Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ

Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ Πολιτικός (1918-1970) ΧΑΡΑ ΝΕΖΕΡ Στο βιβλίο του «Η Φιλοσοφία της Επανάστασης» ο Νάσερ μιλούσε για «ηρωικές, δοξασμένες πράξεις που ποτέ δεν βρήκαν ήρωες για να τις πραγματοποιήσουν» και σκιαγραφούσε τη φιλοδοξία του να γίνει ο ηγέτης 55 εκατομμυρίων Αράβων, 224 εκατομμυρίων Αφρικανών και κατόπιν 420 εκατομμυρίων πιστών του Ισλάμ. Γιος ταχυδρομικού υπαλλήλου, ο Γκαμάλ Αμπντέλ




Στο βιβλίο του «Η Φιλοσοφία της Επανάστασης» ο Νάσερ μιλούσε για «ηρωικές, δοξασμένες πράξεις που ποτέ δεν βρήκαν ήρωες για να τις πραγματοποιήσουν» και σκιαγραφούσε τη φιλοδοξία του να γίνει ο ηγέτης 55 εκατομμυρίων Αράβων, 224 εκατομμυρίων Αφρικανών και κατόπιν 420 εκατομμυρίων πιστών του Ισλάμ. Γιος ταχυδρομικού υπαλλήλου, ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό της Αλεξάνδρειας. Από το σχολείο ακόμη, λόγω των συνεχών προβλημάτων που είχε με τους δασκάλους του – μερικοί από αυτούς ήταν Βρετανοί ­, πήρε μέρος σε πολλές αντιβρετανικές διαδηλώσεις. Μετά το λύκειο φοίτησε για λίγο καιρό στη Νομική και κατόπιν στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία απ’ όπου αποφοίτησε με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.


Ενώ υπηρετούσε το στρατιωτικό του στο Σουδάν, δημιούργησε με τρεις ομοϊδεάτες αξιωματικούς έναν μυστικό επαναστατικό σύνδεσμο, τους «Ελεύθερους Αξιωματικούς», με σκοπό να διώξουν από την Αίγυπτο τους Βρετανούς και τη βασιλική οικογένεια. Στις 23 Ιουλίου του 1952 ο Νάσερ μαζί με 89 «Ελεύθερους Αξιωματικούς» έκανε ένα σχεδόν αναίμακτο πραξικόπημα που κατέλυσε τη μοναρχία και εξόρισε τον βασιλιά Φαρούκ και την οικογένειά του. Μετά το πραξικόπημα, την εξουσία ανέλαβε ένα Συμβούλιο 11 αξιωματικών, με αχυράνθρωπο τον Μοχάμεντ Ναγκίμπ και πραγματικό ηγέτη τον Γκαμάλ Νάσερ. Ο τελευταίος την άνοιξη του 1954 εκθρόνισε τον Ναγκίμπ και βγαίνοντας από τη σκιά αυτοχρίστηκε πρωθυπουργός.


Τον Ιανουάριο του 1956 ο Νάσερ ανακοίνωσε νέο Σύνταγμα, σύμφωνα με το οποίο η Αίγυπτος έγινε σοσιαλιστικό αραβικό κράτος με μονοκομματικό πολιτικό σύστημα και επίσημη θρησκεία τον ισλαμισμό. Το Σύνταγμα έγινε αποδεκτό από το 99,8% του πληθυσμού.


Με τον Νάσερ στην εξουσία οι προοπτικές της Αιγύπτου διαγράφονταν λαμπρές. Μια μυστική συμφωνία με την Τσεχοσλοβακία εξασφάλιζε στην Αίγυπτο πολεμικό υλικό, ενώ η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ συμφώνησαν να χρηματοδοτήσουν με 270.000.000 δολάρια την πρώτη φάση του σχεδίου του φράγματος του Ασουάν. Σύντομα όμως οι ΗΠΑ ακύρωσαν τη συμβολή τους και την επομένη ακολούθησε και η Μεγάλη Βρετανία. Πέντε μέρες αργότερα, σε μια λαϊκή συγκέντρωση, ο Νάσερ ανακοίνωσε την εθνικοποίηση της Διώρυγας του Σουέζ και υποσχέθηκε στον λαό ότι με τα χρήματα των διοδίων η Αίγυπτος θα έχτιζε το φράγμα του Ασουάν. Στις 29 Οκτωβρίου, όταν ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στη Χερσόνησο του Σινά, ο Νάσερ γιόρταζε τα γενέθλια ενός από τα παιδιά του. Δύο ημέρες αργότερα, γαλλικά και αγγλικά αεροπλάνα επιτέθηκαν σε αιγυπτιακά αεροδρόμια. Μολονότι το Ισραήλ κατέκτησε μεγάλο μέρος των διεκδικούμενων εδαφών, η δημοτικότητα του Νάσερ δεν μειώθηκε στο παραμικρό. Το 1958 η Συρία και η Αίγυπτος συνέστησαν την Ενωμένη Αραβική Δημοκρατία, στην οποία ο Νάσερ ήλπιζε ότι κάποια μέρα θα περιλαμβανόταν ολόκληρος ο αραβικός κόσμος.


