Ο Κολόμβος του εγκεφάλου
«Μπορεί ο Homo Sapiens» λέει ο βετεράνος αμερικανός επιστήμονας δρ Τζον Λίλι «να είναι ίσως το πιο επιδέξιο είδος στον πλανήτη, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι και το πιο έξυπνο». Ο δρ Λίλι θεωρείται ένας από τους πιο έξυπνους εκπροσώπους του είδους Homo Sapiens και ίσως γι’ αυτό αποδίδει στην εξυπνάδα των δελφινιών μεγαλύτερη σημασία απ’ όση αποδίδει στην ανθρώπινη. Αλλωστε είναι ειδικός σε τέτοιου είδους συγκρίσεις, αφού οι επιστημονικές μελέτες του για τα δελφίνια παραμένουν τόσο κλασικές όσο και τα τολμηρά πειράματα που οργάνωσε με στόχο την εξερεύνηση του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Ολα ξεκίνησαν πριν από περίπου 45 χρόνια όταν αναρωτήθηκε «πώς θα αντιδρούσε ο ανθρώπινος εγκέφαλος αν απομονωνόταν σε ένα περιβάλλον χωρίς ερεθίσματα». Αναζητώντας επίμονα μια απάντηση αποφάσισε να κατασκευάσει ένα «περιβάλλον χωρίς ερεθίσματα». Το αποτέλεσμα ήταν ένας κλειστός χώρος που μοιάζει με δεξαμενή και γι’ αυτό πήρε το όνομα «δεξαμενή απομόνωσης». Μπαίνοντας κανείς σε μια τέτοια «δεξαμενή απομόνωσης» μπορεί, σύμφωνα με τον Λίλι, «να περάσει σε άλλες διαστάσεις του Σύμπαντος». Αυτό δεν ακούγεται ως κάτι ρεαλιστικό, ωστόσο ο Λίλι ανήκει σε αυτούς που πιστεύουν ότι ο απόλυτος ρεαλισμός δεν προσεγγίζεται ρεαλιστικά. Πολλοί έχουν εμπνευσθεί από τις ιδέες του μεταξύ των οποίων και το Χόλιγουντ. Η ταινία «Ανεξέλεγκτες Καταστάσεις» με πρωταγωνιστή τον Γουίλιαμ Χαρτ ήταν η κινηματογραφική μεταφορά της ζωής του!
Εχει γράψει 11 βιβλία τα οποία αποτελούν λεπτομερή περιγραφή των εμπειριών, των σκέψεων, των πειραμάτων και των επιστημονικών συμπερασμάτων του. Σήμερα πλησιάζει τα 85 και τον περισσότερο καιρό ζει στη Χαβάη. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει σταματήσει να εργάζεται, ωστόσο ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και μιλάει σε συνέδρια, ημερίδες και εκδηλώσεις που οργανώνονται προς τιμήν του. Στην αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε προς «Το Βήμα» αναφέρεται στη λογική των συμπτώσεων, στις συμπαντικές διάνοιες, στα δελφίνια και φυσικά στον μυστηριώδη χώρο που ονομάζεται «δεξαμενή απομόνωσης».
Τι είναι η «δεξαμενή απομόνωσης»;
«Είναι μια μικρή δεξαμενή σαν κάψουλα. Οταν κλείνει η είσοδός της μετατρέπεται σε ένα ήσυχο και σκοτεινό μέρος. Μπαίνοντας κάποιος μέσα ξαπλώνει και επιπλέει σε αλμυρό νερό βάθους 40 εκατοστών».
Πώς αποφασίσατε να την κατασκευάσετε;
«Το 1954 εργαζόμουν ως επιστημονικός ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας της Αμερικής. Εψαχνα μια απάντηση στο ερώτημα τι θα συνέβαινε στον ανθρώπινο εγκέφαλο αν βρισκόταν σε ένα περιβάλλον χωρίς καθόλου εξωτερικά ερεθίσματα. Πάνω σ’ αυτό το θέμα υπήρχαν τότε δύο απόψεις στη Νευροφυσιολογία. Σύμφωνα με την πρώτη άποψη, ο εγκέφαλος θα έπεφτε σε κώμα ή σε κατάσταση βαθέος ύπνου. Πολλοί υποστήριζαν αυτή την άποψη. Εμένα όμως δεν με έπειθε».
