Εκκληση προς Ισραηλινούς και Παλαιστινίους να κάνουν «δύσκολες επιλογές για την ειρήνη» απηύθυνε χθες στο ραδιοφωνικό διάγγελμά του ο αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους. Οι δηλώσεις του κ. Μπους όλη την περασμένη εβδομάδα έκλιναν προς την πλευρά των Ισραηλινών αλλά το διάγγελμά του ήταν πιο ισορροπημένο. «Ολες οι πλευρές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η μοναδική μακροχρόνια λύση είναι τα δύο κράτη, Ισραήλ και Παλαιστίνη… Αυτό απαιτεί δύσκολες επιλογές από τους Ισραηλινούς, τους Παλαιστινίους και τους άραβες γείτονές τους» τόνισε. Στη Μέση Ανατολή τα ισραηλινά στρατεύματα συνέχισαν χθες να αποσύρονται από τα παλαιστινιακά εδάφη. Ο ισραηλινός υπουργός Αμυνας Βενιαμίν Μπεν-Ελιέζερ δήλωσε ότι ως σήμερα το πρωί θα είχαν αποσυρθεί από τη Ναμπλούς και μεγάλο μέρος της Ραμάλα. Το Ισραήλ όμως δηλώνει ότι θα συνεχίσει την πολιορκία του αρχηγείου του παλαιστίνιου ηγέτη Γιάσερ Αραφάτ στη Ραμάλα και του Ναού της Γέννησης στη Βηθλεέμ. Ο Αραφάτ ζει αποκλεισμένος σε μερικά δωμάτια του αρχηγείου του από τις 29 Μαρτίου ενώ 200 Παλαιστίνιοι, ανάμεσά τους οπλοφόροι αλλά και άμαχοι, είναι οχυρωμένοι στον Ναό της Γέννησης από τις 2 Απριλίου. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν ζητεί από τους οχυρωμένους της Βηθλεέμ να παραδοθούν, ενώ δηλώνει ότι θα συνεχίσει την πολιορκία του Αραφάτ ώσπου να αποφασίσει αυτός να παραδώσει στο Ισραήλ τους δολοφόνους του ισραηλινού υπουργού Τουρισμού Ρεχαβάμ Ζεεβί. Ο Αραφάτ προτείνει να δικαστούν σε παλαιστινιακό δικαστήριο. Χθες, λίγες ώρες μετά το ομόφωνο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την αποστολή πραγματογνωμόνων στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν, το Ισραήλ δήλωσε μέσω εκπροσώπου του πρωθυπουργού ότι «θα συνεργαστεί διότι δεν έχει τίποτε να κρύψει». Από την πλευρά των Παλαιστινίων, ο υπουργός Πληροφοριών Γιάσερ Αμπεντ Ράμπο δήλωσε ότι η έρευνα του ΟΗΕ «είναι το πρώτο βήμα για την παραπομπή του Σαρόν στη διεθνή δικαιοσύνη». Ζήτησε επίσης να δικαστούν για το ίδιο ζήτημα ο Μπεν-Ελιέζερ και ο αρχηγός των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων Σαούλ Μοφάζ.
Τι ακριβώς συνέβη στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν; Οι Παλαιστίνιοι ζητούν να συσταθεί μια διεθνής επιτροπή για να ερευνήσει τι έγινε «κεκλεισμένων των θυρών» δεδομένου ότι επί πολλές ημέρες δεν επιτρεπόταν η είσοδος σε δημοσιογράφους και ανθρωπιστικές οργανώσεις στον καταυλισμό που φιλοξενούσε 13.000 παλαιστίνιους πρόσφυγες. Μεγάλο μέρος του έχει ισοπεδωθεί, ενώ δεν έχει γίνει σαφής ο αριθμός των νεκρών που βρίσκονται θαμμένοι κάτω από τα ερείπια, πόσοι άμαχοι είναι ανάμεσά τους και με ποιον τρόπο σκοτώθηκαν.
