Τη μία τραγωδία ακολούθησε δεύτερη. Μία ώρα προτού εντοπισθούν τα συντρίμμια του ουκρανικού αεροσκάφους Γιάκοβλεφ, ένα C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη στο όρος Πάστρα, βορείως της Οινόης, με αποτέλεσμα να βρουν τραγικό θάνατο και τα πέντε μέλη του πληρώματος. Το αεροσκάφος πήγαινε στην Τανάγρα για να παραλάβει καταδρομείς, οι οποίοι θα έπαιρναν μέρος στις έρευνες για τον εντοπισμό του Γιάκοβλεφ. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το πολεμικό αεροσκάφος, που πετούσε χαμηλά σε μια περιοχή όπου επικρατούσε χαμηλή νέφωση, παρεξέκλινε της πορείας του, γεγονός στο οποίο αποδίδεται η πτώση του.
Παρά το βαρύ τίμημα της Πολεμικής Αεροπορίας η γιγαντιαία επιχείρηση για τον εντοπισμό του ουκρανικού αεροπλάνου απέδωσε τελικά καρπούς χθες στις 10.30 το πρωί, όταν ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού εντόπισε τα συντρίμμια σε εξαιρετικά δύσβατη περιοχή, ανάμεσα στις ορεινές κοινότητες Φωτεινά, Σκοτεινά και Κάτω Μηλιά, μόλις δέκα χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές. Και οι 71 επιβαίνοντες είναι νεκροί.
Επιτροπές εμπειρογνωμόνων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, της αντίστοιχης ουκρανικής και ρωσικής, καθώς και ο ιατροδικαστής της Θεσσαλονίκης έσπευσαν επί τόπου, προκειμένου να διερευνήσουν τα αίτια του δυστυχήματος. Το μαύρο κουτί του αεροσκάφους αναμένεται να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα για την πτώση του, ενώ οι απομαγνητοφωνημένες κασέτες της συνομιλίας πιλότου και πύργου ελέγχου Θεσσαλονίκης, το περιεχόμενο των οποίων αποκαλύπτει σήμερα «Το Βήμα», αξιολογούνται από τις δικαστικές αρχές, που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο πιλότος είχε χάσει τον προσανατολισμό του και σε αυτό οφείλεται το δυστύχημα. Σκοτείνιασε στα Φωτεινά
ΣΕ ένα βουνό ανάμεσα στο τρίγωνο που σχηματίζουν τα χωριά Φωτεινά, Σκοτεινά και Μηλιά, που απέχει (σε ευθεία) περίπου 15 χλμ. από την Κατερίνη, βρέθηκαν χθες το πρωί στις 10.30 τα συντρίμμια του ουκρανικού ΥΑΚ-42.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι πάνω από την περιοχή αυτή πετούσαν συνεχώς επί τρεις ημέρες δεκάδες ελικόπτερα του Στρατού και του Ναυτικού. Οι πιλότοι τους δεν είχαν εντοπίσει το μοιραίο αεροσκάφος λόγω της χαμηλής νέφωσης και της ομίχλης που επικρατούσε στην περιοχή. Και το πιο τραγικό: τα συντρίμμια του αεροσκάφους βρέθηκαν μόλις μία ώρα μετά την πτώση του μεταγωγικού C-130 που επρόκειτο να μεταφέρει από την Τανάγρα τους καταδρομείς διάσωσης στην περιοχή της Πιερίας.
Το ουκρανικό αεροσκάφος εντοπίσθηκε πρώτα πρώτα από έναν πιλότο ελικοπτέρου Σικόρσκι του Πολεμικού Ναυτικού που είδε τα συντρίμμια από ψηλά (εκείνη την ώρα στην περιοχή είχαν βελτιωθεί οι καιρικές συνθήκες και είχε διαλυθεί η ομίχλη), κατέβηκε χαμηλότερα, βεβαιώθηκε και ειδοποίησε αμέσως τις αρχές. Στη βιασύνη του ωστόσο ο πιλότος του Σικόρσκι έδωσε λανθασμένες συντεταγμένες, με αποτέλεσμα να οδηγήσει τα σωστικά συνεργεία ανάμεσα στα χωριά Αρωνάς και Λαχοράχη, σε υψόμετρο μόλις 240 μέτρων.
