Ηταν Δεκέμβριος του 1999 όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος προσπάθησε να πείσει τον Πατριάρχη Μόσχας κ. Αλέξιο ότι μια συνάντηση των ορθοδόξων προκαθημένων με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β´ ήταν αναγκαία. Ο κ.κ. Βαρθολομαίος εκτιμούσε ότι με αυτόν τον τρόπο τα δισεκατομμύρια των χριστιανών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης θα ελάμβαναν ένα μήνυμα ενότητας με αφορμή τη συμπλήρωση 2.000 χρόνων από τη Γέννηση του Χριστού. Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων κ. Αναστάσιος μαζί με τον καρδινάλιο Ε. Κάσιντι, πρόεδρο της Επιτροπής για την Ενότητα των Χριστιανών, κατέληξαν σε ένα κοινό κείμενο μέσα από το οποίο δίνονταν λύσεις σε μια σειρά διαχρονικά ζητήματα που προκαλούν προβλήματα στις σχέσεις ορθοδόξων και ρωμαιοκαθολικών. Η συνάντηση με τον Πάπα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Ο Μητροπολίτης Σμολέσνκ κ. Κύριλλος, υπεύθυνος για τις εξωτερικές σχέσεις της Εκκλησίας της Ρωσίας, με πρόσχημα την Ουνία τορπίλισε τη συνάντηση ενώ την ίδια ώρα ο κ. Αλέξιος συναντιόταν στη Μόσχα με τον πρωθυπουργό του Βατικανού καρδινάλιο Σοντάνο. Η κίνηση δεν εξέπληξε κανέναν αφού στο Γκρατς της Αυστρίας, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ευρωπαϊκών Εκκλησιών ΚΕΚ, ο κ. Αλέξιος προσπάθησε να συναντηθεί με τον Πάπα παρακάμπτοντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Εναν χρόνο μετά τη χαμένη ευκαιρία οι ορθόδοξοι πατριάρχες και αρχιεπίσκοποι των αυτοκεφάλων εκκλησιών συναντώνται αυτές τις ημέρες στην Κωνσταντινούπολη, όπου έχουν προσκληθεί από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίο. Στόχος είναι να μεταδοθεί ένα μήνυμα ενότητας, σύμπνοιας και κοινού οράματος για την Ορθοδοξία στην αρχή της τρίτης χιλιετίας. Στο διοικητικό σώμα των ορθοδόξων εκκλησιών όμως άλλες πληγές εξακολουθούν να αιμορραγούν και άλλες μετά βίας κλείνουν.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ως συγκαλών καλείται να ξεπεράσει τις εγγενείς δυσκολίες και να αποδείξει μαζί με τα προσωπικά χαρίσματά του τι ακριβώς σημαίνει ο περιώνυμος 28ος κανόνας της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου που του αποδίδει την πρώτη θέση εν μέσω ίσων.
Ο κ.κ. Βαρθολομαίος ακόμη, όπως λένε στενοί συνεργάτες του, προσπαθεί να ξεπεράσει την εικόνα που αντίκρισε στη Βηθλεέμ. Μια πόλη όπου η πλειονότητα των κατοίκων της είναι ορθόδοξοι από γεννήσεως Ιησού Χριστού και όμως τη στιγμή που οι ορθόδοξοι προκαθήμενοι εισέρχονταν, τον περασμένο Ιανουάριο, εν πομπή στον Ναό της Γεννήσεως του Σωτήρος άκουγαν προσκυνητές να επευφημούν ρωσιστί τον κ. Γέλτσιν και ελληνιστί τον κ. Στεφανόπουλο. Οι αραβόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί ήταν στην πλειονότητά τους κλεισμένοι στα σπίτια τους, δυσαρεστημένοι από τους έλληνες κληρικούς του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, μερικοί εκ των οποίων ανενδοίαστα τους περιφρονούν. Ισως όμως αγνοούσαν κάτι ακόμη σοβαρότερο: τις εσωτερικές διαμάχες ανάμεσα στους ορθοδόξους. Οι Σλάβοι αντιπαθούν τους Ελληνες, οι Αραβες τους Ελληνες και τους Σλάβους και οι Ελληνες αισθάνονται μια περίεργη υπεροχή σε σχέση με όλους. Κανένας όμως δεν κατάλαβε ότι η πραγματική ορθόδοξη πίστη στέκεται πάνω από τη φυλετική και πολιτιστική καταγωγή…
Πατριαρχείο Αλεξανδρείας
Εδρα: Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου
1. Εχει ένα μεγάλο παράπονο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο καθώς φαίνεται ότι το Φανάρι στην επιστολογραφία του χαρακτηρίζει το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ως και Πάσης Γης Αιγύπτου και σε καμία περίπτωση ως και Πάσης Αφρικής. Κανένας ωστόσο δεν αμφισβητεί τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας σε όλη την Αφρική.
