Τι αποκαλύπτει ο πρώην Πρόεδρος κ. Γ. Βασιλείου
ΠΑΝΩ από 22.000 εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων από τη ναυτιλία και το εμπόριο ως τις τηλεπικοινωνίες και την εξόρυξη πετρελαίου που εκπροσωπούν τα συμφέροντα ισχυρών οικονομικών και επιχειρηματικών ομίλων έχουν επιλέξει ως τόπο εγκατάστασης αλλά και βάση εξόρμησής τους το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που τα τελευταία χρόνια με σταθερά και συνεπή βήματα έχει μετεξελιχθεί σε ένα μικρό φορολογικό και επιχειρηματικό παράδεισο στην άκρη της Ανατολικής Μεσογείου.
Αλλά η Κύπρος παρ’ όλα αυτά διαφέρει από τους «συνήθεις» φορολογικούς παραδείσους που εξακολουθούν να λειτουργούν σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης, από την πορτογαλική Μαδέιρα και την ιρλανδική πρωτεύουσα ως τα πολυθρύλητα νησιά του «καναλιού» της Μάγχης. Και αυτό γιατί η Κύπρος μέσα σε λίγα χρόνια πέτυχε, αξιοποιώντας τις ιστορικές ευκαιρίες, να γίνει μια πύλη από την οποία διέρχονται όλες οι επενδύσεις από τις αναπτυγμένες αγορές της Δύσης προς τις αναδυόμενες αγορές της Ανατολής και αντιστρόφως.
Οι εταιρείες καναδικών συμφερόντων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα εξόρυξης πετρελαίου στη Σιβηρία, έχουν μεταφέρει από το μακρινό Βανκούβερ και το Τορόντο την έδρα τους στη Λευκωσία. Το ίδιο συμβαίνει και με εταιρείες ρωσικών συμφερόντων, που επενδύουν στις πιο διαφορετικές επιχειρηματικές δραστηριότητες σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάλιστα, οι ρυθμοί εγκατάστασης υπεράκτιων εταιρειών, ρωσικών και άλλων ανατολικοευρωπαϊκών συμφερόντων, είναι εντυπωσιακοί. Τουλάχιστον το 60% των νέων εταιρειών που εγκαθίστανται τα τελευταία τρία χρόνια στο νησί προέρχονται από χώρες που «ανακαλύπτουν» τον καπιταλισμό.
Οι υπεράκτιες εταιρείες offshore companies που εγκαταστάθηκαν στη μεγαλόνησο την πενταετία 1990-1995 φθάνουν τον αριθμό των 3.080, ενώ μόνο το 1995 οι εταιρείες αυτής της μορφής φθάνουν τις 4.985. Από αυτές, οι 1.168 αναπτύσσουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και απασχολούν γύρω στα 6.600 άτομα, από τα οποία οι 2.170 είναι Κύπριοι. Το 1995 οι υπεράκτιες εταιρείες προσέφεραν 161 εκατομμύρια λίρες, ποσό που αντιπροσωπεύει το 15,5% του συνόλου άδηλων πόρων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ωστόσο, τα οικονομικά οφέλη που αποκομίζει η Κύπρος από την παρουσία των χιλιάδων υπεράκτιων εταιρειών είναι πολύ μεγαλύτερα από ό,τι φαίνεται. Αλλωστε, χωρίς τις υπεράκτιες εταιρείες ορισμένοι επαγγελματικοί κλάδοι, όπως δικηγόροι, λογιστές, μηχανικοί και σύμβουλοι επιχειρήσεων, θα αντιμετώπιζαν εντονότατο πρόβλημα απασχόλησης, με μοναδική εναλλακτική δυνατότητα τον παραδοσιακό δρόμο της μετανάστευσης. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Το μυστικό της επιτυχίας
Ποιο είναι, το μυστικό της «εισβολής» χιλιάδων εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων που άλλαξαν άρδην τα οικονομικά (και όχι μόνο) δεδομένα του νησιού; Ο κατάλληλος άνθρωπος για να το «αποκαλύψει» και να το εξηγήσει δεν είναι άλλος από τον πρώην πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γιώργο Βασιλείου, που με τις πολιτικές επιλογές και πρωτοβουλίες του συνέβαλε τα μέγιστα στη μετεξέλιξη της Κύπρου σε ένα σύγχρονο και εξειδικευμένο οικονομικό – επιχειρηματικό κέντρο, σε μιά (τηρουμένων των αναλογιών) «Σιγκαπούρη της Μεσογείου».