Επί ηγεσίας του Νάσερ πολλά πράγματα άλλαξαν στην Αίγυπτο. Τελικά, το φράγμα του Ασουάν άρχισε να χτίζεται το 1968 με τη βοήθεια της Σοβιετικής Ενωσης. Η εκβιομηχάνιση επιταχύνθηκε, ενώ η μεταρρύθμιση που αφορούσε την ιδιοκτησία γης απαγόρευε σε κάθε ιδιώτη να κατέχει παραπάνω από 104 εκτάρια. Ξεκίνησε εκστρατεία κατά της διαφθοράς και οι γυναίκες είχαν περισσότερα δικαιώματα από κάθε άλλη φορά. Μια καινούργια μεσαία τάξη άρχισε να καταλαμβάνει τις θέσεις στην πολιτική και οικονομική ζωή της Αιγύπτου που παλαιότερα κατείχαν Ιταλοί, Ελληνες, Γάλλοι, Βρετανοί και άλλοι ξένοι, τους οποίους ο Νάσερ παρακινούσε – όχι πάντα ευγενικά – να αφήσουν τη χώρα.


Το μεγαλύτερο, βέβαια, επίτευγμα του Αμπντέλ Νάσερ ήταν η επιβίωσή του για 18 χρόνια στην ηγεσία της Αιγύπτου, παρά το σθένος και το πλήθος των αντιπάλων του: κομμουνιστές, κόπτες, εβραίοι, παλιά πολιτικά κόμματα, αντίπαλες στρατιωτικές κλίκες, δυσαρεστημένοι ιδιοκτήτες γης, υποστηρικτές του Ναγκίμπ και ό,τι έμεινε από την ξένη αποικία. Από την άλλη πλευρά, ο Νάσερ έκανε την Αίγυπτο αστυνομοκρατούμενη: Τα γράμματα ανοίγονταν, η λογοκρισία ήταν αυστηρή, οι μεγαλύτερες εφημερίδες εθνικοποιήθηκαν και τα τηλέφωνα παγιδεύτηκαν. Δημοκρατία με τη δυτική έννοια δεν υπήρχε. Τα αιγυπτιακά στρατεύματα υποστήριξαν τον Δημοκρατικό Στρατό στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης το 1962, αλλά αποσύρθηκαν το 1967, όταν ξανακηρύχθηκε πόλεμος μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ. Οι αιγυπτιακές αεροπορικές δυνάμεις καταστράφηκαν και ο αιγυπτιακός στρατός αναγκάστηκε να υποχωρήσει κατά μήκος του Σουέζ, αλλά ο Νάσερ προσπάθησε να ανακάμψει. Οι μαζικές διαδηλώσεις όμως και η ψήφος εμπιστοσύνης της Εθνοσυνέλευσης τον έπεισαν να σταματήσει.


Η Σοβιετική Ενωση άρχισε αμέσως να αντικαθιστά το κατεστραμμένο πολεμικό υλικό της Αιγύπτου και ο Νάσερ δέχτηκε δοκιμαστικά το σχέδιο των Ηνωμένων Πολιτειών για ειρηνικές διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.


Πέθανε το 1970 από καρδιακό επεισόδιο, ενώ βρισκόταν στο γραφείο του. Εκτός πολιτικής, ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ ήταν συντηρητικός, απλός και ευχάριστος. Κανένας άλλος άραβας ηγέτης στη σύγχρονη Ιστορία δεν κατάφερε να κερδίσει την – μερικές φορές υστερική – υποστήριξη της πλειοψηφίας των Αράβων σε όλη τη Μέση Ανατολή, όπως ο Γκαμάλ Νάσερ στη διάρκεια των τελευταίων 15 χρόνων της ζωής του.

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.