2. Εδιωξε κακήν κακώς ρώσους και σέρβους κληρικούς οι οποίοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν τις δικές τους ενορίες στη Νότια Αφρική. Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας, αν και έφθασε να απειλήσει ακόμη και με την ποινή της καθαίρεσης, θεωρεί ότι δεν αποκλείεται να επανέλθουν στις περιοχές που υπάγονται στην αποκλειστική δικαιοδοσία του σλάβοι κληρικοί.
Προκαθήμενος: Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Γης Αιγύπτου και Πάσης Αφρικής κ. Πέτρος Ζ’ χαρακτηρίζεται χαμηλών τόνων αρχιερέας και ανέβηκε στον θρόνο ύστερα από δύο πατριάρχες: τον Νικόλαο, ο οποίος βοήθησε στην ανάπτυξη της ιεραποστολής στην Αφρική, και τον Παρθένιο, ο οποίος, όταν ζούσε, ήταν μεταξύ των προκαθημένων που μπορούσαν να αμβλύνουν τις εντάσεις.
Συμμαχίες: Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ανήκει στα πρεσβυγενή πατριαρχεία που είναι παραδοσιακά ελληνόφωνες εκκλησίες και βεβαίως ο κ. Πέτρος δεν έχει κανέναν λόγο να τορπιλίσει τη Σύναξη της Κωνσταντινούπολης.
Πατριαρχείο Αντιοχείας
Εδρα: Από τον 14ο αιώνα η Δαμασκός
1. Αμφισβητεί την αποκλειστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις χώρες της Διασποράς.
2. Κατηγορεί το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων για επεκτατικές βλέψεις αφού, παρά το γεγονός ότι επί αιώνες ανήκουν στη δικαιοδοσία του τα Υψώματα του Γκολάν, τα οποία κατέλαβε με πόλεμο το Ισραήλ από τη Συρία, και οι περιοχές αυτές ποιμαίνονται από τον εκάστοτε μητροπολίτη Βόστρων όπως είναι η αρχαία τους ονομασία , τα τελευταία χρόνια το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων όρισε τον δικό του μητροπολίτη.
3. Κατηγορεί το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ότι δεν ασχολείται με το αραβόφωνο ποίμνιό του.
Προκαθήμενος: Ο Πατριάρχης της Μεγάλης Θεουπόλεως Αντιοχείας, Συρίας, Αραβίας, Κιλικίας, Ιβηρίας τε και Μεσοποταμίας και Πάσης Ανατολής κ. Ιγνάτιος Δ’ είναι ο γνήσιος εκφραστής της άποψης ότι οι αραβόφωνοι πρέπει να αναπτύξουν τον δικό τους ρόλο στο εσωτερικό της Ορθοδοξίας και κυρίως στις περιοχές όπου ζουν. Πρόκειται για μία από τις ηγετικές μορφές της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Συμμαχίες: Διατηρεί καλές σχέσεις με τον Πατριάρχη Μόσχας, δεν θα μπορούσε ωστόσο να απουσιάσει από την Πανορθόδοξη Σύναξη της Κωνσταντινούπολης, αφού μεταξύ άλλων η Αντιόχεια βρίσκεται στην τουρκική επικράτεια ενώ ο κ. Ιγνάτιος διακρίνεται για την ευθύτητα και την αραβική διπλωματική ικανότητά του.
Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
Εδρα: Ιερουσαλήμ
1. Κατηγορεί το Πατριαρχείο Αντιοχείας ότι εποφθαλμιά τη δικαιοδοσία του στην Ιορδανία όπου ζουν οι ισχυροί οικονομικά ορθόδοξοι αραβόφωνοι.
2. Διατηρεί ψυχρές σχέσεις με το Φανάρι αφού στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο κκ. Βαρθολομαίος συγκάλεσε Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο των Ελληνοφώνων Εκκλησιών με αφορμή τη δραστηριότητα που προσπάθησε να αναπτύξει το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στην Αυστραλία και στην Αμερική οι οποίες υπάγονται στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Φαναρίου και επέβαλε βαρύτατες ποινές σε συγκεκριμένους ιεράρχες οι οποίες βεβαίως αργότερα ήρθησαν.
Προκαθήμενος: Ο Πατριάρχης της Αγίας Πόλεως Ιερουσαλήμ και Πάσης Παλαιστίνης, Συρίας, Αραβίας, Πέραν του Ιορδάνου, Κανά της Γαλιλαίας και Αγίας Σιών, όποτε και αν εκλεγεί, θα έχει σοβαρότατα προβλήματα να αντιμετωπίσει.
Συμμαχίες: Αν και ανήκει στα πρεσβυγενή πατριαρχεία, δεν ήταν λίγες οι φορές που έφερε σε δύσκολη θέση το Φανάρι.
Πατριαρχείο Μόσχας
Εδρα: Μόσχα
1. Δεν αναγνωρίζει στον Οικουμενικό Πατριάρχη την αποκλειστική δικαιοδοσία του στη Διασπορά.
2. Κατηγορεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο για το ότι ανακήρυξε όπως ίσχυε πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την προσάρτηση της χώρας στην τότε ΕΣΣΔ αυτόνομη την Εκκλησία της Εσθονίας, η οποία τα τελευταία 45 χρόνια όμως υπαγόταν στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Μόσχας.
3. Κατηγορεί το Φανάρι για τις συνομιλίες που αναπτύσσει με τους ιεράρχες και τους πολιτικούς ηγέτες της Ουκρανίας οι οποίοι ζητούν την απόσπαση της εκκλησίας τους από τη δικαιοδοσία της Μόσχας.
Προκαθήμενος: Ο Πατριάρχης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας κ. Αλέξιος Β’ είναι μία από τις χαρισματικές προσωπικότητες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Διεκδικεί για την εκκλησία που ποιμαίνει πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς είναι ο κύριος εκφραστής του σλαβόφωνου «επεκτατισμού».
Συμμαχίες: Διατηρεί στενές σχέσεις με τους πατριάρχες Γεωργίας, Βουλγαρίας, Αντιοχείας, Ρουμανίας, κυρίως όμως ο Πατριάρχης Μόσχας έχει ισχυρούς φίλους στο εσωτερικό της ρωσικής κυβέρνησης και του στρατού. Δεν θα συμμετάσχει στην Πανορθόδοξη Σύναξη της Κωνσταντινούπολης.
Πατριαρχείο Σερβίας
Εδρα: Βελιγράδι
1. Αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τις συνομιλίες που ξεκίνησαν πριν από δύο χρόνια με πρωτοβουλία του Φαναρίου για την αναγνώριση της Σχισματικής Εκκλησίας από τη δεκαετία του ’60 των Σκοπίων. Οι Σκοπιανοί πιέζουν για την αναγνώριση της εκκλησίας τους από το Φανάρι καθώς καμία άλλη ορθόδοξη εκκλησία δεν τους αναγνωρίζει.