Ο κ. Βασιλείου αποδίδει την επιτυχία του εγχειρήματος, το οποίο συμπίπτει χρονικά με την προεδρική θητεία του, σε μια σειρά από πολιτικές επιλογές και αποφάσεις. Οι αποφάσεις αυτές επέτρεψαν την καθιέρωση σταθερού καθεστώτος φορολογικών κινήτρων και γενικότερα φιλικού οικονομικού και διοικητικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κλήθηκαν να δραστηριοποιηθούν οι ξένοι επενδυτές.
Ενα τέτοιο περιβάλλον, κατά τον κ. Βασιλείου, δεν μπορούσε παρά να χαρακτηρίζεται, πέραν όλων των άλλων, από απλοποιημένες διαδικασίες εγκατάστασης και λειτουργίας και από έλλειψη γραφειοκρατίας και διοικητικών παρεμβάσεων της δημόσιας διοίκησης. Παράλληλα, έπαιξαν τον δικό τους θετικό ρόλο η ύπαρξη αξιόλογης, για τα διεθνή δεδομένα, τηλεπικοινωνιακής υποδομής και η δυνατότητα απασχόλησης εξειδικευμένου προσωπικού σε όλους τους επαγγελματικούς τομείς που ενδιέφεραν τους ξένους επενδυτές (γραμματειακή υποστήριξη υψηλών προδιαγραφών, ελεγκτές – λογιστές, δικηγόροι, εκτιμητές, σύμβουλοι επιχειρηματιών κ.ά.).
«Δεν σηκώσαμε καμία σημαία ευκαιρίας αλλά επιδιώξαμε να αλλάξουμε τη μοίρα της ίδιας της Κύπρου. Η δημιουργία αυτού του υπεράκτιου τομέα παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών σε όλους τους τομείς των διεθνοποιημένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων έδωσε χωρίς αμφιβολία νέα ώθηση και προοπτική στην κυπριακή οικονομία, που τα οφέλη της δεν περιορίζονται μόνο στην περιοχή των οικονομικών μεγεθών. Η ίδια η θέση της Κύπρου στη διεθνή σκακιέρα ενισχύθηκε χάρη σε αυτή την ανάπτυξη», επισημαίνει ο κ. Βασιλείου. Ο ίδιος, όπως εξηγεί, είχε επιδιώξει να κάνει το σχέδιό του πραγματικότητα πολύ καιρό προτού αναμειχθεί στην πολιτική, αξιοποιώντας την πολύχρονη προσωπική του επιχειρηματική εμπειρία. Η «εισβολή» των Ρώσων Ο ρόλος του Γκορμπατσόφ και οι εντολές του Γέλτσιν
Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας την εποχή εκείνη, ο κ. Γιώργος Βασιλείου δεν άφησε ανεκμετάλλευτη την ιστορική ευκαιρία της «μετάβασης από το ένα οικονομικό σύστημα στο άλλο» της Σοβιετικής Ενωσης και των άλλων ανατολικών χωρών. Με προσωπικό αγώνα έπεισε τους Ρώσους ότι ο δρόμος για να «μάθουν» τον καπιταλισμό περνάει από την Κύπρο. Δεν χρειαζόταν τίποτα περισσότερο από το να ξοδεύσουν λίγες ώρες σε ένα ταξίδι προς τον Νότο για να ανακαλύψουν τις δυνατότητες που είχαν να ενταχθούν ομαλά στο διεθνές επιχειρηματικό παιχνίδι.
