«Η μοίρα θέλησε η Τράπεζα Αθηνών, η οποία ξεκίνησε ως Τράπεζα Καρδασιλάρη από τον Πύργο της Ηλείας, το 1920, να ξαναγυρίσει ύστερα από τόσα χρόνια στην ιδιοκτησία μετόχων που έχουν κοινή καταγωγή με τους ιδρυτές της». Μια άγνωστη λεπτομέρεια που έφερε στο φως ο κ. Γιώργος Γόντικας, πρόεδρος της τράπεζας Eurobank η οποία αγόρασε από τους Κορεάτες της Hanwha το 58,05% των μετοχών της Τράπεζας Αθηνών, και αφορούσε τι άλλο; τις περίεργες συμπτώσεις ή τα παιχνίδια της ιστορίας.
Το τελευταίο απόκτημα του ομίλου Λάτση που διακρίνεται ιδιαίτερα στη δεκαετία του 1990 στον τραπεζικό και γενικότερα χρηματοοικονομικό τομέα, έχοντας διαφοροποιήσει σε σημαντικό βαθμό τις επενδυτικές επιλογές και τους επιχειρηματικούς προσανατολισμούς του ξεκίνησε την πορεία του από τα ίδια χώματα στα οποία έκανε τα πρώτα του βήματα και ο κ. Γιάννης Λάτσης, ο ιδρυτής μιας οικογενειακής οικονομικής αυτοκρατορίας που έφθασε να συμπεριλαμβάνεται μαζί με τα μέλη της στις λίστες των ισχυρών όλου του κόσμου. Πρόσφατα το αμερικανικό περιοδικό «Forbes» αναφέρει σε επίζηλη θέση (101ο) της σχετικής λίστας τον γιο του ιδρυτή, τον 51χρονο κ. Σπύρο Λάτση. Η καθαρή αξία της περιουσίας του, σύμφωνα πάντοτε με τα δημοσιευμένα στοιχεία του αμερικανικού περιοδικού, ανέρχεται σε 3,1 δισεκατομμύρια δολλάρια ή αν προτιμάτε τον λογαριασμό στο εθνικό μας νόμισμα, κοντά στο 1 τρισεκατομμύριο δραχμές.
Αλλά η αξία της περιουσίας που αναφέρεται δίπλα στο όνομα του πρωτότοκου γιου συνδυασμένου αρμονικά με την ελληνική σημαία στην αντίστοιχη σελίδα του «Forbes» στο Διαδίκτυο δεν είναι μια προσωπική του υπόθεση. Ετσι κι αλλιώς, ανεξάρτητα από το όνομα του «καραβοκύρη» πρώτα ήταν ο πατέρας, σήμερα ο γιος τα δισεκατομμύρια ανήκουν πάντα στον οικογενειακό όμιλο, οι επί μέρους ιδιοκτησίες του οποίου χάνονται μέσα σε ένα λαβύρινθο holding companies και trust που έχουν την έδρα τους στο Λουξεμβούργο, στο Λιχτενστάιν ή στα νησάκια της Μάγχης.
Το τι ελέγχει ποιος από τα μέλη της οικογένειας Λάτση ο πατέρας Γιάννης, η μητέρα Εριέτα, ο γιος Σπύρος και οι δύο κόρες Μαριάννα και Μαργαρίτα δεν παίζει και πολύ μεγάλο ρόλο. Αλλωστε η συνολική δύναμη μετράει. Τα υπόλοιπα είναι απλώς… λεπτομέρειες που δημιουργούν αισθήματα περιέργειας στους κοινούς θνητούς. Από εκεί και πέρα τα πάντα μοιάζουν να είναι κανονισμένα, οι αρμοδιότητες γνωστές όπως και ο χώρος ευθύνης του καθενός και οι προσωπικές σχέσεις του μονάκριβου γιου και των δύο θυγατέρων του ιδρυτή σε άριστο επίπεδο. «Ο Σπύρος» λένε στην Αθήνα όσοι γνωρίζουν καλά τα οικογενειακά δρώμενα «υπεραγαπά και υπερπροστατεύει τις δύο αδελφές του». Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι «ο Σπύρος δεν χρειάζεται να μιλήσει για την αγάπη του προς τις αδελφές του. Ενα νεύμα, μια κίνηση, ένα βλέμμα, ακόμη και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ενός διοικητικού συμβουλίου, όπου συνήθως συναντιούνται τα μέλη της οικογένειας, αρκεί για να διαφανούν τα αισθήματα που τρέφει ο ένας για τον άλλον».
