠαΣοΚ, την οποία υπέγραφαν οι βουλευτές κκ. Μαρία Δαμανάκη και A. Λοβέρδος καταγγέλλοντας ότι η ευκαιρία της Πάτρας κινδυνεύει να χαθεί οριστικά. «Αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο ταμείο της Πολιτιστικής 10 εκατ. ευρώ, τα οποία μπορεί να διαχειρισθεί σύμφωνα με τις ανάγκες και το πρόγραμμα» απαντά ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Π. Τατούλης στις κατηγορίες για έλλειψη χρημάτων, ενώ αρνείται κάθε ευθύνη για την παραίτηση του κ. Μικρούτσικου. Εμμένει εξάλλου στη θέση του ότι το καλλιτεχνικό πρόγραμμα το οποίο κατήρτισε ο κ. Μικρούτσικος έχει ελλείψεις.

Τα ερωτήματα ωστόσο είναι αμείλικτα. Γιατί ενώ στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται 160 εκδηλώσεις, συμβόλαια έχουν υπογραφεί μόνο για 30, και αυτό ελλείψει χρημάτων. Λίγες μόνο ημέρες προ της ενάρξεως του εορτασμού ορίστηκε μια νέα επιτροπή με αποκλειστικό έργο την εξέταση εξ αρχής του προγράμματος με σκοπό την περικοπή του. Μια άλλη επιτροπή, η οποία θα ασχολείται με τους διαγωνισμούς για την προμήθεια εξοπλισμού, δημιουργήθηκε μόλις πριν από μερικές ημέρες, τη στιγμή που τα μηχανήματα έπρεπε να βρίσκονται ήδη στη θέση τους. Εξάλλου η καταγγελία του κ. Μικρούτσικου ότι περικόπτεται κατά 40% το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του ΥΠΠΟ, στο οποίο βρίσκονται και οι κωδικοί της Πάτρας, δεν έχει απάντηση. Ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής που αναμένεται θα τα βρει όλα μπροστά του (προσωρινά έχει ορισθεί ο κ. A. Αλάτσης).

Δεν πρόκειται για άγνοια αλλά για συνειδητές ενέργειες που εκπορεύονται από κύκλους του υπουργείου Πολιτισμού με σκοπό την απαξίωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, της Πάτρας και της Αχαΐας, λέει ο ίδιος. Και η απαξίωση έχει ήδη έρθει. Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία και ο Τύπος αναπαράγουν το θέμα με ποικίλα σχόλια, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να ελκύσουν επισκέπτες στην πόλη – αν ήταν και αυτό ένα ζητούμενο -, ενώ βεβαίως το θέμα έχει τον αντίκτυπό του στη χώρα και στην αδυναμία της να χειρισθεί μία, ας μην ξεχνάμε, πολιτιστική διοργάνωση.


Θ. ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ «Εγκληματικές οι ενέργειες του ΥΠΠΟ»

Από τον Νοέμβριο του 2003 ανέλαβε το τιμόνι της Πάτρας – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ο Θ. Μικρούτσικος και στο διάστημα που μεσολάβησε ως σήμερα είδε να αλλάζει η κυβέρνηση, να αλλάζει ο υπουργός Πολιτισμού, να αλλάζει ο φορέας υλοποίησης του προγράμματος, να αλλάζουν τα πρόσωπα, να μειώνονται τα κονδύλια και, το κυριότερο, να εισάγονται νέες, «καινοτόμες» ιδέες για μια καθαρά πολιτιστική διοργάνωση, η οποία έτσι μετατρεπόταν σε πεδίο άσκησης μικροπολιτικής και λαϊκισμού. Ετσι στην ερώτηση αν με την παραίτησή του κινδυνεύει ο θεσμός, ο κ. Μικρούτσικος είναι κατηγορηματικός:

«H Πολιτιστική Πρωτεύουσα θα κινδύνευε ακόμη και αν παρέμενα. H κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, δεν επηρεάζεται πλέον από την παρουσία ή την απουσία μου». Ο λόγος βρίσκεται στη μορφή του φορέα υλοποίησης της Πολιτιστικής, τον οποίο επέλεξε ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Π. Τατούλης, αποδυναμώνοντας τον καλλιτεχνικό διευθυντή και περιορίζοντάς τον σε έναν ρόλο περίπου συμβουλευτικό.

