Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος γεννήθηκε στη Βοστώνη. Ηταν το δέκατο πέμπτο από τα 17 παιδιά που απέκτησε από τους δύο γάμους του ο φτωχός σαπωνοποιός και κηροποιός Ιωσίας Φραγκλίνος. Μολονότι ο Βενιαμίν έδειξε από πολύ ενωρίς την έφεσή του για τα γράμματα, οι εγκύκλιες σπουδές του κράτησαν μόνο δύο χρόνια.
Δέκα ετών ο Βενιαμίν υποχρεώθηκε να αφήσει το σχολείο και να πάει να δουλέψει στο σαπωνοποιείο του πατέρα του. Στα 13 του μπήκε μαθητευόμενος στο τυπογραφείο του αδελφού του Τζέιμς, εργασία που του άνοιξε τον κόσμο της γνώσης. Ολον τον ελεύθερο χρόνο του ο νεαρός Φραγκλίνος τον διέθετε στο να μελετάει επιστημονικά και άλλα συγγράμματα και να γράφει σατιρικά δοκίμια και ποιήματα, μολονότι ο πατέρας του πίστευε ότι «οι ποιητές ήταν πάντα ζητιάνοι».
Τυπογραφία και γνώση
Στα 17 του χρόνια, και αφού μάλωσε με τον αδελφό του, ο Φραγκλίνος έφυγε από τη Βοστώνη και πήγε σε αναζήτηση καλύτερης τύχης στη Φιλαδέλφεια, όπου έπιασε δουλειά ως τυπογράφος και άρχισε να κάνει φίλους. Ο κυβερνήτης της Πενσυλβανίας Γουίλιαμ Κιθ έπεισε τον Φραγκλίνο να πάει στο Λονδίνο για να βελτιώσει την τέχνη του, με την υπόσχεση ότι θα του έδινε συστατικές επιστολές προς τους εκεί ισχυρούς γνωστούς του. Ο Κιθ όμως δεν κράτησε την υπόσχεσή του και έτσι ο 18χρονος Βενιαμίν βρέθηκε στο Λονδίνο χωρίς να γνωρίζει κανέναν. Επιασε όμως δουλειά σε τυπογραφείο και η φιλομάθειά του τον ώθησε να έρθει σε επαφή με την ευρωπαϊκή επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη.
Επιστρέφοντας στη Φιλαδέλφεια τον Οκτώβριο του 1726, ο Φραγκλίνος συνέχισε το επάγγελμα του τυπογράφου με τη δική του πλέον μικρή επιχείρηση και εξέδωσε την «Εφημερίδα της Πενσυλβανίας» (Pennsylvania Gazette), στην οποία δημοσιογραφούσε και ο ίδιος, και από το 1732 ως το 1757 εξέδιδε κάθε χρόνο το Poor Richard’s Almanack, ένα είδος ημερολογίου με εκλαϊκευμένες επιστημονικές γνώσεις και συμβουλές για την προσωπική επιτυχία του καθενός με γνώμονα τα χρηστά ήθη. Το Αλμανάκ του Φραγκλίνου γνώρισε εκπληκτική επιτυχία και η περιληπτική έκδοσή του με τον τίτλο «The Way to the Wealth» (Ο δρόμος προς τον πλούτο) μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.
Αλεξικέραυνα και πολιτική
Εχοντας πλέον συγκεντρώσει αρκετή περιουσία ο Φραγκλίνος άρχισε να ασχολείται ενεργά με τα κοινά: με δική του πρωτοβουλία δημιουργήθηκαν πυροσβεστική υπηρεσία, ασφαλιστική εταιρεία, νοσοκομείο και δημόσια βιβλιοθήκη, όλα πρωτόγνωρα για τις αγγλικές αποικίες της Βόρειας Αμερικής.
Το πραγματικό όμως πάθος του Φραγκλίνου ήταν οι φυσικές επιστήμες. Ασχολήθηκε κυρίως με τον ηλεκτρισμό αποδεικνύοντας ότι ο κεραυνός είναι ένα ηλεκτρικό φαινόμενο από το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να προστατευτεί με το αλεξικέραυνο, το οποίο εφηύρε έπειτα από επικίνδυνα πειράματα που έκανε ο ίδιος.
H φήμη του Φραγκλίνου πέρασε τον Ατλαντικό. H ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων με έγκριτους Ευρωπαίους του χώρου τον έκανε διάσημο και σεβαστό στη Γηραιά Ηπειρο.
Παράλληλα με τα επιστημονικά και συγγραφικά ενδιαφέροντά του ο Φραγκλίνος εξακολουθούσε να ασχολείται με τα κοινά. Το 1748 πούλησε το τυπογραφείο του και αποφάσισε να μπει στην ενεργό πολιτική. Δύο χρόνια αργότερα εξελέγη μέλος του τοπικού Κοινοβουλίου της Πενσυλβανίας.