Χθες το πρωί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισε ομόφωνα υπέρ της αποστολής πραγματογνωμόνων στην Τζενίν. Υποκύπτοντας στη διεθνή πίεση οι ΗΠΑ, που αρχικώς είχαν απειλήσει να θέσουν βέτο στην πρόταση των αραβικών χωρών για τη διεξαγωγή επίσημης έρευνας, παρουσίασαν ένα δικό τους πιο ήπιο κείμενο. Προηγουμένως ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Σιμόν Πέρες είχε τηλεφωνήσει στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Αναν για να του δηλώσει ότι οι απεσταλμένοι του θα είναι καλοδεχούμενοι στο Ισραήλ.
* Το χρονικό της επίθεσης
Ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στην Τζενίν στις 2 Απριλίου ως μέρος της ευρύτερης επιχείρησης για την «καταστροφή της υποδομής της τρομοκρατίας» στη Δυτική Οχθη. Σε τρεις ημέρες ολοκλήρωσε την κατάληψη της πόλης και έλαβε θέσεις γύρω από τον προσφυγικό καταυλισμό στα περίχωρά της. Ο προσφυγικός καταυλισμός της Τζενίν ήταν από τους βασικότερους στόχους της ισραηλινής επιχείρησης επειδή αποτελούσε φυτώριο «μαρτύρων» από τις 100 επιθέσεις αυτοκτονίας των τελευταίων 18 μηνών οι 23 πραγματοποιήθηκαν από κατοίκους του καταυλισμού αυτού.
Οι ισραηλινοί στρατιώτες χρησιμοποίησαν μεγάφωνα για να διατάξουν τους άνδρες ηλικίας από 15 ως 45 ετών να παραδοθούν εκατοντάδες υπάκουσαν και τα γυναικόπαιδα να εγκαταλείψουν τον καταυλισμό. Στις 8 Απριλίου ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε εντός του καταυλισμού αλλά συνάντησε σθεναρή αντίσταση και έχασε 23 άνδρες. Τότε αποφάσισε να εντείνει το σφυροκόπημα του ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου του καταυλισμού με οβίδες και πυραύλους προτού στείλει τα άρματα μάχης και τις μπουλντόζες για να γκρεμίσουν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους.
* Το αποκρουστικό θέαμα
Χρειάστηκε να περάσει άλλη μία εβδομάδα, ως την περασμένη Δευτέρα 15 Απριλίου, για να επιτρέψουν οι Ισραηλινοί την είσοδο στον καταυλισμό στους πρώτους δημοσιογράφους και σε μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων. Το θέαμα που αντίκρισαν ήταν αποκρουστικό: μια μεγάλη έκταση στο κέντρο του καταυλισμού ήταν ισοπεδωμένη και ανέδυε μυρωδιά πτωμάτων.
Αυτά είναι τα γνωστά στοιχεία. Τα υπόλοιπα παραμένουν άγνωστα και αποτελούν αντικείμενο διαφωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
«Στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν έγινε μια πολύ έντονη μάχη ανάμεσα στον ισραηλινό στρατό και σε μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων, της Τανζίμ αλλά κυρίως της Χαμάς και της Τζιχάντ. Στο πλαίσιο της μάχης αυτής σκοτώθηκαν δεκάδες Παλαιστίνιοι» λέει στο «Βήμα» διπλωματική πηγή από το Ισραήλ.
Η παλαιστινιακή πλευρά αμφισβητεί τον αριθμό των θυμάτων που δίνουν οι Ισραηλινοί. «Δεν μπορούμε να δώσουμε ακριβή αριθμό αλλά υπολογίζουμε ότι πρόκειται για εκατοντάδες και όχι για δεκάδες» λέει διπλωματική πηγή των Παλαιστινίων στην Αθήνα.
Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν τους Ισραηλινούς ότι κράτησαν επί αρκετές ημέρες τους δημοσιογράφους μακριά από τον προσφυγικό καταυλισμό προκειμένου να καλύψουν τα αποδεικτικά στοιχεία του μακελειού που διαπράχθηκε. «Υπάρχουν υποψίες ότι ο ισραηλινός στρατός μετέφερε πτώματα Παλαιστινίων από τον καταυλισμό για να τα θάψει στο λεγόμενο «νεκροταφείο του εχθρού». Πρόκειται για ένα μυστικό νεκροταφείο το οποίο λέγεται ότι βρίσκεται είτε στην Κοιλάδα του Ιορδάνη είτε στην έρημο Νεγκέβ και ότι εκεί θάβουν οι Ισραηλινοί αντάρτες της Χεζμπολάχ ή Παλαιστινίους που εκτελούν μυστικά» λέει παλαιστινιακή πηγή.
* Ο κλοιός των Ισραηλινών
Ο,τι και αν συνέβη εντός των τειχών της Τζενίν, το μόνο βέβαιον είναι ότι εμποδίζοντας τους δημοσιογράφους να μπουν στον καταυλισμό επί τόσες ημέρες το Ισραήλ διέπραξε μια γκάφα δημοσίων σχέσεων στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Η επίσημη απάντηση της ισραηλινής πλευράς είναι ότι «η περιοχή βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση» και πως η θέση του Ισραήλ ήταν δύσκολη διότι, «όταν ένας δημοσιογράφος χάνει τη ζωή του, όλοι κατηγορούν εμάς». Ανεπισήμως όμως μιλώντας στο «Βήμα» ορισμένοι Ισραηλινοί παραδέχονται ότι «έπρεπε να τους είχαν αφήσει να μπουν στον καταυλισμό» και πως «υπάρχουν πολλοί στο Ισραήλ που συμφωνούν με αυτή την άποψη».
Κατόπιν όλων αυτών οι Παλαιστίνιοι ζήτησαν «τη διεξαγωγή διεθνούς έρευνας, την οποία έχουν επίσης ζητήσει επισήμως η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και η Διεθνής Αμνηστία. Πρέπει να γίνει έρευνα για τον καταμερισμό των ευθυνών για όσα συνέβησαν στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν και για να παραπεμφθούν οι υπεύθυνοι στη διεθνή δικαιοσύνη» λέει παλαιστινιακή διπλωματική πηγή. «Βασίζουμε την απαίτησή μας σε καταγγελίες αυτοπτών μαρτύρων οι οποίοι αναφέρουν ότι διαπράχθηκαν σφαγές και σε δηλώσεις διεθνών προσωπικοτήτων, όπως ο απεσταλμένος του ΟΗΕ Τέριε Ρόεντ-Λάρσεν, ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο και ο ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ-Μαρία Αθνάρ, ο οποίος είπε ότι, «αν αληθεύουν οι καταγγελίες των Παλαιστινίων, πρέπει να διεξαχθεί έρευνα»».
«Εκ των πραγμάτων, αργά ή γρήγορα, το Ισραήλ θα δεχόταν τη διεξαγωγή διεθνούς έρευνας» παραδέχεται μιλώντας στο «Βήμα» ισραηλινή διπλωματική πηγή.