Ποια ήταν η δεύτερη άποψη;
«Η δεύτερη άποψη υποστήριζε ότι σε ένα περιβάλλον χωρίς καθόλου εξωτερικά ερεθίσματα θα άρχιζε να λειτουργεί ένας εσωτερικός μηχανισμός ερεθισμάτων που θα οδηγούσε τον εγκέφαλο σε μια κατάσταση εγρήγορσης. Υποψιαζόμουν ότι αυτό ήταν πιο σωστό. Επρεπε όμως να το αποδείξω. Ετσι κατασκεύασα τη «δεξαμενή απομόνωσης» και μπήκα μέσα της για να δοκιμάσω την ακρίβεια των ισχυρισμών μου».
Τι συνέβη όταν κλείσατε την πόρτα της δεξαμενής;
«Αρχικά επέπλεα απλώς στο νερό. Επειτα άρχισα να βιώνω μια σειρά εμπειριών από άλλες πραγματικότητες του εγκεφάλου. Θυμάμαι εκείνη την περίοδο είχα σχέση με μια κοπέλα που βρισκόταν στην Ουάσιγκτον και είχα την αίσθηση ότι βρισκόμασταν μαζί μέσα στον θάλαμο. Ηταν παραίσθηση φυσικά, αλλά ήταν μια πολύ ευχάριστη εμπειρία».
Δηλαδή η «δεξαμενή» βοηθά τον έρωτα εξ αποστάσεως;
«Θα μπορούσε, αν και αστειεύομαι. Περίπου τα πρώτα τρία τέταρτα της ώρας συνεχίζει κανείς να σκέφτεται τον κόσμο που έχει αφήσει απ’ έξω. Σταδιακά χαλαρώνεις και αυτό διαρκεί μία επιπλέον ώρα. Αργότερα αισθάνεσαι μια νευρικότητα. Ο εγκέφαλος «πεινά» για εξωτερικά ερεθίσματα. Αν καταφέρεις να ξεπεράσεις το στάδιο της «εγκεφαλικής πείνας», μπαίνεις στη φάση όπου ο εγκέφαλος ερεθίζει τον ίδιο τον εαυτό του».
Τι συμβαίνει τότε;
«Ο τρόπος σκέψης αλλάζει πολύ σε σχέση με τον καθημερινό τρόπο σκέψης. Ερχεσαι σε επαφή με υποσυνείδητες εικόνες και θέματα που είναι πολύ προσωπικά και ως εκ τούτου διαθέτουν μια έντονη συναισθηματική φόρτιση. Κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά σ’ αυτή τη φάση».
Θυμάστε τι είδατε την πρώτη φορά;
«Θυμάμαι μια μαύρη κουρτίνα να βρίσκεται ακριβώς μπροστά μου και να ανοίγει σταδιακά αποκαλύπτοντας έναν άδειο τρισδιάστατο σκοτεινό χώρο. Πρόκειται για εικόνες που μοιάζουν αρκετά με αυτές που βλέπεις όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση ύπνωσης για παράδειγμα ένα σκοτεινό τούνελ με φως στο τέλος του. Τέτοιες εικόνες αποσπούν πλήρως την προσοχή αυτού που βρίσκεται μέσα στη «δεξαμενή απομόνωσης». Στη δική μου περίπτωση μια διαρροή νερού διέκοψε το πείραμα ακριβώς σ’ εκείνο το σημείο».
Οι ώρες που περάσατε μέσα στη «δεξαμενή απομόνωσης» επηρέασαν γενικότερα τη ζωή σας;
«Ναι, γιατί πρόκειται για μια κατάσταση όπου ο άνθρωπος χάνει σταδιακά την αίσθηση του ανθρώπινου σώματος και της ανθρώπινης σκέψης και αισθάνεται να αιωρείται στο κενό ως συνείδηση. Η «δεξαμενή απομόνωσης» δίνει τη δυνατότητα στον εγκέφαλο να είναι ο εαυτός του. Και να επισκεφθεί άλλες πραγματικότητες. Υποσυνείδητα όλοι γνωρίζουμε την ύπαρξη άλλων περιοχών της πραγματικότητας. Υπάρχει όμως ένα αδιαπέραστο τοίχος ανάμεσα στη δική μας περιοχή και σ’ αυτές. Η «δεξαμενή απομόνωσης» λειτουργεί σαν ένα παράθυρο πάνω σ’ αυτό το τείχος».
