Αν ρωτούσε κανείς τους φορολογουμένους στην Ελλάδα ποιες ημέρες θα ήθελαν να διαγράφονται κάθε χρόνο από τη μνήμη τους, σίγουρο είναι πως μια από τις απαντήσεις που θα έδιναν θα αφορούσε την περίοδο κατά την οποία συμπληρώνουν τη φορολογική δήλωσή τους. Το «κουβάρι» των διαφόρων εντύπων που είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε γίνεται χρόνο με τον χρόνο ολοένα και περισσότερο μπερδεμένο, αντί να απλοποιείται, όπως θα έπρεπε. Ετσι και εφέτος οι περίπου 4,5 εκατομμύρια φορολογούμενοι θα πρέπει, αναλόγως προς το επάγγελμα και τις πηγές των εισοδημάτων τους, να συμπληρώσουν και να υποβάλουν στις αρμόδιες εφορίες τα έντυπα Ε1, Ε2, Ε3 κτλ. «Το Βήμα» συζήτησε με τον αντιπρόεδρο των φοροτεχνικών επιστημόνων κ. Μανούσο Ντουκάκη για τα σημεία εκείνα όπου θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή οι φορολογούμενοι κατά τη συμπλήρωση του βασικού εντύπου Ε1.
* Θυμηθείτε τον ΑΦΜ
Το πρώτο σημείο στο οποίο ο κ. Ντουκάκης εφιστά την προσοχή στους παντρεμένους φορολογουμένους είναι το θέμα του αριθμού φορολογικού μητρώου. Εφέτος οι φορολογούμενοι θα πρέπει να αναγράψουν στον πίνακα 1 της δήλωσης φόρου εισοδήματος την ημερομηνία τέλεσης του γάμου τους καθώς και τον αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) της συζύγου. Για τις έγγαμες που είχαν δικό τους ΑΦΜ πριν από τον γάμο τους, θα ισχύσει και πάλι ο παλαιός ΑΦΜ. Ο αριθμός αυτός θα αναζητηθεί από την Εφορία και θα τους επαναχορηγηθεί, ενώ όσες δεν είχαν θα αποκτήσουν καινούργιο ΑΦΜ.
* Οι δαπάνες
Από το συνολικό εισόδημα θα αφαιρεθούν, όπως και πέρυσι, ορισμένες δαπάνες. Για τα ενοίκια που πληρώθηκαν, τόσο για ανάγκες κύριας κατοικίας όσο και για τα παιδιά που σπουδάζουν στο εσωτερικό, θα πρέπει να αναγραφεί στους κωδικούς 801 ως 804 ο ΑΦΜ και ο αριθμός ταυτότητας του εκμισθωτή. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που ως ιδιοκτήτρια που εκμισθώνει το ακίνητο είναι η σύζυγος του εκμισθωτή, θα αναγραφεί ο ΑΦΜ του συζύγου και όχι ο δικός της.
* Η ιδιοκατοίκηση
Για την ιδιοκατοίκηση ο κ. Ντουκάκης μας είπε ότι αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από τους φορολογουμένους είναι ότι, αν κάποιος γράψει ότι το εμβαδόν της κατοικίας του είναι π.χ. 250 τ.μ., για τον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος θα ληφθεί υπόψη μόνο το εμβαδόν πάνω από τα 150 τ.μ. της κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας (αθροιστικά) με τιμή ζώνης αυτή που ισχύει από 1.1.98. Στις περιπτώσεις που έχουμε μονοκατοικία, η οποία είναι εντός ή εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού, γράφεται αθροιστικά η επιφάνεια του κύριου χώρου καθώς και η επιφάνεια των βοηθητικών χώρων του λεβητοστασίου, του κλιμακοστασίου, είτε πρόκειται για κύρια κατοικία, δευτερεύουσα εξοχική ή όχι. Διευκρινίζεται ότι οι κωδικοί που αφορούν επιφάνεια γκαράζ και αποθήκης συμπληρώνονται όταν υπάρχουν ιδιόκτητοι χώροι γκαράζ και αποθήκης που βρίσκονται π.χ. στο υπόγειο ή στον ακάλυπτο χώρο της ίδιας οικοδομής και όχι η επιφάνεια χώρου στάθμευσης σε πυλωτή. Από εφέτος τα ποσοστά συνιδιοκτησίας θα αναγράφονται μόνο σε ακέραιο ποσοστό (π.χ. 32%) και όχι με επιπλέον δεκαδικά ψηφία (π.χ. 32,4%).