2. Αποσχιστικές τάσεις των Μαυροβουνίων, οι οποίοι θεωρούν ότι η πολιτική ανεξαρτητοποίησή τους από το Βελιγράδι περνά μέσα από την ανακήρυξη της εκκλησίας σε αυτόνομη.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Πεκίου, Μητροπολίτης Βελιγραδίου και Καρλοβακίου και Πατριάρχης των Σέρβων κ. Παύλος Α’ είναι μία από τις πλέον σεβαστές προσωπικότητες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πρόκειται για τον πλέον ασκητικό προκαθήμενο που κατάφερε να κρατήσει ισορροπίες τρόμου κατά την πρόσφατη κρίση στη Γιουγκοσλαβία αφού αρκετοί μητροπολίτες ήταν οπαδοί του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ενώ άλλοι αγωνίζονταν για τη στιγμή της πτώσης του τότε προέδρου της Σερβίας.
Συμμαχίες: Ο κ. Παύλος είναι πιστός φίλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και θα συμμετάσχει στην Πανορθόδοξη Σύναξη. Οι Σέρβοι είναι Σλάβοι όμως και η εξωτερική πολιτική του Βελιγραδίου αναμένεται να ανατραπεί μετά την ολοκλήρωση της Πατριαρχίας του κ. Παύλου. Ο νέος Πατριάρχης Σερβίας, όποτε και αν εκλεγεί, θα προκύψει ύστερα από έντονες διεργασίες και για πρώτη φορά δεν θα εφαρμοστεί ο παραδοσιακός τρόπος ανάδειξης Πατριάρχη. Ο κ. Παύλος ήταν ο τελευταίος που εξελέγη από μια διαδικασία αιώνων η οποία προβλέπει ότι, αφού η Σύνοδος ψηφίσει τρεις μητροπολίτες, τα ονόματά τους αναγράφονται σε τρεις λαχνούς. Οι λαχνοί έμπαιναν μέσα στο Αγιο Δισκοπότηρο και ένα μικρό παιδί το οποίο περνούσε από τον δρόμο που βρίσκεται έξω από το Συνοδικό Μέγαρο τραβούσε έναν από τους τρεις λαχνούς και διάβαζε το όνομα του νέου πατριάρχη.
Πατριαρχείο Ρουμανίας
Εδρα: Βουκουρέστι
Η Μολδαβία αποτελεί πεδίον δόξης λαμπρόν τόσο για το Πατριαρχείο Ρουμανίας όσο και για το Πατριαρχείο Μόσχας. Το νεοσύστατο κράτος της Μολδαβίας ποιμαινόταν ως πρόσφατα από δύο διαφορετικούς μητροπολίτες Μολδαβίας, έναν που ανήκε στο Πατριαρχείο Ρουμανίας και έναν του Πατριαρχείου Μόσχας. Παρά το γεγονός ότι το πρόβλημα επιλύθηκε, η ψυχρότητα στις σχέσεις των δύο πατριαρχείων παραμένει.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Βουκουρεστίου, Μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας και Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Θεόκτιστος Α’ πέρασε δύσκολες στιγμές όταν λίγο μετά την πτώση του Τσαουσέσκου στράφηκε και εναντίον του η οργή του λαού καθώς χαρακτηρίστηκε συνεργάτης ενός καθεστώτος που οδήγησε σε εξαθλίωση τον ρουμανικό λαό. Τελικά, ενώ ο κ. Θεόκτιστος αρχικά αντιμετώπιζε ακόμη και την ποινή της παύσης, πείστηκε από τον στενό του συνεργάτη και φερόμενο ως διάδοχό του στον Πατριαρχικό Θρόνο μητροπολίτη Μολδαβίας κ. Δανιήλ να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη από τον ρουμανικό λαό για το ότι δεν καταδίκασε δημόσια όταν έπρεπε το καθεστώς και με αυτόν τον τρόπο διέσωσε το κύρος και την ενότητα της εκκλησίας και κυρίως τον θρόνο του.
Συμμαχίες: Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν με το Πατριαρχείο της Μόσχας, ο Πατριάρχης Ρουμανίας διατηρεί καλές σχέσεις με τον κ. Αλέξιο αλλά στενότερες με τον κκ. Βαρθολομαίο. Θα παραβρεθεί στην Πανορθόδοξη Σύναξη καθώς μεταξύ άλλων ο κ. Θεόκτιστος δεν ξεχνά τη στήριξη που του προσέφερε κατά τη διάρκεια επίσκεψης ο Οικουμενικός Πατριάρχης όταν δεχόταν βολές και η εκκλησία του κινδύνευσε ακόμη και με σχίσμα επειδή δέχθηκε και συναντήθηκε με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’.