Η πλήρης εμπειρία επιτυγχάνεται αυτομάτως;
«Οχι. Είμαι πεπεισμένος ότι χρειάζονται περίπου 100 ώρες μέσα στη «δεξαμενή» για να ανακαλύψει κάποιος από πού έρχεται, ποιος είναι και πού πηγαίνει. Από την αρχή ωστόσο είχα συνειδητοποιήσει ότι κατά κάποιο τρόπο η «δεξαμενή» λειτουργεί σαν μια τρύπα μέσα στο σύμπαν από τη στιγμή που ο εγκέφαλος είναι φυσικά μέρος του Σύμπαντος».
Εχουν αναφερθεί παρενέργειες;
«Οχι, ποτέ. Η μοναδική παρενέργεια που έχει αναφερθεί είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις μάκρυναν τα μαλλιά κάποιων. Πάνω σ’ αυτό το σημείο βασίστηκε η ταινία «Ανεξέλεγκτες Καταστάσεις»».
Πόσες «δεξαμενές απομόνωσης» υπάρχουν σήμερα;
«Περίπου 650. Κατασκευάζονται κυρίως στην Ιαπωνία και στην Καλιφόρνια. Αγοράζονται πρωτίστως από επιστήμονες αλλά και από απλούς πολίτες με επιστημονικά ενδιαφέροντα».
Είναι γνωστό ότι από ένα σημείο και μετά αρχίσατε να συνδυάζετε τα πειράματα στη «δεξαμενή απομόνωσης» με την ιατρική χρήση φαρμακευτικού LSD. Γιατί το κάνατε;
«Το LSD ήταν νόμιμο τότε. Και υπήρχαν πολλοί επιστήμονες υποστηρικτές του στο Εθνικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ. Με παρότρυναν να προσθέσω στα πειράματα με τη «δεξαμενή απομόνωσης» τη χρήση LSD. Για να αποκτήσει η έρευνα μια επιπλέον διάσταση. Είχα όμως αποφασίσει να μην μπερδέψω την έρευνα αυτή με οτιδήποτε άλλο. Μόνο δέκα χρόνια μετά, το 1964, και έπειτα από πολλές ώρες στη «δεξαμενή» σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να ερευνήσω αυτή τη διάσταση».
Ποιες ήταν οι πρώτες σας εντυπώσεις από το πείραμα συνδυασμού της «δεξαμενής απομόνωσης» με το LSD;
«Υπήρχε η αίσθηση ότι αντιπροσώπευα μια «αιωρούμενη συνείδηση». Μπήκα σ’ αυτό που αποκαλώ «άλλες πραγματικότητες». Εφθασα σε σημεία που δεν είχα φθάσει ποτέ πριν. Η «αιωρούμενη συνείδηση» έφυγε μακριά στο Σύμπαν. Εκεί μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι ήλθα σε επαφή με τρεις εξωγήινες διάνοιες. Θυμάμαι ότι δεν ήθελα να επιστρέψω. Οι εξωγήινες διάνοιες όμως μου είπαν ότι έπρεπε να επιστρέψω και να μάθω τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Οταν έπειτα συρρικνώθηκα στα ανθρώπινα όρια, η αντίδραση ήταν συγκίνηση και κλάμα. Θα πρέπει εδώ να προσθέσω ότι δεν επικροτώ τη χρήση LSD. Είναι μια πολύ επικίνδυνη ουσία. Στη δική μου περίπτωση τη χρησιμοποίησα πειραματικά ως επιστήμονας, ως γνώστης του αντικειμένου και ασφαλώς κάτω από πολύ αυστηρές επιστημονικές συνθήκες».