* Ειδικές περιπτώσεις
Ακόμη αυτό που πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι κατά τη συμπλήρωση των κωδικών του πίνακα 7 (εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες) και ειδικότερα κατά τη συμπλήρωση του κωδικού 317 (γιατροί ΕΣΥ, αθλητές κ.ά.) είναι η δυνατότητα που τους παρέχεται να φορολογηθούν με τις γενικές διατάξεις, αν το επιθυμούν, οπότε θα συμπληρώσουν και τον κωδικό 609 με τον παρακρατηθέντα φόρο. Αν δεν θέλουν όμως να φορολογηθούν με τις γενικές διατάξεις αλλά αυτοτελώς με το ποσό της παρακράτησης που έγινε στην πηγή, θα πρέπει να πάνε στον πίνακα 12 (πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία) και να αναγράψουν τις αμοιβές απο εφημερίες κτλ. στον κωδικό 691.
* Κάλυψη τεκμηρίων
Στον πίνακα 12 θα πρέπει να δηλωθούν και τα εισοδήματα τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο για την κάλυψη τεκμηρίων. Προσέξτε: αν και στο ενημερωτικό βιβλιαράκι που προμήθευσε και εφέτος το υπουργείο Οικονομικών στους φορολογουμένους αναγράφεται ότι είναι υποχρεωτικό να γραφούν οι τόκοι, τα μερίσματα, τα κέρδη από μετοχές κτλ., εντούτοις με μεταγενέστερη διάταξη νόμου αυτή η υποχρέωση καταργήθηκε. Είναι λοιπόν στη διάθεση του φορολογουμένου να τα αναγράψει, προκειμένου να καλύψει κάποιο τεκμήριο για εφέτος ή την επόμενη χρονιά.
* Το έντυπο Ε9
Οπως και πέρυσι, μας είπε ο κ. Ντουκάκης, έτσι και εφέτος το έντυπο Ε9 θα συμπληρωθεί και θα υποβληθεί μόνο από τους φορολογουμένους, στα περιουσιακά στοιχεία των οποίων υπήρξε κάποια μεταβολή. Ακόμη θα συμπληρωθεί το έντυπο και όταν επήλθε μεταβολή στη προσωπική ή οικογενειακή κατάσταση, όπως τέλεση γάμου, απόκτηση παιδιού, ενηλικίωση του παιδιού τους κτλ. Αν κάποιος δεν έχει κάνει φορολογική δήλωση, θα το συμπληρώσει εφέτος για πρώτη φορά. Αν κάποιος ήταν στο εξωτερικό και ήρθε τώρα στην Ελλάδα και υποβάλλει για πρώτη φορά δήλωση, και αυτός είναι υποχρεωμένος να υποβάλει το έντυπο Ε9.
* Τεκμαρτές δαπάνες
Η συμπλήρωση του πίνακα 13 (προσδιορισμός ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης) θέλει μεγάλη προσοχή, μας είπε ο αντιπρόεδρος της ΠΕΦΕ, γιατί ένα λάθος μπορεί να στοιχίσει στους φορολογουμένους επιπλέον φόρους. Θα πρέπει οι φορολογούμενοι να υπολογίζουν το ύψος της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης και να το συγκρίνουν με τα εισοδήματα που θα δηλώσουν, έτσι ώστε να κάνουν τις ανάλογες «κινήσεις». Αν χρησιμοποιείτε δευτερεύουσα κατοικία και η επιφάνειά της είναι πάνω από 100 τ.μ. αποτελεί τεκμήριο και το ακαθάριστο ποσό της ετήσιας δαπάνης πρέπει να αναγραφεί στον κωδικό 707. Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο τεκμήριο πολλαπλασιάζεται επί δύο.
* Το αυτοκίνητο
Οσοι συμμετέχουν σε ομόρρυθμη εταιρεία και έχουν στην κατοχή τους αυτοκίνητο που ανήκει σε αυτή, ή είναι διαχειριστές, πρόεδροι ή εντεταλμένοι διευθύνοντες σύμβουλοι ΑΕ και τους έχει δοθεί αυτοκίνητο από την εταιρεία, θα πρέπει να το δηλώσουν κατά το ποσοστό βέβαια συμμετοχής στην εταιρεία. Επίσης όσοι είχαν θέσει κατά το 1998 το αυτοκίνητό τους σε ακινησία θα πρέπει να καταθέσουν μαζί με την εφετεινή τους δήλωση το σχετικό έγγραφο που έχουν καταθέσει στην εφορία για να μη συνυπολογιστεί ως τεκμήριο διαβίωσης.