Πατριαρχείο Βουλγαρίας
Εδρα: Σόφια
Διατηρεί ψυχρές σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο κκ. Βαρθολομαίος πρότεινε κατά τη διάρκεια της Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου που συγκλήθηκε στη Σόφια με στόχο την αντιμετώπιση του σχίσματος που από τη δεκαετία του ’70 υπήρχε στο εσωτερικό του Πατριαρχείου Βουλγαρίας να υποβάλουν την παραίτησή τους τόσο ο σχισματικός πατριάρχης όσο και ο κανονικός κ. Μάξιμος. Από τότε πέρασαν δύο χρόνια και ο κ. Μάξιμος συνεχίζει να «κρατάει μούτρα» στον κκ. Βαρθολομαίο. Και το σχίσμα, όμως, παρά το γεγονός ότι ο σχισματικός πατριάρχης Ποιμένας δεν ζει πια, συνεχίζεται…
Προκαθήμενος: Ο Μητροπολίτης Σόφιας και Πατριάρχης Πάσης Βουλγαρίας κ. Μάξιμος εξελέγη το 1971 την ώρα που ο κύριος αντίπαλός του, ο Ποιμένας, βρισκόταν σε αποστολή στη Μόσχα. Από τότε ξέσπασε ένας ανηλεής πόλεμος και οι αντίπαλοι του κ. Μαξίμου τον κατηγόρησαν ανοιχτά ότι είναι ο άνθρωπος του καθεστώτος.
Συμμαχίες: Το Πατριαρχείο Βουλγαρίας είναι ο κύριος εκφραστής του σλαβικού «επεκτατισμού» τον οποίον πρεσβεύει η Μόσχα στις χώρες των Βαλκανίων. Πρόκειται για μια εκκλησία συντηρητική η οποία συμμετέχει μόνο στους διαλόγους που διεξάγονται μεταξύ των ορθοδόξων και έπαυσε, ως εκκλησία, να διαλέγεται με τους καθολικούς ή τους προτεστάντες. Η απόφαση του κ. Μαξίμου να συμμετάσχει στην Πανορθόδοξη Σύναξη προκάλεσε αίσθηση αφού πρόκειται για τον σημαντικότερο «δορυφόρο» που διαθέτει η Ρωσία.
Πατριαρχείο Γεωργίας
Εδρα: Τιφλίδα
1. Κατηγορεί το Πατριαρχείο της Μόσχας ότι μέσω διαφόρων κύκλων καλλιεργεί τον συντηρητισμό στο εσωτερικό της Γεωργίας.
2. Ζητεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να ασκήσει πίεση στην Εκκλησία της Ελλάδος προκειμένου να δοθεί λύση στο φαινόμενο του παλαιοημερολογιτισμού. Η Γεωργία αποτελεί το πλέον «γόνιμο» έδαφος για τους σχισματικούς παλαιοημερολογίτες της Ελλάδας οι οποίοι επισκέπτονται τη Γεωργία και αναπτύσσουν τη δική τους «ιεραποστολή» σε μια χώρα παραδοσιακά ορθόδοξη δημιουργώντας τεράστια προβλήματα ενώ κυρίως στρέφουν τους πιστούς στον συντηρητισμό.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Μιτσχέτης και Τιφλίδος και Καθολικός Πατριάρχης Πάσης Γεωργίας Ηλίας Β’ είναι ένας από τους χαμηλών τόνων προκαθημένους. «Μειλίχιος και ήσυχος άνθρωπος» σύμφωνα με όσους τον γνωρίζουν.