Τα ελικόπτερα του Στρατού Ξηράς τα οποία έσπευσαν στην περιοχή όπου υπέδειξε ο πιλότος του Ναυτικού δεν βρήκαν τίποτε, με αποτέλεσμα να ξαναρχίσουν τις έρευνες και να εντοπίσουν το αεροπλάνο στην κορυφή του βουνού κοντά στο χωριό Σκοτεινά. Ο εντοπισμός των συντριμμιών του ΥΑΚ-42, έστω και με αυτόν τον περιπετειώδη τρόπο από ελληνικά ελικόπτερα, έσωσε το γόητρο της Αθήνας αφού και το ΝΑΤΟϊκό Ρ-3 Orion που πέταξε επί ώρες στην περιοχή δεν κατάφερε να τα εντοπίσει. Μόλις χθες τα ξημερώματα οι ΝΑΤΟϊκοί χειριστές του Ρ-3 ειδοποίησαν τις ελληνικές αρχές από τη Νάπολι ότι η εικόνα που πήρε το αεροσκάφος από την περιοχή ήταν αρνητική. Χθες τα χαράματα πέταξε πάνω από τον Νομό Πιερίας και ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος τύπου U-2, αλλά και αυτό έδωσε αρνητικά αποτελέσματα. Αρνητικά αποτελέσματα έδωσαν επίσης και οι αεροφωτογραφίες των ελληνικών Φάντομ και F-16 που φωτογράφησαν την περιοχή.
Στο βουνό όπου βρέθηκε το αεροσκάφος είχαν φτάσει χθες σε απόσταση 200 μόλις μέτρων από τα συντρίμμια οι αλπινιστές και οι καταδρομείς των επίγειων σωστικών συνεργείων. Δεν προχώρησαν όμως ψηλότερα λόγω της πυκνής ομίχλης και της χιονόπτωσης που επικρατούσε εκείνη την ώρα.
Το ΥΑΚ-42 βρέθηκε μόλις πέντε χιλιόμετρα και σε ευθεία γραμμή από το σημείο όπου χάθηκε από τα ραντάρ της Πολιτικής Αεροπορίας, πράγμα που σημαίνει ότι κατέπεσε μετά από πτήση 12 μόλις δευτερολέπτων από την ώρα όπου χάθηκαν τα ίχνη του στα ραντάρ. Στην τελευταία συνομιλία του με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας ο ουκρανός πιλότος είχε αναφέρει ότι βρίσκεται σε απόσταση 28 μιλίων, χωρίς όμως να προσδιορίσει ακριβώς το στίγμα του, Ο πιλότος (ο οποίος ήταν έμπειρος, αφού είχε στο ενεργητικό του 10.000 ώρες πτήσης) εικάζεται ότι πέρασε πάνω από τη φωτισμένη νέα εθνική οδό Κατερίνης – Θεσσαλονίκης διατηρώντας το ίδιο ύψος των 3.500 ποδών (1.200 μέτρα) και περιμένοντας προφανώς οδηγίες από τον πύργο ελέγχου για να αλλάξει είτε ύψος είτε πορεία. Και ενώ το αεροσκάφος ταξίδευε σε ευθεία σε ύψος 1.200 μέτρα προσέκρουσε στο βουνό που στο σημείο εκείνο έχει ύψος 1.500 μέτρα.
Τα πτώματα των 71 επιβατών βρέθηκαν διασκορπισμένα σε μεγάλη απόσταση γύρω από το αεροσκάφος, τα περισσότερα καμένα πράγμα που σημαίνει ότι μετά την πρόσκρουση ακολούθησε ανάφλεξη του αεροσκάφους. Η περισυλλογή τους συνεχιζόταν ως αργά χθες τη νύχτα κάτω από ιδιαιτέρως αντίξοες συνθήκες και η δικομιδή των σορών στη Θεσσαλονίκη θα γίνει μάλλον σήμερα. Βαρύ τίμημα για την Πολεμική Αεροπορία Ο πιλότος «πλήρωσε» τη σιγουριά του
Στην υπερεκτίμηση των ικανοτήτων του πιλότου οφείλεται κατά κύριο λόγο η πτώση του μεταγωγικού C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας στην τοποθεσία Πάστρα (Οινόη) μία μόλις ώρα προτού εντοπισθούν τα συντρίμμια του ουκρανικού ΥΑΚ-42. Οι πέντε επιβαίνοντες αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας σκοτώθηκαν.