Αναφερόμενος στα θετικά αποτελέσματα αυτών των επιλογών και των αποφάσεών του ο κ. Βασιλείου λέγει:
«Ο παράγοντας που συνέβαλε ιδιαίτερα στη δυναμική ανάπτυξη του υπεράκτιου τομέα τα τελευταία χρόνια ήταν ο ερχομός των Ρώσων. Αυτό έγινε ως αποτέλεσμα της πολύ συνειδητής προσπάθειας που ξεκίνησα αμέσως μόλις ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ άρχισε την περεστρόικα και οδήγησε στην περίφημη συμφωνία για την «ελεύθερη οικονομική περιοχή» του Κράσνονταρ στη Νότια Ρωσία, που δυστυχώς δεν υλοποιήθηκε από τους διαδόχους μου. Και ήταν μια καταπληκτική ευκαιρία καθώς κανένας δεν φανταζόταν ότι η Ρωσία θα δεχόταν να δημιουργηθεί μια κοινή εταιρεία ανάπτυξης στην περιοχή με δύο συμπροέδρους, τον ρώσο και τον κύπριο πρόεδρο.
Αλλά το μήνυμα που περάσαμε εκείνη την εποχή ήταν ένα και μόνο: «Ρώσοι, εμείς είμαστε φίλοι σας και δεν έχετε τίποτα να φοβηθείτε από την Κύπρο». Πετύχαμε να δείξουμε σε μια μεταβατική περίοδο για τη Ρωσία ότι η Κύπρος όχι μόνο είναι έτοιμη να υποδεχθεί υπεράκτιες εταιρείες ρωσικών συμφερόντων, αλλά διαθέτει σοβαρούς θεσμούς και η πολιτική της ηγεσία σταθερή βούληση να σταθεί αρωγός σε όσους θα επέλεγαν να αναπτύξουν διεθνείς εμπορικές και οικονομικές δραστηριότητες εγκαθιστάμενοι στο νησί.
Κάτι που βοήθησε ιδιαίτερα ήταν ότι η Κύπρος έγινε η δεύτερη τηλεπικοινωνιακή έξοδος της Ρωσίας προς τον κόσμο. Σημειώνω ότι εκείνη την εποχή η Ρωσία είχε τρεις επιλογές: την Κύπρο, τη Ρώμη και τη Φραγκφούρτη. Πήγα λοιπόν στον πρόεδρο Γέλτσιν και του είπα: «Η Ρώμη και η Φραγκφούρτη ανήκουν σε δύο μεγάλες χώρες. Αλλά σκέψου, ποια χώρα είναι η πιο φιλική προς εσάς;». Ο Γέλτσιν δεν χρειάσθηκε πολλή ώρα να το σκεφθεί και έδωσε αμέσως οδηγίες για να υπογραφεί η συμφωνία προκειμένου να περνούν όλες οι τηλεπικοινωνίες της Ρωσίας για τη Μεσόγειο και τη Νότια Ευρώπη μέσω της Κύπρου.
Ετσι, ήλθαν και έφτιαξαν υπεράκτιες εταιρείες, υπεράκτιες τράπεζες πάνω από δέκα τράπεζες , αγόρασαν σπίτια, έκαναν εγκαταστάσεις κλπ. Το ίδιο έγινε και με εταιρείες που ήρθαν από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Στο μεταξύ οι αμερικανικές και οι καναδικές εταιρείες, που λόγω των συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας είχαν εγκατασταθεί και λειτουργούσαν στο νησί, συνειδητοποίησαν με την πάροδο του χρόνου ότι η Κύπρος ήταν η καλύτερη βάση εξόρμησης για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων και επενδυτικών – επιχειρηματικών σχεδίων στην Ανατολική Ευρώπη, στη Ρωσία και στις άλλες χώρες του Εύξεινου Πόντου και του Καυκάσου. Ετσι, γίναμε μια πύλη από τη Δύση προς την Ανατολή και αντιστρόφως».