Συμμαχίες: Ο πρόεδρος της χώρας Εντβαρντ Σεβαρντνάτζε κατέβαλε πολλές προσπάθειες για να πάψει η Γεωργία να αποτελεί «δορυφόρο» της Ρωσίας. Ο κ. Ηλίας δείχνει να συνεχίζει όμως την παράδοση που ίσχυε στο παρελθόν. Δεν θα προσέλθει στην Πανορθόδοξη Σύναξη της Κωνσταντινούπολης, παρά το γεγονός ότι μόλις το 1991 το Φανάρι ανύψωσε την Εκκλησία της Γεωργίας σε Πατριαρχείο και διαρκώς στηρίζει το Πατριαρχείο της Γεωργίας με δωρεές και υποτροφίες. Ισως μεταξύ άλλων γιατί, όπως λέγεται, φοβάται μήπως κατηγορηθεί από τους συντηρητικούς ότι έχει σχέσεις με οικουμενιστές και κυρίως με έναν πατριάρχη όπως ο κκ. Βαρθολομαίος, ο οποίος είναι ανοιχτός στον διάλογο.
Αρχιεπισκοπή Κύπρου
Εδρα: Λευκωσία
1. Εκφράζει με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί παράπονα καθώς είναι μία από τις πέντε εκκλησίες Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια και Ιεροσόλυμα που προήλθαν ύστερα από οικουμενική σύνοδο και όμως ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου προχωρεί πίσω από όλους τους πατριάρχες ακόμη και από αυτούς Μόσχας, Σερβίας, Ρουμανίας, Γεωργίας, Βουλγαρίας που απέκτησαν την αυτοκεφαλία τους από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
2. Το τελευταίο χρονικό διάστημα εκφράζει τη δυσφορία του για τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο δεν συμμετείχε στη Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο που συγκάλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου πριν από δύο μήνες με αφορμή τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν κατά μητροπολιτών για σεξουαλικά σκάνδαλα αλλά και συνωμοσία.
Προκαθήμενος: Με αφορμή τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου κ. Χρυσόστομος Α’ φαίνεται ότι διεξάγεται στο εσωτερικό της εκκλησίας μια μάχη μέχρις εσχάτων για τη διαδοχή του.
Συμμαχίες: Η Αρχιεπισκοπή Κύπρου ανήκει στις λεγόμενες ελληνόφωνες εκκλησίες οι οποίες σε πανορθόδοξο επίπεδο στηρίζουν τις επιλογές του Φαναρίου. Ο κ. Χρυσόστομος ωστόσο δεν θα συμμετάσχει στην Πανορθόδοξη Σύναξη των Προκαθημένων λόγω των προβλημάτων Κύπρου και Τουρκίας. Θα αποστείλει όμως στην Κωνσταντινούπολη τον Χωροεπίσκοπο Τριμυθούντος κ. Βασίλειο.
Εκκλησία της Ελλάδος
Εδρα: Αθήνα
1. Διατηρεί ψυχρές ως οριακές σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στενοί συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου κατηγορούν ανοιχτά τον κκ. Βαρθολομαίο ο οποίος απαντά όπως και όταν μπορεί στις επιθέσεις τους. Οι Νέες Χώρες περιοχές που απελευθερώθηκαν μετά το 1912 και η διοίκησή τους παραχωρήθηκε στην Εκκλησία της Ελλάδος ενώ πνευματικά υπάγονται στο Φανάρι αποτελούν ένα από τα θέματα για τα οποία το Φανάρι και η Εκκλησία της Ελλάδος έχουν ανταλλάξει «πυρά». Η ίδρυση Γραφείου της Εκκλησίας της Ελλάδος στις Βρυξέλλες αλλά και του Φαναρίου στην Αθήνα απετέλεσαν επίσης θέματα ανταλλαγής «πυρών».
2. Αντιμετωπίζει επισήμως με σκεπτικισμό τους διαλόγους με τους ρωμαιοκαθολικούς και τους προτεστάντες και έχει κατηγορηθεί για τορπιλισμό κάθε προσπάθειας προόδου στον τομέα αυτόν.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλος είναι μία από τις δυναμικές και χαρισματικές προσωπικότητες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Παρ’ όλο που προεδρεύει μιας Συνόδου όπου ισότιμο ρόλο έχουν όλοι, εν τούτοις ο ίδιος ακούγεται περισσότερο και λόγω της ιδιοσυγκρασίας του και κυρίως εξαιτίας της παρατεταμένης κατά το τελευταίο ήμισυ του αιώνα σιωπής των ιεραρχών.
