Πού κάναμε λάθος ως γείτονες…
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, Οκτώβριος
«Κάναμε λάθος πιέζοντας για την οικονομική συνεργασία χωρίς την πολιτική θέληση των κυβερνήσεων» λέει στο «Βήμα» ο κορυφαίος τούρκος επιχειρηματίας κ. Ραχμί Κοτς, που αφιέρωσε τέσσερα χρόνια επιδιώκοντας να αναθερμάνει με τη μέθοδο της οικονομικής ενίσχυσης τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Πίστευα ότι αν μπορούσαμε να αυξήσουμε την επιχειρηματική δραστηριότητα σε 2 δισ. δολ., καμιά κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αγνοήσει το σημαντικό αυτό ποσό» λέει… «Στα τέσσερα χρόνια της προεδρίας μου οι σχέσεις έφθασαν τα 900 εκατ. δολ.» λέει ο κ. Κοτς που ανέλαβε το Συμβούλιο Ελληνοτουρκικής Επιχειρηματικής συνεργασίας όταν οι οικονομικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο χωρών ήταν 300 εκατ. δολ. Οι εμπειρίες που απέκτησε στο μεταξύ διάστημα δεν ήταν πάντα ευχάριστες. «Ο κόσμος ήταν φοβισμένος, ακόμη στα σουπερμάρκετ τα τουρκικά προϊόντα είχαν ετικέτες «Made in Germany» και τα ελληνικά προϊόντα στην Τουρκία είχαν ετικέτες «Made in EU». «Ο έλληνας ομόλογός μου κ. Κωνσταντινίδης έδειχνε τέτοια ευαισθησία για τη συνεργασία μας που ακόμη και το γεύμα που οργάνωσε για το Συμβούλιο Τουρκοελληνικής Επιχειρηματικής Συνεργασίας στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» είχε ανακοινωθεί στις πινακίδες του λόμπι του ξενοδοχείου ως συγκέντρωση της οικογενείας Κωνσταντινίδη. Δεν ήθελαν να γραφτεί ο πραγματικός τίτλος της εκδήλωσης». «Το μόνο πράγμα που έγινε αυτό το διάστημα ήταν η ΤΟΥΡΜΕΠΑ, η τουρκική ένωση για την προστασία των θαλασσών που ιδρύθηκε κατά το πρότυπο της ΕΛΜΕΠΑ. Και αυτό έγινε σε συνεργασία με τον αείμνηστο φίλο μου Γιώργο Λιβανό».
* Θεαματική βελτίωση
Στη συζήτηση που είχαμε με τον πρόεδρο του ομίλου Κοτς, στην ασιατική όχθη του Βοσπόρου, ο κ. Κοτς μας απαρίθμησε παραδείγματα θεαματικών απογειώσεων στις οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας με χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία για να καταλήξει: «Είναι σαφές ότι η πολιτική βούληση πρέπει να προέλθει από την κυβέρνηση και να ακολουθήσει οικονομική συνεργασία». «Προσπάθησα να ξεχωρίσω τις πολιτικές σχέσεις από τις οικονομικές» λέει ο κ. Κοτς αλλά εν τέλει από την πολιτική προήλθε το τελικό κτύπημα στις προσπάθειές του. «Ηθελα να παραιτηθώ πριν από την κρίση που δημιουργήθηκε με τον Απο. Ελεγα ότι δεν κάνουμε τίποτα, χάνουμε τον καιρό μας, αλλά η υπόθεση Οτσαλάν ήταν το άχυρο που έσπασε τη ράχη της καμήλας» μας λέει. Η απόφαση της παραίτησής του, τον περασμένο Μάρτιο, ξάφνιασε όσους ήξεραν πόση σημασία απέδιδε ο ίδιος στις σχέσεις με την Ελλάδα… Σήμερα ο κ. Κοτς είναι ευχάριστα αιφνιδιασμένος από τη μεγάλη αλλαγή που σημειώθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά την υπόθεση Οτσαλάν. Επισημαίνει την επιρροή που άσκησαν οι υπουργοί Εξωτερικών, κκ. Γιώργος Παπανδρέου και Ισμαήλ Τζεμ, και βεβαίως ο σεισμός. «Ο σεισμός άλλαξε τις διεθνείς μας σχέσεις, αποτέλεσε σημείο τομής για την Τουρκία, και πρέπει να εκμεταλλευθούμε τα αισθήματα που δημιουργήθηκαν». «Γίναμε μάρτυρες μιας μεγάλης κίνησης που άρχισε από τον κόσμο, προχώρησε στα μέσα ενημέρωσης και ενίσχυσε την πολιτική διαδικασία που είχε ξεκινήσει». «Το μήνυμα ήταν σαφές: μπορούμε να είμαστε φίλοι, μπορούμε να συνεργαστούμε, μπορούμε να ξεχάσουμε το παρελθόν και να δοκιμάσουμε μια νέα φάση στις σχέσεις μας».