Ο κυβερνήτης του «Hercules» αντισμήναρχος Γ. Παπαγιαννόπουλος ήταν από τους πλέον έμπειρους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας με χιλιάδες ώρες πτήσης στο ενεργητικό του και ο χαρακτηρισμός που είχε στον ατομικό του φάκελο στο ΓΕΑ ήταν «ικανότατος, τυπικός και μεθοδικός». Και όμως αυτός ο τυπικός και μεθοδικός κυβερνήτης δεν ενήργησε όπως θα ενεργούσε ακόμη και ένας πρωτοετής σπουδαστής της Σχολής Ικάρων: να αλλάξει δηλαδή πορεία και να συμβουλευθεί τα πτητικά του όργανα μόλις αντιλαμβανόταν μεταβολή του καιρού.
Ο πιλότος του C-130, πέντε μόλις λεπτά μετά την απογειωσή του από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας με προορισμό το γειτονικό αεροδρόμιο της Τανάγρας, επέμεινε να πετάει στο ίδιο ύψος και στην ίδια πορεία χωρίς να χρησιμοποιεί τα όργανά του αλλά μόνο την οπτική επαφή που είχε με την περιοχή, παρά το γεγονός ότι ο καιρός είχε επιδεινωθεί ραγδαία. Ισως επειδή ήταν βέβαιος, λόγω εμπειρίας που διέθετε, ότι μπορούσε να συνεχίσει την πτήση του με αυτόν τον τρόπο. Δύο άλλα άλλωστε πανομοιότυπα αεροσκάφη είχαν περάσει πριν από λίγα λεπτά από την ίδια περιοχή χωρίς προβλήματα. Οι καιρικές συνθήκες όμως για τα άλλα δύο C-130 ήταν διαφορετικές και οι πιλότοι τους δεν είχαν κατά τη διάρκεια της πορείας τους ούτε ομίχλη ούτε πλάγιους ανέμους ούτε πυκνή νέφωση.
Ο αντισμήναρχος Γ. Παπαγιαννόπουλος χρημάτισε και κυβερνήτης και εκπαιδευτής στα αεροσκάφη Ρ-3 Orion ναυτικής συνεργασίας του Πολεμικού Ναυτικού και από τον Ιανουάριο επρόκειτο να μετατεθεί στο ΝΑΤΟ αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση ενός AWACS, ιπτάμενου ραντάρ. Ηταν ό,τι καλύτερο έστελνε η Πολεμική Αεροπορία στο ΝΑΤΟ.
Η τύχη (αν μπορεί να την χαρακτηρίσει κανείς έτσι) μέσα στην ατυχία της Πολεμικής Αεροπορίας ήταν ότι το μοιραίο C-130 επρόκειτο να προσγειωθεί στην Τανάγρα για να παραλάβει 80 καταδρομείς που θα τους μετέφερε στον νομό Πιερίας για να μετάσχουν στα συνεργεία εντοπισμού του ουκρανικού ΥΑΚ-42. Το C-130 είχε απογειωθεί στις 9.10 π.μ. από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας με πενταμελές πλήρωμα που το αποτελούσαν οι κυβερνήτης αντισμήναρχος Γ. Παπαγιαννόπουλος, συγκυβερνήτης επισμηναγός Π. Γκολφινόπουλος, ιπτάμενος μηχανικός ανθυπασπιστής Π. Αλεξίου, και ναυτίλοι οι αντισμήναρχοι Θ. Γεωργακόπουλος και Σ. Μοντσάτσος. Στις 9.15 χθες το πρωί μετά από πτήση πέντε λεπτών χάθηκε από τις οθόνες των ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας. Τι ακριβώς είχε συμβεί; Ο καιρός στην περιοχή άλλαξε ραγδαία, πυκνή νέφωση είχε καλύψει τον ουρανό αλλά ο πιλότος προτίμησε αντί να αλλάξει πορεία να συνεχίσει την πτήση εμπιστευόμενος μόνο την πείρα του και την όρασή του και όχι τα πτητικά του όργανα.
Πετούσε χαμηλά, περίπου σε ύψος 900 μέτρων, επιδιώκοντας να κερδίσει χρόνο ώστε να βρίσκεται έγκαιρα στο αεροδρόμιο της Τανάγρας. Και λόγω των νεφώσεων δεν είδε το βουνό που έχει υψόμετρο 940 μέτρα και προσέκρουσε με την κοιλιά στην κορυφή. Τα συντρίμμια του αεροσκάφους διασκορπίστηκαν σε απόσταση 800 μέτρων και προεκλήθη φωτιά.