Οι επαγγελματικές υποχρεώσεις και τα… χιλιόμετρα δεν επιτρέπουν τις συχνές οικογενειακές συνάξεις. Γι΄ αυτό άλλωστε όταν δίνεται η ευκαιρία ακολουθούν «γιορτές και πανηγύρια». Η τελευταία μεγάλη ευκαιρία ήταν ο γάμος της κ. Μαργαρίτας Λάτση με τον κ. Γιώργο Κατσιάπη στην Εκάλη. Ο κ. Γιάννης Λάτσης εκείνη τη βραδιά Σάββατο 29.6.1996 ντυμένος στα λευκά, με παπιγιόν και μπλε ελεκτρίκ μαντηλάκι, είχε βρει στις αγκαλιές των δύο θυγατέρων του το νεανικό σφρίγος για να υποδεχθεί τους υψηλούς προσκεκλημένους πολιτικούς, επιχειρηματίες, συνεργάτες και φίλους και να τους φιλέψει με τα καλαμπούρια του και την ανεπανάληπτη αθυροστομία του, ένα κεντρικό στοιχείο της «εξωτερικής εμφάνισής» του που λειτούργησε πάντα ως συγκριτικό πλεονέκτημα. Ακόμη και όταν απευθυνόταν σε έναν πλανητάρχη όπως στον Τζορτζ Μπους ή σε μια σιδηρά κυρία όπως στη λαίδη Θάτσερ, τους οποίους υποδέχθηκε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο στο ανάκτορό του το Μπρίτζγουοτερ Χάουζ, στην καρδιά του Λονδίνου στην ιστορική συνάντηση των ηγετών του ΝΑΤΟ (5 Ιουλίου 1990), μια συνάντηση στην οποία υπογράφηκε η ληξιαρχική πράξη θανάτου του Ψυχρού Πολέμου. Αλλά ο κ. Γιάννης Λάτσης ως ανεξίθρησκος υποδέχθηκε με την ίδια άνεση και τον τελευταίο ηγέτη της «Κόκκινης Αυτοκρατορίας», τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και την κομψή, για τα ρωσικά μέτρα, σύζυγό του Ραΐσα τον Σεπτέμβριο του 1993, για μια μίνι κρουαζιέρα στο Αιγαίο με τον «Αλέξανδρο» των πριγκιπικών ανέσεων και των βασιλικών τιμών.
Ο κ. Σπύρος Λάτσης ζει μόνιμα στην Ελβετία στη γαλλόφωνη Γενεύη, όπου βρίσκονται συγκεντρωμένες αρκετές από τις δραστηριότητες του ομίλου αλλά είναι παρών σε όποιο μέρος του κόσμου τον καλεί το καθήκον στην Αθήνα για τις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Eurobank, στο Λονδίνο για τις ναυτιλιακές υποθέσεις ή για τις επενδύσεις σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην σοβιετικής επικράτειας, στη Νέα Υόρκη, στα λιμάνια και στα ναυπηγεία της Απω Ανατολής.
Η μεγαλύτερη αδελφή του, η κυρία Μαριάννα Λάτση, ζει μόνιμα στην Αθήνα και, πέραν όλων των άλλων επαγγελματικών της δραστηριότητων, είναι η ψυχή του Ιδρύματος Λάτση που έχει πετύχει να φέρει στο «Παλλάς Αθηνά» το πρώην ξενοδοχείο Απέργη της Κηφισιάς ορισμένα από τα πιο τρανταχτά ονόματα της τέχνης, της διανόησης και του πολιτισμού στο τέλος του 20ού αιώνα. Το πέρασμα, για παράδειγμα, του Μάρλον Μπράντο από την Κηφισιά έκανε τον γύρο του κόσμου.
Οσο για τη μικρότερη κόρη του κ. Γιάννη Λάτση, την κυρία Μαργαρίτα Λάτση, έχει επιλέξει να ζει στο Μονακό, δίπλα στον σύζυγό της κ. Γιώργο Κατσιάπη, που διευθύνει την εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών EFG Eurofinanciere d΄ Investissements SAM μια εταιρεία που λειτουργεί ως ένας από τους πολλούς επενδυτικούς βραχίονες του ομίλου και σύντομα μετατρέπεται σε τραπεζικό ίδρυμα.
Οι τρεις διάδοχοι ο γιος και οι δύο θυγατέρες του κ. Γιάννη Λάτση έχουν τα δικά τους ξεχωριστά ενδιαφέροντα σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο που βρίσκονται σε αρκετές περιπτώσεις αν όχι όλες στην αντίπερα όχθη των επιταγών της διεθνούς κοσμικής σκηνής. Ο κ. Σπύρος Λάτσης, για παράδειγμα, όπως είναι σε θέση να διαβεβαιώσουν οι άμεσοι συνεργάτες του στην Αθήνα και στο Λονδίνο, μπορεί άνετα να ενταχθεί στην κατηγορία των «αλκοολικών της εργασίας»: δουλεύει ασταμάτητα, δεν πάει ποτέ διακοπές και είναι λάτρης μιας απλής, σχεδόν ασκητικής, ζωής με τη γυναίκα του Δωροθέα και τα παιδιά τους.
