Τον περασμένο μήνα πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα ένα διεθνές συνέδριο με τίτλο «Γαλαξίες και Χάος». Σκοπός του συνεδρίου ήταν να συνδέσει τη Θεωρία του Χάους, που αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια, με τη δομή των γαλαξιών και των πλανητικών συστημάτων. Ο μεγάλος αριθμός των ξένων συνέδρων και, ιδιαίτερα, η συμμετοχή μερικών από τους πλέον διακεκριμένους ερευνητές στους δύο αυτούς κλάδους όχι μόνο συνετέλεσαν στην επιτυχία του συνεδρίου αλλά έδειξαν ότι και η χώρα μας διαθέτει επιστημονικό δυναμικό που αναγνωρίζεται από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες έχει γίνει κοινά αποδεκτό ότι οι χαοτικές κινήσεις είναι ο κανόνας μάλλον παρά η εξαίρεση στο Σύμπαν. Εμφανίζονται τόσο στα άτομα, τα οποία είναι οι δομικοί λίθοι της ύλης, όσο και στους γαλαξίες, οι οποίοι είναι οι δομικοί λίθοι του Σύμπαντος, περνώντας από όλες τις ενδιάμεσες κλίμακες. Για παράδειγμα οι παραγήινοι αστεροειδείς, οι οποίοι τόσο συχνά μας τρομάζουν τελευταία επειδή πλησιάζουν τη Γη σε απόσταση αναπνοής, είναι πιθανό να συγκρουστούν κάποτε με τον πλανήτη μας ακριβώς επειδή ακολουθούν χαοτικές τροχιές. Οι επιστήμονες είχαν αναπτύξει, εδώ και πολλά χρόνια, θεωρίες σχετικά με τις συνέπειες του χάους στη Φυσική και στην Αστρονομία, όμως η χρησιμότητα αυτών των θεωριών δεν μπορούσε να αξιολογηθεί, αφού δεν υπήρχε συνεργασία ανάμεσα στους θεωρητικούς, που είχαν διατυπώσει τις θεωρίες, και στους πειραματικούς, που θα έπρεπε να τις ελέγξουν.
Σκοπός του συνεδρίου, το οποίο διοργανώθηκε από το Κέντρο Αστρονομίας και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών της Ακαδημίας Αθηνών, ήταν να φέρει σε επαφή εφαρμοσμένους μαθηματικούς, από τη μία πλευρά, με θεωρητικούς και παρατηρησιακούς αστρονόμους, από την άλλη. Ο σκοπός αυτός στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία, αφού στις τρεις ημέρες του συνεδρίου παρουσιάστηκαν εργασίες που καλύπτουν όλα τα στοιχεία αυτής της προσδοκώμενης συνεργασίας. Για παράδειγμα, υπήρξαν ομιλίες σχετικές με τις κινήσεις των μελανών οπών και της σκοτεινής ύλης στους γαλαξίες, με τις τροχιές των αστέρων σε άλλα πλανητικά συστήματα, με την αναλογία ανάμεσα στη μοριακή φυσική και στην αστρική δυναμική, με την παρατήρηση χαοτικών φαινομένων στους γαλαξίες από τα μεγαλύτερα σύγχρονα τηλεσκόπια και, τέλος, με την ανάπτυξη τάξης μέσα από το χάος.
Οπως παρατήρησε και ο επικεφαλής του Κέντρου, ακαδημαϊκός Γ. Κοντόπουλος, για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο όσοι ασχολούνται θεωρητικά με την επιστήμη του Χάους γνώρισαν από κοντά τις σύγχρονες μεθόδους και τα τελευταία αποτελέσματα των αστρονομικών παρατηρήσεων. Το γεγονός αυτό αναμένεται να συμβάλει τόσο στην ανάπτυξη νέων θεωριών για την εξέλιξη των γαλαξιών και των πλανητικών συστημάτων όσο και στον σχεδιασμό νέων παρατηρήσεων για τον έλεγχο αυτών των θεωριών.
Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