Οι επιτελείς του ΓΕΑ ακόμη δεν μπορούν να καταλάβουν πώς ένας έμπειρος πιλότος υπέπεσε στο λάθος να μην εμπιστευθεί τα πτητικά του όργανα τη στιγμή που αντελήφθη μεταβολή του καιρού. Το C-130 θεωρείται από τα ασφαλέστερα αεροπλάνα στον κόσμο με αξιόπιστα όργανα και δυνατότητες να πετάει κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
Μόλις το αεροσκάφος χάθηκε από τα ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας κινητοποιήθηκαν τα ειδικά συνεργεία διάσωσης του ΓΕΑ και εντοπίστηκε μέσα σε επτά λεπτά. Επί τόπου κατέφθασε ο αρχηγός του ΓΕΑ αντιπτέραρχος Γ. Αντωνετσής, ο οποίος συνέστησε ειδική επιτροπή για να διερευνηθούν τα αίτια του ατυχήματος. Είναι το δεύτερο C-130 που συντρίβεται σε ορεινή περιοχή σε διάστημα λίγων ετών. Πρώτο ήταν αυτό που κατέπεσε στο όρος Οθρυς παρασύροντας στον θάνατο 80 σμηνίτες. Τι λένε οι κασέτες
«Θα αναφέρω» ήταν τα τελευταία λόγια του πιλότου του μοιραίου ουκρανικού αεροσκάφους. Μετά σιωπή. «Το Βήμα» αποκαλύπτει την απομαγνητοφωνημένη συνομιλία του πιλότου με τον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου «Μακεδονία» λίγη ώρα πριν από το δυστύχημα. Η συνομιλία που έχει καταγραφεί σε κασέτες παραδόθηκε από τον υπουργό Μεταφορών κ. Α. Μαντέλη στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Π. Δημόπουλο και η αξιολόγησή της βρίσκεται πλέον στα χέρια της δικαιοσύνης.
«Το Βήμα» σήμερα παραθέτει τον διάλογο του άτυχου πιλότου και τις τελευταίες φράσεις που αντάλλαξε με τον υπεύθυνο του πύργου ελέγχου. Ο διάλογος που παραθέτουμε είναι από πρόχειρη μετάφραση του αγγλικού κειμένου.
Πιλότος: Θέλω ραντάρ για την προσγείωση.
Πύργος ελέγχου: Δεν υπάρχει ραντάρ. Χρησιμοποιήστε το άλλο σύστημα.
Πιλότος: Ναι, μπαίνω στη διαδικασία.
Πύργος ελέγχου: Είσαι εντάξει;
Πιλότος: Κατεβαίνω στη διαδικασία καθόδου. (ακολουθούν τεχνικοί όροι)
Πύργος ελέγχου: Πού βρίσκεσαι;
Πιλότος: Προχωρώ. Στα 3.500 πόδια.
Πύργος ελέγχου: Σε ποιο σημείο;
Πιλότος: Βόρεια.
Πύργος ελέγχου: Επιβεβαιώστε. Εχετε προσέγγιση;
Πιλότος: Ναι.
Πύργος ελέγχου: Βάλτε το σύστημα ILS στα 3.500 πόδια.
Πιλότος: Εντάξει.
Πύργος ελέγχου: Εχετε ακολουθήσει το σύστημα ILS;
Πιλότος: Μάλλον.
Πύργος ελέγχου: Συνεχίστε προσέγγιση.
Πιλότος: Συνεχίζω και αναφέρω.
Πύργος ελέγχου: Συνεχίζετε προσέγγιση;
Πιλότος: Θα αναφέρω.
Πύργος ελέγχου: Εχετε μπροστά σας πεδίο αεροδρομίου;
Πιλότος: (σιωπή)
Πύργος ελέγχου: Εχετε εισέλθει στη διαδικασία καθόδου;
Πιλότος: (σιωπή)
Πύργος ελέγχου: Ποια η θέση σας;
Πιλότος: (σιωπή)
Πύργος ελέγχου: Αναφέρατε τη θέση σας.
Πιλότος: (σιωπή)
Πύργος ελέγχου: Ποια η κατεύθυνσή σας;
Πιλότος: (σιωπή)
Πύργος ελέγχου: Πού είσθε; Ποια η θέση σας;
Πιλότος: (σιωπή)