Οι εξωγήινες διάνοιες είχαν κάποια συγκεκριμένη μορφή;
«Σ’ αυτό το επίπεδο δεν υπάρχει η έννοια του σώματος. Δεν υπάρχει η έννοια της ύλης. Η επικοινωνία συμβαίνει εγκεφαλικά. Οι πέντε αισθήσεις δεν παρεμβάλλονται. Δεν υπάρχει εικόνα, ήχος ή κανένα άλλο χαρακτηριστικό».
Πιστεύετε ότι οι υπάρξεις αυτές πράγματι υπάρχουν; Πιστεύετε ότι δεν ήταν δημιουργήματα του μυαλού σας;
«Πιστεύω ότι πράγματι υπάρχουν. Δεν μοιάζουν με τα πράσινα ανθρωπάκια που βλέπουμε στις ταινίες. Είναι υπάρξεις που θα έλεγα αναφέρονται στα θρησκευτικά κείμενα όλων των θρησκειών. Είναι πνεύματα. Και ασφαλώς δεν χρειάζονται διαστημόπλοια για να έλθουν στη Γη. Διαχέονται στον χωρόχρονο. Υπάρχουν ως διάνοιες».
Υπάρχει εξωγήινος δάκτυλος στις γήινες υποθέσεις;
«Υποθέτω ότι οι εξωγήινες διάνοιες ελέγχουν μακροπρόθεσμα τις συμπτώσεις επάνω στη Γη. Η επιρροή τους πάντως θα πρέπει να βρίσκεται διαρκώς γύρω μας».
Δηλαδή πιστεύετε ότι οι μεγάλες συμπτώσεις δεν είναι «συμπτωματικές»; Συμβαίνουν για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό;
«Πιστεύω ότι συμβαίνουν για να βοηθηθεί η πραγματοποίηση των σημαντικών αλλαγών στη ζωή μας».
Εχοντας ταξιδέψει σε τόσες διαφορετικές «πραγματικότητες», πώς θα περιγράφατε αυτό που οι περισσότεροι αποκαλούμε πραγματικότητα;
«Οταν ήμουν 16 ετών είχα γράψει μια έκθεση στην οποία έθετα αυτό ακριβώς το ερώτημα: «Τι είναι πραγματικότητα;». Ακόμη δεν έχω βρει την απάντηση. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι αυτό που θεωρείς πραγματικό είναι πραγματικό εντός ορισμένων ορίων. Οταν φθάσει κανείς σ’ αυτά τα όρια, τότε αυτόματα τα ξεπερνά. Τα όρια τα θέτεις εσύ. Είναι σημαντικό όμως να θυμάσαι ότι στη χώρα του νου δεν υπάρχουν όρια. Συνεπώς η πραγματικότητα είναι εξ ορισμού σχετική».
«Οι φάλαινες και τα δελφίνια είναι όντα εξωγήινα σε σχέση με εμάς»
Τρία χρόνια μετά τη δημιουργία της «δεξαμενής απομόνωσης» αρχίσατε παράλληλα να πειραματίζεστε με δελφίνια. Ποιος ήταν ο στόχος σας;
«Ο εγκέφαλος των δελφινιών είναι το ίδιο μεγάλος με τον δικό μας. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα είναι μεγαλύτερος. Εκείνο που επεδίωκα ήταν να επικοινωνήσω με όντα τα οποία έχουν εγκεφάλους μεγαλύτερους από τον δικό μας. Και γι’ αυτό επέλεξα τα δελφίνια».
Τα δελφίνια είναι πιο έξυπνα από μας;
«Ισως. Μπορεί ο Homo Sapiens να είναι ίσως το πιο επιδέξιο είδος στον πλανήτη, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα και το πιο έξυπνο. Προσωπικά πιστεύω ότι οι φάλαινες και τα δελφίνια είναι όντα πιο έξυπνα από μας. Εχουν όμως μια πιο σύνθετη και διαφορετική διάνοια από τη δική μας την οποία δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε. Αλλωστε αυτά ζουν στη θάλασσα ενώ εμείς στην ξηρά. Ζούμε μέσα σε δύο εντελώς διαφορετικές και μη συγκρίσιμες μεταξύ τους πραγματικότητες. Με μια πιο ευρεία έννοια του όρου, τα δελφίνια και οι φάλαινες είναι όντα εξωγήινα σε σχέση με εμάς».