«Οι πολιτιστικοί οργανισμοί παγκοσμίως έχουν ως κορυφή τον καλλιτεχνικό διευθυντή και ακολούθως τους βοηθούς του ως επικεφαλής στα διάφορα τμήματα. Εδώ δεν προκρίθηκε αυτό το μοντέλο, ίσως εξαιτίας του προσώπου μου. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα ο καλλιτεχνικός διευθυντής αποφασίζει μόνο για το πρόγραμμα και όχι για την υλοποίησή του. Αυτήν θα την αναλάμβαναν άλλα στελέχη, τα οποία όμως δεν προσλήφθηκαν ποτέ» διευκρινίζει ο κ. Μικρούτσικος. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το γεγονός ότι στην Πολιτιστική απασχολούνται μόνο 27 άτομα, εκ των οποίων μόνο τα έξι είναι επαγγελματίες. Τη στιγμή που η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Λίλλης, για παράδειγμα, είχε 350 ανθρώπους.

Εγκληματικές χαρακτηρίζει εξάλλου ο ίδιος τις ενέργειες του ΥΠΠΟ. «Ηταν έγκλημα να φτιάξουν αυτόν τον οργανισμό και ήταν εγκληματική ανευθυνότητα να τον δώσουν να τον διοικήσει ο πολιτικός εκπρόσωπος του υπουργείου» καταγγέλλει. Και τονίζει πως ο ίδιος εξάντλησε όλα τα περιθώρια για την επίλυση του προβλήματος: «Είναι αλήθεια ότι ο προηγούμενος φορέας δεν είχε την κατάλληλη ευελιξία και δομή, επειδή όμως δεν υπήρχε χρόνος για νέο, αντί της κατάργησής του πρότεινα τρεις τροπολογίες τις οποίες παρέδωσα στον κ. Καραμανλή. Δεν εισακούστηκα και το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένας φορέας με πολλά λάθη αλλά και με δομή και διατάξεις που δεν συγχωρούνται σε έναν σύγχρονο πολιτιστικό θεσμό, και μάλιστα ευρωπαϊκού επιπέδου. Επιπλέον υπήρξε τεράστια καθυστέρηση, αφού ο νέος φορέας άρχισε να λειτουργεί μόλις τον Μάιο του 2005».

Ο κ. Μικρούτσικος μιλάει και για τα χρήματα τα οποία του υποσχέθηκε προσωπικά ο πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής. Πρόκειται για τα 7 εκατ. ευρώ επιπλέον του προϋπολογισμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, τα οποία ουδέποτε δόθηκαν.

«Σε σκληρές μέρες δημοσιοοικονομικής πολιτικής ο κ. Τατούλης στέλνει στην Αρκαδία εκατομμύρια ευρώ σε πολιτιστικούς συλλόγους και μοναστήρια. Ενα κομμάτι αυτών των επιδοτήσεων αν δινόταν στην Πολιτιστική θα είχαμε τώρα 10 ειδικευμένα στελέχη, που τα έχει ανάγκη ο οργανισμός» λέει. Και προσθέτει: «Είναι συκοφαντία ο ισχυρισμός του κ. Τατούλη ότι ήθελα να ελέγχω τα οικονομικά του οργανισμού. Ο μόνος έλεγχος ήταν η διαμαρτυρία μου γιατί ορίστηκε Επιτροπή Διενέργειας Διαγωνισμών για την προμήθεια εξοπλισμού λίγες ημέρες ­ στις 22 Δεκεμβρίου συγκεκριμένα ­ προ της έναρξης των εκδηλώσεων. Αυτό έπρεπε να έχει γίνει μήνες νωρίτερα, ώστε εγκαίρως να γίνει η προμήθεια των ηχητικών, φωτιστικών κτλ. Σε μια τέτοια επιτροπή μάλιστα έβαλαν έναν πρατηριούχο βενζίνης, έναν καθηγητή Ιατρικής, έναν Μαθηματικών και τη διευθύντρια μνημείων Δυτικής Ελλάδος!».

Κατόπιν όλων αυτών όμως γιατί έμενε στη θέση του;

«Το στοίχημα για την Πάτρα ήταν πολύ μεγαλύτερο από μια διοργάνωση περιορισμένου χρόνου κατά τον οποίο η πόλη θα κινούνταν μόνο γύρω από τον εαυτό της. Εμένα με ενδιέφερε να γίνει αυτός ο θεσμός μια εκκίνηση ανάπτυξης σε βάθος 20ετίας για την Πάτρα» λέει. «H πόλη θα μπορούσε να επωφεληθεί από τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της θέσης της και βάσει αυτής να γίνουν επενδύσεις στο μέλλον. Να γίνει γνωστή στο εξωτερικό, να αποκτήσει υποδομές και μέσα από το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας να αναδειχθούν δύο ή τρεις θεσμοί με συνέχεια στον χρόνο και με εμβέλεια πανευρωπαϊκή» καταλήγει ο κ. Μικρούτσικος.