Ως πολιτικός ο Φραγκλίνος αποδείχθηκε πολύ ικανός στα διοικητικά θέματα. Το μεγαλύτερο επίτευγμα της πρώτης φάσης της πολιτικής του σταδιοδρομίας ήταν η αναμόρφωση της ταχυδρομικής υπηρεσίας.
Διπλωματία και Ανεξαρτησία
Ωστόσο τη μεγάλη πολιτική φήμη του ο Φραγκλίνος την απέκτησε με τους επιτυχημένους διπλωματικούς χειρισμούς του με τη Μεγάλη Βρετανία και αργότερα με τη Γαλλία. Το 1754, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Πενσυλβανίας στο συνέδριο του Ολμπανι, όπου η Αγγλία είχε ζητήσει από τους εκπροσώπους των αποικιών να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τους Ινδιάνους και να συμμετάσχουν ενεργά στην άμυνα εναντίον της Γαλλίας, ο Φραγκλίνος πρότεινε ένα διευρυμένο Σχέδιο Ενωσης των αποικιών. Μολονότι το σχέδιο δεν υιοθετήθηκε, ορισμένα μέρη του θα χρησιμοποιηθούν αργότερα στα Αρθρα της Συνομοσπονδίας και του Συντάγματος.
Το 1757 ο Φραγκλίνος στάλθηκε από το Κοινοβούλιο της Πενσυλβανίας στην Αγγλία για να διαπραγματευθεί με τη βρετανική κυβέρνηση διάφορα σοβαρά φορολογικά και οικονομικά προβλήματα των αποικιών. Στην Αγγλία ο Φραγκλίνος παρέμεινε πέντε χρόνια και απέδειξε τις δεινές διπλωματικές ικανότητές του πετυχαίνοντας αρκετά ικανοποιητικές ρυθμίσεις προς όφελος των κατοίκων της Βόρειας Αμερικής.
Στο μεταξύ το αίτημα της ανεξαρτησίας των αποικιών από τη Βρετανική Αυτοκρατορία όλο και διογκωνόταν. Ο Φραγκλίνος έκλινε περισσότερο προς μια συμβιβαστική λύση, δηλαδή ένα σύστημα αυτοδιοίκησης των αποικιών. Οταν όμως, το 1764, απεσταλμένος και πάλι στην Αγγλία, προσέκρουσε στην αδιαλλαξία του βρετανικού στέμματος, ο Φραγκλίνος έγινε υπέρμαχος της ανεξαρτησίας. Και αν ο Τζορτζ Γουάσιγκτον διακρίθηκε κατά την Αμερικανική Επανάσταση στα πεδία των μαχών, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος έδωσε τις μάχες του σε διπλωματικό επίπεδο.
Ο ορθολογισμός και η διαπραγματευτική ικανότητα του Φραγκλίνου συνέβαλαν αποφασιστικά στη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Είναι ο μόνος από τους πρωτεργάτες της αμερικανικής ανεξαρτησίας ο οποίος υπέγραψε και τα τέσσερα θεμελιώδη κείμενα της σύστασης του νέου κράτους: τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776), τη Συνθήκη Συμμαχίας, Φιλίας και Εμπορίου με τη Γαλλία (1778), τη Συνθήκη Ειρήνης Αγγλίας, Γαλλίας και Ηνωμένων Πολιτειών (1782) και το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών (1787).
Προτεσταντική ηθική
Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος υπήρξε επίσης ένθερμος υποστηρικτής της κατάργησης της δουλείας, ως τα βαθιά του γεράματα παρέμεινε πάντα αγαπητός στους συμπατριώτες του και με τη νηφαλιότητά του λειτούργησε ως εξισορροπητικός παράγοντας στην οξυμένη πολιτική κατάσταση που ακολούθησε την ανεξαρτησία.
H υστεροφημία του Βενιαμίν Φραγκλίνου παραμένει εν πολλοίς αναλλοίωτη, αν και δεν έλειψαν εκείνοι – μεταξύ τους και μερικοί σημαντικοί – που δεν τον περιέβαλλαν με μεγάλη συμπάθεια. Ο διάσημος άγγλος συγγραφέας Ντ. X. Λόρενς λόγου χάρη θεωρούσε τον Φραγκλίνο ως την επιτομή των χειρότερων χαρακτηριστικών των Αμερικανών, ενώ ο μεγάλος γερμανός κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ υποστήριξε ότι ο Φραγκλίνος ήταν το παράδειγμα της «προτεσταντικής ηθικής» η οποία συνέβαλε στο να διαμορφωθούν τα μελανότερα σημεία του σύγχρονου καπιταλισμού.
KEIMENA: ΙΩΑΝΝΑ ΖΟΥΛΑ