«Από παλιά πίστευα ότι η Κύπρος πρέπει να μετεξελιχθεί σε κέντρο παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών σε ξένους. Οταν εκλέχθηκα Πρόεδρος, βρήκα εν ισχύι μια νομοθεσία για την εγκατάσταση υπερακτίων εταιρειών στο νησί και από τις επαφές που είχα με εκπροσώπους αυτών των εταιρειών συνειδητοποίησα ότι υπάρχει ένα σημαντικό ενδιαφέρον για να χρησιμοποιήσουν περισσότερο την Κύπρο. Το βασικό πράγμα που ήθελαν αυτές οι εταιρείες ήταν να νιώσουν ότι το κράτος ήταν φιλικό προς αυτές, κάτι που ήταν σταθερή επιδίωξή μας. Παράλληλα προωθήσαμε αμέσως μετά την εκλογή μου το 1988 την υπογραφή και την υλοποίηση διμερών συμφωνιών για την αποφυγή διπλής φορολογίας, διότι αυτό είναι η βάση για να μπορεί να δουλέψει μια ξένη εταιρεία ως υπεράκτια εταιρεία στην Κύπρο ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. Και αυτό συμβαίνει γιατί, αν δεν υπάρχει τέτοιο καθεστώς, η εταιρεία έχει προβλήματα στη χώρα της. Αλλά η επιτυχία μας ήταν όταν καταφέραμε μετά από προσωπικό αγώνα δύο και πλέον ετών να συμφωνήσει το αμερικανικό Κογκρέσο για συμφωνία αποφυγής της διπλής φορολογίας με την Κύπρο. Σημειώστε ότι η Κύπρος είναι ίσως η μοναδική χώρα στον κόσμο που διαθέτει μια τέτοια συμφωνία και με τις ΗΠΑ και με τις διάδοχες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης».
Δούλεψε αυτό το καθεστώς; Εγκαταστάθηκαν εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων στην Κύπρο;
«Ενα στοιχείο θα σας πω που δείχνει την επιτυχία των πρωτοβουλιών μας: όλες οι εταιρείες που ασχολούνται με όλο το πλέγμα των δραστηριοτήτων γύρω από την εξόρυξη πετρελαίου στη Σιβηρία είναι εγκατεστημένες στην Κύπρο. Παράδειγμα, όλες οι καναδικές εταιρείες που δουλεύουν στη Σιβηρία όχι μόνον είναι εγκατεστημένες στο νησί, αλλά έχουν μεταφέρει και την έδρα τους από το Βανκούβερ και το Τορόντο στην Κύπρο».
Αρα δεν φιλοξενείτε απλώς ξένες εταιρείες που θέλουν για φορολογικούς λόγους να έχουν μια «ταχυδρομική θυρίδα» στην Κύπρο.
«Ασφαλώς και όχι. Γι’ αυτό και εμείς επιδιώξαμε να δημιουργήσουμε υποδομές σε όλους τους τομείς. Οι εταιρείες που άρχισαν να έρχονται βρήκαν εξειδικευμένο προσωπικό, καλές τηλεπικοινωνίες, έλλειψη γραφειοκρατίας στις σχέσεις τους με τις δημόσιες υπηρεσίες, ευκολία στην παροχή των διαφόρων αδειών κλπ. και, το σημαντικότερο, σταθερότητα στους κανόνες λειτουργίας καθώς κανένας ξένος επενδυτής δεν θέλει ο κάθε δημόσιος υπάλληλος ή ο κάθε διευθυντής να δίδει τη δική του ερμηνεία στις διατάξεις των νόμων».