Συμμαχίες: Η Εκκλησία της Ελλάδος παραδοσιακά στηρίζει τις επιλογές του Οικουμενικού Θρόνου λόγω των δεσμών αίματος. Το τελευταίο χρονικό διάστημα όμως η Εκκλησία της Ελλάδος «φλερτάρει» με όλες τις εκκλησίες, ακόμη και τις σλαβικές, ενώ ορισμένοι σύμβουλοι του κ. Χριστόδουλου προσπαθούν να πείσουν τον Αρχιεπίσκοπο ότι πρέπει να συμμαχήσει με τον Πατριάρχη Μόσχας, τον οποίον χαρακτηρίζουν φίλο.
Αρχιεπισκοπή Πολωνίας
Εδρα: Βαρσοβία
Δέχεται τις βολές όλων των ορθοδόξων εκκλησιών καθώς «προστατεύει» τη «Σύνοδο της Πορτογαλίας», όπως αυτοαποκαλείται. Πρόκειται για σχισματικούς ή αυτοχειροτονημένους μητροπολίτες και κληρικούς οι οποίοι με έδρα τους την Πορτογαλία αναπτύσσουν τη δράση τους κυρίως στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Παρά το γεγονός ότι καμία ορθόδοξη εκκλησία δεν έχει σχέση με την αυτοαποκαλούμενη «Σύνοδο της Πορτογαλίας», εν τούτοις ο Αρχιεπίσκοπος Πολωνίας την προστατεύει και έχει άμεση σχέση με τα μέλη της.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Βαρσοβίας και Μητροπολίτης Πάσης Πολωνίας κ. Σάββας Α’ είναι ένας αθόρυβος αρχιερέας και δεν συνηθίζει να προκαλεί εντάσεις.
Συμμαχίες: Αν και διατηρούσε στενές σχέσεις με το Φανάρι, το γεγονός ότι προστατεύει τη «Σύνοδο της Πορτογαλίας» προκαλεί τη δυσφορία του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Αρχιεπισκοπή Αλβανίας
Εδρα: Τίρανα
Η διαδοχή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων κ. Αναστασίου, όποτε και αν αυτή προκύψει, αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρό γεγονός για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας.
Προκαθήμενος: Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιος Α’ είναι ίσως ο μόνος από τους προκαθημένους που είναι διακεκριμένος θεολόγος. Πήρε στα χέρια του μια εκκλησία πλήρως κατεστραμμένη, χωρίς ναούς και με ελάχιστο ποίμνιο το οποίο φοβόταν ακόμη και να σκεφτεί ότι πιστεύει στον Χριστό. Μέσα από την εμπειρία που είχε λόγω της μακροχρόνιας προσφοράς του στην ιεραποστολή της Αφρικής ο κ. Αναστάσιος κατάφερε να βγάλει την Εκκλησία της Αλβανίας στην κυριολεξία μέσα από τις στάχτες.
Συμμαχίες: Η κρίση που υπήρχε στις σχέσεις Φαναρίου – Τιράνων με αφορμή την εκλογή μητροπολιτών Κορυτσάς, Αργυροκάστρου και Βερατίου οι οποίοι ήταν αρχιμανδρίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος αποτελεί πλέον παρελθόν καθώς το Πατριαρχείο κατάλαβε ότι πρέπει να λάβει υπόψη του και τις θέσεις της αλβανικής πολιτείας. Αν και πρόκειται για μια εκκλησία που δεν ανήκει στο τόξο των ελληνοφώνων εκκλησιών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναγνωρίζει στο πρόσωπο του κ. Αναστασίου έναν έντιμο φίλο, διαπρεπή θεολόγο και ακαδημαϊκό στον οποίον εμπιστεύεται τη διεκπεραίωση δύσκολων σε χειρισμό υποθέσεων.