Ο κ. Ντουκάκης επισημαίνει ακόμη ότι όσοι έχουν εισαγάγει αυτοκίνητα με μειωμένους δασμούς, π.χ. για λόγους μετοικεσίας, τα πρώτα τρία χρόνια απαλλάσσονται της φορολογίας και για τα δύο επόμενα τους παρέχεται μείωση 50% της τεκμαρτής δαπάνης. Ως πρώτο έτος κυκλοφορίας θεωρείται η χρονιά στην οποία έγινε ο εκτελωνισμός του αυτοκινήτου. Επισημαίνει ακόμη ότι, αν ένα παντρεμένο ζευγάρι έχει στην κυριότητά του αυτοκίνητο με ποσοστό συνιδιοκτησίας ανάμεσα στους δύο συζύγους 50%, θεωρείται αριθμητικά ένα τεκμήριο μόνο για τον σύζυγο. Ετσι, αν το συγκεκριμένο διαθέτει για παράδειγμα τρία αυτοκίνητα τα οποία ανήκουν στον σύζυγο, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη θα αυξηθεί επιπλέον με 10%.
* Δηλώστε τις πισίνες
Εφέτος για πρώτη φορά όμως θα θεωρηθούν ως τεκμαρτό εισόδημα και οι πισίνες. Προσοχή λοιπόν, όσοι διατηρούν πισίνες θα πρέπει να τις δηλώσουν. Πάντως το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι όποιος διατηρεί πισίνα σε εξωτερικό χώρο χρειάζεται λιγότερα χρήματα για να τη συντηρήσει απ’ ό,τι κάποιος που τη διαθέτει μέσα στο σπίτι του.
* Γονικές παροχές
Για πρώτη φορά όμως εφέτος αποτελούν τεκμήριο και οι γονικές παροχές σε χρήμα και θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί οι φορολογούμενοι στη συμπλήρωση των εν λόγω ποσών. Οι γονικές παροχές θα δηλωθούν στο τετραγωνίδιο με κωδικό 725.
* Αγορές με κάρτα
Ιδιαίτερη προσοχή εφιστά ο κ. Ντουκάκης στους φορολογουμένους που έχουν πραγματοποιήσει αγορές καταναλωτικών αγαθών με την πιστωτική τους κάρτα. Οι φορολογούμενοι αυτοί θα πρέπει να αναγράψουν στους κωδικούς 729-730 τα ποσά που κατέβαλαν μέσα στο 1998 για την τοκοχρεολυτική απόσβεση των χρεώσεων. Αξίζει να τονιστεί ότι το ποσό που αναγράφεται στους κωδικούς αυτούς δεν συναθροίζεται με τα υπόλοιπα ποσά των τεκμηρίων αλλά συγκρίνεται με αυτά. Ετσι, αν το άθροισμα όλων των τεκμηρίων δαπανών διαβίωσης ξεπερνά το ποσό που γράφεται στους κωδικούς 729-730, τότε και μόνο θα ληφθούν υπόψη ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη. Αν είναι μικρότερα, θα ληφθεί υπόψη μόνο το ποσό που αναφέρεται στον κωδικό που αφορά την τοκοχρεολυτική απόσβεση μέσω πιστωτικών καρτών για αγορά καταναλωτικών αγαθών.
Για παράδειγμα, αν έχουμε τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης από αυτοκίνητα 5 εκατ. δρχ. και από πιστωτικές κάρτες για αγορά καταναλωτικών αγαθών 4 εκατ. δρχ., το τεκμήριο που θα ληφθεί υπόψη για τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος θα είναι τα 5 εκατ. δρχ. και όχι το άθροισμα των δύο, δηλαδή τα 9 εκατ. δρχ.
* Τόκοι στεγαστικών
Ο κ. Ντουκάκης επισημαίνει ακόμη ότι οι τόκοι των στεγαστικών δανείων που αφορούν πρώτη κατοικία αναγράφονται και στα ποσά δαπανών που αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα αλλά υπολογίζονται και ως τεκμήριο και θα πρέπει να αναγραφούν στον κωδικό 727 και 728. Αν όμως το δάνειο αφορά κατοικία άνω των 120 τ.μ., για την επιπλέον διαφορά αναγράφουμε στον κωδικό 727-728 όχι μόνο τους τόκους αλλά και το αναλογούν χρεολύσιο.
* Μειώστε τα τεκμήρια
Θα πρέπει πάντοτε να θυμάστε ότι στη φορολογική του δήλωση ο φορολογούμενος μπορεί να αναγράψει και μια σειρά ποσών που θα του μειώσουν την ετήσια δαπάνη τεκμηρίων. Τέτοια ποσά είναι εκείνα που προέρχονται από διάθεση περιουσιακών στοιχείων, συνάλλαγμα που προήλθε από το εξωτερικό, χρηματικά ποσά που προήλθαν από δάνεια, γονικές παροχές, δωρεές, κέρδη από λαχεία, Λόττο, Προ-πο κτλ. καθώς και κεφάλαια που έχουν σχηματιστεί από αποταμιεύσεις των προηγούμενων χρόνων και αναλώθηκαν μέσα στο 1998. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να τα εκμεταλλεύονται οι φορολογούμενοι ώστε να αποφύγουν τα τεκμήρια.