Αναπτύξατε ένα πολύπτυχο αρχών σταθερότητας που είναι αναγκαία προϋπόθεση για την υποδοχή ξένων επενδύσεων σε μια αναπτυσσόμενη αγορά. Πώς πετύχατε σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας του κράτους στις σχέσεις του με τους επενδυτές;
«Σίγουρα. Ετσι είναι. Μια εταιρεία πιθανόν να μην την ενδιαφέρει να πληρώσει και μεγαλύτερο φόρο εισοδήματος, φτάνει να έχει το κεφάλι της ήσυχο, να μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση στις τηλεπικοινωνίες ή να μπορεί να λύσει τα προβλήματά της κλπ. Αυτό που εμείς κάναμε στα χρόνια της προεδρικής θητείας μου ήταν να κάνουμε την Κύπρο τηλεπικοινωνιακό κέντρο για όλη την περιοχή. Βάλαμε υποβρύχια καλώδια και συνδεθήκαμε με την Αίγυπτο, τη Συρία, το Ισραήλ· συνδεθήκαμε με τη Γαλλία και μετά από πολλούς καβγάδες καταφέραμε τον ΟΤΕ και ποντίσαμε δύο καλώδια προς την Κρήτη και την Αθήνα. Η ουσία ήταν ότι η Κύπρος μπόρεσε να παίξει ρόλο ως υπεράκτιο κέντρο αφού μπόρεσε προηγουμένως να αποκτήσει την απαραίτητη τηλεπικοινωνιακή υποδομή. Την ίδια στιγμή δώσαμε αρμοδιότητες στην κεντρική τράπεζα της Κύπρου έτσι ώστε να είναι ο μοναδικός φορέας επίλυσης όλων των προβλημάτων που είχαν οι υπεράκτιες εταιρείες που ήρθαν στο νησί».
Μας λέτε, λοιπόν, ότι μειώσατε στο μέγιστο δυνατόν τις δοσοληψίες και τις συναλλαγές των ξένων επενδυτών με τις κυπριακές δημόσιες υπηρεσίες.
«Ακριβώς αυτό. Τα πάντα μεταφέρθηκαν σε έναν φορέα, που ήταν η κεντρική τράπεζα. Το μοναδικό θέμα με το οποίο ησχολείτο και άλλη δημόσια υπηρεσία ήταν η παροχή άδειας εργασίας. Αλλά και εκεί απλοποιήσαμε τις διαδικασίες και από τη στιγμή όπου μία ξένη εταιρεία έπαιρνε την άδεια εγκατάστασης από την κεντρική τράπεζα, δεν αντιμετώπιζε και σε αυτόν τον τομέα κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Επιπλέον, αυτό που προσπαθήσαμε να δώσουμε σε όλες τις επαφές μας με τους εκπροσώπους των υπεράκτιων εταιρειών ήταν ότι οι πόρτες του Προεδρικού Μεγάρου είναι ανοιχτές για οποιοδήποτε παράπονο.
Ολα αυτά έγιναν γιατί εξαρχής γνώριζα, λόγω της δικής μου προσωπικής εμπειρίας, ότι το οποιοδήποτε θεσμικό καθεστώς ή το όποιο φορολογικό κίνητρο δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνο του αν δεν υπάρχει μια συνεχής και συνεπής παρακολούθηση και έλεγχος από την πλευρά του κράτους. Ακόμη κι αν υπάρχει το καλύτερο θεσμικό πλαίσιο, δεν είναι αρκετό για να σου φέρει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Και εμείς σε αυτό το σημείο δεν εφησυχάσαμε ούτε στιγμή. Εκ παραλλήλου κινηθήκαμε δραστήρια και στο εξωτερικό. Διοργανώσαμε ειδικές εκδηλώσεις προβολής της Κύπρου ως διεθνούς οικονομικού και επιχειρηματικού κέντρου στο Λονδίνο, στο Χονγκ Κονγκ, στο Τόκιο, στη Νέα Υόρκη και αλλού».
Με δυο λόγια, «πωλήσατε» ως προϊόν την ιδέα της Κύπρου ως διεθνούς οικονομικού και επιχειρηματικού κέντρου της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.