Οι δυνάμεις που θα στηρίξουν τη νέα αυτή φάση είναι πολλές, σύνθετες και είναι ήδη εδώ, μας λέει ο τούρκος επιχειρηματίας. «Οταν είμαστε στα πανεπιστήμια στο εξωτερικό οι καλύτεροι φίλοι μας είναι οι Ελληνες, γιατί μας αρέσουν τα ίδια πράγματα. Μοιράζονται την ίδια παιδεία, τα ίδια γούστα». «Η ελληνική και τουρκική οικονομία είναι συμβατές περισσότερο από ό,τι είναι ανταγωνιστικές» σημειώνει. «Η ελληνική οικονομία είναι προσανατολισμένη στις υπηρεσίες, η δική μας στη βιομηχανία. Ετσι μπορούμε με ευκολία να αντιμετωπίσουμε τις ελλείψεις της κάθε πλευράς». «Το Αιγαίο είναι μια θάλασσα με μεγάλες τουριστικές δυνατότητες. Μισό εκατομμύριο Τούρκοι ταξιδεύουν κάθε χρόνο στο εξωτερικό και αν υπήρχε μια συνεργασία θα μπορούσαν να έρχονται και στην Ελλάδα» λέει ο κ. Κοτς που φέτος για πρώτη φορά στερήθηκε τις ομορφιές του Αιγαίου, όπου κάθε καλοκαίρι περνούσε τις διακοπές του. Ο κ. Κοτς σημειώνει ακόμη τη μεγάλη απήχηση που είχε στην Τουρκία η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να στηρίξει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας.
* «Ανοίξαμε τις αγορές μας»
«Το σημαντικότερο είναι ότι η Ελλάδα ήρε τις αντιρρήσεις της στην υποψηφιότητα της Τουρκίας για την ΕΕ» λέει αλλά αμέσως σημειώνει τις επιφυλάξεις του για τη στρατηγική της τουρκικής κυβέρνησης στο θέμα. «Εμείς ανοίξαμε τις αγορές μας και σε αντάλλαγμα δεν πήραμε ούτε μια ημερομηνία για την έναρξη διαπραγματεύσεων! Χάρη στο ελληνικό βέτο δεν πήραμε καθόλου χρήματα. Εγώ πάντα ασκούσα κριτική στην κυβέρνησή μας για τη διαπραγμάτευση που έκανε. Ο Κοτς θέλει μια κλειστή αγορά που μπορεί να βγάλει πολλά λεφτά, έλεγαν, αλλά αυτό δεν είναι ακριβές. Εμείς αναπτυχθήκαμε περισσότερο μετά την τελωνειακή ένωση· αναπτυχθήκαμε περισσότερο από ό,τι αναπτύχθηκε η χώρα και γίναμε πιο ανταγωνιστικοί. Η τελωνειακή ένωση δεν πλήττει εμάς, πλήττει τις μικρές επιχειρήσεις που χρειάζονται την οικονομική βοήθεια και χρόνο για να προσαρμοσθούν· και δεν εξασφάλισαν ούτε το ένα ούτε το άλλο».
Ο κ. Ραχμί Κοτς, 69 ετών, είναι σήμερα επικεφαλής μιας πραγματικής οικονομικής αυτοκρατορίας, με περισσότερους από 5.000 εργαζομένους, με παρουσία σε 26 χώρες και με δραστηριότητες που εκτείνονται από τις τράπεζες ως τη βαριά βιομηχανία, τον κατασκευαστικό τομέα και την ενέργεια.
Μια τρίτη γενεά Κοτς, η γενεά των τριών αγοριών του Ραχμί μπέι, που όλοι έκαναν τις σπουδές τους σε μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια, ετοιμάζεται μεθοδικά να αναλάβει τα ηνία της αυτοκρατορίας.