Αλλά οι όψεις της πραγματικής ζωής ακόμη και των πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη δεν βρίσκουν φιλόξενο χώρο στα περιοδικά και στα «παράθυρα» της τηλεόρασης. Κακά τα ψέματα, ένας εργασιομανής δισεκατομμυριούχος δεν πουλάει. Το αμερικανικό περιοδικό «Forbes», για παράδειγμα, στη σύντομη παρουσίαση του κ. Σπύρου Λάτση προτιμά να κάνει ειδική αναφορά στη θαλαμηγό των 397 ποδιών «Αλέξανδρος», που απέκτησε πολύ περισσότερη λάμψη από το γεγονός ότι στα καταστρώματά της, στα πολυτελή σαλόνια της και στις χλιδάτες «κρεβατοκάμαρές» της φιλοξενήθηκαν, για τον δεύτερο μήνα του μέλιτος, ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου Κάρολος και η άτυχη πριγκίπισσα Νταϊάνα.
«Θέσει εφοπλιστής, φύσει τραπεζίτης» χαρακτηρίζεται σε πρόσφατο άρθρο του αμερικανικού περιοδικού «Forbes» ο σημερινός «καραβοκύρης» του ομίλου. Αλήθεια ή ψέματα; Τα πράγματα είναι πάντοτε κάπου στη μέση. Ο νεότερος Λάτσης είναι εκείνος που ώθησε τον όμιλο σε νέες επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες, διευρύνοντας τα όρια και την εμβέλεια των πρωτοβουλιών του στα μέτρα και στις επιταγές μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς. Ταυτόχρονα όμως ήταν και εκείνος που δίχως να αποκοπεί από την παράδοση που δημιούργησε ο πατέρας του στις θαλάσσιες μεταφορές έδωσε νέο περιεχόμενο στις ναυτιλιακές και εμπορικές δραστηριότητες. Ο στόλος σιγά σιγά ξαναχτίζεται από την αρχή και το διυλιστήριο της Πετρόλα εκσυγχρονίζεται για να αντιμετωπίσει τις νέες συνθήκες ανταγωνισμού που διαμορφώνονται στην εγχώρια αγορά, μετά την είσοδο της Aramco στο γειτονικό διυλιστήριο και την εισαγωγή ενός μέρους των μετοχών της δημόσιας επιχείρησης Ελληνικά Πετρέλαια στο χρηματιστήριο.
Ο όμιλος έχει παραγγείλει στα ναυπηγεία της Hyundai στην Κορέα επτά καινούργια πλοία τύπου «product carriers» και χωρητικότητας 46.000 τόνων το καθένα. Το κόστος της κατασκευής ενός εκάστου υπολογίζεται γύρω στα 220 εκατομμύρια δολάρια και η χρηματοδότησή τους γίνεται από τράπεζες που έκαναν, όπως λέγεται, «ουρά για να δανείσουν τον Λάτση, μηδενίζοντας σχεδόν τις προμήθειές τους». Αν σήμερα οι τραπεζίτες κάνουν ουρά, τα πράγματα δεν ήταν έτσι πριν από 50 χρόνια, όταν ο κ. Γιάννης Λάτσης άρχιζε τις δοσοληψίες με τις τράπεζες για την αγορά καραβιών. Τότε στον χώρο υπήρχε μόνον η Εθνική Τράπεζα και τα δάνεια που δίνονταν δεν ξεπερνούσαν τις μερικές χιλιάδες δολάρια, όπως συνέβη στην περίπτωση του μικρού κρουαζιερόπλοιου «Νεράιδα» που άφησε κυριολεκτικά εποχή καθώς από τα σαλόνια του πέρασαν όλοι μηδενός εξαιρουμένου οι πολιτικοί της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας.
Τα νεόκτιστα πλοία θα αρχίσουν να παραλαμβάνονται από τον επόμενο χρόνο το 1999 θα παραληφθούν τα πρώτα πέντε πλοία και τα υπόλοιπα δύο το 2000. Τα επτά πλοία, όπως αναφέρουν ναυτιλιακοί κύκλοι της ακτής Μιαούλη, εντάσσονται σε ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του στόλου αλλά και συνολικά των δραστηριοτήτων του ομίλου στις θάλασσες και στις μεταφορές. Οι ιστορίες με τα καράβια που μετέφεραν απλώς ακατέργαστο πετρέλαιο, τη Λιβύη και τους σαουδάραβες πρίγκιπες ανήκουν πλέον στο μακρινό παρελθόν. Τα πλοία που θα φθάσουν από τα κορεατικά ναυπηγεία θα βγουν στην ελεύθερη αγορά των θαλάσσιων μεταφορών και σε όποιον δίνει τα περισσότερα ναύλα.
Στην ίδια κατεύθυνση αναδιάρθρωσης βρίσκεται και ο χώρος των πετρελαίων. Το διυλιστήριο στη Σαουδική Αραβία μπορεί να έχει πωληθεί σε καλές τιμές αλλά υπάρχει πάντοτε η Πετρόλα στην περιοχή της Ελευσίνας και το πελώριο, για τα ελληνικά δεδομένα, επενδυτικό πρόγραμμά της. Ηδη στην Πετρόλα έγινε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά 200 δισεκατομμύρια δραχμές.