«Ακριβώς, όπως το είπατε, ως προϊόν. Και προσωπικώς εγώ έκανα, θυμάμαι, στη Νέα Υόρκη δύο παρουσιάσεις σε επιχειρηματίες και όπου πήγαινα για επίσημη ή ανεπίσημη επίσκεψη είτε αυτό ήταν στο Κάιρο είτε στην Αυστραλία ή σε κάποια από τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσπαθούσα να δω και να μιλήσω με τους εκπροσώπους συλλογικών επιχειρηματικών φορέων αλλά και ιδιαίτερα με μεγάλους επιχειρηματίες, δηλαδή με τους εκπροσώπους των κινητήριων δυνάμεων μιας κοινωνίας. Αυτό ήταν μια πολύ συνειδητή προσπάθεια που σε ένα μεγάλο βαθμό εξυπηρετούσε και την ανάδειξη του εθνικού προβλήματος της Κύπρου». ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ
* Τι είναι οι φορολογικοί παράδεισοι;
Φορολογικοί παράδεισοι είναι όλες εκείνες οι χώρες που διαθέτουν ένα ειδικό ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για εταιρείες που ασκούν εμπορική ή επιχειρηματική δραστηριότητα έξω από την επικράτεια αυτής της χώρας. Το ιδιαίτερο αυτό φορολογικό καθεστώς διευκολύνει εταιρείες με διεθνείς δραστηριότητες, οι βασικοί μέτοχοι των οποίων δεν θέλουν να πληρώνουν φόρους για τα κέρδη που βγάζουν σε χώρες που έχουν την κύρια παραγωγική ή εμπορική δραστηριότητά τους. Παράδειγμα, ένας μεγαλοεπιχειρηματίας που ασκεί την κύρια παραγωγική δραστηριότητά του στην Ελλάδα μπορεί να επιλέξει να μεταβιβάσει το πακέτο των μετοχών που διαθέτει σε μια εταιρεία που εγκαθίσταται σε έναν από τους φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο και να γλιτώσει τον φόρο που θα πλήρωνε στη χώρα που ασκεί κυρίως τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.
* Ποιοι είναι αυτή τη στιγμή οι φορολογικοί παράδεισοι στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο;
Στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης δύο χώρες λειτουργούν ως φορολογικοί παράδεισοι. Πρόκειται για το παραδοσιακά φιλόξενο δουκάτο του Λουξεμβούργου και για την Ιρλανδία που επεδίωξε να μπει δυναμικά στο παιχνίδι την τελευταία δεκαετία. Στο Λουξεμβούργο, που φιλοξενεί τις περισσότερες σε όλο τον κόσμο holding companies εταιρείες συμμετοχών , η φορολογία είναι 0,2% επί των κερδών. Αυτές οι holding companies δεν ασκούν καμία δραστηριότητα μέσα στα όρια του Λουξεμβούργου, απλώς αποτελούν θεματοφύλακες συμμετοχών που έχουν οι βασικοί τους μέτοχοι ανά τον κόσμο. Τα ίδια ισχύουν πάνω κάτω και για την Ιρλανδία.
Στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης λειτουργούν με ιδιαίτερο φορολογικό καθεστώς και αρκετές περιοχές χωρών – μελών της Ενωσης, με χαρακτηριστικότερο το παράδειγμα της πορτογαλικής Μαδέιρα. Οσον αφορά τα παραδοσιακά καταφύγια φοροαποφυγής, όπως είναι τα νησιά του «καναλιού» της Μάγχης, που προσφέρουν αντί φορολογίας «αντίτιμο εγκατάστασης» 300 λιρών τον χρόνο, δεν έχουν να φοβούνται τις ρυθμίσεις περί εναρμόνισης που προωθούν τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης διότι δεν αποτελούν έδαφος. Ολες οι άλλες περιοχές η Μαδέιρα ή η ελεύθερη εμπορική ζώνη του Δουβλίνου θα μπορούν να διατηρούν το ευνοϊκό καθεστώς τους ως το 2011.