Σαντάνα και Στινγκ σε… αναμονή

Τους είπαν ότι πρόκειται να πάρουν μέρος στις εκδηλώσεις της Πάτρας – Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2006 αλλά δεν υπέγραψαν και συμβόλαιο… Ετσι μπορεί στο πρόγραμμα να περιλαμβάνονται τα ονόματά τους, στην πραγματικότητα όμως η συμμετοχή τους είναι αμφίβολη. Μερικοί εξ αυτών μάλιστα είναι διάσημοι: Ο Κάρλος Σαντάνα αίφνης, ο Στινγκ επίσης, ο Ιαν Αντερσον των Τζέθρο Ταλ, ο οποίος κατά το πρόγραμμα θα συμπράξει με την Ορχήστρα της Πάτρας, ο μαέστρος Μαξίμ Σοστακόβιτς, ο πιανίστας Ιβο Πογκορέλιτς, ο φλαουτίστας Πατρίκ Γκαλουά, ο Μανού Τσάου και η Τρέισι Τσάπμαν, οι οποίοι θα συμμετάσχουν σε αντιρατσιστική συναυλία, αλλά και η Αζίζα Μουσταφά-Ζάντεχ. Επίσης η χορωδία Γκλίνκα, η Συμφωνική του Πίτσμπουργκ με τον σερ Αντριου Ντέιβις, οι συναυλίες της Ορχήστρας της Πάτρας στις Βρυξέλλες και το Λουξεμβούργο για την παράδοση της σκυτάλης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, ακόμη το θέαμα χορού και σημαντικά σχήματα παιδικού θεάτρου και κουκλοθεάτρου.

Βέβαιες ωστόσο θεωρούνται οι 30 εκδηλώσεις για τις οποίες έχουν υπογραφεί τα συμβόλαια. Μεταξύ αυτών η έκθεση Ντα Βίντσι φυσικά, η οποία εγκαινιάζει την Πολιτιστική Πρωτεύουσα στις 10 Ιανουαρίου, η συναυλία του Μστισλάβ Ροστροπόβιτς με την Ορχήστρα της Λιθουανίας, το ιταλικό θεατρικό σχήμα Κομέντια ντελ’ Αρτε, το τσίρκο Μαντραγκούντα και άλλα.


ΥΠΟΔΟΜΕΣ Στο μέλλον(;) τα σπουδαία

Σε 150 εκατ. ευρώ πρόκειται να ανέλθει το συνολικό κόστος της διοργάνωσης Πάτρα – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006. Ωστόσο μόλις στις 27.7.2005 υπεγράφησαν οι συμβάσεις για τις μελέτες τεσσάρων έργων, το κόστος των οποίων ανέρχεται σε 28,3 εκατ. ευρώ. Τα έργα αυτά είναι τα εξής:

* Το Ανοιχτό Θέατρο Πάτρας στην περιοχή Ρηγανόκαμπος, για το οποίο όμως δεν υπάρχει καν η μελέτη, παρ’ ότι είχε ανακοινωθεί πως θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο.

* H μετατροπή των παλαιών αποθηκών ΑΣΟ σε πολιτιστικό πολυχώρο, όπου αρχικά τοποθετούνταν η τελετή έναρξης, εν συνεχεία όμως ανακοινώθηκε ότι θα είναι έτοιμος τον Ιούλιο.

* H ανάπλαση του παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου σε εκθεσιακό μουσειακό χώρο, έργο που υπολογίζεται να παραδοθεί τον Μάρτιο του 2008.

* H ανάπλαση – αξιοποίηση της περιοχής του κάμπινγκ και του έλους της Αγυιάς, με ημερομηνία παράδοσης τον Μάιο του 2008.

H προκήρυξη εξάλλου του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τη δημιουργία κλειστού θεάτρου στον χώρο Λαδόπουλου δεν έχει καν γίνει (κόστος 32,5 εκατ. ευρώ), έτσι ως χρόνος ολοκλήρωσης αναφέρεται το 2009!

Ωστόσο και τα έργα αναπλάσεων της πόλης (προσόψεις κτιρίων, πλατείες, φωτισμός κτλ.), ύψους 15 εκατ. ευρώ, υπολογίζεται ότι θα βρίσκονται σε εξέλιξη όλο το 2006. Ας σημειωθεί τέλος ότι έργα όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο, ο αρχαιολογικός χώρος της Βούντενης, η αποκατάσταση των κάστρων της Πάτρας και του Ρίου, η ανασκαφή στο ρωμαϊκό στάδιο κτλ. υλοποιούνται ανεξαρτήτως Πολιτιστικής από το υπουργείο Πολιτισμού. Δυσμενής εξέλιξη ήταν εξάλλου η διακοπή των εργασιών ελλείψει άδειας από την Πολεοδομία για την κατασκευή λυόμενου θεάτρου, το οποίο θα κάλυπτε την ανυπαρξία μόνιμων υποδομών.