Τι μπορούμε να μάθουμε από τα δελφίνια και τις φάλαινες;
«Εξαρτάται από το τι θέλουμε να μάθουμε. Μπορούμε για παράδειγμα να μάθουμε πώς προκαλείται οικειοθελώς η στύση. Μπορούμε να μάθουμε πληροφορίες για την ιστορία του πλανήτη και την εξέλιξη των ειδών στο απώτατο παρελθόν. Γιατί τα δελφίνια και οι φάλαινες ζουν επάνω στον πλανήτη εδώ και περίπου 50 εκατομμύρια χρόνια. Ενώ εμείς εδώ και μόλις δύο εκατομμύρια χρόνια. Τι συνέβη σ’ αυτά τα 48 εκατομμύρια χρόνια; Τι μπορεί να συνέβη;».
Τι είδους πειράματα κάνατε με τα δελφίνια;
«Αναπτύξαμε ένα πρόγραμμα στο οποίο δώσαμε το όνομα «Ιανός». Τα δελφίνια επικοινωνούν μεταξύ τους με ταχύτητες δέκα φορές μεγαλύτερες και συχνότητες δέκα φορές πιο υψηλές από αυτές του ανθρώπου. Προκειμένου να τα καταλάβουμε, επιχειρήσαμε με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή να χαμηλώσουμε την ταχύτητα και τις συχνότητες. Αντίστοιχα αυξήσαμε δέκα φορές την ταχύτητα και τις συχνότητες της δικής μας γλώσσας, επιδιώκοντας να μας καταλάβουν εκείνα. Τελικά βέβαια δεν επετεύχθη επικοινωνία».
Θα καταστεί ποτέ εφικτή μια τέτοια επικοινωνία;
«Βεβαίως! Με την εξέλιξη των υπολογιστών κάτι τέτοιο θα καταστεί εφικτό μέσα σε μερικά χρόνια».
Τι θα ρωτούσατε ένα δελφίνι;
«Πρωτίστως θα το ρωτούσα πόσο παλιός είναι ο κώδικας επικοινωνίας του. Τα δελφίνια ζουν στη Γη εδώ και 50 εκατομμύρια χρόνια. Οταν υπάρχει ανεπτυγμένος εγκέφαλος είναι λογικό να περιμένει κανείς τη δημιουργία και τη συσσώρευση ιστορίας η οποία μεταδίδεται από στόμα σε στόμα. Από εγκέφαλο σε εγκέφαλο. Από γενιά σε γενιά. Θα το ρωτούσα λοιπόν για την ιστορία του πλανήτη. Θα το ρωτούσα ακόμη για την ιδέα που έχει για μας. Ακόμη για το πώς αντιμετωπίζει τον εαυτό του και ποια γνώμη έχει για τις φάλαινες που και αυτές είναι έξυπνα όντα».
Πιστεύετε ότι στο μέλλον θα μπορούσε να υπάρξει ένα είδος επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στον ανθρώπινο πολιτισμό και σε αυτόν των δελφινιών και των φαλαινών;
«Ναι, το πιστεύω αυτό. Υπάρχουν ήδη πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι αυτό ίσως συμβεί. Εχει αποδειχθεί ότι πολλές φάλαινες όρκα που ζουν αιχμάλωτες επικοινωνούν πολύ καλά με τους ανθρώπους. Το ίδιο συμβαίνει με τα δελφίνια. Μην ξεχνάτε ότι οι ωκεανοί καλύπτουν το 71% του πλανήτη μας. Οπότε φαντασθείτε σε τι νέες κατευθύνσεις μπορεί να οδηγήσει τον πολιτισμό μας μια τέτοια δημιουργική επικοινωνία».
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις «δεξαμενές απομόνωσης» μπορείτε να απευθυνθείτε στην αμερικανική κατασκευάστρια εταιρεία Samadhi Tank Company. Διεύθυνση: Ρ.Ο. Box 2119, Nevada City, CA 95959. Τηλέφωνο: 001-916-4771319. Ε-mail: samadhi@oro.net