Πέρα από την ευρωπαϊκή εκδοχή των φορολογικών παραδείσων (αν και σε αυτή συμπεριληφθεί το μικροσκοπικό Λιχτενστάιν), υπάρχουν τα εξωτικά νησιά της Καραϊβικής. Τέλος, η Κύπρος είναι, για πολλούς και διαφόρους λόγους, μια ιδιαίτερη περίπτωση. Η βασική της διαφορά σε σχέση με όλες τις άλλες εκδοχές είναι ότι η Κύπρος έχει φορολογία για τις υπεράκτιες εταιρείες, μόνο που ο φορολογικός συντελεστής είναι πολύ χαμηλός: μόλις 4,25% επί των κερδών.
* Η Ελλάδα μπορεί να γίνει φορολογικός παράδεισος για υπεράκτιες εταιρείες;
Οσο και αν φαίνεται παράξενο, η χώρα μας διαθέτει για αυτής της μορφής εταιρείες φορολογικές ρυθμίσεις που δεν απέχουν και πολύ από τις ρυθμίσεις των φορολογικών παραδείσων. Παράδειγμα τα υποκαταστήματα ή γραφεία αλλοδαπών εταιρειών που λειτουργούν στην Αθήνα ή στον Πειραιά με βάση τις διατάξεις του νόμου 89 και εξαντλούν κάθε φορολογική τους υποχρέωση από τη στιγμή που δαπανούν στη χώρα μας το ποσό των 50.000 δολαρίων κάθε χρόνο. Με αυτές τις διατάξεις λειτουργεί στη χώρα μας ο όμιλος του σαουδάραβα μεγιστάνα Ολαγιάν. Ο νόμος 89 για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, που έχουν σχέση με την αξιοπιστία της δημόσιας διοίκησης έναντι των ξένων επενδυτών, έχει πέσει σε ανυποληψία. Σε αντίθεση με τους ξένους επενδυτές ο νόμος 89 όπως διαβεβαιώνουν έμπειροι δικηγόροι και φορολογικοί σύμβουλοι χρησιμοποιείται από έλληνες μεγαλοεπιχειρηματίες. Ως γνήσιοι απόγονοι του πολυμήχανου Οδυσσέα στήνουν στην Αθήνα ή στον Πειραιά ένα υποκατάστημα μιας δικής τους εταιρείας, εγκατεστημένης π.χ. στα νησιά Κάιμαν της Καραϊβικής, και έχουν, λόγω των διατάξεων του νόμου, άδειες παραμονής και εργασίας για τις φιλιππινέζες υπηρέτριες των σπιτιών τους.
Οι περιορισμοί για τις υπεράκτιες εταιρείες του νόμου 89 δεν είναι και τόσο ασφυκτικοί όπως στις χώρες των φορολογικών παραδείσων. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι εταιρείες αυτής της μορφής μπορούν να αποκτούν και να διαχειρίζονται ακίνητη περιουσία. Με βάση αυτό τον νόμο η Ελλάδα, ακόμη και στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης που αργά ή γρήγορα θα προωθήσει διαδικασίες φορολογικής εναρμόνισης της φορολογίας εισοδήματος, θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση σε μια περίοδο όπου τα Βαλκάνια, ο Εύξεινος Πόντος, η Ρωσία κλπ. αποκτούν ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον για τα ανά τον κόσμο ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα. Τι απαιτείται για όλα αυτά; Ενα ωραίο νησί του Ανατολικού Αιγαίου, που θα διαθέτει αεροπορική σύνδεση με τα νέα κέντρα επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, καλή τηλεπικοινωνιακή υποδομή και συνθήκες ανεκτής διαβίωσης τους χειμωνιάτικους μήνες και όλα αυτά πακέτο με ένα χαμηλό φορολογικό συντελεστή.