Με ενδιαφέρον αναμένονται τυχόν αναφορές στην Τζενίν στη διήμερη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης με τους ομολόγους τους από τις μεσογειακές χώρες που αρχίζει αύριο στη Βαλένθια της Ισπανίας. Παρ’ ότι η επίσημη ατζέντα περιλαμβάνει οικονομικά ζητήματα, αναμένεται ότι τη συζήτηση θα μονοπωλήσει η κρίση στη Μέση Ανατολή.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Υπό εξέταση αίτηση αποζημίωσης προς το Ισραήλ
Η Ευρωπαϊκή Ενωση εξετάζει την περίπτωση να ζητήσει από το Ισραήλ αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκάλεσε ο ισραηλινός στρατός σε έργα υποδομής στα παλαιστινιακά εδάφη τα οποία είχαν πραγματοποιηθεί με ευρωπαϊκή βοήθεια, δηλαδή με χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων. Αυτό αποκαλύπτει παλαιστινιακή πηγή στο «Βήμα» διευκρινίζοντας ότι οι συνολικές ζημιές από τις τελευταίες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Δυτική Οχθη δεν έχουν καταγραφεί ακόμη αλλά «υπολογίστηκε ότι σε παλαιότερες επιχειρήσεις στη Γάζα καταστράφηκαν όσα είχαν επιτευχθεί με ευρωπαϊκή βοήθεια ύψους 80 εκατ. ευρώ».
Εκτός από την υποδομή της τρομοκρατίας, η παρούσα στρατιωτική επιχείρηση των ισραηλινών δυνάμεων στη Δυτική Οχθη κατέστρεψε ολόκληρη την υποδομή της Παλαιστινιακής Αρχής. Υπουργεία όπως τα Παιδείας, Υγείας, Γεωργίας και Οικονομικών υπέστησαν σοβαρές ζημιές στη διάρκεια των εφόδων και των ερευνών από τις ισραηλινές δυνάμεις. Αστυνομικά τμήματα βομβαρδίστηκαν, πολλά σχολεία γκρεμίστηκαν και άλλα κατελήφθησαν από ισραηλινούς στρατιώτες για τις ανάγκες των στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούν ούτε να υπολογίσουν τις ζημιές διότι «το πρώτο που έκαναν οι Ισραηλινοί όταν μπήκαν στη Ραμάλα ήταν να καταστρέψουν το Κέντρο Στατιστικής και τα αρχεία» λέει παλαιστινιακή διπλωματική πηγή.
Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι οι ζημιές στην παλαιστινιακή υποδομή φθάνουν τα 700 εκατ. ευρώ και πιστεύει ότι οι επενδύσεις ύψους 5,6 δισ. ευρώ που έγιναν στην περιοχή την τελευταία οκταετία χάρη στη διεθνή βοήθεια έχουν πλέον καταστραφεί. Ο πρόεδρος της ΠΤ Τζέιμς Γούλφενσον υπολογίζει ότι οι διεθνείς δωρητές θα πρέπει να προσφέρουν τουλάχιστον 1,9 δισ. ευρώ σε βοήθεια άμεσης ανάγκης ως το τέλος του 2002.
«Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν εφαρμόζει ένα σχέδιο για την ολοκληρωτική κατάρρευση της Παλαιστινιακής Αρχής» συνεχίζει η ίδια παλαιστινιακή πηγή. «Θέλει την πλήρη υποταγή μας και την επικράτηση του χάους στα παλαιστινιακά εδάφη».
Το χάος στο οποίο αναφέρεται εντείνεται διότι δίπλα στις ζημιές κτιρίων, πυλώνων ηλεκτρικού ρεύματος, δικτύων υδροδότησης και τηλεφωνικών συνδέσεων υπάρχει η καταστροφή των τίτλων ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας, των αδειών οικοδομής, των μισθολογικών καταστάσεων των δημοσίων υπαλλήλων κ.ά.
Την ερχόμενη Τετάρτη στο Οσλο της Νορβηγίας θα αρχίσει διήμερη συνάντηση των διεθνών δωρητών των Παλαιστινίων. Στα μέλη της AHLC, όπως ονομάζεται το όργανο που σύστησαν το 1993, περιλαμβάνονται η ΕΕ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι ΗΠΑ ενώ προεδρεύει η Νορβηγία και συντονίζει τη διεθνή βοήθεια η Παγκόσμια Τράπεζα. Στη συνάντηση αυτή θα παρουσιαστούν οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις για τις ζημιές στην παλαιστινιακή υποδομή της Δυτικής Οχθης.
