Ενας «λόρδος» στη φωλιά των κατασκόπων
Η αντίδραση των περισσοτέρων διπλωματών μόλις πληροφορήθηκαν την τοποθέτηση του πρέσβη κ. Παύλου Αποστολίδη στη θέση του διοικητή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών είχε δύο όψεις: από τη μια τους ήταν δύσκολο να κρύψουν τον ενθουσιασμό τους αντίδραση εύλογη όχι μόνο επειδή ο απερχόμενος γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών είναι ένας «δικός τους», αλλά και διότι αναγνωρίζεται ως ένας εκ των κορυφαίων εκπροσώπων του κλάδου. Από την άλλη πλευρά όμως δεν ήσαν λίγοι εκείνοι που μαζί με τη χαρά τους διερωτώντο: «Μα καλά, πώς δέχθηκε ο λόρδος να καθήσει στην ηλεκτρική καρέκλα;». Απορία εύλογη αν λάβει κανείς υπόψη ότι τα γεγονότα των ημερών απέδειξαν την κωμικοτραγική ανεπάρκεια της ΕΥΠ…
Ωστόσο ο επιλεγόμενος και «λόρδος» (προσωνύμιο που οφείλεται στην ψηλόλιγνη σιλουέτα, τα ξανθά ελαφρώς γκριζαρισμένα μαλλιά και τα ανοιχτόχρωμα μάτια του κ. Αποστολίδη) δεν είναι ασυνήθιστος στα δύσκολα καθήκοντα. Γεννημένος στην Αθήνα τη σκληρότερη χρονιά της κατοχής, το 1942, σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών και στα 23 του χρόνια εισήχθη στη διπλωματική υπηρεσία. Ως γραμματέας Α’ υπηρέτησε στην Κύπρο κατά την κρίσιμη περίοδο ’73-’76 και ως σύμβουλος κατά την περίοδο ’76-’80 σε πολιτικές διευθύνσεις της κεντρικής υπηρεσίας (στο γραφείο του γενικού διευθυντή πολιτικών υποθέσεων και στη διεύθυνση Τουρκίας/Κύπρου). Η προαγωγή του σε πρέσβη (ΠΥΒ’) τον βρήκε να υπηρετεί στη θέση του συμβούλου της ελληνικής πρεσβείας στην Αγκυρα (’84-’87). Διετέλεσε επίσης πρέσβης στην Κύπρο (’90-’93) και μόνιμος αντιπρόσωπος στην Ευρωπαϊκή Ενωση (’95-’98). Το 1998 διορίστηκε γενικός γραμματέας.
Οσοι τον έχουν γνωρίσει τον περιγράφουν με μια έκφραση που δεν αποδίδεται ακριβώς στην ελληνική: ο κ. Π. Αποστολίδης, λέγουν, ως χαρακτήρας είναι «self-effacing» δηλαδή άνθρωπος που κρατά τον εαυτό του στο περιθώριο. Ωστόσο η μειλιχιότητα και η φυσική σεμνότητά του κρύβουν μια ατσαλένια θέληση. Συνδυασμός που παράγει τον «ιδανικό διαπραγματευτή».
«Αυτό που θέλει ο Παύλος θα το κάνει» λέει ένας έμπειρος διπλωμάτης που συνεργάστηκε με τον κ. Π. Αποστολίδη στις Βρυξέλλες. Γεγονός είναι ότι η θητεία του στη ΜΕΑ στις Βρυξέλλες συνέπεσε με την κρίσιμη περίοδο για τις σχέσεις της Ευρώπης με την Τουρκία. Και ο κ. Π. Αποστολίδης ήταν εκείνος που αντιμετώπιζε την ασφυκτική πίεση των εταίρων μας στο συμβούλιο των μονίμων αντιπροσώπων με την αταραξία και την αυτοκυριαρχία ενός «λόρδου».
Οι συνάδελφοί του επισημαίνουν μία ακόμη αρετή του, η οποία δεν απαντάται τόσο συχνά στη δημόσια υπηρεσία της Ελλάδας: την εργατικότητα… Λέγουν χαρακτηριστικά ότι η συμβολή του στην επιτυχία της πρώτης ελληνικής προεδρίας στην ΕΟΚ, το 1983, ήταν πολύτιμη: «Ο Αποστολίδης», θυμάται διπλωμάτης που υπηρετούσε τότε στη ΜΕΑ στα Ηνωμένα Εθνη στη Γενεύη, «παρ’ όλο που είχε το πόστο του γενικού προξένου δηλαδή το τέλειο πρόσχημα για να μην εμπλακεί στον χορό προσφέρθηκε εθελοντικά να βοηθήσει στον κοινοτικό συντονισμό. Χωρίς τη βοήθειά του τα τέσσερα μέλη της ΜΕΑ δεν θα τα έβγαζαν πέρα…».
Η εμπειρία του κ. Π. Αποστολίδη και η γνώση της λειτουργίας του διεθνούς συστήματος τον κατατάσσουν στη σχολή των ρεαλιστών διπλωματών. Και παρ’ ότι οι συγκρούσεις δεν είναι του χαρακτήρα του, ο ρεαλισμός του σε συνδυασμό με τη θέλησή του δεν τον προστάτευσαν από τη μοναδική (και παρ’ ολίγον «μοιραία» για τη σταδιοδρομία του…) μεγάλη αντιπαράθεση της επαγγελματικής πορείας του: στους διπλωματικούς κύκλους είναι γνωστό ότι η απόφαση της κυβέρνησης να επαναφέρει το βέτο για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση της Τουρκίας μετά την κρίση των Ιμίων το 1996 (απόφαση που ουσιαστικά αποτελούσε μερική υπαναχώρηση της Ελλάδας από τα συμφωνηθέντα για την τελωνειακή ένωση ΕΕ-Τουρκίας) υπήρξε η αφορμή για τη σύγκρουσή του με τον εκρηκτικής ιδιοσυγκρασίας κ. Θεόδωρο Πάγκαλο… Αποτέλεσμα; Ο «λόρδος» κινδύνευσε να καταλήξει (ως άλλος Λευκάδιος Χερν) στην Ιαπωνία, αφού ο τότε υπουργός τον διόρισε στη θέση του έλληνα πρέσβη στο Τόκιο. Εκείνος τότε «απείλησε» με παραίτηση σε περίπτωση που οριστικοποιείτο η υπουργική απόφαση. Τελικώς ο υπουργός μετεπείσθη, όχι μόνο επειδή έκρινε ότι ένα στέλεχος με τις ικανότητες του κ. Αποστολίδη θα αξιοποιείτο καλύτερα στο νευραλγικό πόστο του γενικού γραμματέα. Λέγεται ότι συνέβαλε και ένας στενός φίλος του, ο νυν αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών κ. Γιάννος Κρανιδιώτης.
